ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
LÊ VĂN CAO
NGUYÊN TẮC HAI CẤP XÉT XỬ
TRONG PHÁP LUẬT TỐ TỤNG DÂN SỰ VIỆT NAM
Chuyên ngành: Luật dân sự
Mã số: 60 38 30
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS Nguyễn Công Bình
HÀ NỘI - 2013
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu và trích dẫn trong luận văn là chính xác và trung thực. Những kết luận
khoa học của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình
nào khác.
Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính
xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã
thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật
Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này kính đề nghị Khoa Luật xem xét để
tôi có thể bảo vệ Luận văn.
Đà Nẵng, ngày tháng 01 năm 2013
TÁC GIẢ LUẬN VĂN
LÊ VĂN CAO
MỤC LỤC
Trang bìa phụ
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................... 1
2. Tình hình nghiên cứu đề tài .................................................................. 2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu đề tài .............................................. 3
4. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài ............................................................ 3
5. Mục đích của việc nghiên cứu đề tài .................................................... 3
6. Tính mới và những đóng góp của luận văn .......................................... 4
7. Kết cấu của luận văn ............................................................................ 4
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NGUYÊN TẮC HAI
CẤP XÉT XỬ TRONG PHÁP LUẬT TỐ TỤNG DÂN SỰ .......... 6
1.1. KHÁI NIỆM VÀ Ý NGHĨA CỦA NGUYÊN TẮC HAI CẤP
XÉT XỬ TRONG TỐ TỤNG DÂN SỰ .............................................. 6
1.1.1. Khái niệm nguyên tắc hai cấp xét xử trong pháp luật tố tụng dân sự ......... 6
1.1.2. Ý nghĩa của nguyên tắc hai cấp xét xử trong pháp luật tố tụng dân sự .... 12
1.2. CƠ SỞ CỦA NGUYÊN TẮC HAI CẤP XÉT XỬ TRONG
PHÁP LUẬT TỐ TỤNG DÂN SỰ ................................................... 14
1.2.1. Cơ sở lý luận của nguyên tắc hai cấp xét xử trong pháp luật tố
tụng dân sự ......................................................................................... 14
1.2.2. Cơ sở thực tiễn của nguyên tắc hai cấp xét xử trong tố tụng dân sự ..... 18
1.3. MỐI QUAN HỆ CỦA NGUYÊN TẮC HAI CẤP XÉT XỬ
TRONG TỐ TỤNG DÂN SỰ VỚI MỘT SỐ NGUYÊN TẮC
CƠ BẢN KHÁC CỦA LUẬT TỐ TỤNG DÂN SỰ ......................... 18
1.3.1. Nguyên tắc hai cấp xét xử trong tố tụng dân sự với nguyên tắc
đảm bảo pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tố tụng dân sự .................. 19
1.3.2. Nguyên tắc hai cấp xét xử trong tố tụng dân sự với nguyên tắc
Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân xét xử độc lập và chỉ tuân theo
pháp luật .............................................................................................. 20
1.3.3. Nguyên tắc hai cấp xét xử trong tố tụng dân sự với nguyên tắc
trách nhiệm của cơ quan, ngƣời tiến hành tố tụng ............................. 22
1.3.4. Nguyên tắc hai cấp xét xử với nguyên tắc cung cấp chứng cứ và
chứng minh trong tố tụng dân sự ....................................................... 23
1.4. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG QUYẾT ĐỊNH ĐẾN VIỆC
THỰC HIỆN NGUYÊN TẮC HAI CẤP XÉT XỬ TRONG
PHÁP LUẬT TỐ TỤNG DÂN SỰ ................................................... 24
1.4.1. Ý thức, trình độ am hiểu pháp luật của đƣơng sự .............................. 25
1.4.2. Sự hỗ trợ đƣơng sự tham gia tố tụng của ngƣời đại diện và bảo
vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đƣơng sự ....................................... 26
1.4.3. Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ Thẩm phán và trách
nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng, ngƣời tiến hành tố tụng ............. 27
Kết luận Chương 1 ........................................................................................ 28
Chương 2: NỘI DUNG CÁC QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VIỆT
NAM VỀ NGUYÊN TẮC HAI CẤP XÉT XỬ TRONG TỐ
TỤNG DÂN SỰ VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN ......................... 29
2.1. NỘI DUNG CÁC QUY ĐỊNH VỀ TÕA ÁN THỰC HIỆN CHẾ
ĐỘ HAI CẤP XÉT XỬ VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN ................. 29
2.1.1. Nội dung các quy định của pháp luật tố tụng dân sự hiện hành về
cấp xét xử sơ thẩm và thực tiễn thực hiện .......................................... 29
2.1.2. Nội dung các quy định của pháp luật tố tụng dân sự hiện hành về
cấp xét xử phúc thẩm và thực tiễn thực hiện...................................... 43
2.2. NỘI DUNG CÁC QUY ĐỊNH VỀ XÉT LẠI BẢN ÁN, QUYẾT
ĐỊNH CÓ HIỆU LỰC PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN .... 49
2.2.1. Tính chất của việc xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật ..... 49
2.2.2. Những vấn đề chung về thủ tục xét lại bản án, quyết định đã có
hiệu lực pháp luật ............................................................................... 51
Kết luận Chương 2 ........................................................................................ 55
Chương 3: NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐIỀU CHỈNH CỦA NGUYÊN
TẮC HAI CẤP XÉT XỬ TRONG TỐ TỤNG DÂN SỰ .............. 56
3.1. CÁC YÊU CẦU NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐIỀU CHÍNH CỦA
NGUYÊN TẮC HAI CẤP XÉT XỬ TRONG TỐ TỤNG DÂN SỰ .... 56
3.1.1. Yêu cầu từ đƣờng lối, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc ................. 56
3.1.2. Yêu cầu của sự phát triển kinh tế, xã hội và quá trình hội nhập
quốc tế ................................................................................................ 57
3.2. CÁC KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐIỀU
CHỈNH CỦA NGUYÊN TẮC HAI CẤP XÉT XỬ TRONG TỐ
TỤNG DÂN SỰ VIỆT NAM ............................................................ 58
3.2.1. Kiến nghị về hoàn thiện pháp luật ...................................................... 58
3.2.2. Kiến nghị về một số biện pháp đảm bảo thực hiện nguyên tắc hai
cấp xét xử trong tố tụng dân sự Việt Nam ......................................... 70
Kết luận chương 3 ......................................................................................... 83
KẾT LUẬN .................................................................................................... 85
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 88