MỞ ĐẦU
Tính cấp thiết của đề tài
Sau gần 30 năm phát triển và quản lý nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa, nền kinh tế Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, đáng khích lệ. Tăng
trưởng cao bình quân trên 6%/năm, việc làm, thất nghiệp được cải thiện, các loại hàng
hoá đa dạng và phong phú, đời sống nhân dân ngày càng được ổn định và nâng cao rõ rệt.
Có được những kết quả đó không thể không nhắc tới sự đóng góp của hệ thống các
ngân hàng thương mại Việt Nam. Với tư cách là trung gian tài chính trong nền kinh tế, hệ
thống các Ngân hàng thương mại Việt Nam luôn giữ vai trò huyết mạch trong các hoạt
động kinh tế nói chung, và là kênh dẫn vốn chủ đạo đối với các dự án đầu tư của Nhà
nước cũng như của các doanh nghiệp.
Đối với các Ngân hàng thương mại, hoạt động cho vay theo dự án luôn là một trong
những hoạt động quan trọng chiếm tỷ trọng cao trong tổng dư nợ và mang lại nguồn thu
chủ yếu cho ngân hàng. Song hoạt động này lại tiềm ẩn nguy cơ rủi ro cao nhất cho Ngân
hàng. Chính vì vậy, việc nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư trong hoạt động cho
vay, đặc biệt là nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư hiện đang là một
trong những vấn đề mang tính cấp thiết đối với các ngân hàng thương mại.
Hoạt động của Ngân hàng TMCP Quân đội vì mục tiêu lợi nhuận nhưng bảo đảm sử
dụng vốn an toàn, hiệu quả và góp phần thúc đẩy kinh tế đất nước. Trong những năm tới,
hệ thống Ngân hàng TMCP Quân đội từng bước xây dựng và phát triển trở thành tổ chức
tài chính có uy tín trong và ngoài nước với phương châm hoạt động là phát triển bền
vững hiệu quả và hội nhập. Để đạt được mục tiêu này, một trong những khâu quan trọng
cần được quan tâm là thẩm định tài chính dự án. Thẩm định tài chính dự án có chất lượng
tốt sẽ góp phần bảo đảm an toàn trong hoạt động cho vay của Ngân hàng.
Chi nhánh Hoàn Kiếm-Ngân hàng TMCP Quân đội là đơn vị trực thuộc Ngân hàng
TMCP Quân đội. Chi nhánh đã thực hiện thẩm định cho vay các dự án trong những năm
qua, tuy nhiên trong quá trình thẩm định cho vay với chất lượng thẩm định tài chính dự
án còn thấp so với mục tiêu, còn bộc lộ những bất cập, gây ảnh hưởng xấu đến kết quả
đầu tư.
Trong thời gian tới, để đáp ứng nhu cầu đầu tư phát triển công nghiệp, nhu cầu cho
vay theo dự án là rất lớn, nếu không nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án thì
nguy cơ tổn thất của Ngân hàng sẽ không nhỏ. Nhằm góp phần đáp ứng đòi hỏi bức xúc
của thực tiễn, tôi chọn đề tài “ Nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt
động cho vay tại Ngân hàng TMCP Quân đội-chi nhánh Hoàn Kiếm” làm đề tài luận văn
thạc sỹ.
Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa và làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về chất lượng thẩm định tài
chính dự án trong hoạt động cho vay của Ngân hàng thương mại;
- Phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt động
cho vay tại Ngân hàng TMCP Quân đội- Chi nhánh Hoàn Kiếm;
- Đề xuất những giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng thẩm định tài
chính dự án trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng TMCP Quân đội- Chi nhánh Hoàn
Kiếm.
Kết cấu của luận văn
Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt động
cho vay của Ngân hàng thương mại.
Chương 2: Thực trạng chất lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho
vay của Ngân hàng TMCP Quân đội- Chi nhánh Hoàn Kiếm.
Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt
động cho vay tại Ngân hàng TMCP Quân đội- Chi nhánh Hoàn Kiếm.
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN TRONG
HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
1.1. Thẩm định tài chính dự án đầu tƣ trong hoạt động cho vay của ngân hàng
thƣơng mại
1.1.1. Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại
Theo Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 được Quốc hội nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành:
“Ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng có thể được thực hiện tất cả các hoạt
động ngân hàng theo quy định của Luật này”. “Hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh,
cung ứng thường xuyên một hoặc một số các nghiệp vụ sau đây: nhận tiền gửi, cấp tín
dụng, cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản”.
“Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt
động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này nhằm
mục tiêu lợi nhuận”.
Hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại tập trung vào các nhóm sau:
- Hoạt động huy động vốn
- Hoạt động cho vay và đầu tư
- Hoạt động khác
Theo Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 được Quốc hội nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành, cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó tổ chức tín
dụng giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích
xác định trong một thời gian nhất định theo thoả thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc
và lãi.
Cho vay là hoạt động kinh doanh chủ chốt của NHTM để tạo ra lợi nhuận, nhưng
cũng chứa đựng nhiều rủi ro nhất trong hoạt động ngân hàng.
1.1.2. Thẩm định tài chính DADT trong hoạt động cho vay của NHTM
Mục tiêu của đầu tư là hiệu quả nhưng muốn tối đa hoá hiệu quả đầu tư thì trước khi
quyết định đầu tư nhất thiết phải có sự chuẩn bị thật cẩn thận và nghiêm túc thể hiện qua
việc lập dự án đầu tư trên cơ sở mọi thông tin liên quan đến hoạt động đầu tư đã được thu
thập đầy đủ và phân tích tỉ mỉ, khoa học, khách quan.
Một dự án đầu tư thông thường bao gồm 3 giai đoạn:
Giai đoạn 1: Chuẩn bị đầu tư
Giai đoạn 2: Thực hiện đầu tư
Giai đoạn 3: Vận hành kết quả đầu tư (dự án đi vào hoạt động)
Hoạt động thẩm định dự án đầu tư là khâu cuối cùng trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư
nhưng lại là khâu then chốt để quyết định đầu tư và do đó, quyết định sự thành công hay
thất bại của dự án đầu tư.
Cho vay theo dự án là loại hình cho vay phổ biến, đem lại nguồn thu nhập chủ yếu
cho ngân hàng nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất. Do vậy, thẩm định dự án là một
hoạt động vô cùng cần thiết và có ý nghĩa rất quan trọng trong hoạt động cho vay của
ngân hàng.
Quy trình thẩm định tài chính dự án đầu tư (theo sơ đồ)
Nội dung thẩm định tài chính dự án đầu tư
Xác định tổng vốn đầu tư và nguồn tài trợ
Thẩm định tính hợp lý của các bảng dự trù tài chính
Phân tích tài chính của dự án
Đanh gia va ra quyêt đi
nh tai trơ
1.2. Chất lƣợng thẩm định tài chính DAĐT trong hoạt động cho vay của NHTM
1.2.1. Khái niệm và các chỉ tiêu phản ánh chất lượng thẩm định tài chính DAĐT
Chất lượng của việc thẩm định dự án nói chung và thẩm định tài chính dự án nói
riêng có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động cho vay của ngân hàng, từ đó ảnh hưởng trực
tiếp đến lợi nhuận và sự an toàn của ngân hàng.
Chất lượng thẩm định tài chính dự án dưới góc độ ngân hàng là xem xét dự án đó có
đáp ứng tốt nhất những yêu cầu của ngân hàng, thông qua các chỉ tiêu như quy trình thẩm
định có khoa học và toàn diện không, công tác tổ chức quản lý, điều hành và sự phối hợp
có nhịp nhàng của các bên có liên quan trong quá trình thẩm định, hệ thống thông tin có
đầy đủ, độ tin cậy cao,...
Các chỉ tiêu phản ảnh chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư
Chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư được thể hiện qua nhiều chỉ tiêu, trong
đó có những chỉ tiêu có thể định lượng được nhưng cũng có những chỉ tiêu không thể
định lượng được. Nội dung của luận văn này chỉ đề cập đến khía cạnh các chỉ tiêu phản
ánh sự thỏa mãn những nhu cầu từ phía ngân hàng.
Tổ chức quản lý, điều hành và quy trình thẩm định tài chính dự án
Mức độ chính xác, toàn diện của nội dung và kết luận thẩm định
Phương pháp và chỉ tiêu thẩm định phù hợp
Thời gian thẩm định
Hệ thống thông tin đầy đủ, độ tin cậy cao
Nợ quá hạn và nợ xấu
1.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng thẩm định tài chính DAĐT
Các nhân tố về phía ngân hàng thương mại
Năng lực, kiến thức, kinh nghiệm của cán bộ thẩm định
Trang thiết bị, công nghệ
Các nhân tố bên ngoài ngân hàng
Đây là các yếu tố từ môi trường bên ngoài ngân hàng tác động tới chất lượng công
tác thẩm định tài chính dự án đầu tư của ngân hàng thương mại như cơ chế chính sách,
pháp luật của Nhà nước, các rủi ro bất khả kháng có thể xảy ra trong quá trình hoạt động
của dự án, trình độ và tính trung thực của chủ đầu tư…
CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN TRONG HOẠT
ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI- CHI NHÁNH HOÀN KIẾM
2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Quân đội- Chi nhánh Hoàn Kiếm
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển
Ngân hàng TMCP Quân đội- Chi nhánh Hoàn Kiếm được thành lập theo quyết định
345/QĐ/HĐQT ngày 28/09/2005 của Hội đồng quản trị Ngân hàng TMCP Quân đội.
2.1.2 Cơ cấu bộ máy hoạt động
Cơ cấu tổ chức của Chi nhánh Hoàn Kiếm bao gồm: Ban Giám đốc, phòng Quan hệ
khách hàng, phòng Kế toán và dịch vụ khách hàng, phòng Quản lý tín dụng, phòng Tổ
chức hành chính, các phòng giao dịch.
2.1.3. Các hoạt động chủ yếu của Ngân hàng TMCP Quân đội - Chi nhánh Hoàn Kiếm
Ngân hàng TMCP Quân đội - Chi nhánh Hoàn Kiếm được thực hiện tất cả các
nghiệp vụ của Ngân hàng TMCP Quân đội. Cụ thể như sau:
- Huy động tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi thanh toán;
- Cho vay vốn ngắn hạn, trung hạn và dài hạn bằng VNĐ và ngoại tệ phục vụ sản
xuất kinh doanh;
- Cho vay trả góp, tiêu dùng, sinh hoạt gia đình, cho vay mua ô tô trả góp, cho vay trả
góp mua, xây dựng và sửa chữa nhà, cho vay du học;
- Thanh toán bằng VNĐ và ngoại tệ như: thanh toán chuyển tiền điện tử trong cả
nước, thanh toán biên giới, thanh toán quốc tế qua mạng SWIFT, TELEX,...
- Các dịch vụ khác.
2.2. Thực trạng chất lƣợng thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại
Ngân hàng TMCP Quân đội - Chi nhánh Hoàn Kiếm
Để đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu về vốn đầu tư trung, dài hạn của các doanh
nghiệp trên địa bàn quận Hoàn Kiếm và thành phố Hà Nội, trong những năm gần đây,
hoạt động tài trợ theo dự án tại Chi nhánh Hoàn Kiếm ngày càng được mở rộng và phát
triển. Song song với việc mở rộng tài trợ theo dự án, Chi nhánh luôn luôn chú trọng việc
nâng cao chất lượng, hiệu quả thẩm định dự án đầu tư. Chất lượng thẩm định tài chính dự