1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Việt Nam là quốc gia đang phát triển và hiện nay đang ở giai đoạn công nghiệp
hoá - hiện đại hoá nên nhu cầu về vay vôn DAĐT là rất lớn . Trong khi đó, khả năng
về vốn tự có của các doanh nghiệp rất hạn chế, việc huy động vốn của các doanh
nghiệp qua phát hành cổ phiếu, trái phiếu cũng rất khó khăn do thị trường chứng
khoán của nước ta đang còn ở giai đoạn sơ khai, người dân chưa quen thuộc và tin
tưởng vào loại hình đầu tư này. Do vậy, để có thể đáp ứng nhu cầu về vốn trung dài
hạn, các doanh nghiệp chủ yếu đi vay các tổ chức tài chính trung gian, trong đó hệ
thống NHTM vẫn là kênh cho vay trung dài hạn chủ yếu cho các doanh nghiệp.
Trong bối cảnh khó khăn của nền kinh tế nói chung và ngành ngân hàng nói
riêng, NHCT đã chủ động, kịp thời nắm bắt cơ hội để đạt đươc những kết quả rất ấn
tượng như tổng tài sản tăng 25,4% so với năm 2010 ( đạt 460 ngàn tỉ), lợi nhuận
trước thuế đạt 8.392 tỉ đồng (tăng 76% so với năm 2010). Lợi nhuận trên có được là
do đóng góp đáng kể từ hoạt động cho vay DAĐT. Tuy nhiên bên cạnh đó, tỉ lệ nợ
xấu của NHCT vẫn được kiểm soát và ở mức 0,75% vào cuối năm 2011.
Một trong những nguyên nhân tỉ lệ nợ xấu ở mức 0,75% là trong hoạt động cho
vay của ngân hàng còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, mà trong đó rủi ro lớn nhất là khách hàng
không có khả năng hoàn trả vốn vay, hoặc trong công tác thẩm định, quyết định lựa
chọn dự án và giám sát sau khi cho vay vẫn còn bất cập, chưa thường xuyên đánh giá
các dự án đã được cho vay để dự báo trước về hiệu quả và khả năng năng trả nợ… do
vậy để hạn chế rủi ro này thì công tác thẩm định dự án vay vôn có ý nghĩa rất quan
trọng cho sự phát triển của NHCT.Chính vì vậy, đề tài "Hoàn thiện công tc thẩm
định dự n đầu tƣ vay vôn tại Tru
sơ
chinh Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt
Nam" được tác giả lựa chọn nhằm giải quyết các vấn đề thực tiễn nêu trên, từ đó
nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh và góp phần giảm thiểu rủi ro cho NHCT.
2. Mục tiêu của đề tài:
Nghiên cứu những vấn đề lý luận về dự án đầu tư, thẩm định dự án đầu tư dưới
góc độ ngân hàng thương mại tài trợ dự án.
Phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng thẩm định dự án đầu tư vay vốn tại
tr sở chính NHCT trong thời gian qua thông qua điều tra khảo sát , nhằm rút ra kết
quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân.
Đề xuất những giải pháp nhằm hoan thiê
n công tac thâm đi
nh DAĐT, giúp ngân
hàng đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn, hiệu quả và thích hợp, từ đó, nâng cao chất
lượng hoạt động, khẳng định uy tín và vị thế trên thị trường.
2
3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tac thẩm định dự án đầu tư vay vốn tại
tr sở chính NHCT, trong đó, tập trung vào nội dung cơ bản là công tác tổ chức thẩm
định, quy trình thẩm định, nội dung thẩm định, phương pháp thẩm định DAĐT.
Phạm vi nghiên cứu:
- Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động thẩm định dự án đầu
tư vay vốn tại Tru sơ chinh NHCT . Các giải pháp và kiến nghị đưa ra nhằm hoan
thiê
n công tac thẩm định dự án đầu tư vay vốn tại tru sơ chinh NHCT.
- Về không gian và thời gian: Luận văn nghiên cứu thực trạng hoạt động thẩm
định dự án đầu tư vay vốn tại tru sơ chinh NHCT trong 3 năm gần đây (2009-2011),
và đề xuất các kiến nghị trong thời gian tới (2012-2015).
4. Phƣơng php nghiên cứu
Luận văn sử dng kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu khoa học, trong đó
chủ yếu là phương pháp lôgic - biện chứng, phương pháp phân tích - tổng hợp,
phương pháp thống kê, so sánh…
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu
- Đóng góp về mặt lý luận: Làm sáng tỏ những luận cứ khoa học về thẩm định
DAĐT - cơ sở có ý nghĩa quyết định trong việc lựa chọn DAĐT đối với NHTM.
- Đóng góp về mặt thực tiễn: Đề tài phân tích thực trạng hoạt động, đánh giá
những kết quả đạt được cũng như hạn chế và nguyên nhân trong hoạt động thẩm định
DAĐT vay vốn tại Tru sơ chinh Ngân hàng TMCP Công Thương VN . Qua nghiên
cứu lý thuyết và thực tiễn, tác giả đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm
DAĐT vay vốn, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay tại ngân hàng.
6. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mc lc, danh mc bảng biểu, danh mc viết tắt,
danh mc tài liệu tham khảo, ph lc thì nội dung của luận văn được kết cấu gồm 04
chương:
Chương 1: Tông quan vê cac công trinh nghiên cư
u
Chương 2: Các vấn đề chung về thâm đi
nh dự án đầu tư vay vốn của ngân hàng
thương mại
Chương 3: Thực trạng công tác thẩm định dự án đầu tư vay vôn tại Tru sơ chinh
Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam
Chương 4: Một số giải pháp nhằm hoan thiê
n công tac thẩm định dự án đầu tư
vay vôn tại Tru sơ chinh Ngân hàng TMCP Công Thương Viê
t Nam
3
CHƢƠNG I
TỔNG QUAN VỀ CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
1.1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU:
Trong những năm qua, vấn đề hoàn thiện công tác thẩm định dự án đầu tư vay
vốn tại các ngân hàng thương mại đã có nhiều công trình nghiên cứu của nhiều tác
giả đề cập song chủ yếu tập trung vào nghiên cứu ở tầm vĩ mô hay chỉ tập trung vào
một số lĩnh vực, nội dung chủ yếu.
1.2. CÁC VẤN ĐỀ CÕN TỒN TẠI VÀ HƢỚNG NGHIÊN CỨU
Đánh giá tổng quan về các công trình nghiên cứu có liên quan, tác giả luận văn
cho rằng việc nghiên cứu công tác thẩm định dự án đầu tư được tập trung nhiều ở
khía cạnh kỹ thuật phân tích đánh giá dự án, trên tầm vĩ mô. Đối với tầm vi mô, thẩm
định dự án đầu tư vay vốn của các ngân hàng thương mại nói chung hay tại ngân
hàng TMCP Công thương Việt Nam nói riêng hiện chưa có công trình nào nghiên
cứu toàn diện.
Điểm khác biệt căn bản của luận án với các công trình đã nghiên cứu trước đây
là xem xét toàn diện công tác thẩm định dự án để ra quyết định tài trợ vốn tại Ngân
hàng TMCP Công thương Việt Nam. Việc xem xét này không chỉ dừng lại ở kỹ thuật
phân tích, đánh giá dự án mà còn đề cập đến các phương diện khác của công tác thẩm
định. Trong qúa trình thực hiện tác giả đã kế thừa, học tập những ưu việt của các
công trình nghiên cứu trước đó để hoàn thành luận án của mình.
Nội dung chính nghiên cứu đề tài “Hoan thiê
n công tac thẩm định dự án đầu t ư
vay vôn tại Tru sơ chinh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam” hướng tới:
Thứ nhất, Luận văn hệ thống hóa, phát triển và hoàn chỉnh thêm những vấn đề
lý luận cơ bản liên quan đến dự án đầu tư và thẩm định dự án đầu tư.
Thứ hai, Luận văn đi sâu phân tích thực trạng công tác thẩm định dự án đầu tư
của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam.
Thứ ba, trên cơ sở lý luận về dự án đầu tư và thẩm định dự án đầu tư nói chung,
cũng như sau khi phân tích thực trạng công tác thẩm định dự án đầu tư vay vốn tại tr
sở chính ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam, Luận văn đề xuất hệ thống các
giải pháp và các kiến nghị với Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan ban
ngành nhằm hoàn thiện công tác thẩm định dự án đầu tư vay vốn tại tr sở chính
Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam trong thời gian tới.
4
CHƢƠNG II
CÁC VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƢ VAY VỐN
CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
2.1. NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VÀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
2.1.1. Ngân hàng thƣơng mai, chức năng và cc nghiệp vụ cơ bản của ngân
hàng thƣơng mại:
Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD số
20/2004/QH11 ngày 15/06/2004 quy định: “Ngân hàng là loại hình TCTD được
thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên
quan. Theo tính chất và mục tiêu hoạt động, các loại hình ngân hàng gồm NHTM,
ngân hàng phát triển, ngân hàng đầu tư, ngân hàng chính sách, ngân hàng hợp tác
và các loại hình ngân hàng khác”.
Ngân hàng thương mại bao gồm các chức năng chủ yếu:Chức năng trung
gian tín dng; trung gian thanh toán; tạo tiền; tài trợ thương mại quốc tế.
Các nghiệp vụ cơ bản của ngân hàng thương mại bao gồm: nghiệp v tiền
gửi; nghiệp v phát hành giấy tờ có giá; nghiệp v đi vay; nghiệp v huy động vốn
khác; nghiệp v ngân quỹ; nghiệp v thanh toán; nghiệp v cho vay; nghiệp v đầu
tư tài chính; nghiệp v khác.
2.1.2. Hoạt động cho vay của ngân hàng thƣơng mại:
- Hoạt động cho vay:cho vay là một hình thức cấp tín dng, theo đó TCTD
giao cho khách hàng sử dng một khoản tiền với mc đích và thời gian nhất định
theo thoả thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi.
- Hoạt động cho vay theo DAĐT: là hình thức cho vay, theo đó, NHTM sẽ
cho phép khách hàng sử dng một khoản tiền nhất định để thực hiện các DAĐT
phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vhoặc DAĐT phc v đời sống theo nguyên
tắc hoàn trả cả gốc và lãi theo thoả thuận.
2.2. HOẠT ĐỘNG THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƢ VAY VỐN CỦA NGÂN
HÀNG THƢƠNG MẠI
2.2.1. Thẩm định dự n đầu tƣ của ngân hàng thƣơng mại
Từ giác độ ngân hàng: Thẩm định DAĐT là việc tổ chức, xem xét, phân tích
một cách khách quan toàn diện, độc lập những nội dung cơ bản của DAĐT nhằm
đánh giá DAĐT trên những giác độ: tính pháp lý, tính khả thi, hiệu quả và khả năng
5
trả nợ của DAĐT nhằm đưa ra quyết định cho vay một cách hiệu quả, an toàn.
Quy trình thẩm định DAĐT tại ngân hàng thương mại thường thực hiện qua
3 bước:
+ Bước 1: Khi khách hàng có nhu cầu về vốn đầu tư dự án, có thể tiếp cận qua
Phòng Quan hệ khách hàng tại các Chi nhánh trên toàn hệ thống.
+ Bước 2: Phòng Quan hệ khách hàng tại Sở Giao dịch hoặc các chi nhánh tiến
hành thu thập hồ sơ tài liệu liên quan đến khách hàng, dự án theo quy định.
+ Bước 3: Phòng Quan hệ khách hàng tiến hành thấm định dự án và Lập Tờ
trình thẩm định trình cấp có thẩm quyền. Nếu vượt hạn mức được phê duyệt cho
các đơn vị trên thì lập đề xuất và chuyển hồ sơ tài liệu lên Tr sở chính để tiến
hành tái thẩm định.
- Phương pháp thẩm định DAĐT tại ngân hàng thường sử dng 4 phương
pháp bao gồm: Phương pháp so sánh các chỉ tiêu; Phương pháp thẩm định dựa trên
sự phân tích độ nhạy của dự án; Phương pháp thẩm định dự án trên cơ sở của kết
quả dự báo; Phương pháp thẩm định dự án có xem xét đến những yếu tố rủi ro.
2.2.2. Chất lƣợng thẩm định DAĐT, quan điểm và cc chỉ tiêu đnh gi
chất lƣợng thẩm định
Đối với nhà tài trợ: Chất lượng thẩm định DAĐT thực chất là phân tích,
đánh giá để lựa chọn DAĐT có hiệu quả tài chính cao, có khả năng hoàn trả vốn
đúng hạn, đánh giá đúng thực chất kết quả của dự án.
Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng thẩm định dự án: Có thể đánh giá dựa trên
2 nhóm chỉ tiêu:
+ Nhóm chỉ tiêu định tính:Tổ chức công tác thẩm định; Nội dung thẩm định;
Phương pháp thẩm định.
+ Nhóm chỉ tiêu định lượng: Thời gian thẩm định; Kết quả cho vayDAĐT.
2.2.3. Cc nhân tố ảnh hƣởng đến công tc thẩm định dự n đầu tƣ vay
vốn tại ngân hàng thƣơng mại
Các nhân tố khách quan bao gồm:Môi trường pháp lý; Môi trường kinh tế
xã hội; Chủ dự án đầu tư.
Các nhân tố chủ quan bao gồm:Cán bộ thẩm định; Yếu tố thông tin; Trang
thiết bị công nghệ; Công tác tổ chức điều hành hoạt động thẩm định dự án.
Tóm lại, kết quả nghiên cứu của Chương 2 về cơ sở lý luận dự án đầu tư, thẩm
định dự án đầu tư dưới góc độ ngân hàng thương mại tài trợ dự án sẽ là căn cứ cho
việc phân tích thực trạng ở chương 3.