L i m đ uờ ở ầ
Hi n nay, s c nh tranh gay g t trong lĩnh v c tài chính - ngân hàngệ ự ạ ắ ự
đã t o ra c h i cho các ngân hàng th ng m i Vi t Nam phát tri n và tạ ơ ộ ươ ạ ệ ể ự
kh ng đ nh mình, song nó cũng t o ra nh ng thách th c l n mà các ngânẳ ị ạ ữ ứ ớ
hàng ph i đ i đ u. Trong đi u ki n c nh tranh quy t li t nh v y, khi màả ố ầ ề ệ ạ ế ệ ư ậ
th ph n c a các ngân hàng d n b chi m ch b i các đ nh ch tài chínhị ầ ủ ầ ị ế ỗ ở ị ế
khác, các ngân hàng th ng m i Vi t Nam ph i làm gì đ gi v ng v thươ ạ ệ ả ể ữ ữ ị ế
c a mình?ủ
M t h ng đi m i mà các ngân hàng th ng m i Vi t Nam đã tìm raộ ướ ớ ươ ạ ệ
và đang trong nh ng b c đ u c a quá trình th c hi n: Đó chính là chi nữ ướ ầ ủ ự ệ ế
l c ngân hàng bán l . ượ ẻ Ngân hàng bán l ẻlà ngân hàng ch y u cung c pủ ế ấ
các d ch v tr c ti p cho doanh nghi p, h gia đình và các cá nhân, v i quyị ụ ự ế ệ ộ ớ
mô các kho n giao d ch nh , bao g m ti n g i ti t ki m, tài kho n ATM,ả ị ỏ ồ ề ử ế ệ ả
cho vay th ch p, cho vay tiêu dùng cá nhân. Th tr ng dành cho ngân hàngế ấ ị ườ
bán l Vi t Nam hi n nay là th tr ng hi n h u và sinh l i ch khôngẻ ở ệ ệ ị ườ ệ ữ ờ ứ
còn d ng ti m năng n a. Chi n l c ngân hàng bán l h ng ngân hàngở ạ ề ữ ế ượ ẻ ướ
t i m t ho t đ ng kinh doanh sinh l i nhi u h n.ớ ộ ạ ộ ợ ề ơ
V y li u các ngân hàng th ng m i Vi t Nam có nên th c hi n t,ậ ệ ươ ạ ệ ự ệ ồ ạ
đ ng lo t ngay các s n ph m, d ch v c a ngân hàng bán l hay không?ồ ạ ả ẩ ị ụ ủ ẻ
Câu tr l i là không nên và cũng không phù h p v i đi u ki n th c t c aả ờ ợ ớ ề ệ ự ế ủ
các ngân hàng Vi t Nam hi n nay. V i ngu n v n s n có, ngu n nhân l cệ ệ ớ ồ ố ẵ ồ ự
d i dào, nh ng trong đi u ki n công ngh và c s v t ch t còn y u, cácồ ư ề ệ ệ ơ ở ậ ấ ế
Ngân hàng th ng m i Vi t Nam tr c tiên nên th c hi n ho t đ ng choươ ạ ệ ướ ự ệ ạ ộ
vay tiêu dùng, và coi đó là b c đi ban đ u an toàn và hi u qu trong chi nướ ầ ệ ả ế
l c ngân hàng bán l .ượ ẻ
Thêm vào đó cùng v i s phát tri n c a n n kinh t th tr ng, cácớ ự ể ủ ề ế ị ườ
s n ph m, d ch v tiêu dùng đang ngày càng tr nên phong phú, đa d ng,ả ẩ ị ụ ở ạ
phù h p v i nhu c u c a ng i mua. Tuy nhiên, v i m c thu nh p nhợ ớ ầ ủ ườ ớ ứ ậ ư
hi n nay, ph n l n ng i tiêu dùng không th chi tr cho t t c các nhuệ ầ ớ ườ ể ả ấ ả
c u mua s m cùng lúc, đ c bi t là v i nh ng v t d ng đ t ti n. N uầ ắ ặ ệ ớ ữ ậ ụ ắ ề ế
ng i tiêu dùng có th vay đ c ti n t ngân hàng, thì h có th tho mãnườ ể ượ ề ừ ọ ể ả
nhu c u c a h ngay trong hi n t i đi u đó làm tăng s tiêu dùng hàng hoá,ầ ủ ọ ệ ạ ề ự
thúc đ y ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a các hãng tăng nhanh v sẩ ạ ộ ả ấ ủ ề ố
l ng và ch ng lo i s n ph m, góp ph n thúc đ y s phát tri n kinh tượ ủ ạ ả ẩ ầ ẩ ự ể ế
chung c a toàn xã h i m t cách nhanh chóng, t o nhi u công ăn vi c làmủ ộ ộ ạ ề ệ
cho ng i lao đ ng trong xã h i. Do đó th c hi n ho t đ ng cho vay tiêuườ ộ ộ ự ệ ạ ộ
dùng, m t m t các ngân hàng th ng m i có th t o nên s hoà h p gi aộ ặ ươ ạ ể ạ ự ợ ữ
cung và c u tiêu dùng, m t khác l i có th gi i quy t t t đ c nhi m vầ ặ ạ ể ả ế ố ượ ệ ụ
kích c u tiêu dùng c a n n kinh t .ầ ủ ề ế
Nh n th c đ c t m quan tr ng c a các v n đ trên, Ban lãnh đ oậ ứ ượ ầ ọ ủ ấ ề ạ
VPBank đã đ t m c tiêu "xây d ng VPBank thành m t Ngân hàng bán lặ ụ ự ộ ẻ
hàng đ u khu v c phía b c và trong c n c".V y th c t ho t đ ng ngânầ ự ắ ả ướ ậ ự ế ạ ộ
hàng bán l mà c th là ho t đ ng cho vay tiêu dùng VPBank đang di nẻ ụ ể ạ ộ ở ễ
ra nh th nào? ư ế
Xu t phát t th c ti n đó, cùng v i nh ng ki n th c th c ti n thuấ ừ ự ễ ớ ữ ế ứ ự ễ
đ c trong quá trình th c t p t i Ngân hàng TMCP các doanh nghi pượ ự ậ ạ ệ
ngoài qu c doanh Vi t Nam (VPBANK) đã g i m cho em th c hi n đố ệ ợ ở ự ệ ề
tài: "Gi i phápả nâng cao kh năng c nh tranh trong ho t đ ng cho vayả ạ ạ ộ
tiêu dùng c aủ VPBank", làm chuyên đ th c t p t t nghi p cho mình.ề ự ậ ố ệ
Ngoài ph n m bài k t lu n, chuyên đ đ c chia làm 3 ch ng:ầ ở ế ậ ề ượ ươ
Ch ng I: ươ T ng quan v cho vay tiêu dùng và kh năng c nhổ ề ả ạ
tranh trong ho t đ ng cho vay tiêu dùng c a ngân hàng th ng m i.ạ ộ ủ ươ ạ
Ch ng II: ươ Th c tr ng ho t đ ng cho vay tiêu dùng và khự ạ ạ ộ ả
năng c nh tranh trong ho t đ ng cho vay tiêu dùng t i VPBank.ạ ạ ộ ạ
Ch ng III: M t s gi i pháp nâng cao kh năng c nh tranhươ ộ ố ả ả ạ
trong ho t đ ng cho vay tiêu dùng t i VPBank.ạ ộ ạ
Trong th i gian th c t p v a qua t i VPBank chi nhánh Hai Bà Tr ng,ờ ự ậ ừ ạ ư
đ tài đã đ c hoàn thành v i s giúp đ c a cán b và nhân viên Phòngề ượ ớ ự ỡ ủ ộ
tín d ng và đ c bi t là s h ng d n t n tình c a Ti n sĩ Đ ng Ng c Đ c.ụ ặ ệ ự ướ ẫ ậ ủ ế ặ ọ ứ
Ch ng Iươ
T ng quan v cho vay tiêu dùng và kh năng c nh tranhổ ề ả ạ
trong cho vay tiêu dùng c a ngân hàng th ng m iủ ươ ạ
1.1.Ho t đ ng cho vay tiêu dùng c a NHTM.ạ ộ ủ
1.1.1. Khái quát v cho vay tiêu dùng.ề
Ho t đ ng cho vay tiêu dùng đã có m t l ch s phát tri n lâu dài, nóạ ộ ộ ị ử ể
xu t hi n t th i phong ki n, t i nhi u qu c gia khác nhau. Tuy nhiên, nóấ ệ ừ ờ ế ạ ề ố
ch th c s có nh ng b c ti n đáng k và m nh m trong kho ng th iỉ ự ự ữ ướ ế ể ạ ẽ ả ờ
gian g n đây.ầ
Vào nh ng năm 80 c a th k 20, h th ng ngân hàng th ng m iữ ủ ế ỷ ệ ố ươ ạ
c a M ph i ti n hành c i cách tr c s c nh tranh gay g t nh h ngủ ỹ ả ế ả ướ ự ạ ắ ả ưở
đ n vi c th c hi n các nghi p v c a các NHTM. Trong th c t , s c nhế ệ ự ệ ệ ụ ủ ự ế ự ạ
tranh m nh m đã t o ra nh ng thay đ i to l n trong lĩnh v c công ngh ,ạ ẽ ạ ữ ổ ớ ự ệ
lu t pháp..., và chính s thay đ i đó đã t o ra s thay đ i v các d ch v màậ ự ổ ạ ự ổ ề ị ụ
ngân hàng cung ng, đ ng th i vai trò c a NHTM trong h th ng tài chínhứ ồ ờ ủ ệ ố
cũng không còn duy trì đ c nh tr c, t đó đã d n đ n s thay đ i cượ ư ướ ừ ẫ ế ự ổ ơ
c u trong các NHTM. Môi tr ng c nh tranh thay đ i m t cách nhanhấ ườ ạ ổ ộ
chóng và m nh m khi n các ngân hàng th ng m i n u không ti n hànhạ ẽ ế ươ ạ ế ế
đ i m i thì không th tham gia c nh tranh trong h th ng tài chính đ c.ổ ớ ể ạ ệ ố ượ
Các NHTM không ch ph i c nh tranh v i chính các ngân hàng trongỉ ả ạ ớ
cùng h th ng, mà bên c nh đó nó còn ph i đ i đ u v i các t ch c tàiệ ố ạ ả ố ầ ớ ổ ứ
chính nh : Công ty tài chính, Công ty b o hi m, Công ty thuê mua v.v... đãư ả ể
ra đ i và đang cùng tham gia chia s th ph n th tr ng v i nó. Cu c c nhờ ẻ ị ầ ị ườ ớ ộ ạ
tranh gi a các t ch c tài chính càng di n ra m nh m khi vào nh ng nămữ ổ ứ ễ ạ ẽ ữ
1970, các nhà môi gi i đã t o l p lên “th tr ng ti n t bán l ”. Do đó,ớ ạ ậ ị ườ ề ệ ẻ
đ n đ u nh ng năm 1980, tr c đòi h i c a các ngân hàng v m t “lĩnhế ầ ữ ướ ỏ ủ ề ộ
v c tham gia m c đ cao h n”, Qu c h i M đã cho phép các ngân hàngự ở ứ ộ ơ ố ộ ỹ
cung ng “tài kho n th tr ng ti n t ” và d ch v môi gi i. ứ ả ị ườ ề ệ ị ụ ớ
Cũng trong giai đo n này, s ti n b v t b c c a khoa h c k thu tạ ự ế ộ ượ ậ ủ ọ ỹ ậ
đã t o ra nhi u ph ng ti n máy móc hi n đ i nh : máy tính n i m ng,ạ ề ươ ệ ệ ạ ư ố ạ
máy rút ti n t đ ng v.v..., đã góp ph n nâng cao kh năng c nh tranhề ự ộ ầ ả ạ
không ch gi a các ngân hàng mà còn v i các t ch c tài chính khác. Cùngỉ ữ ớ ổ ứ
v i các ti n b đó, ho t đ ng tín d ng c a h th ng NHTM đã có s thayớ ế ộ ạ ộ ụ ủ ệ ố ự
đ i. N u nh tr c đây, các ngân hàng ch gi i h n trong ph m vi ho tổ ế ư ướ ỉ ớ ạ ạ ạ
đ ng cho vay th ng m i, thì đ n giai đo n này h đã m r ng lĩnh v cộ ươ ạ ế ạ ọ ở ộ ự
ho t đ ng b ng vi c tri n khai ho t đ ng cho vay tiêu dùng, đ c bi t là sauạ ộ ằ ệ ể ạ ộ ặ ệ
cu c kh ng ho ng vào nh ng năm 1980.ộ ủ ả ữ
M t y u t khách quan thúc đ y ho t đ ng tín d ng tiêu dùng phátộ ế ố ẩ ạ ộ ụ
tri n m nh đó là xu t phát t m i quan h gi a ngân hàng và khách hàng.ể ạ ấ ừ ố ệ ữ
Thông qua m i quan h này, ngân hàng th y đ c nhu c u tín d ng theoố ệ ấ ượ ầ ụ
hình th c này t c phía ng i s n xu t l n ng i tiêu dùng. Các nhà s nứ ừ ả ườ ả ấ ẫ ườ ả
xu t c n có s h tr đ gia tăng tiêu th hàng hoá, còn ng i tiêu dùngấ ầ ự ỗ ợ ể ụ ườ
c n tìm ngu n tài tr cho các nhu c u mà hi n t i s tích lu c a h ch aầ ồ ợ ầ ệ ạ ự ỹ ủ ọ ư
đáp ng đ c.ứ ượ
Ngày nay, lĩnh v c cho vay tiêu dùng đang phát tri n m nh m .ự ể ạ ẽ
Nhi u công ty chuyên môn hoá đã tìm ki m nhi u d ng d ch v khác nhauề ế ề ạ ị ụ
và hi n đang m r ng d n ra, phù h p v i vi c cung c p đa d ng các lo iệ ở ộ ầ ợ ớ ệ ấ ạ ạ
hình d ch v . Lĩnh v c này cũng không còn ch do các ngân hàng và công tyị ụ ự ỉ
tài chính th c hi n n a mà các công ty b o hi m, công ty ch ng khoán,ự ệ ữ ả ể ứ
ngân hàng ti t ki m b u đi n...vv cùng tham gia cung c p d ch v này.ế ệ ư ệ ấ ị ụ
T i Vi t Nam, ho t đ ng cho vay tiêu dùng c a NHTM đã phát tri nạ ệ ạ ộ ủ ể
vào nh ng năm 1993 – 1994, trong th i gian đ u này t p trung nhi u vàoữ ờ ầ ậ ề
cho vay tr góp, các s n ph m cung ng còn r t đ n đi u. Tuy nhiên, doả ả ẩ ứ ấ ơ ệ
ch a có hành lang pháp lý rõ ràng nên ho t đ ng đ c m t th i gian cácư ạ ộ ượ ộ ờ
ngân hàng t ra r t lúng túng trong vi c c p tín d ng theo hình th c này.ỏ ấ ệ ấ ụ ứ
Hi n nay, khi mà m t s văn b n pháp lu t h ng d n đã ra đ i thìệ ộ ố ả ậ ướ ẫ ờ
lĩnh v c cho vay tiêu dùng n c ta l i đang trong xu th r lên, nó đangự ở ướ ạ ế ộ
đ c xem là th tr ng ti m năng l n và có nhi u đi u ki n phát tri nượ ị ườ ề ớ ề ề ệ ể
m nh cho các NHTM t i Vi t Nam.ạ ạ ệ
V y th nào là cho vay tiêu dùng?ậ ế
Có ng i thì cho r ng: cho vay tiêu dùng là hình th c tài tr cho nhuườ ằ ứ ợ
c u chi tiêu (mua s m ph ng ti n, đ dùng, s a ch a nhà c a, chi cho h cầ ắ ươ ệ ồ ử ữ ử ọ
hành, y t , du l ch...) c a cá nhân hay h gia đình. ế ị ủ ộ
Tuy nhiên, m t khái ni m mang tính đ y đ v cho vay tiêu dùng t iộ ệ ầ ủ ề ạ
NHTM là: “cho vay tiêu dùng là m t hình th c qua đó ngân hàng chuy nộ ứ ể
cho khách hàng (cá nhân hay h gia đình) quy n s d ng m t l ng giá trộ ề ử ụ ộ ượ ị
(ti n) trong m t kho ng th i gian nh t đ nh, v i nh ng tho thu n mà haiề ộ ả ờ ấ ị ớ ữ ả ậ
bên đã ký k t (v s ti n c p, th i gian c p, lãi su t ph i tr ...) nh m giúpế ề ố ề ấ ờ ấ ấ ả ả ằ
cho khách hàng có th s d ng nh ng hàng hoá và d ch v tr c khi h cóể ử ụ ữ ị ụ ướ ọ
kh năng chi tr , t o đi u ki n cho h có th h ng m t cu c s ng caoả ả ạ ề ệ ọ ể ưở ộ ộ ố
h n.” ơ
1.1.2. Đ c đi m c a cho vay tiêu dùngặ ể ủ
Quy mô kho n vay nh nh ng s l ng các kho n vay r t l n.ả ỏ ư ố ượ ả ấ ớ
Do m c đích vay tiêu dùng nên quy mô các kho n vay không l n. Vìụ ả ớ
nhu c u c a dân c v i các lo i hàng hoá xa x là không cao ho c đã có tíchầ ủ ư ớ ạ ỉ ặ
lu tr c đ i v i các lo i tài s n có giá tr l n. Song, nhu c u vay tiêu dùngỹ ướ ố ớ ạ ả ị ớ ầ
là khá ph bi n do đ i t ng c a lo i hình cho vay này là m i cá nhânổ ế ố ượ ủ ạ ọ
trong xã h i t nh ng ng i có thu nh p cao đ n nh ng ng i có thu nh pộ ừ ữ ườ ậ ế ữ ườ ậ
trung bình và th p v i nhi u nhu c u phong ấ ớ ề ầ phú và đa d ng.ạ
Ngu n tr nồ ả ợ: khách hàng trích ngu n thu nh p t l ng, thu nh pồ ậ ừ ươ ậ
t ho t đ ng kinh doanh c a mình (không ph i là t k t qu s d ngừ ạ ộ ủ ả ừ ế ả ử ụ
nh ng kho n vay đó).ữ ả
M c đích vayụ: Nh m ph c v nhu c u tiêu dùng c a cá nhân, h giaằ ụ ụ ầ ủ ộ
đình không ph i xu t phát t m c đích kinh doanh. Nhu c u đó có th xu tả ấ ừ ụ ầ ể ấ
