Mô hình trồng thâm canh Thanh long
ruột đỏ tập trung theo hướng GAP tại Thành phố Hà Nội 28/06/2012
Mô hình trồng thâm canh Thanh long ruột đỏ tập trung theo hướng
GAP tại Thành phố Hà Nội 28/06/2012
Trong những năm gần đây với tốc độ đô thị hoá nhanh, diện tích đất
nông nghiệp nói chung và diện tích đất trồng cây ăn quả nói riêng đang
ngày càng bị thu hẹp, trong khi cơ bản diện tích đất đồi gò của thành
phố chưa được sử dụng có hiệu quả, đây là nguồn tài nguyên đất phong
phú chưa được khai thác đúng mức. Nhiệm vụ đặt ra đối với ngành
Nông nghiệp là phải nghiên cứu tìm ra các loại cây ăn quả đặc sản phù
hợp cho vùng đất đồi gò để phát triển sản xuất, nhằm nâng cao hiệu quả
kinh tế cho người dân.
Từ năm 2010, Sở Nông nghiệp & PTNT Hà Nội đã chỉ đạo Trung
tâm Khuyến nông xây dựng mô hình Trồng thâm canh Thanh long ruột đỏ
(TLRĐ) tập trung theo hướng GAP tại vùng đất đồi gò của xã Cẩm Lĩnh
- huyện Ba Vì, với qui mô 20 ha, giống Thanh long ruột đỏ Long Định 1.
Với mục tiêu: Xây dựng vùng sản xuất thanh long ruột đỏ tập trung, có áp
dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật: từ khâu chọn giống, kỹ thuật chăm
sóc, thu hái, sơ chế và bảo quản, nhằm tạo ra sản phẩm thanh long an
toàn, chất lượng, cho năng suất cao và ổn định. Mặt khác, mô hình là nơi
tham quan học tập cho nông dân ở các vùng đất đồi gò của thành phố Hà
Nội và các tỉnh thành lân cận, là cơ sở để mở rộng diện tích trồng thanh
long ruột đỏ trên các vùng đất đồi gò của thành phố; Đa dạng hoá các sản
phẩm cây ăn quả của thành phố, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân
Hà Nội, nâng cao đời sống cho người dân ở các vùng đồi gò của Hà Nội.
Hiện nay Hà Nội có khoảng 30 ha trồng Thanh long ruột đỏ
(TLRĐ), diện tích được trồng chủ yếu ở các huyện có diện tích đất đồi gò
như: Ba Vì, Thạch Thất, Quốc Oai. Về giống (TLRĐ) đang được trồng
hiện nay là giống Đài Loan và giống Long Định I do Viện nghiên cứu
Cây ăn quả Miền Nam lai tạo.
Giống thanh long ruột đỏ Đài Loan được Viện nghiên cứu Rau -
quả đưa về vùng đất đồi gò của xã Kim Quan - huyện Thạch Thất - Hà
Nội từ năm 2002 với diện tích 01ha, đến năm 2004 bắt đầu cho quả, một
năm ra nhiều đợt quả, trọng lượng quả bình quân đạt 200-250gam/quả,
mỗi trụ bình quân thu được 5-7 kg quả/năm (năm thứ 3), vỏ quả có màu
đỏ sẫm, ruột quả có màu đỏ tím, ăn có vị ngọt hơn thanh long ruột trắng
thích hợp với thị hiếu người tiêu dùng. Qua theo dõi thấy cây Thanh long
ruột đỏ sinh trưởng và phát triển tốt, dễ chăm sóc và cho hiệu quả kinh tế
cao trên vùng đất đồi gò của Hà Nội.
Năm 2007 Trung tâm Khuyến nông đã xây dựng mô hình trồng thanh
long ruột đỏ Đài Loan tại 4 huyện có diện tích đất đồi gò, bán sơn địa, đó
là các huyện: Thạch Thất, Ba Vì, Chương Mỹ và Mỹ Đức; quy mô 5,5 ha.
Kết quả cả 4 điểm Thanh long đều sinh trưởng, phát triển tốt, năm 2009
bắt đầu cho thu hoạch. Mô hình đã khảng định cây thanh long ruột đỏ
thích hợp với các vùng đất đồi gò của thành phố Hà Nội, sinh trưởng và
phát triển tốt trong điều kiện khí hậu miền Bắcvà cho hiệu quả kinh tế cao
gấp hơn 3 lần so với trồng sắn.
Một số hạn chế của giống (TLRĐ) Đài Loan là mặc dù cho hiệu quả
kinh tế cao, song độ thuần giống chưa ổn định, qủa nhỏ, năng suất thấp.
Cùng với việc xây dựng mô hình trình diễn giống thanh long ruột đỏ Đài
Loan, Trung tâm cũng đưa giống thanh long ruột đỏ Long Định I từ tỉnh
Long An ra trồng thử nghiệm. Kết quả so với thanh long ruột đỏ Đài
Loan, giống thanh long ruột đỏ Long Định I sinh trưởng mạnh hơn, quả to
hơn, năng suất cao hơn và chất lượng, mẫu mã tốt hơn.
Để lựa chọn giống thanh long ruột đỏ phù hợp với điều kiện Hà Nội nói
chung, miền Bắc nói riêng, đồng thời khắc phục những hạn chế trên, năm
2010, Sở Nông nghiệp & PTNT Hà Nội chỉ đạo Trung tâm Khuyến nông
xây dựng mô hình Trồng thâm canh Thanh long ruột đỏ giống Long Định
I tập trung theo hướng GAP với qui mô 20 ha, tại xã Cẩm Lĩnh- huyện Ba
Vì- TP Hà Nội, gắn với hệ thống tưới nước nhỏ giọt. Đây là mô hình sản
xuất cây ăn quả đầu tiên có qui mô lớn và tập trung, áp dụng đồng bộ các
biện pháp kỹ thuật.
Để công tác triển khai mô hình đạt kết quả tốt, Trung tâm đã mời
chuyên gia của Trung tâm Khuyến nông và Trung tâm phát triển cây
thanh long tỉnh Bình Thuận, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Long An ra tư
vấn chuyển giao kỹ thuật, đồng thời cử một số cán bộ kỹ thuật vào Bình
Thuận học tập kinh nghiệm sản xuất thanh long. Tổ chức nhiều đợt tập
huấn kỹ thuật trồng chăm sóc thanh long, kỹ thuật vận hành hệ thống tưới
cho nông dân vào thời điểm trước và trong quá trình thực hiện. Chuẩn bị
mặt bằng và đất trồng như: xử lý thực bì, san mặt bằng, phân lô, tiêu lỗ,
khoan hố, đổ cột trụ, chôn trụ; tổ chức trồng, lắp đặt hệ thống tưới phục
vụ mô hình,...được triển khai theo đúng tiến độ đề ra.
Trung tâm còn hướng dẫn cho các hộ tham gia mô hình ghi chép sổ
nhật ký và kiểm tra việc tuân thủ thực hiện quy trình sản xuất thanh long
theo hướng VietGAP như: Nguyên tắc sử dụng thuốc BVTV, thời gian
cách ly, qui đinh nơi ủ phân, nơi xử lý phụ phẩm và các loại bình chai lọ
đựng thuốc được tập kết xử lý...
Về so sánh khả năng sinh trưởng và phát triển giữa 2 giống thanh long
ruột đỏ: Long Định 1 và Thanh long Đài Loan cho thấy: Cả 2 giống thanh
long ruột đỏ Đài Loan và Long Định I đều thích ứng với vùng đất đồi gò
của thành phố Hà Nội và khí hậu miền Bắc. Tuy nhiên giống thanh long
ruột đỏ Long Định I có nhiều ưu điểm vượt trội so với giống thanh long
ruột đỏ Đài Loan như: Độ đồng đều giống cao hơn, cây sinh trưởng mạnh
hơn, cành to, khỏe, ra nhiều đợt cành trong năm, thời gian hoàn thiện bộ
khung tán ngắn . So với giống thanh long ruột đỏ Đài Loan, giống thanh
long ruột đỏ Long Định I thời điểm xuất hiện hoa sớm hơn và kết thúc
hoa hàng năm muộn hơn giống thanh long ruột đỏ Đài loan từ 10-12
ngày; Trọng lượng quả lớn hơn (bình quân 400 gr/ quả), mẫu mã quả đẹp
hơn; dự kiến cho năng suất cao hơn trên 5 tấn/ha/năm thứ 3. Giống Thanh
long ruột đỏ Long Định 1 đã khắc phục được những hạn chế của giống
thanh long ruột đỏ Đài Loan như: Độ thuần của giống cao, sinh trưởng
phát triển mạnh, nhiều cành, nhiều quả, trọng lượng quả lớn, năng suất
cao, chất lượng ngon, mẫu mã quả đẹp, cần được khuyến cáo để mở rộng
sản xuất trồng thanh long ruột đỏ ở miền Bắc.
Về sử dụng phân bón: Cây thanh long sinh trưởng phát triển dựa chủ
yếu vào nền giá thể, do vậy cần bổ sung đầy đủ phân hữu cơ và phân vô
cơ hàng năm. Sử dụng phân đơn và phân NPK đầu Trâu trên giống Thanh
long ruột đỏ Long Định 1 cho thấy: Cả hai công thức phân bón Thanh
long đều sinh trưởng phát triển tốt, tuy nhiên bón phân đầu trâu chuyên
dùng do được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng đa, trung vi lượng
nên cây phát triển tốt hơn, ít sâu bệnh hơn, thời điểm hoa xuất hiện sớm
hơn 4-5 ngày, tốc độ tăng trưởng cành mạnh hơn; trọng lượng trái lớn
hơn; màu sắc mẫu mã quả đẹp hơn...
Về khả năng chống chịu sâu bệnh: Do điều kiện khí hậu miền Bắc có
mùa đông lạnh; mùa xuân mưa phùn, thời tiết âm u, ẩm độ cao đã ảnh
hưởng tới tốc độ sinh trưởng, phát triển của cây thanh long, là nguyên
nhân chính phát sinh các loại sâu bệnh hại trên cây Thanh long, đặc biệt
là đối tượng ốc sên phá hoại trong mùa xuân và bệnh thán thư, đốm mắt
cua trong mùa đông, cần có các biện pháp phòng trừ kịp thời.
Đánh giá về hiệu quả kinh tế (dự kiến tính cho năm thứ 3): Bình
quân thu được 9-10 đợt quả/ năm, mỗi trụ để 4 quả/đợt, trọng lượng quả
trung bình 400 gr, năng suất ước đạt từ 15-16 tấn/ha. Tỷ lệ thanh long loại
I đạt 60 % ; loại II đạt 40%, giá bán trung bình loại I: 25.000 đ/kg; loại II:
18.000 đ/kg, tổng thu ước đạt khoảng 350.000.000đ/ha, sau khi trừ chi
phí cho lãi từ 180 triệu- 200 triệu đ/ha/năm.
Từ kết quả bước đầu của mô hình Trồng thâm canh thanh long ruột
đỏ tập trung theo hướng GAP trong 3 năm qua tại Hà Nội, khẳng định
cây thanh long ruột đỏ Long Định 1 sinh trưởng, phát triển tốt, cho năng
suất và hiệu quả kinh tế cao, có thể mở rộng diện tích trên các vùng đất
đồi gò của Hà Nội. Vừa qua, tại Ba Vì, Sở NN & PTNT Hà Nội đã phối
hợp với Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tổ chức Diễn đàn Khuyến
nông @ Nông nghiệp với chuyên đề “Phát triển thanh long ruột đỏ tại các
tỉnh phía Bắc”. Tham dự diễn đàn có gần 300 đại biểu là lãnh đạo các
Cục, Vụ, Viện thuộc Bộ NN & PTNT; lãnh đạo, các phòng chuyên môn
thuộc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia; đại diện Trung tâm Khuyến
nông và nông dân của 19 tỉnh, thành phố thuộc khu vực Đồng bằng sông
Hồng và khu vực miền núi phía Bắc; lãnh đạo Sở, các phòng chuyên môn
và một số đơn vị trực thuộc Sở Nông nghiệp & PTNT Hà Nội,...
Tại diễn đàn các nhà khoa học và các đại biểu đã thảo luận các vấn
đề phát triển cây thanh long ruột đỏ một cách có hiệu quả và bền vững
như cần xác định bộ giống phù hợp với từng vùng; Kỹ thuật thâm canh ,
chăm sóc và thị trường cho thanh long ruột đỏ. Cũng tại hội nghị các nhà
khoa học cũng đã đưa ra những hướng dẫn kỹ thuật để có thể thâm canh
tốt cho cây TLRĐ tại khu vực miền Bắc. Ông Nguyễn Văn Chí - Giám
đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội đề nghị để mở rộng diện tích trồng
Thanh long ruột đỏ tại Hà Nội nói riêng, các tỉnh thành phía Bắc nói
chung thì cần có các cơ chế chính sách hỗ trợ khuyến khích phát triển cây
Thanh long trên diện tích đất đồi gò, trồng sắn kém hiệu quả. Qui hoạch
các vùng sản xuất, cho thuê đất và hỗ trợ vốn vay dài hạn, ưu đãi, hỗ trợ
xây dựng cơ sở hạ tầng điện, nước, giao thông phục vụ sản xuất và tiêu
thụ; Trung tâm Khuyến nông Quốc gia hỗ trợ kinh phí cho Hà Nội và các
tỉnh thành phía Bắc có điều kiện phát triển cây thanh long ruột đỏ xây
dựng mô hình trình diễn.
Ông Phan Huy Thông – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc
gia cũng đã đưa ra những khuyến nghị: Đối với khu vực miền Bắc nói
chung và Hà Nội nói riêng không nên trồng thanh long ruột trắng mà nên
trồng những giống cây ăn quả có giá trị về chất lượng như thanh long ruột
đỏ để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân thủ đô.
Cây thanh long ruột đỏ là cây có giá trị kinh tế cao, xu hướng tiêu
thụ của người dân luôn gia tăng. Thị trường tiêu thụ tại khu vực phía Bắc
khoảng 20.000 nghìn tấn thanh long ruột đỏ/ năm. Do vậy, để phát triển
thanh long ruột đỏ bền vững và hiệu quả thì cần thiết phải hình thành
vùng sản xuất tập trung, giống phù hợp là yếu tố rất quan trọng kết
hợp với các biện pháp kỹ thuật thâm canh đồng bộ sẽ cho năng suất và
hiệu quả kinh tế cao góp phần xóa đói làm giàu ngay trên những vùng đất
đồi gò sỏi đá./.
