Bài giảng Pháp luật đại cương: Pháp luật tố tụng dân sự - Trường ĐH Bách Khoa HCM

Tài liệu này cung cấp một cái nhìn tổng quan về Pháp luật Tố tụng Dân sự tại Việt Nam, giới thiệu các khái niệm cơ bản, đối tượng và phương pháp điều chỉnh của ngành luật này.

Tài liệu này dành cho sinh viên, giảng viên ngành luật, các nhà nghiên cứu, cán bộ pháp luật và bất kỳ ai quan tâm đến hệ thống pháp luật tố tụng dân sự của Việt Nam, đặc biệt là những người đang học tập và làm việc trong lĩnh vực pháp luật.

Tài liệu "Pháp luật Tố tụng Dân sự" trình bày một cách hệ thống và chi tiết các khía cạnh quan trọng của ngành luật này tại Việt Nam. Bắt đầu với khái niệm, tài liệu định nghĩa Luật Tố tụng Dân sự là một ngành luật hình thức độc lập, quy định cách thức, trình tự, thủ tục giải quyết các tranh chấp và yêu cầu dân sự tại Tòa án. Tiếp theo, tài liệu làm rõ đối tượng điều chỉnh của luật, bao gồm các quan hệ tố tụng phát sinh giữa Tòa án với các cơ quan tiến hành tố tụng khác, với các đương sự, và giữa các chủ thể tham gia quá trình giải quyết vụ việc dân sự. Các phương pháp điều chỉnh đặc trưng như mệnh lệnh và bình đẳng định đoạt cũng được đề cập. Một phần quan trọng là sự phân biệt giữa vụ án dân sự (có tranh chấp) và việc dân sự (không có tranh chấp), cùng với các đặc điểm nhận diện của từng loại. Tài liệu cũng trình bày những quy định chung của pháp luật tố tụng dân sự, bao gồm các nguyên tắc cơ bản như quyền tự định đoạt của đương sự, nguyên tắc cung cấp chứng cứ và chứng minh, và nguyên tắc hòa giải. Các chủ thể tham gia quan hệ tố tụng được phân loại rõ ràng thành cơ quan, người tiến hành tố tụng (Tòa án, Viện kiểm sát, Chánh án, Thẩm phán, Kiểm sát viên, v.v.) và người tham gia tố tụng (nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, người làm chứng, giám định viên, v.v.). Thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân được phân tích theo vụ việc (dân sự, hôn nhân gia đình, lao động, kinh doanh thương mại), theo cấp xét xử và theo lãnh thổ. Đặc biệt, tài liệu cũng đề cập đến thẩm quyền giải quyết các vụ việc dân sự trong trường hợp chưa có điều luật để áp dụng, nhấn mạnh nguyên tắc Tòa án không được từ chối giải quyết và việc áp dụng tập quán, tương tự pháp luật, nguyên tắc cơ bản, án lệ và lẽ công bằng. Cuối cùng, tài liệu đi sâu vào các thủ tục tố tụng chính: sơ thẩm, phúc thẩm và các thủ tục đặc biệt như giám đốc thẩm, tái thẩm, và xét lại quyết định của Hội đồng Thẩm phán TANDTC. Mỗi thủ tục được giải thích về quy trình, thời hạn, thành phần Hội đồng xét xử và các căn cứ để kháng cáo, kháng nghị. Thủ tục rút gọn cũng được giới thiệu như một quy trình đơn giản hóa cho các vụ án có tình tiết rõ ràng.