i
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
PHẠM THỊ THU HOÀI
ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUẬT CỦA ĐƢƠNG
SỰ TRONG TỐ TỤNG DÂN SỰ VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Hà Nội – 2017
ii
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
PHẠM THỊ THU HOÀI
ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUẬT CỦA ĐƢƠNG
SỰ TRONG TỐ TỤNG DÂN SỰ VIỆT NAM
Chuyên ngành : Luật Dân sự và Tố tụng dân sự
Mã số : 60 38 01 03
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TRẦN ANH TUẤN
Hà Nội – 2017
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng
tôi.Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính
xác và trung thực.Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được
công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN
PHẠM THỊ THU HOÀI
ii
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1 ....................................................................................................... 8
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NGƢỜI ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUẬT
CỦA ĐƢƠNG SỰ TRONG TỐ TỤNG DÂN SỰ ............................................ 8
1.1. Khái niệm, đặc điểm về ngƣời đại diện theo pháp luật của đƣơng sự trong
tố tụng dân sự ......................................................................................................... 8
1.1.1. Khái niệm về người đại diện theo pháp luật của đương sự ...................... 8
1.1.2 Đặc điểm của người đại diện theo pháp luật của đương sự .................... 12
1.2. Cơ sở khoa học của việc xây dựng các quy định về ngƣời đại diện
theopháp luật của đƣơng sự trong tố tụng dân sự ............................................... 15
1.2.1. Đảm bảo quyền tiếp cận công lý của công dân ...................................... 16
1.2.2. Đảm bảo quyền tranh tụng của đương sự ............................................... 16
1.2.3. Đảm bảo người đại diện có đủ khả năng bảo vệ quyền và lợi ích cho
đương sự .......................................................................................................... 18
1.2.4. Mối liên hệ giữa pháp luật nội dung và pháp luật tố tụng dân sự trong
việc xây dựng các quy định về người đại diện theo pháp luật trong tố tụng dân
sự ..................................................................................................................... 19
1.2.5. Đảm bảo điều chỉnh phù hợp đối với từng loại đại diện ........................ 21
1.3. Vai trò của ngƣời đại diện theo pháp luật của đƣơng sự trong tố tụng dân
sự Việt Nam ......................................................................................................... 22
1.4. Lƣợc sử về sự hình thành và phát triển các quy định về ngƣời đại diện
theo pháp luật của đƣơng sự trong tố tụng dân sự ........................................... 23
1.4.1. Nguồn gốc xuất hiện của quy định về đại diện .................................... 23
1.4.2. Quy định về đại diện theo Luật Hồng Đức và Luật Gia Long ................ 24
1.4.3. Giai đoạn trước Cách mạng tháng Tám 1945 ....................................... 25
1.4.4. Giai đoạn từ Cách Mạng tháng Tám 1945 đến năm 2004 ..................... 26
1.4.5. Giai đoạn từ năm 2004 đến nay ............................................................. 27
iii
1.5. Pháp luật một số nƣớc trên thế giới về ngƣời đại diện theo pháp luật của
đƣơng sự trong tố tụng dân sự ............................................................................. 29
1.5.1. Quy định về người đại diện của đương sự trong BLTTDS của Cộng hòa
Pháp................................................................................................................. 30
Bộ Luật Tố tụng Dân sự Việt Nam năm 2004 (BLTTDS) về cơ bản cũng đƣợc
xây dựng trên cơ sở thủ tục tố tụng xét hỏi của các nƣớc theo hệ thống luật
châu Âu lục địa nhƣ BLTTDS mới của Pháp năm 1975 nhƣng có kết hợp các
yếu tố của thủ tục tố tụng tranh tụng của các nƣớc theo hệ thống pháp luật án
lệ. Việt Nam cũng chịu ảnh hƣởng ít nhiều quy định về đại diện theo quy định
của BLTTDS pháp, đặc biệt là những quy định về ngƣời đại diện của đƣơng sự
cụ thể là các quy định của BLTTDS Pháp về phạm vi những ngƣời đại diện:
cha, mẹ, ngƣời trực thuộc bàng hệ, hay ngƣời thân thích. Quy định về chấm dứt
đại diện cũng đƣợc Bộ Luật tố tụng dân sự 2004 áp dụng và đƣợc thay thế bằng
BLTTDS năm 2015. ........................................................................................ 30
1.5.2. Quy định về người đại diện của đương sự trong BLTTDS của Liên
Bang Nga ......................................................................................................... 31
1.5.3. Quy định về người đại diện của đương sự trong BLTTDS của Cộng
hòa nhân dân Trung Hoa .............................................................................. 32
NGƢỜI ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUẬT CỦA ĐƢƠNG SỰ TRONG TỐ
TỤNG DÂN SỰ THEO QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH ....... 35
2.1. Các quy định về chủ thể đại diện ................................................................. 35
2.2. Các quy định về điều kiện của ngƣời đại diện theo pháp luật của đƣơng sự
trong tố tụng dân sự .............................................................................................. 42
2.2.1. Căn cứ pháp lý xác lập quyền đại diện ................................................... 43
2.2.2. Điều kiện về chủ thể ................................................................................ 44
2.2.3. Điều kiện về hình thức ........................................................................... 50
2.3. Quy định về phạm vi tham gia tố tụng của ngƣời đại diện theo pháp luật
của đƣơng sự trong tố tụng dân sự ...................................................................... 51
2.3.1. Phạm vi tham gia tố tụng của người đại diện theo pháp luật ................ 51
2.3.2. Vượt quá phạm vi đại diện và hậu quả pháp lý ...................................... 53
2.4. Quy định về quyền và nghĩa vụ của ngƣời đại diện theo pháp luật của
đƣơng sự trong tố tụng dân sự ............................................................................. 53