NGA TRUẬT
Tên thuốc: Rhizoma Zedoariae
Tên khoa học: Curcumia
zedoaria Rosc
Họ Gừng (Zingiberaceae)
Bộ phận dùng: thân rễ (thường
gọi là củ). Vỏ vàng nâu trong
sắc xám xanh, mùi thơm đặc
biệt; có khi có củ dái hình con
quay. Củ khô rất cứng.
Tính vị: vị cay, đắng, tính ôn.
Quy kinh: Vào kinh Can.
Tác dụng: thuốc hành khí.
thông huyết, tiêu tích.
Chủ trị: trị đau bụng, hoắc
loạn.
- Khí huyết ứ trệ biểu hiện đau
bụng, mất kinh, có khối kết ở
bụng hoặc thượng vị. Nga truật
phối hợp với Tam lăng trong bài
Nga Truật Hoàn.
- Rối loạn công năng vận hóa
của tỳ biểu hiện khó tiêu, đầy
tức đau bụng và thượng vị: Nga
truật phối hợp với Tam lăng,
Sơn tra, Mộc hương và Chỉ thực
Liều dùng: Ngày dùng 3 - 6g.
Cách Bào chế:
Theo Trung Y: Mài với giấm,
lấy bột sao khô, rây qua (Lôi
Công Bào Chích Luận).
Lùi vào tro nóng cho chín mềm,
giã nát nhỏ, tẩm giấm sao (Bản
Thảo Cương Mục).
Theo kinh nghiệm Việt Nam:
Củ tươi: rửa sạch, thái lát phơi
khô. Khi dùng tẩm giấm hoặc
nước đồng tiện một đêm, sao
qua.
Củ khô: rửa sạch, đồ nhanh cho
mềm rồi thái lát, tẩm sao như
trên (thường dùng).
Tán bột (sau khi đã tẩm sao) để
làm hoàn tán.
Bào chế như Hương phụ tứ chế
thì rất tốt.
Bảo quản: để nơi khô ráo, đậy
kín, năng phơi sấy.
Kiêng kỵ: cơ thể hư yếu mà có
tích thì không nên dùng, muốn
dùng phải phối hợp với Sâm,
Truật