Fachdidaktik Technik
Methoden und Prozesse des Lernens und Lehrens
LÝ LUẬN DẠY HỌC KỸ THUẬT
Phương pháp và Quá trình dạy học
BERND MEIER & NGUYỄN VĂN CƯỜNG
BERND MEIER & NGUYEN VAN CUONG
LÝ LUẬN DẠY HỌC KỸ THUẬT – Phương pháp và Quá trình dạy học
NGUYỄN VĂN CƯỜNG
2
Fachdidaktik Technik
Methoden und Prozesse des Lernens und Lehrens
LÝ LUẬN DẠY HỌC KỸ THUẬT
Phương pháp và Quá trình dạy học
Bernd Meier & Nguyen Van Cuong
3
Impressum
Schriften zu Arbeit - Beruf - Bildung
Herausgegeben von der Professur für Technologie und berufliche Orientierung der
Universität Potsdam
Für den Inhalt sind die Autoren verantwortlich.
Titel und Gestaltung: Anja Brunk
Die deutsche Bibliothek — CIP-Einheitsaufnahme
Fachdidaktik Technik - LÝ LUẬN DẠY HỌC KỸ THUẬT
Methoden und Prozesse des Lernens und Lehrens - Phương pháp và Quá trình dạy học
Ein Studienbuch in vietnamesischer Sprache.
BERND MEIER & NguyEN VaN CuONg
Berlin/Hanoi, 2011
(Schriften zu Arbeit - Beruf - Bildung, Bd. 5)
ISBN 978-3-00-033972-1
Das Buch in vietnamesischer Sprache dokumentiert Ergebnisse internationaler Projektar-
beiten zur Stärkung der Technischen Bildung in Europa sowie Zentral- und Südostasien.
unterstützt wurden die internationale arbeit und dieses Buchprojekt durch die Deutsche
gesellschaft für Technische Zusammenarbeit (gTZ).
Alle Rechte, insbesondere das Recht der Vervielfältigung sowie der Übersetzung, vor-
behalten. Kein Teil des Werkes darf in irgendeiner Form (Fotokopie, Mikrofilm oder ein
anderes Verfahren) ohne schriftliche genehmigung des Verlages reproduziert werden.
C Eigenverlag, Berlin 2011.
Printed in Germany.
4
Mục lục
1 Mở đầu 8
2 Lý luận dạy học kỹ thuật với tư cách một khoa học 12
2.1 Sự phát triển của lý luận dạy học thành một khoa học 12
2.2 Lý luận dạy học đại cương và lý luận dạy học
chuyên ngành 17
2.3 Lý luận dạy học chuyên ngành và khoa học
chuyên ngành 20
2.4 Kỹ thuật và lý luận dạy học kỹ thuật 22
2.5 Đào tạo lý luận dạy học chuyên ngành trong đào
tạo giáo viên 26
3 Các lý thuyết học tập với tư cách là cơ sở của lý luận
dạy học 30
3.1 Lý thuyết học tập trong bối cảnh các trào lưu triết
học nhận thức 31
3.2 Lý thuyết phản xạ có điều kiện Pawlow 32
3.3 Thuyết hành vi: học như là sự thay đổi hành vi 33
3.4 Thuyết nhận thức: học như là giải quyết vấn đề 38
3.5 Thuyết kiến tạo: Học là tự kiến tạo tri thức 40
3.6 Các kết luận đối với lý luận dạy học kỹ
thuật/công nghệ 46
4 Các lý thuyết giáo dục và các mô hình giáo
dục kỹ thuật 52
4.1 Các lý thuyết giáo dục 52
4.2 Các mô hình giáo dục kỹ thuật trong bối cảnh quốc tế 57
4.2.1 Mô hình định hướng công nghiệp và sản xuất
(industrial/production oriented) 58
4.2.2 Mô hình định hướng lao động thủ công (craft-oriented) 59
4.2.3 Mô hình thiết kế kỹ thuật („design“) 60
5
4.2.4 Mô hình khoa học tự nhiên ứng dụng (applied science) 60
4.2.5 Mô hình công nghệ tương lai (modern technology) 61
4.2.6 Mô hình công nghệ đại cương (general technology) 62
4.2.7 Mô hình các năng lực then chốt (key competencies) 64
4.2.8 Mô hình khoa học-công nghệ-xã hội
(STS: Science-Technology-Society) 65
4.2.9 Mô hình giáo dục kỹ thuật tổng hợp 66
5. Mục đích và nội dung giáo dục kỹ thuật phổ thông 68
5.1 Phát triển năng lực như là mục tiêu dạy học 68
5.2 Sự liên kết giữa định hướng mục tiêu học và định
hướng năng lực 75
5.3 Xác định và trình bày các mục tiêu dạy học 76
5.3.1 Mức độ trừu tượng hoá 76
5.3.2 Các lĩnh vực hành vi 77
5.3.3 Phân loại mục tiêu 79
5.3.4 Chính xác hoá các mục tiêu học 81
5.4 Chuẩn giáo dục kỹ thuật 81
5.4.1 Khái niệm 81
5.4.2 Ví dụ về chuẩn giáo dục kỹ thuật 85
5.5 Nội dung của giáo dục kỹ thuật 92
5.5.1 Nguồn của nội dung dạy học 92
5.5.2 Các vấn đề tinh giản nội dung dạy học 95
6. Phương pháp dạy học kỹ thuật 109
6.1 Khái niệm và phân loại phương pháp dạy học 109
6.1.1 Khái niệm phương pháp dạy học 109
6.1.2 Mặt bên trong và bên ngoài của phương pháp dạy học 111
6.1.3 Các bình diện hành động của phương pháp dạy học 113
6.1.4 Quan điểm dạy học – Phương pháp dạy học–
Kỹ thuật dạy học 115
6.2 Các quan điểm dạy học 119
6.2.1 Dạy học định hướng hành động 119