ỦY BAN DÂN TỘC
TÀI LIỆU
CHUYÊN ĐỀ 15
MÔ HÌNH TRỒNG CÂY ĂN QUẢ CÓ MÚI
THEO TIÊU CHUẨN GAP
(Lưu hành nội bộ - Nhóm Cộng đồng)
Hà Nội 2023
LỜI NÓI ĐẦU
Nâng cao năng lực cho cộng đồng phát triển kinh tế, chuyển đổi cơ cấu về
cây trồng vật nuôi, đồng thời chuyển giao quy trình, kỹ thuật đến với người dân
vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Để giúp đỡ nông dân phát triển sản
xuất nông nghiệp một cách hiệu quả và bền vững, thông qua các dự án xây dựng
mô hình ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật thâm canh theo hướng VietGAP,
đặc biệt là đối với người dân đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thì phương
pháp truyền tải lý thuyết đi đôi với thực hành, nói dễ hiểu, dễ làm, có hình ảnh
minh họa và ví dụ thực tiễn.
Nội dung tài liệu Mô hình trồng cây ăn quả có múi theo tiêu chuẩn GAP
được biên soạn trên cơ sở nghiên cứu khoa học và đúc rút ra từ kinh nghiệm thực
tiễn với các nội dung. Giới thiệu một số giống cây ăn quả có múi tại Việt Nam;
Một số mô hình trồng cây ăn quả có múi đạt hiệu quả kinh tế cao; Khảo sát địa
thế, quy hoạch vùng trồng phù hợp với địa phương; Giới thiệu kỹ thuật trồng,
chăm sóc cây ăn quả có múi, cách phòng và trị một số bệnh cho cậy trồng; Kỹ
thuật thu hoạch bảo quản sản phẩm. Đăc biệt trong tài liệu đã hướng dẫn cách
quảng bá và tiêu thụ sản phẩm, giúp người nông dân tạo ra sản phẩm tiêu thụ có
hiệu quả kinh tế cao.
Tài liệu này chỉ mang tính tham khảo, tùy theo thổ nhưỡng địa hình và khí
hậu của từng vùng miền các chuyên gia, giảng viên các cấp tiếp tục nghiên cứu
chắt lọc nội dung có hình ảnh minh họa và ví dụ thực tiễn để hướng dẫn cho bà
con theo phương pháp cầm tay chỉ việc chuyển giao quy trình, kỹ thuật cho người
dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Mặc dù đã cố gắng biên soạn hoàn thiện tài liệu hướng dẫn chi tiết tới bà
con song không thể tránh khỏi những thiếu sót. Chúng tôi mong nhận được nhiều
ý kiến đóng góp của đông đảo người dân tham gia Chương trình để tài liệu ngày
hoàn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn!
ỦY BAN DÂN TỘC
MỤC LỤC
I. KHÁI NIỆM VÀ MỤC TIÊU GAP, VIETGAP ........................................... 1
1. Khái niệm ......................................................................................................... 1
2. Mục tiêu của GAP và VIETGAP ................................................................... 1
II. GIỚI THIỆU MỘT SỐ MÔ HÌNH TRỒNG CÂY ĂN CÓ MÚI HIỆU QUẢ ..1
1. Đặc điểm cây trồng và điều kiện trồng cây có múi ...................................... 1
1.1. Đặc điểm cây tồng có múi .............................................................................. 1
1.2. Điều kiện ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự phát triển của cây có múi .............. 1
1.3. Các chất dinh dưỡng đối với cây có múi ....................................................... 2
2. Một số giống cây có múi tại Việt Nam ........................................................... 7
2.1. Giống cam ...................................................................................................... 7
2.2. Giống quýt .................................................................................................... 12
2.3. Giống bưởi.................................................................................................... 15
3. Một số mô hình trồng cây ăn quả có múi đạt hiệu quả kinh tế cao ......... 18
3.1. Mô hình trồng cây có múi cho hiệu quả kinh tế cao tại huyện Ngọc Lặc, tỉnh
Thanh Hóa ........................................................................................................... 18
3.2. Triển khai mô hình nuôi trồng bưởi kết hợp gà thả vườn liên kết theo chuỗi
giá trị ở Kim Quan, Yên Sơn, Tuyên Quang ...................................................... 19
3.3. Mô hình trồng cây có múi kết hợp nuôi gà thả vườn theo hướng hữu cơtại
Bắc Giang ............................................................................................................ 20
3.4. Quảng Ngãi: Trồng cây ăn quả có múi kết hợp nuôi gà kết hợp cho hiệu quả cao..21
3.5. Hà Tĩnh: Vườn bưởi Phúc trạch 9.000 quả cho thu nhập kinh tế cao.......... 22
3.6. Làm giàu từ mô hình trồng cây có múi - Chi Khê - Con Cuông ................. 23
3.7. Đẩy mạnh phát triển cây ăn quả có múi ở Tân Sơn, Phú Thọ ..................... 24
3.8. Đắc Nông: Hiệu quả từ chuyển đổi diện tích vường sang trồng cây có múi .... 26
3.9. Xã Tân Lang, Phù Yên, Sơn La Hiệu quả mô hình trồng cây ăn quả có múi . ..28
3.10. Tuyên Hóa, Quảng Bình: Nhân rộng mô hình cây ăn quả có múi giá trị cao.. 30
III. KHẢO SÁT ĐỊA THẾ, QUY HOẠCH VƯỜN, VÙNG TRỒNG CÂY GÌ
PHÙ HỢP ........................................................................................................... 31
1. Thực trạng vườn tạp, những vấn đề đạt ra cần quy hoạch lại và cải tạo
vườn theo hướng có hiệu quả tại Việt Nam .................................................... 31
2. Khảo sát địa thế, quy hoạch vườn, vùng trồng cây có múi gắn với hiệu
quả kinh tế ......................................................................................................... 32
2.1. Chọn đất trồng và chuẩn bị đất trồng ........................................................... 32
2.2. Thiết kế vườn trồng ...................................................................................... 33
2.3. Chọn giống để trồng ..................................................................................... 35
IV. KỸ THUẬT TRỒNG, CHĂM SÓC CÂY ĂN QUẢ CÓ MÚI ......... 37
1. Những yêu cầu trong canh tác trồng trọt theo tiêu chuẩn Việt GAP ...... 37
1.1. Đối với cây trồng mới .................................................................................. 37
1.2. Đối với vườn cây ăn quả đang kinh doanh .................................................. 38
2. Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ăn quả có múi ......................................... 39
2.1. Đào hố trồng và bón lót ................................................................................ 40
2.2. Thời vụ trồng và cách trồng ......................................................................... 41
2.3. Chăm sóc sau khi trồng ................................................................................ 42
2.4. Căn cứ bón phân ........................................................................................... 43
2.5. Loại phân và liều lượng bón......................................................................... 45
2.6. Kỹ thuật chăm sóc cây có múi (bưởi, cam, chanh) giai đoạn 1-3 năm tuổi
(Giai đoạn kiến thiết cơ bản) ............................................................................... 46
2.7. Kỹ thuật chăm sóc cây có múi (bưởi, cam giai đoạn ra hoa, kết trái) ......... 52
2.8. Sự phân hóa và kích thích ra hoa, nguyên nhân rụng hoa, rụng quả ở cây có múi..58
2.9. Kỹ thuật ủ phế phụ phẩm nông nghiệp thành phân hữu cơ bón cho bưởi, cam
(Quy trình kỷ thuật ủ phân hữu cơ 2 ngăn từ phế phẩm chăn nuôi) ................... 61
2.10. Một số bệnh thường gặp trên bưởi, cam, chanh và biện pháp phòng trừ .. 63
V. KỸ THUẬT THU HOẠCH VÀ BẢO QUẢN VÀ QUẢNG BÁ GIỚI
THIỆU, TIÊU THỤ SẢN PHẨM .................................................................... 96
1. Thời gian thu hoạch ...................................................................................... 96
2. Phương pháp thu hoạch ................................................................................ 97
3. Kỹ thuật bảo quản cam, bưởi, quýt sau thu hoạch .................................... 97
3.1. Kỹ thuật bảo quản bằng màng Chitosan ...................................................... 97
3.2. Kỹ thuật bảo quản cam, bưởi, quýt được lâu bằng chế phẩm tạo màng ...... 97
3.3. Kỹ thuật bảo quản cam, bưởi, quýt được lâu bằng kho lạnh ....................... 98
3.4. Kỹ thuật bảo quản cam, bưởi, quýt được lâu bằng công nghệ CAS ............ 98
3.5. Kỹ thuật bảo quản bưởi, cam, quýt theo tri thức dân gian ........................... 98
4. Quảng bá và tiêu thụ sản phẩm ................................................................... 99
4.1. Một số khái niệm .......................................................................................... 99
4.2. Vai trò của quảng bá giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm .................................... 100
4.3. Hình thức quảng bá và tiêu thụ đặc sản phẩm ........................................... 100
4.4. Giải pháp thúc đẩy quảng bá và tiêu thụ đặc sản địa phương .................... 104
VI. THẢO LUẬN, THỰC HÀNH, TRAO ĐỔI THỰC TẾ ........................ 106
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 107
