Nghiên cứu tính bền vững các loại hình sinh kế nông hộ xã Phú Đô, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên

Nghiên cứu về sinh kế và tính bền vững của sinh kế ngày càng trở thành trọng tâm ở các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, đặc biệt tại các vùng miền núi nhiều khó khăn như Trung du và miền núi phía Bắc, nơi cộng đồng nghèo dễ bị tổn thương do phụ thuộc tài nguyên thiên nhiên và ảnh hưởng của thiên tai. Bài viết giới thiệu xã Phú Đô, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, một khu vực nông nghiệp chủ yếu với nhiều thách thức về sinh kế như trình độ lao động hạn chế, khả năng tiếp cận tín dụng và sự phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên. Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiện trạng các nguồn vốn sinh kế và tính bền vững của các loại hình sinh kế chính tại địa phương.

Các nhà quản lý, nhà hoạch định chính sách ở cấp địa phương và trung ương, đặc biệt là tại các khu vực nông thôn, miền núi có điều kiện kinh tế-xã hội tương tự xã Phú Đô, nhằm phát triển các chính sách và chiến lược bền vững về sinh kế cho nông hộ.

Bài báo tập trung đánh giá tính bền vững của các loại hình sinh kế nông hộ tại xã Phú Đô, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, một khu vực có sinh kế chủ yếu dựa vào nông nghiệp. Dựa trên khung lý thuyết về sinh kế bền vững và phân tích 5 nguồn vốn cơ bản (vốn con người, vốn tự nhiên, vốn xã hội, vốn vật chất và vốn tài chính), nghiên cứu đã tiến hành khảo sát 180 hộ gia đình tại 5 xóm tiêu biểu của xã Phú Đô. Kết quả phân tích cho thấy các loại hình sinh kế đều đạt mức tương đối bền vững. Cụ thể, canh tác chè đạt chỉ số bền vững cao nhất (0,5935), tiếp theo là mô hình chè - lúa (0,5916) và thấp nhất là trồng lúa (0,5421). Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra những hạn chế đáng kể, bao gồm trình độ lao động còn thấp, khả năng tiếp cận nguồn tín dụng chưa cao, và sự phụ thuộc lớn vào tài nguyên thiên nhiên. Từ những phát hiện này, nhóm tác giả đề xuất một loạt các giải pháp nhằm nâng cao tính bền vững của sinh kế, bao gồm cải thiện trình độ nguồn lao động, quản lý hiệu quả tài nguyên đất và nước, nâng cấp cơ sở hạ tầng, tăng cường hỗ trợ vốn và trang thiết bị sản xuất, đa dạng hóa các loại hình sinh kế, cũng như phát triển các mô hình sinh kế có giá trị và chuỗi sản phẩm nông nghiệp. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học quan trọng để các nhà quản lý và chính quyền địa phương xây dựng và thực hiện các chính sách phát triển sinh kế phù hợp, góp phần cải thiện đời sống và nâng cao khả năng thích ứng của nông hộ trong bối cảnh biến đổi khí hậu và áp lực kinh tế.