Mụn rộp ở môi do virus
herpes
Căn bệnh này thường xuất hiện vào mùa mưa, biểu
hiện là những đám mụn nước nhỏ trên môi, gây đau
rát. Các vết rộp có thể biến mất tự nhiên hoặc do điều
trị; tuy nhiên, virus herpes vẫn tồn tại vĩnh viễn trong
cơ thể và gây phiền toái khi có điều kiện.
Các yếu tố thuận lợi khởi phát bệnh rộp môi do herpes:
- Tổn thương ở môi (khô, nứt môi, chấn thương, cắn vào
môi khi ăn…).
- Chấn thương răng miệng, sốt, cảm cúm, viêm đường hô
hấp trên.
- Hành kinh, có thai.
- Suy nhược cơ thể, căng thẳng tinh thần, chấn thương
thể chất.
- Giảm sức đề kháng, giảm miễn dịch (AIDS, ung thư,
đang xạ trị hay hóa trị, ghép tạng…).
Bệnh rất dễ lây truyền qua tiếp xúc (kể cả tiếp xúc gián
tiếp như dùng chung khăn).
Biểu hiện đầu tiên là các triệu chứng ngứa, nóng rát hay
cảm giác lăn tăn ở môi. Sau 12-24 giờ, những mụn nước
nhỏ li ti xuất hiện, tập trung thành từng đám trên nền da
sưng đỏ ở môi hay xung quanh môi (đôi khi ở miệng, cằm,
mũi, hai má…), kèm với cảm giác đau, rát. Bệnh nhân
thường có các triệu chứng kèm theo như hạch cổ, hạch
dưới hàm sưng to, đau; sốt nhẹ, nhức đầu, mệt mỏi, đau
họng…
Sau 1-2 tuần, các mụn nước sẽ tự khô đi, đóng mày và sẽ
lành mà không để lại sẹo. Nếu các mụn nước bị vỡ, chúng
sẽ tạo ra các vết loét hay vết trượt, rồi cũng đóng mày và
lành sau 10 ngày nhưng dễ bị nhiễm trùng hơn và gây lây
lan virus herpes nhiều hơn.
Bệnh mụn rộp do herpes rất dễ tái phát khi có các yếu tố
thuận lợi vì loại virus này vẫn tồn tại mãi mãi trong cơ thể,
kể cả khi các vết rộp biến mất.
Có thể tự điều trị tại nhà bằng các bước sau
- Súc miệng bằng nước muối pha loãng để làm sạch, êm
dịu vết thương và giảm nguy cơ bội nhiễm vi trùng. Tắm
bằng nước ấm pha với muối hay thuốc tím thật loãng.
- Dùng son dưỡng môi có vaseline và chất chống nắng
(SPF>=15) để làm dịu các vết nứt (do thời tiết lạnh hoặc
ánh nắng mặt trời gây ra. Không nên dùng kem hay phấn
trang điểm để che đi những mụn rộp để tránh bội nhiễm.
- Giảm tối đa căng thẳng, lo âu; tăng cường dinh dưỡng.
- Tránh các loại thức ăn giàu arginine (một chất cần thiết
cho chu kỳ tái sinh của virus herpes) như dừa, đậu nành,
lạc, chocolate, cà rốt… Nên ăn các loại thực phẩm mềm
và nhạt như rau quả, trái cây, giá, thịt bò, cá, gà… để
tránh kích thích các vết lở và các vùng da nhạy cảm xung
quanh.
- Uống thuốc giảm đau thông thường (paracetamol) có
hay không kèm codein (như Efferalgan Codein) trong 7-10
ngày đầu. Nếu bệnh kéo dài, trầm trọng, lan rộng, gây
biến chứng nặng hoặc xảy ra ở những bệnh nhân đặc biệt
(trẻ sơ sinh, thai phụ, bệnh nhân bị AIDS, ghép nội tạng),
cần có sự theo dõi của bác sĩ.
Để tránh lây virus herpes cho người khác, bệnh nhân
phải tuân thủ những điều sau
- Không chạm vùng có sang thương (mụn nước, vết loét
trợt) của mình vào người khác.
- Không dùng chung đồ dùng cá nhân: bàn chải đánh
răng, khăn tắm, khăn lau mặt, ly, bát đũa, son môi, phấn
trang điểm và “khăn ướp lạnh”.
- Rửa tay sau khi bôi thuốc.
