BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI
---------------------------------------
PHẠM CHÍ CÔNG
NGHIÊN CỨU, ĐÁNH GIÁ ĐIỀU KIỆN TRUYỀN SÓNG
VÔ TUYẾN TẦNG ĐỐI LƯU KHU VỰC HÀ NỘI
SỬ DỤNG CÁC PHƯƠNG PHÁP CẮT LỚP VÔ TUYẾN
VÀ BÓNG THÁM KHÔNG
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Hà Nội - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI
---------------------------------------
PHẠM CHÍ CÔNG
NGHIÊN CỨU, ĐÁNH GIÁ ĐIỀU KIỆN TRUYỀN SÓNG
VÔ TUYẾN TẦNG ĐỐI LƯU KHU VỰC HÀ NỘI
SỬ DỤNG CÁC PHƯƠNG PHÁP CẮT LỚP VÔ TUYẾN
VÀ BÓNG THÁM KHÔNG
Ngành: Kỹ thuật Viễn thông
Mã số ngành: 9.52.02.08
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Người hướng dẫn khoa học:
Hướng dẫn 1: TS. Trần Hoài Trung
Hướng dẫn 2: TS. Phạm Xuân Thành
Hà Nội - 2023
i
LỜI CAM ĐOAN
Luận án “Nghiên cứu, đánh giá điều kiện truyền sóng vô tuyến tầng đối
lưu khu vực Hà Nội sử dụng các phương pháp cắt lớp vô tuyến và bóng thám
không” được thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Trần Hoài Trung và TS. Phạm Xuân
Thành.
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân tác giả. Các kết quả
nghiên cứu và các kết luận trong luận án này là trung thực, không sao chép từ bất kỳ
một nguồn nào và dưới bất kỳ hình thức nào. Việc tham khảo các nguồn tài liệu đã được
thực hiện trích dẫn và ghi nguồn tài liệu tham khảo đúng quy định.
Tác giả
Phạm Chí Công
ii
LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới TS. Trần Hoài Trung –
Giảng viên Khoa Điện – Điện tử, Trường Đại học Giao thông Vận tải và TS.
Phạm Xuân Thành – Phòng Vật lý Khí quyển, Viện Vật lý Địa Cầu đã hướng
dẫn, giúp đỡ rất nhiều để tôi có điều kiện thực hiện những ý tưởng của mình,
chuẩn bị những kiến thức cơ bản cho việc thực hiện luận án.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất tới TS.
Nguyễn Xuân Anh – Viện trưởng, Viện Vật lý Địa Cầu, người đã tận tình chỉ
bảo từ những ngày đầu tiên khi tôi nhận quyết định công nhận nghiên cứu sinh
trúng tuyển. Trong quá trình làm luận án, TS. Nguyễn Xuân Anh luôn giúp đỡ
và sẵn sàng thảo luận về các kết quả nghiên cứu đạt được, kịp thời động viên tôi
vượt qua những khó khăn trong cả quãng thời gian dài đã qua.
Tôi xin chân thành cảm ơn tới các Thầy, Cô ở khoa Điện - Điện tử
Trường Đại học Giao thông – Vận tải đã giúp đỡ rất nhiều khi học tập tại
Trường; Các Anh, Chị ở Phòng Vật lý Khí quyển - Viện Vật lý Địa cầu đã hỗ
trợ trong quá trình tìm hiểu và thu thập dữ liệu phục vụ nội dung nghiên cứu của
luận án; Đồng nghiệp tại Viện Nghiên cứu Điện tử, Tin học, Tự động hóa luôn
chia sẻ kinh nghiệm và tạo điều kiện giúp tôi hoàn thành luận án.
Cuối cùng, tôi xin gửi lòng biết ơn tới gia đình, bạn bè thân thiết đã luôn
bên tôi để động viên, hỗ trợ trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Trân trọng./.
Tác giả
Phạm Chí Công
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU ĐƯỢC SỬ DỤNG ........................................... vi
DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT .............................................. viii
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ............................................................................. x
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ..................................................................... xv
LỜI MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1
Lý do lựa chọn luận án .......................................................................................... 1
Mục tiêu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án ...................................... 5
Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 6
Các đóng góp chính của luận án ........................................................................... 7
Hiệu quả kinh tế xã hội ......................................................................................... 8
Bố cục của luận án ................................................................................................ 8
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ ẢNH HƯỞNG CỦA KHÍ QUYỂN ĐẾN
TRUYỀN SÓNG VÔ TUYẾN .......................................................................... 11
1.1. Truyền sóng vô tuyến trong khí quyển ...................................................... 11
1.2. Phân tích các phương pháp xác định chỉ số khúc xạ vô tuyến .................. 15
1.2.1. Phương pháp xác định chỉ số khúc xạ vô tuyến ..................................... 16
1.2.2. Phương pháp đo gián tiếp chỉ số khúc xạ vô tuyến ................................ 21
1.2.3. Phương pháp đo trực tiếp chỉ số khúc xạ vô tuyến ................................ 24
1.3. Ảnh hưởng của khí quyển đối lưu đến truyền sóng vô tuyến .................... 25
1.3.1. Các tham số khí quyển trên đường truyền sóng vô tuyến ...................... 25
1.3.2. Ảnh hưởng của các tham số khí quyển đến truyền sóng ........................ 31
1.4. Tình hình nghiên cứu liên quan đến nội dung luận án .............................. 39
1.4.1. Tình hình nghiên cứu ở ngoài nước ........................................................ 39
1.4.2. Tình hình nghiên cứu trong nước ........................................................... 43
1.5. Kết luận Chương 1 ..................................................................................... 45