Lucian Freud:

Họa sĩ của những quái thú gợi

cảm

Lucian Freud trong xưởng vẽ

Nhân triển lãm tranh của Lucian Freud tại Trung tâm nghệ thuật văn

hóa quốc gia Centre Pompidou (Pháp) từ 10/03 đến 19/07.

*

Đôi điều về Lucian Freud

Lucian Freud là một họa sĩ người Anh, sinh năm 1922. Cháu của

Sigmund Freud.

Sự nghiệp của Lucian Freud trải qua ba thời kỳ chính: thời kỳ siêu

thực, thời kỳ hiện thực “néo-romantique” xuất hiện những chân dung

ấn tượng và thời kỳ trưởng thành làm nên danh tiếng của nghệ sĩ.

Từ 1974 cho đến nay, Lucian Freud đã có các triển lãm qui mô tại các

trung tâm mỹ thuật lớn nhất trên thế giới (Tate London, Fondation La

Caixa Barcelona, Museum of Contemporary Art Los Angeles, Centre

Pompidou…).

Năm 2008, bức Benefits Supervisor Sleeping (1995) vẽ người phụ nữ

béo phì nằm ngủ trên ghế sofa được tỉ phú người nga Roman

Abramovitch (ông chủ CLB Chelsea) mua với giá 33,6 triệu USD tại

sàn đấu giá Christie, sự việc biến Lucian Freud thành họa sĩ còn sống

đắt giá nhất trên thế giới.

Benefits Supervisor Sleeping

Tại sao cần nhìn nhận tác phẩm của họa sĩ 88 tuổi Lucian Freud là

những tác phẩm đáng kể của thế kỷ XX? Quay lưng lại với trừu tượng,

chối bỏ mọi hành thuật avant-garde, vẫn làm việc trong xưởng vẽ, vẫn

sử dụng người mẫu sống, vẫn quay đi quẩn lại giữa tranh khỏa thân

classic và chân dung, ai cũng có thể tin rằng Freud là một họa sĩ hoàn

toàn cổ điển. Freud lựa chọn một cách vẽ gần như đã lỗi thời và trở

thành một ví dụ cho anti-moderne (phản hiện đại).

Tuy nhiên, nghệ thuật của Lucian Freud thật sự lại mang tính cách tân

toàn vẹn khi chạm tới tận cùng một trong những đề tài cấm kỵ nhất: sự

trần trụi của xác thịt. Freud bày lên toan những cơ thể bất thường, quá

khổ đến kỳ dị, những múi thịt chảy nhão đan chồng lên nhau, khuôn

mặt đỏ mọng từng mảng như đang bị dị ứng, từng khu ẩm ướt trên cơ

thể như vùng dưới cánh tay hay bộ phận sinh dục được đặc tả đến nỗi

có cảm giác chúng tỏa ra một thứ mùi riêng biệt… Với Freud, chủ thể

kỳ dị được tái hiện một cách trần trụi đến chướng mắt. Người xem luôn

bị sốc và hỗn mang giữa hai cảm xúc mâu thuẫn, vừa say mê vừa thấy

có phần kinh ghê hình ảnh được tiếp nhận.

Thử nhìn bức Naked Man, Back View; Lucian Freud vẽ Leigh Bowery,

biểu tượng của cộng đồng đồng tính nam tại London, chết năm 1994 vì

bệnh sida. Trong xưởng vẽ trên đồi Notting Hill, như thường lệ, Freud

làm việc vào buổi tối cho tới sáng hôm sau, thời điểm ông có thể say

sưa quan sát những nếp thịt đang chùng xuống nghỉ ngơi. Và body

performer của Leigh thả lỏng tuyệt đối. Từng cơ thịt giãn ra, cùng thở

một nhịp điệu trễ nải mệt mỏi. Sự uể oải choáng ngợp với kích cỡ.

Naked Man, Black View

Cũng không ngạc nhiên khi biết Lucian Freud có một mối liên hệ mật

thiết với Francis Bacon, cả hai họa sĩ này đều quan tâm tới chủ thể cơ

thể con người và cùng có cái nhìn của một nhà phẫu thuật. Có điều, nếu

Bacon chăm chú tới các động thái trên da thịt thì Freud lại để tâm tới

tình trạng thuận hàng của một cơ thể, làm trơ ra cái lõi cuối cùng của

thân phận con người.

Kate Moss

The Queen

Nhìn xem Lucian Freud đã vẽ siêu mẫu Kate Moss như thế nào? Xa rời

hào quang phù phiếm, khuôn mặt gầy gò hốc hác, nằm dài khỏa thân

trên một chiếc giường bài trí nghèo nàn của xưởng vẽ. Còn Nữ hoàng

Elizabeth dưới cọ của họa sĩ lại không có gì ấn tượng hơn ngoài những

nếp nhăn hằn sâu với điệu bộ nghiêm nghị đến kỳ quặc.

Vậy tại sao Lucian Freud? Vì là chính ông ấy, vì là chúng ta, chừng ấy

quái thú gợi cảm!