BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG
VIỆN KIẾN TRÚC QUỐC GIA
NGUYỄN MINH ĐỨC
NGHIÊN CỨU GIẢI PHÁP CẢI TẠO
CÁC Ô PHỐ Ở HÀ NỘI
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH: KIẾN TRÚC
MÃ SỐ: 9. 58.01.01
HÀ NỘI - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG
VIỆN KIẾN TRÚC QUỐC GIA
NGUYỄN MINH ĐỨC
NGHIÊN CỨU GIẢI PHÁP CẢI TẠO
CÁC Ô PHỐ Ở HÀ NỘI
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH: KIẾN TRÚC
MÃ SỐ: 9. 58.01.01
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
1. PHÓ GIÁO SƯ, TIẾN SĨ LƯU ĐỨC HẢI
2. TIẾN SỸ, KIẾN TRÚC SƯ TRẦN THỊ LAN ANH
HÀ NỘI - 2023
i
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện luận án, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ nhiệt
tình và đóng góp quý báu của các tập thể cá nhân để hoàn thành luận án này.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đối với người Thầy, người Cô đã trực
tiếp hướng dẫn và chỉ bảo tận tình, giúp đỡ tôi trong thời gian thực hiện luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự chỉ bảo, đóng góp nhiệt tình của các thầy, cô
giáo, các cán bộ thuộc Viện Kiến trúc Quốc gia.
Trân trọng!
Hà Nội, ngày tháng năm 2023
Tác giả luận án
Nguyễn Minh Đức
ii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi, các số
liệu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng.
Đề tài không trùng lặp với bất kỳ công trình khoa học nào đã được công bố.
Hà Nội, ngày tháng năm 2023
Tác giả luận án
Nguyễn Minh Đức
iii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN........................................................................................................................................................ i
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................................................. ii
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................................................................. vi
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ ............................................................................................................ vi
MỞ ĐẦU .......................................................................................................................... 1
1. S cn thit ca vic nghiên cứu ..................................................................................................................... 1
2. Mc đích nghiên cứu ....................................................................................................................................... 2
3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu ................................................................................................................... 2
4. Phương php nghiên cứu ................................................................................................................................ 6
5. Nội dung nghiên cứu ........................................................................................................................................ 7
6. Các kt quả nghiên cứu và những đóng góp mới ca luận án ..................................................................... 8
7. Ý nghĩa khoa học và thc tiễn ca luận án .................................................................................................... 8
8. Một số khái nim .............................................................................................................................................. 9
9. Cấu trúc ca luận án...................................................................................................................................... 11
CHƯƠNG 1: TNG QUAN V CẢI TẠO ĐÔ THỊ VÀ CẢI TẠO Ô PHỐ .......................... 12
1.1. Tổng quan về cải tạo đô thị trên th giới và ở Vit Nam ......................................................................... 12
1.1.1. Tổng quan về cải tạo đô thị trên thế giới .............................................................................................. 12
1.1.2. Tổng quan về cải tạo đô thị ở Việt Nam ............................................................................................... 19
1.2. Tổng quan về cải tạo ô phố tại thành phố Hà Nội .................................................................................... 22
1.2.1. Quá trình hình thành và phát triển các ô phố tại Hà Nội....................................................................... 22
1.2.2. Đánh giá thực trạng các ô phố ở Hà Nội ............................................................................................... 25
1.2.3. Rà soát các đồ án Quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết liên quan đến việc cải
tạo các ô phố tại Hà Nội ........................................................................................................................................... 34
1.2.4. Thực trạng cải tạo các ô phố tại Hà Nội ............................................................................................... 36
1.2.5. Điều tra xã hội học về thực trạng và một số vấn đề liên quan đến CTÔP ở Hà Nội ............................. 38
1.2.6. Đánh giá chung về cải tạo đô thị và cải tạo các ô phố tại Hà Nội ......................................................... 42
1.3. Các công trình nghiên cứu liên quan đn đề tài luận án .......................................................................... 43
1.3.1. Các công trình nghiên cứu khoa học, sách, tài liệu chuyên ngành........................................................ 43
1.3.2. Các luận án tiến sĩ ................................................................................................................................. 44
1.3.3. Các đề tài, dự án ................................................................................................................................... 46
1.4. Những vấn đề luận án cn giải quyt ........................................................................................................ 50
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ CẢI TẠO ĐÔ THỊ ................................................. 51
2.1. Cơ sở pháp lý ............................................................................................................................................... 51
2.1.1. Các chủ trương, định hướng của Đảng và Nhà nước liên quan đến cải tạo đô thị ................................ 51
2.1.2. Các văn bản Quy phạm pháp luật liên quan đến cải tạo đô thị ............................................................. 52
2.1.3. Một số văn bản của thành phố Hà Nội liên quan đến công tác CTĐT .................................................. 56
2.2. Cơ sở lý thuyt ............................................................................................................................................. 58
2.2.1. Lý thuyết phát triển đô thị theo đơn vị ở .............................................................................................. 58
2.2.2. Lý thuyết đô thị nén .............................................................................................................................. 62
2.2.3. Lý thuyết về nơi chốn ........................................................................................................................... 63
2.2.4. Lý thuyết chuyển hóa luận kiến trúc ..................................................................................................... 65
2.2.5. Lý thuyết về cải tạo đô thị .................................................................................................................... 66
2.2.6. Áp dụng các lý thuyết cải tạo đô thị trong việc đề xuất cải tạo các ô phố ở Hà Nội ............................. 68
2.3. Cơ sở thc tiễn ............................................................................................................................................. 69
2.3.1. Các yếu tố tác động đến cải tạo ô phố tại thành phố Hà Nội ................................................................ 69
2.3.2. Kinh nghiệm trong nước và quốc tế về cải tạo đô thị, cải tạo ô phố ..................................................... 72
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP CẢI TẠO CÁC Ô PHỐ TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI (LẤY Ô
PHỐ KHÂM THIÊN - XÃ ĐÀN - LÊ DUẨN LÀM Ô PHỐ THÍ ĐIỂM) .......................... 85
3.1. Quan điểm, mc tiêu và nguyên tắc ........................................................................................................... 85
3.1.1. Quan điểm cải tạo ô phố ....................................................................................................................... 85
3.1.2. Mục tiêu cải tạo ô phố .......................................................................................................................... 85
3.1.3. Nguyên tắc cải tạo ô phố ...................................................................................................................... 85
3.2. Phân nhóm đối tượng cải tạo ..................................................................................................................... 85
3.3. Giải pháp cải tạo các ô phố ca thành phố Hà Nội .................................................................................. 87
3.3.1. Đề xuất cách tiếp cận cải tạo ô phố....................................................................................................... 87
3.3.2. Giải pháp cải tạo ô phố từ bên trong ..................................................................................................... 89
3.3.3. Giải pháp cải tạo kiến trúc mặt ngoài ô phố ......................................................................................... 95
3.3.4. Trình tự các bước xây dựng ý tưởng quy hoạch cải tạo các ô phố ........................................................ 99