1
Luận văn
Kế toán hạch toán chi phí sản xuất
và tính giá thành sản phẩm tại Tổng
Công ty Dệt – May Hà Nội
2
PHẦN MỞ ĐẦU
Ngay từ những bước chân đầu tiên của lịch sử loài người, con người đã biết
đến hoạt động lao động sản xuất. Dù là giản đơn hay phức tạp thì sản xuất vẫn là
hoạt động cơ bản, không thể thiếu và quyết định đến sự tồn tại và phát triển của
con người. Theo dòng chảy thời gian, hoạt động sản xuất cũng không ngừng phát
triển. Kèm theo đó là yêu cầu sản xuất phải được quản lý chi tiết hơn, tinh tế hơn
nhằm đảm bảo hiệu quả kinh tế và xã hội cao cho doanh nghiệp.
Tại các doanh nghiệp sản xuất nói chung và tại Tổng Công ty Dệt – May Hà
Nội nói riêng, một công việc không thể thiếu nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý sản
xuất chính là hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Bởi dù doanh
nghiệp sản xuất hoạt động trong bất kỳ lĩnh vực nào thì kết quả sản xuất mà nó tạo
ra cũng là sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Việc sản xuất những sản phẩm đó đồi
hỏi phải được hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm để làm căn cứ
xác định giá bán và căn cứ xác định kết quả kinh doanh cho doanh nghiệp.
Không những thế, việc hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
chi tiết đến từng đối tượng còn giúp cho công tác quản lý dược tiến hành sát xao,
từ đó đề ra những kế hoạch sản xuất hiệu quả, đồng thời giúp ban quản lý doanh
nghiệp giám sát việc thực hiện kế hoạch sản xuất đó.
Với tư cách là một Tổng công ty Nhà nước lớn, một doanh nghiệp hàng đầu
trong lĩnh vực dệt – may Việt Nam, Tổng Công ty Dệt – May Hà Nội có rất nhiều
sản phẩm với những chủng loại, kích cỡ, kiểu dáng và màu sắc rất khác nhau, được
hình thành từ nhiều loại chi phí khác nhau. Trong điều kiện hết sức đa dạng và
phong phú cả về các yếu tố đầu vào lẫn các sản phẩm đầu ra như vậy nên tại Tổng
Công ty Dệt – May Hà Nội, yêu cầu đối với công tác hạch toán chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm là cao và phức tạp hơn rất nhiều, đồng thời là một nhân tố
quan trọng quyết định sự thành bại của doanh nghiệp.
Chính vì những vấn đề đã đề cập đến ở trên, em xin chọn đề tài luận văn là
“Kế toán hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Tổng Công
ty Dệt – May Hà Nội” nhằm làm rõ hơn công tác hạch toán chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm tại một doanh nghiệp sản xuất nói chung và tại Tổng Công
3
ty Dệt – May Hà Nội nói riêng. Từ đó đưa ra những nhận xét và giảI pháp nhằm
nâng cao tính hiệu quả của công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành
sản phẩm tại Tổng Công ty Dệt – May Hà Nội, góp phần nâng cao năng lực cạnh
tranh nói riêng, hiệu quả sản xuất kinh doanh nói chung và đẩy mạnh sự phát triển
của Tổng Công ty trong tương lai.
4
PHẦN I
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN
XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH Ở DOANH
NGHIỆP SẢN XUẤT
1.1. CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ PHƯƠNG PHÁP TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN
XUẤT
1.1.1. Chi phí sản xuất và phân loại chi phí sản xuất
1.1.1.1. Chi phí sản xuất
Như chúng ta đã biết, sự phát sinh và phát triển của xã hội gắn liền với hoạt
động lao động sản xuất của con người. Cùng với thời gian thì sản xuất đã ngày
càng phát triển, các sản phẩm sản xuất ra không chỉ dừng lại ở chỗ đáp ứng nhu
cầu tiêu dùng của bản thân mà còn được sử dụng để trao đổi, buôn bán trên thị
trường. Nhưng dù ở bất kỳ thời điểm nào, dù giản đơn hay phức tạp thì quá trình
sản xuất luôn là sự kết hợp của ba yếu tố: tư liệu lao động, đối tượng lao động và
sức lao động. Đặc biệt đối với một doanh nghiệp sản xuất thì đó là quá trình
chuyển hoá nguyên vật liệu đầu vào thành các sản phẩm đầu ra dưới sự tác động
của máy móc thiết bị và sức lao động của công nhân. Những hao phí về sức người
sức của ấy khi được thể hiện dưới hình thức giá trị thì trở thành chi phí sản xuất.
Như vậy, chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí về lao
động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã bỏ ra có liên quan đến hoạt
động sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định (tháng, quý, năm). Về thực
chất, chi phí là sự dịch chuyển vốn – chuyển dịch giá trị của các yếu tố sản xuất
vào các đối tượng tính giá (sản phẩm, lao vụ, dịch vụ).
Với khái niệm về chi phí nêu trên, ta thấy không có sự đồng nhất giữa chi phí
và chi tiêu. Bởi chi tiêu chỉ là sự giảm đi đơn thuần của các loại vật tư, tài sản, tiền
vốn của doanh nghiệp, bất kể nó được dùng vào mục đích gì. Tuy khác nhau về cơ
bản nhưng giữa chúng lại có mối liên hệ mật thiết với nhau. Chi tiêu là cơ sở cho
việc phát sinh chi phí. Sự khác biệt giữa chúng (về lượng và thời gian) là do đặc
5
điểm, tính chất vận động và phương thức chuyển dịch giá trị của từng loại tài sản
vào quá trình sản xuất và yêu cầu hạch toán chúng.
Trong quá trình hoạt động của mình, bên cạnh những chi phí phát sinh do quá
trình sản xuất, doanh nghiệp còn phát sinh những chi phí khác không mang tính
sản xuất như hoạt động bán hàng, hoạt động quản lý, hoạt động tài chính, hoạt
động bất thường. Tuy nhiên chỉ có những chi phí được sử dụng để tiến hành hoạt
động sản xuất kinh doanh mà doanh nghiệp phải bỏ ra trong kỳ mới được tính vào
chi phí sản xuất trong kỳ.
1.1.1.2. Phân loại chi phí sản xuất
Chi phí sản xuất kinh doanh bao gồm nhiều loại với nội dung, tính chất, công
dụng, vị trí, vai trò rất khác nhau, đòi hỏi phải được tiến hành phân loại sao cho
phù hợp với yêu cầu quản lý và hạch toán trong doanh nghiệp. Xuất phát từ những
mục đích khác nhau của quản lý mà chi phí sản xuất kinh doanh cũng được phân
loại theo những mục đích khác nhau. Tuy nhiên, chi phí sản xuất kinh doanh chủ
yếu được phân loại theo hai tiêu thức sau:
Thứ nhất, phân loại chi phí sản xuất theo nội dung và tính chất kinh tế của chi
phí. Theo tiêu thức này thì chi phí được phân thành các loại:
- Chi phí về nguyên liệu, vật liệu: gồm giá mua và chi phí thu mua của toàn bộ
nguyên vật liệu dùng cho hoạt dộng sản xuất kinh doanh trong kỳ, bao gồm giá trị
nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ (trừ giá trị
vật liệu dùng không hết nhập kho và phế liệu thu hồi).
- Chi phí về nhiên liệu, động lực sử dụng vào quá trình sản xuất kinh doanh
trong kỳ (trừ số dùng không hết nhập lại kho và phế liệu thu hồi).
- Chi phí về tiền lương và các khoản phụ cấp theo lương: gồm toàn bộ lương
và các khoản phụ cấp mang tính chất lương phải trả cho công nhân, viên chức.
- Chi phí về các khoản trích theo lương: bao gồm phần bảo hiểm xã hội, bảo
hiểm y tế, kinh phí công đoàn trích theo tỷ lệ quy định của người lao động.
- Chi phí về khấu hao tài sản cố định: phản ánh tổng số khấu hao tài sản cố
định trích trong kỳ của các tài sản cố định tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh.
- Chi phí về dịch vụ mua ngoài sử dụng cho hoạt động sản xuất kinh doanh.