Nghiên cứu triết học " GIÁ TRỊ LAO ĐỘNG VÀ GIÁ TRỊ TRI THỨC "

Bài viết này tập trung phân tích lý luận giá trị lao động và giá trị thặng dư của C.Mác, vốn là nền tảng giải thích sự bóc lột trong chủ nghĩa tư bản. C.Mác đã chỉ ra rằng giá trị hàng hóa được tạo ra từ lao động tiêu hao, và trong chế độ tư bản, sức lao động của con người trở thành một loại hàng hóa đặc biệt, tạo ra giá trị thặng dư thông qua quá trình sử dụng. Tuy nhiên, sự phát triển của khoa học - kỹ thuật và quá trình tự động hóa trong sản xuất hiện đại đã khiến một số học giả phương Tây đặt nghi vấn về tính phù hợp của lý luận này trong bối cảnh hiện nay.

Bài viết hướng đến các nhà nghiên cứu, học giả trong lĩnh vực kinh tế chính trị, triết học và khoa học xã hội, đặc biệt là những người quan tâm đến việc ứng dụng và phát triển lý luận của C.Mác trong bối cảnh kinh tế tri thức và cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại.

Bài viết đi sâu vào phân tích lý luận giá trị lao động và giá trị thặng dư của C.Mác, khẳng định đây là hòn đá tảng trong việc bóc trần bản chất bóc lột của chủ nghĩa tư bản. Tác giả giải thích rằng giá trị của hàng hóa được hình thành từ lao động xã hội cần thiết, và sức lao động là loại hàng hóa đặc biệt có khả năng tạo ra giá trị mới, vượt quá giá trị của chính nó, từ đó hình thành giá trị thặng dư. Tuy nhiên, bài viết cũng đề cập đến những quan điểm phản biện từ các học giả phương Tây như Marcuse và Habermas, những người cho rằng sự phát triển vượt bậc của khoa học - kỹ thuật, tự động hóa sản xuất và sự gia tăng vai trò của lao động trí óc đã làm cho lý luận giá trị lao động của C.Mác trở nên lỗi thời hoặc mất tác dụng. Phản bác lại những quan điểm này, tác giả lập luận rằng C.Mác đã sớm nhận thấy vai trò của lao động trí óc và yếu tố trí tuệ trong quá trình sản xuất, và không hề coi thường chúng. Mặc dù khoa học - kỹ thuật và tri thức ngày càng đóng vai trò quan trọng, chúng vẫn là sản phẩm của lao động trí óc con người. Sự thay đổi trong cơ cấu lao động (từ lao động thể lực sang lao động trí óc nhiều hơn) không làm thay đổi bản chất của việc lao động là nguồn gốc tạo ra giá trị. Bài viết nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại và sự phát triển của ngành công nghiệp thông tin, các loại hàng hóa tri thức và thông tin tuy có những đặc điểm khác biệt so với hàng hóa vật chất truyền thống (khó định lượng, giá trị sử dụng không cố định) nhưng về bản chất vẫn là sản phẩm của lao động con người. Do đó, tác giả khẳng định cần phải dựa trên nguyên lý cơ bản của C.Mác về giá trị lao động để tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về giá trị và giá trị sử dụng của hàng hóa tri thức, thay vì phủ nhận một cách đơn giản. Việc này đòi hỏi một thái độ khoa học và nghiên cứu nghiêm túc để phát triển lý luận trong bối cảnh kinh tế tri thức.