M Đ U Ở Ầ

ể ế ớ

ữ ế ủ ệ

ả ủ

ỉ ể ế ướ ờ ạ t Nam là t ấ ế ữ ể

c tình hình này , Đ ng và Nhà n

c t ể ế ị

ả ấ ề ạ ộ Cùng v i xu th c a th i đ i và th gi ề i thì vi c chuy n sang n n ớ ệ ng c a Vi th tr ữ t y u. Vào nh ng năm 70 , cu i nh ng ủ ế ị ườ ố ệ ố trong h th ng ủ ế c xã h i ch nghĩa đã phát tri n đ n đ nh đi m, Vi t Nam cũng không c ta đã ả ướ ướ đ t n c ch t p trung quan liêu , bao ế ấ ướ ừ ơ ế ậ ng, mà m c đánh d u là Đ i h i Đ ng VI (tháng ố

ấ ể ế ng là m t n n kinh t ộ ề

th tr ế ị ườ ể phát tri n nh t cho t ớ ề ể

c ta không tránh kh i nh ng khó khăn . Theo quan đI n tri ữ ề ườ

ứ ng , n ậ Kinh t ặ ư ướ ệ

ặ ố ậ

ờ ữ th tru ng ế ị ứ ự ệ

ệ ề ơ ơ

ấ ế ậ ữ ể ấ

ượ

ầ ng t ng v m t chính tr , pháp lý , quan đi m , t ị ể

t ư ưở ể ng (theo ch nghĩa t ủ ự th tr ế ị ườ ữ ẫ ặ

kinh t năm 80 c a th k XX , khi mà nh ng kh ng ho ng kinh t ế ỷ các n ủ ệ ộ n m ngoài tình tr ng này . Tr ạ ằ quy t đ nh chuy n n n kinh t ề th tr c p sang n n kinh t ế ị ườ ấ 12 năm 1986). i nay v i r t ớ ấ ế ị th nhi u m t u đI m. Tuy nhiên, trong quá trình chuy n sang n n kinh t ế ọ t h c tr ỏ ể ứ ự duy v t bi n ch ng thì b t c m t s v t , hi n t ng nào cũng ch a đ ng ệ ượ ấ ứ ộ ự ậ trong nó nh ng mâu thu n c a các m t đ i l p . Đi u này cũng đúng trong ề ủ ẫ t Nam hi n nay, trong lòng nó đang ch a đ ng các Vi n n kinh t ở ệ ề mâu thu n . Trong giai đo n chuy n ti p này , tr c h t đó là mâu thu n c a ẫ ủ ướ ế ế ạ ẫ ề ng và c ch cũ trong n n th tr s xu t hi n c ch m i c a n n kinh t ế ế ị ườ ế ớ ủ ự ớ kinh t t p trung , quan liêu , bao c p ; mâu thu n gi a yêu c u phát tri n v i ẫ ng . Mâu ki n trúc th ề ặ ầ ế ư phát c a s phát tri n kinh t thu n gi a tính t ủ ự ự ữ ẫ ng xã h i ch nghĩa , mâu thu n gi a m t tích c c và m t b n) v i đ nh h ặ ủ ộ ướ ớ ị ả th tr tiêu c c c a kinh t ng… ự ủ ế ị ườ Nh ng mâu thu n này đang hi n di n và tác đ ng m nh m t ệ ẫ ữ ẽ ớ ệ ạ

đ t n ế ấ ướ ề ệ ề ấ ậ

ể ể

ế Vi ộ c . Vi c nh n th c rõ v n đ này và gi ứ ẩ ự ả ề ướ ệ

ượ ầ ệ ứ ủ ấ ằ ọ

c trong năm h c v a qua tôi ch n đ tài: " ứ ọ

ọ ừ ấ ố

ậ ệ

ng l c?" i quá ả trình phát tri n n n kinh t i ể quy t chúng có ý nghĩa vô cùng quan tr ng đ thúc đ y s phát tri n n n kinh ọ c ta . t Nam hi n nay . Đây là nhi m v hàng đ u c a Đ ng và Nhà n t ầ ủ ụ ệ ế c t m quan tr ng c a v n đ này và b ng nh ng ki n Nh n th c đ ế ữ ề ậ ộ Phân tích v trí và n i th c thu đ ị ề ượ dung c a quy lu t th ng nh t và đ u tranh c a các m t đ i l p trong ặ ố ậ ủ ấ ủ h th ng phép bi n ch ng duy v t? Ý nghĩa ph ự ậ ng pháp lu n? S v n ậ ươ ứ d ng c a Đ ng ta trong đ ả ậ i đ i m i đ t n ố ổ ớ ấ ướ ệ ố ụ ườ ủ

1

c Mác v mâu Ơ Ở ị ử ữ t ư ưở ng tri t h c ch nghĩa duy v t tr ủ ế ọ ậ ướ ề

I. C S LÝ LU N Ậ I.1.L ch s nh ng t thu n ẫ

ể ủ

ẫ ờ ạ ể ủ t ư ưở ổ ữ t h c nhân lo i các quan ni m v ạ ế ọ ỗ ườ

ề ữ

ấ ứ ử ề ấ ị

ố ả ề

Tri ố

ị ế ọ ấ ả ế

ố ấ ệ ủ ữ

ờ ẫ ố ứ ụ ơ

ọ ồ ạ ươ ậ

ồ ươ ấ

ng đ ng . Trái l ồ

ả ự ố ậ ừ ọ

ấ ứ ệ

ặ ố ậ ộ ư ế ạ

ng phái Ph t Qu c ). “M t t n t ố ộ ồ ạ ườ

ộ ọ ả

ệ ố ớ ồ ạ

ườ ế ị

ng h ng” , “th ủ i nào đ c l p tuy t đ i v i t n t ẳ ằ ấ ế ườ

vô th ế ớ ự ế

ế ứ ế t ư ưở ộ ứ ể ề ẫ

Tr i qua quá trình phát tri n c a nh ng hình thái khác nhau và các quá ề ng tri trình phát tri n cao c a các t ệ ng phái l i có mâu thu n khác nhau cũng thay đ i. M i th i đ i , m i tr ạ ỗ t h c luôn nh ng lý gi i khác nhau v mâu thu n , v các m t đ i l p , vì tri ế ọ ặ ố ậ ẫ ả t h c th i c ờ ổ nh ng b i c nh l ch s nh t đ nh . Th nh t là tri phát sinh t ế ọ ữ ừ t h c l n đó là Trung Hoa , Hy L p và n Đ . đ i mà đi n hình là ba n n tri ộ ấ ạ ớ ể ạ c ướ t h c Trung Hoa đã xu t hi n r t lâu vào cu i th k th II tr ế ỷ ứ ệ ấ ế ọ ệ công nguyên. Tuy nhiên , ph i đ n cu i th i Xuân thu _ Chién qu c , các h ố ố ờ ệ t h c l n c a Trung Qu c m i xu t hi n . Nh ng quan đi m bi n th ng tri ể ớ ế ọ ớ ư ườ ch ng v mâu thu n th i kỳ này xu t hi n tuy còn s khai. Ví d nh tr ng ệ ấ ề i không ph i trong phái Âm – D ng. phái Âm – D ng nhìn nh n m i t n t ả ể t l p không th tính đ ng nh t tuy t đ i cũng không ph i trong s lo i tr bi ệ ố ự ạ ừ ệ ậ t c bao hàm s th ng nh t c a các m t đ i l p g i là t i t ặ ố ậ ấ ủ ươ ọ ạ ấ ả s th ng nh t Âm – D ng. Quy lu t nay th a nh n m i th c t i trên tinh ậ ự ố ự ạ ươ ề tr ng thái ti m th n bi n ch ng là trong cái m t đ i l p kia – ít nh t cũng ở ạ ấ ầ năng sinh thành. Tri t h c n Đ thì đ a ra ph m trù “vô ng ”, “vô ả ọ ấ i “ nào đó ch ng ph i là nó ng”(c a tr th ả ẳ ậ ươ ủ ờ ộ ủ mà là “t ng h p”, “h i h p” c a nh ng cái không ph i là nó mà nh h i đ ữ ợ ổ ư nhân – duyên . Không có t n t i khác Nh ng ộ ậ ồ ạ đã nh v y thì t ng . Vô t y u ph i đi đ n m t kh ng đ nh v l ề ẽ ộ ả ư ậ ng h ng “ là cái b t bi n, ch ng b t th ấ ng là ch ng “th ườ ườ ẳ ấ ằ ẳ ể bi n là bi n đ ng , bi n t c là bi n đ ng . Có th nói , cùng v i s phát tri n ộ ế ế – xã h i các t ng v mâu thu n cũng ngày càng c a các hình th c kinh t ộ ủ rõ nét.

t h c l n nh t c a Hy L p c đ i ạ ế ọ ớ

ớ ộ ắ

ị ộ ể ố ư

ẳ ộ ự ượ

ấ ế ấ th i kỳ đ u c a Hêraclit – nhà tri ầ ủ ấ ủ ế ớ i . nó thì ph ng đoán r ng: mâu thu n t n t ẫ ồ ạ ằ Theo ông , các m t đ i l p g n bó , quy đ nh , ràng bu c v i nhau. Heraclit ặ ố ậ còn kh ng đ nh vũ tr là m t th th ng nh t nh ng trong lòng nó luôn di n ra ụ ễ ậ i và v n các cu c đ u tranh c a các l c l ủ đ ng . Vì th đ u tranh là “cha đ c a t ộ

Tr i qua h n m t ngàn năm đêm dài trung c , n n tri ề ả ộ ổ

ơ ế ọ

ệ ậ ư ữ ự ờ ớ

t h c Tây Âu th i ph c h ng và c n đ i cùng v i nh ng thành t u v ụ ậ nhiên thì s đ u tranh gi a tri ự ấ ế ọ

ạ t h c duy tâm và tri ế ọ ể ọ ự ễ ế ứ ữ ư ắ

ổ ạ ở ờ i trong m i s v t c a th gi ọ ự ậ ủ ị ấ ng đ i l p, nh v y vũ tr t n t ụ ồ ạ ờ ậ ố ậ t c ”. t c , là ông hoàng c a t ủ ấ ả ẻ ủ ấ ả t h c th i kỳ này ờ ế ọ ế t h c linh vi n t p trung vào cái chung và cái riêng . Sang đ n ch y u là tri ủ ế ề tri ế ọ ậ t h c duy v t khoa h c t ơ cũng di n ra h t s c gay g t . Nh ng các quan đI m th i kỳ này v n r i ẫ ờ t h c c đi n Đ c m i th c s bao nhi u vào siêu hình , máy móc .T i tri ự ự ế ọ ổ ể ứ ề ớ ớ

2

ng tri ộ ế ọ

c trình đ khái quát và t ế ộ

ẽ ể ệ t h c ti n b . Cách m ng và khoa h c . Tri ạ ư ấ ộ

ượ ế ọ

ế ọ ổ t h c c ớ ng r t cao v i duy tài bi n thâm ệ ở ế ỷ t h c Anh – Pháp th k ướ c ữ

ế

ứ ủ ẫ

ủ ề t h c v mâu thu n đã có nh ng b ẫ ế ọ ề t h c c đi n Đ c là Hêghen . ứ ế ọ ổ ể ề ộ ể ố

hàm nh ng t t ữ ọ ư ưở duy tr u t di n Đ c đã đ t đ ạ ượ ứ ể ừ ượ nh ng h th ng k t c u ch t ch , th hi n m t trình đ t ế ấ ộ ư ặ ệ ố ữ t xa tính tr c quan , siêu hình c a n n tri cao v ự ng tri t XVII – XVIII, do v y các t ậ ư ưở ti n đáng k Đ i bi u đ c tr ng c a tri ủ ư ể ể ạ I.2.Quan đi m c a ch nghĩa duy v t bi n ch ng v mâu thu n. ậ ệ ể ng đang t n t i đ u là m t th th ng nh t đ ỗ ự ậ ồ ạ ề ộ ở c ấ ượ ể ng phát tri n ướ

c chi u nhau , đ i l p nhau… ề

ượ ự ố ủ

ặ ố ậ ậ ấ ệ ẫ

ng , các thu c tính trái ng ộ ặ ỉ

ự c nhau trong m t ch nh th ộ ặ ố ậ ỗ

ấ ặ ố ậ ẫ ộ ằ ữ ể ẫ ỉ

ặ ố ậ ộ ể ấ ỉ

ặ ủ M i s v t hi n t ệ ượ c u thành b i các m t đ i l p , các thu c tính , các khuynh h ặ ố ậ ấ ng ố ậ *S th ng nh t và đ u tranh c a các m t đ i l p . ấ Khái ni m m t đ i l p trong quy lu t mâu thu n là s khái quát các ặ ố ậ ể m t , các khuynh h ượ ướ ư ng . M i mâu thu n ph i có hai m t đ i l p . Nh ng làm nên s v t , hi n t ệ ượ ự ậ ả không ph i hai m t đ i l p b t kỳ c a m t m t đ i l p nào cũng t o thành ặ ố ậ ủ ặ ố ậ ả ệ mâu thu n . Ch nh ng m t đ i l p nào n m trong m t ch nh th có quan h ộ ỉ i l n nhau m i t o thành mâu thu n . khăng khít v i nhau , tác đ ng qua l ẫ ớ ạ ạ ẫ ừ Mâu thu m là m t ch nh th , trong đó các m t đ i l p v a đ u tranh , v a ừ ộ ẫ th ng nh t v i nhau . ấ ớ ố

ẫ ấ ớ ệ ố

ẫ ậ ấ ộ ố

ộ ấ ặ

ề ế

ế ề ượ

ng nào và ng

ự ậ ồ ệ ượ ị

ậ ẽ ị ấ ớ ỉ ế b n , giai c p t ấ ư ả

ấ ả ế

cách là giai c p bán s c lao đ ng cho giai c p t ấ ớ ộ

ấ ư ả ấ ủ ứ

Trong m t mâu thu n , hai m t đ i l p có quan h th ng nh t v i nhau. ặ ố ậ ặ ố ậ Khái ni m “th ng nh t” trong quy lu t mâu thu n có nghĩa là hai m t đ i l p ệ liên h v i nhau, ràng bu c nhau , quy đ nh nhau ,m t này l y m t kia làm ị ệ ớ ặ ạ i c a mình . N u thi u m t trong hai m t đ i l p chính t o ti n đ t n t ặ ố ậ ộ ế ề ồ ạ ủ i c a s v t . B i v y s th ng ở ậ ự ố thành s v t thì nh t đ nh không có s t n t ấ ị ự ồ ạ ủ ự ậ ự ậ ự ồ ạ nh t c a các m t đ i l p là đi u ki n không th thi u đ i c cho s t n t ấ ủ ể ệ ặ ố ậ i . Ví d :trong sinh v t hai c l c a b t kỳ s v t , hi n t ậ ụ ượ ạ ấ ủ m t đ i l p đ ng hoá và d hoá th ng nh t v i nhau , n u ch là m t quá trình ộ ố ặ ố ậ s n và giai c p vô thì sinh v t s b ch t .Trong xã h i t ế ộ ư ả ớ s n là hai m t đ i l p th ng nh t v i nhau , n u không có giai c p vô s n v i ặ ố ậ ấ ả s n , thì cũng không có t ấ ư s n t n t giai c p t cách là m t giai c p mua s c lao đ ng c a giai ộ ấ ư ả ồ ạ ớ ư c p vô s n đ bóc l ộ ả ấ ư ể

ố ứ i v i t ộ t giá tr th ng d … ị ặ ấ ố ả ng đ i . B n ươ ố

ỉ ệ thân n i dung khái ni m cũng đã nói lên tính ch t t ấ ươ

ự ố

ệ ấ ủ ể ộ ự ậ ặ ố ậ ẹ ể ọ ư ấ ỉ

ư ộ ể ẫ ạ ộ ỉ

Tuy nhiên , khai ni m “th ng nh t “ này ch mang tính t ng đ i c a nó . ộ ố ủ S th ng nh t c a các m t đ i l p trong cùng m t s v t không tách ộ ự ậ ặ ố ậ ồ ạ r i s đ u tranh chuy n hoá gi a chúng . B i vì các m t đ i l p cùng t n t i ờ ự ấ ữ tr ng cùng m t s v t th ng nh t nh m t ch nh th tr n v n nh ng không ọ ự n m yên bên nhau mà đi u ch nh chuy n hoá l n nhâu t o thành đ ng l c ằ phát tri n c a b n thân s v t . S đ u tranh chuy n hoá , bài tr , ph đ nh ố ề ự ậ ể ủ ả ự ấ ủ ị ừ ể

3

i khách quan th hi n d ữ ướ ế ớ ể ệ ề i nhi u ặ ố ậ

ộ ấ ẩ ả

ẫ l n nhau gi a các m t đ i l p trong th gi ẫ hình th c khác nhau . ứ Ví d : l c l ụ ấ

ắ ễ ấ ạ

ẫ ế ể ả

ấ ề ể ệ ộ ằ ộ ặ ố ậ ệ

ườ S đ u tranh c a các m t đ i l p đ ớ ọ

ượ ự ỉ

ẫ ữ ệ ữ ơ ớ

ồ ạ ề ể ạ

ủ ự ẫ ớ

ộ ộ ẫ ắ

ự ậ

ặ ố ậ ẫ ế ớ

i quy t , s v t m i xu t hi n . C ế ữ

ẫ ượ ặ ố ậ ậ ự ậ ự ổ ể ẳ ộ ị

ng s n xu t và quan h s n xu t trong xã h i có đ i ố ệ ả ự ượ ệ ả ng s n xu t tiên ti n v i quan h s n kháng giai c p , mâu thu n gi a l c l ớ ế ấ ả ữ ự ượ t và gay g t . Ch có th thông xu t l c h u kìm hãm nó di n ra r t quy t li ể ỉ ế ệ ấ ậ ớ qua các cu c cách m ng xã h i b ng r t nhi u hình th c k c b o l c m i ứ ể ả ạ ự ề ấ ộ i quy t mâu thu n m t cách căn b n. có th gi ả ạ c chia thành nhi u giai đo n . ượ ự ấ ng khi nó m i xu t hi n , hai m t đ i l p ch a th hi n rõ xung Thông th ư ặ ố ậ ườ ả i ta g i đó là giai đo n khác nhau . T t nhiên không ph i kh c gay g t ng ạ ấ ắ ắ c g i là mâu thu n . Ch nh ng s khác b t kỳ s khác nhau nào cũng đ ọ ự ấ i trong cùng m t s v t có liên h h u c v i nhau , phát nhau nào cùng t n t ộ ự ậ c chi u nhau , t o thành đ ng l c bên trong c a s phát tri n thì tri n ng ượ ự ộ ể ặ hai m t đ i l p đó m i hình thành b c đ u c a m t mâu thu n . Khi hai m t ướ ầ ủ ặ ố ậ đ i l p c a m t mâu thu n phát tri n đ n xung đ t gay g t , nó bi n thành ế ế ể ộ ủ ố ậ đ c l p . S v t cũ m t đi , s v t m i hình thành . Sau khi mâu thu n đ ượ c ấ ự ậ ộ ậ ẫ ớ i quy t s th ng nh t c a hai m t đ i l p cũ đ c thay th b i s th ng gi ế ở ự ố ặ ố ậ ượ ả ấ ủ ế ự ố i đ u tranh chuy n hoá nh t c a hai m t đ i l p m i , hai m t đ i l p m i l ặ ố ậ ể ớ ạ ấ ớ ấ ủ ứ t o thành mâu thu n .Mâu thu n đ c gi ệ ấ ự ậ ả ạ nh th đ u tranh gi a các m t đ i l p làm cho s v t bi n đ i không ng ng ừ ư ế ấ ộ th p đ n cao . Chính vì v y Lênin kh ng đ nh “s phát tri n là m t cu c t ế ừ ấ đ u tranh c a các m t đ i l p “. ấ ặ ố ậ ủ

ố ủ

ấ ằ ệ ấ ề ề ố ỉ

ờ ấ ỉ ấ ủ

c s v t , s v t t n t ậ

ấ ế ớ ủ i trong th gi ấ t đ ế ượ ự ậ ự ố

ễ ụ ệ ố ố

ể ả ể ổ ị

ọ ề ấ ỉ ườ ạ ự ố ư ồ ấ ấ

ờ ừ ẫ

ề ặ ố ậ ệ ố ố ư ự ể

ế ạ ặ ố ậ ng đ i . S đ u tranh c a các m t đ i l p bài tr ủ ự ậ ặ ố ậ ự ấ ặ ố ậ ủ

ặ Khi bàn v m i quan h gi a s th ng nh t và đ u tranh c a các m t ệ ữ ự ể ự ậ ồ đ i l p , Lênin ch ra r ng :’M c dù th ng nh t ch là đi u ki n đ s v t t n ố ặ ố ậ i v i ý nghĩa là chính nó – nh có s th ng nh t c a các m t đ i l p mà t ặ ố ậ ự ố ạ ớ i khách quan . chúng ta nh n bi ự ậ ồ ạ Song b n thân s th ng nh t ch là t m th i . Đ u tranh c a các m t đ i l p ặ ố ậ ờ ạ ả ồ m i là tuy t đ i . Nó di n ra th ng xuyên , liên t c trong su t quá trình t n ớ i c a s v t . K c trong tr ng thái n đ nh , cũng nh khi chuy n hoá t ạ ủ ự ậ ụ nh y v t v ch t . Lênin vi t :”s th ng nh t (phù h p , đ ng nh t ,tác d ng ợ ả ngang nhau )c a các m t đ i l p là có đi u kiên , t m th i , thoang qua trong ủ ệ ố l n nhau là tuy t đ i t ự ấ ươ cũng nh s phát tri n , s v n đ ng tuy t đ i”. ộ *Chuy n hóa c a các m t đ i l p . ủ ả ấ ữ ủ ể

ề ặ ố ậ ế ấ ị ề ế

ầ i t ớ ự ừ ể

ể ẫ ớ i Không ph i b t kỳ s đ u tranh nào c a các m t đ i l p đ u d n t s chuy n hoá gi a chúng . Ch có s đ u tranh c a các m t đ i l p phát ự ỉ ự ấ ớ ẫ t m i d n tri n đ n m t trình đ nh t đ nh , h i đ các đi u ki n c n thi ộ ộ ể ệ ộ ủ ể nhiên , chuy n đ n chuy n hoá , bài tr , ph đ nh l n nhau . Trong gi ủ ị ế ẫ ộ phát , còn trong xã h i ng di n ra m t cách t hoá c a các m t đ i l p th ặ ố ậ ườ ự ủ ễ ộ

4

ả ấ ể ễ ế ủ ạ ộ t ph i thông qua ho t đ ng

ườ

ủ ỉ

ộ chuy n hoá c a các m t đ i l p di n ra nh t thi ặ ố ậ có ý th c c a con ng i ứ ủ Do đó , không nên hi u s chuy n hoá c a các m t đ i l p ch là s ể ổ ị ự ẫ ng thì mâu thu n ặ ố ậ ườ

ể ự ả ơ ng th c : ể ứ

ứ ể

ề ươ ệ ơ

ặ ố ậ ng th c th nh t :M t đ i l p này chuy n hoá thành m t đ i l p ặ ố ậ m t trình đ cao h n xét v ph ả ấ ấ

ươ ứ ấ ộ ng s n xu t và quan h s n xu t trong xã h i phong ớ ở ng di n ch t c a s v t . ấ ủ ự ậ ộ ệ ả ấ ự ượ ể ệ ả ể ế ẫ

hoán đ i v trí m t cách đ n gi n , máy móc . Thông th chuy n hoá theo hai ph +Ph ươ kia nh ng ư ở ộ Ví d :L c l ụ ki n đ u tranh chuy n hoá l n nhau đ hình thành quan h s n xu t m i ấ trình đ cao h n. ộ +Ph ơ ng th c th hai:C hai m t đ i l p đ u chuy n hoá l n nhau đ ể ề ể ẫ ươ ả

n n kinh t ặ ố ậ ớ t Nam chuy n hoá t ứ ứ t o thành hai m t đ i l p hoàn toàn m i . ặ ố ậ ạ Ví d :N n kinh t ề ụ ể

Vi ế ệ ấ ừ ề th tr ế ị ườ k ho ch hoá ạ ế ế ủ ng có s qu n lý c a ự ả ề

ị ộ ủ t p trung , quan liêu , bao c p sang n n kinh t ậ nhà n ướ

ẫ ng xã h i ch nghĩa . ấ ự ậ ự

c theo đ nh h ướ T mâu thu n trên cho ta th y trong th gi ế ớ ừ ặ ấ ộ ữ

ề ể ể

ụ ể ạ ề

c gi ượ

ẫ i . Mâu thu n đ ẫ ớ ạ ả ự ậ ấ

ệ i th c , b t kỳ s v t , hi n t ng nào cũng ch a đ ng trong nó nh ng m t nh ng thu c tính có khuynh ữ ượ ự ứ ặ c chi u nhau. S đ u tranh chuy n hoá c a các m t h ng phát tri n ng ượ ự ấ ướ ủ đ i l p trong đi u ki n c th t o thành mâu thu n . Mâu thu n là hi n ệ ệ ố ậ ẫ t ự ng khách quan , ph bi n c a th gi i quy t , s ế ế ớ ổ ế ủ ượ ả ặ ố v t cũ m t đi , s v t m i hình thành . S v t m i l i n y sinh các m t đ i ớ ậ l p và mâu thu n m i . ậ ẫ

ẫ ủ ị

ự ậ ớ ặ ố ậ ớ ơ ứ

ườ ng trong th gi ượ ừ

ọ ộ ẫ ể

Ấ ể ủ Ả Ế Ủ Ề

VI T NAM. ể ạ Các m t đ i l p này đ u tranh chuy n hoá và ph đ nh l n nhau d t o ể ế ớ i ự ậ ự ậ ng xuyên bi n đ i và phát tri n không ng ng . Vì v y mâu ể ố Ế Ở Ệ

th tr ng Vi ế ị ườ ở ệ t ự ề

t y u khách quan trong qu ộ ấ ế ắ ể

th tr ng là m t t ế ị ườ ế ấ ướ . c đ t n ng là m t ki u t th tr ộ ế ị ườ ư

ừ ướ ạ

ấ thành s v t m i h n . C nh v y các s v t , hiên t ư ậ khách quan th ế ậ ổ thu n là ngu n g c và đ ng l c phát tri n c a m i quá trình phát tri n. ự ồ II. TÍNH T T Y U VÀ MÂU THU N B N CH T C A N N KINH T Ấ Ẫ NG TH TR Ị ƯỜ II.1. Tính t t y u c a quá trĩnh xây d ng n n kinh t ấ ế ủ Nam. * Chuy n sang n n kinh t ề trình phát tri n n n kinh t ề ể t ,kinh t Nh đã bi ế ể ấ ủ ộ ủ ế ướ

ch c kinh t ế b n. Ngày nay , kinh t i ch nghĩa t ủ i trình đ khá cao và ph n th nh ể ớ ph n ánh ả ứ ế c đ n nay nó t n t ồ ạ i ư ng t th tr ế ị ườ ướ ư c t các n ở ư ả ộ ồ ị

ể ổ trình đ phát tri n nh t c a văn minh nhân lo i .T tr và phát tri n ch y u d ể b n ch nghĩa đã phát tri n t ủ ả b n phát tri n ể ả

ng t ủ

th tr ế ị ườ Bên c nh m t tích c c nó còn có m t trái , có khuy t t t t b n ch nghĩa không ph i là v n năng. ạ ả ấ trong b n ch t ả ế ậ ừ Tuy nhiên, kinh t ự ạ ư ả ặ ặ

5

b n t ố ấ ề ư ệ ả

i quy t đ ấ ề ư ả

ố nhân v t ế ộ ở ữ ư ả ư ng s n xu t , càng ngày mâu thu n c a ch ủ ự ượ ấ ả sâu s c , không gi ế ượ ả ắ ộ ộ ộ ấ ổ ủ

i nghèo. Chính vì th mà , nh C.Mác đã phân tích và d ườ

ộ ườ b n t ư ả ấ ế

ạ ấ

ơ đi u ch nh và t ỉ

b n không th t ả

ờ ủ ị

ạ ủ

ộ ạ ể ư ả ự ế ể ệ ậ ẫ ừ ấ ủ c , có chăng nó ch t m th i xoa d u đ ỉ ạ th tr ng t ế ị ườ ph đ nh và t ủ ị

trong b n ch t c a nó , ch nghĩa t ượ ệ ể ng xã h i hoá . Đây là t ộ ấ ế

ộ ể ể

ng t

ch c xã h i , t li u s n xu t chi ph i. Cùng c a nó do ch đ s h u t ủ ủ v i s phát tri n c a l c l ể ẫ ớ ự b n càng b c l nghĩa t ộ c các v n đ xã h i , ữ làm tăng thêm b t công và b t n c a xã h i , đào sâu thên h ngăn cách gi a ấ ng ự i giàu và ng ư ế ứ ả ng th c s n báo , ch nghĩa t c thay th b i m t ph t y u ph i đ ươ ế ở ả ượ ủ xu t và ch đ m i văn minh h n , nhân đ o h n. Ch nghĩa t b n , m c dù ư ả ế ộ ớ ặ ủ ơ thích nghi, nh ng do mâu đã và đang tìm m i cách đ t ự ư ể ự ề ọ ế i quy t gi thu n t ể ự ả ư ả đ c ch ng nào mâu thu n mà thôi . ượ ẫ ừ N n kinh t b n ch nghĩa hi n đ i đang ngày càng th hi n xu ề ti n hoá đ chuy n sang m t giai đo n h u công ng t h ự ướ ậ t y u khách quan , là quy lu t nghi p , theo xu h ệ phát tri n c a xã h i . Nhân lo i mu n ti n lên , xã h i mu n phát tri n thì ố ế ố ủ th tr d t khoát không th d ng l ế ị ườ ứ Mô hình ch nghĩa xã h i ki u Xô Vi i ạ ở ộ

ớ ế ứ

ươ

ệ ộ ủ

ế ậ ộ

ư

ể ấ

ế ầ

t là s d ng ch nghĩa t ệ ề ệ ệ ề

ử ụ ỉ ớ i nh ng k qu tích c c cho n ả ặ ấ ữ ự ự ế

ạ ế ụ ể ề

ư ở ế ằ ộ ơ

ủ ượ

ế ậ ủ ế ỷ

ớ ự ế ấ

ủ ả ơ

ữ ố t b c l ế ộ ộ ấ ờ ướ ủ ố ủ ệ ố ả

ộ ả ư ộ

ế ệ ắ

t c a mô hình ữ ạ ra r t rõ c ng v i s y u kém trong công tác lãnh đ o , Liên đã làm cho công cu c xây d ng ch nghĩa xã h i ộ ở ộ ự c Đông Âu r i vào tình tr ng kh ng ho ng trì tr . M t s nhà ộ ố ạ c Liên Xô lúc đó mu n thay đ i tình ướ ổ ị ớ nh ng v i m t “ t duy” chính tr m i , ớ ư ủ i s tan rã c a ớ ự rõ i , đã làm l ướ ạ ộ b n ch nghĩa . kinh t ủ ư ả ể ừ ổ t là m t ki u t ộ ể ổ ứ ộ ế ể ủ b n, mu n ố mu n s m kh c ph c khuy t t t c a ch nghĩa t ch c kinh t ư ả ế ậ ủ ủ ắ ụ ố ấ ng th c s n xu t t đ p h n , m t ph nhanh chóng xây d ng m t xã h i t ứ ả ơ ộ ố ẹ ự ộ , do nôn nóng , làm trái b n . Nh ng có l văn minh hi n đ i h n ch nghĩa t ẽ ư ư ả ạ ơ quy lu t , không năng đ ng , k p th i đi u ch nh khi c n thi ụ t cho nên rút c c ề ờ ầ ỉ ị ự đã không thành công . Liên Xô kh c ph c s nóng v i b n cách đ a ra th c ộ ằ ụ ự ắ m i “(NEP) mà n i dung c b n c a nó là khuy n hi n “chính sách kinh t ế ủ ộ ơ ả ế ớ ế ị m c đ nh t đ nh c ch th hàng hoá, ch p nh n khích phát tri n kinh t ơ ấ ị ậ ở ứ ộ ế – hàng hoá và phát ng Mu n th , Nga c n ph i s d ng quan h ti n t tr ả ử ụ ố ườ ư hàng hoá nhi u thành ph n , đ c bi tri n kinh t ủ ầ ế ể ng s n xu t . Tuy ch m i th c hi n trong c đ phát tri n l c l b n nhà n ướ ể ả ể ự ượ ả ướ m t th i gian ng n nh ng NEP đã đem l c ờ ư ắ ộ b chi n tranh tàn phá, nhi u nghành kinh Nga:h i ph c và phát tri n kinh t ồ ế ị ho t đ ng năng đ ng , nh n nh p h n . Ti c r ng , t tu ng c a V.I.Lênin t ạ ộ ị ộ ế v xây d ng ch nghĩa xã h i v i chính sách NEP đã không đ ế ụ c ti p t c ề ộ ớ ủ ự th c hi n sau đó . ệ ự Vào cu i nh ng năm 70 c a th k XX, nh ng khuy t t ủ kinh t Xô Vi ộ ế qu n lý lúc b y gi ả Xô và các n lãnh đ o ch ch t c a Đ ng và Nhà n ạ hình b ng công cu c c i cách , c i t ả ổ ằ h đã m c sai l m nghiêm tr ng c c đoan , phi n di n đãn t ọ ọ ự Liên Xô và s s p đ c a h th ng xã h i ch nghĩa th gi ế ớ ệ ố ầ ự ụ ổ ủ ủ ộ ộ

6

ng , m c dù ị ườ ế ứ

t c a mô hình kinh t t đó không ph i là nguyên nhân t c ng nh c , phi th tr ắ ấ ế ặ ẫ ớ ự ụ ổ ả ữ ữ

i s s p đ . ộ ệ ế ỹ ộ ướ

t y u d n t ậ ạ ủ ộ ụ c nghèo , kinh t ặ

ề i c ng s n và nhân dân Vi ữ ệ ị ủ ườ ộ

nh ng khuy t t ế ậ ủ nh ng khuy t t ế ậ Vi t nam là m t n ế ấ ng c a nh ng ng ưở ờ ủ ệ

ự ỏ ớ

ả ụ ủ ố ộ ư ệ ọ ủ

c nh ng k t qu quan tr ng, nh t là đáp ng đ ờ ấ ượ ế ế ả

ữ c có chi n tranh. Nh ng v sau mô hình này b c l ế ấ ề ộ ộ

ủ ả ề ộ ố ủ ậ ọ ư ỉ ạ ầ

ộ ơ ả ữ ộ

ộ k thu t l c hâu , trình đ xã h i còn th p, b chi n tranh tàn phá n ng n , di lên ch nghĩa xã h i là m c tiêu t Nam , là khát v ng lý t ọ ả ộ t Nam . Nh ng đi lên ch nghĩa xã h i thiêng liêng ngàn đ i c a nhân dân Vi i th t b ng cách nào? Đó là câu h i l n và c c kỳ h tr ng , mu n tr ậ l ả ờ ằ ế không đ n gi n . Chúng ta đã áp d ng mô hình ch nghĩa xã h i ki u Xô Vi t ể ơ k ho ch t p trung mang tính bao c p . Mô hình này đã thu , mô hình kinh t c yêu c u c a th i kỳ đ ượ ủ ầ ứ ế ế nh ng khuy t đ t n ữ ấ ướ đi m ;và trong công tác ch đ o cũng ph m ph i m t s sai l m mà nguyên ầ ể ố nhân sâu xa c a nh ng sai l m đó là b nh giáo đi u, ch quan , duy ý chí . L i ệ suy nghĩ và hành đ ng đ n gi n , nóng v i không tôn trong quy lu t khách quan, nh n th c v ch nghĩa xã h i không đúng v i th c t ậ t Nam . ậ

ậ ứ ớ ầ ủ ơ

ả Vi ự ế ở ệ ề ủ ủ ộ ứ ề ủ ắ ơ ở ng đi lên ch nghĩa xã h i ộ ở ệ ủ

ng l ệ

ự ả ơ ườ t Nam(tháng 12 năm 1986) đã đ ra đ ệ ằ ớ ủ

ườ ộ ườ ươ ệ

ủ ộ ộ

ạ ộ ố ổ ự ng , ph ệ , th a nh n s t n t ậ ự ồ ạ ệ ể ơ ế ậ

ề ừ ng. Phê phán tri ị ườ ạ ể ẳ ẳ

ạ ộ ả ể ậ ọ

t Nam v ch nghĩa xã h i và con đ ứ ủ ng đi lên ch nghĩa xã h i ủ ấ ề ườ ộ

ng xã h i ch th tr ế ị ườ ng đ nh h ị ướ ủ ủ ư ặ ộ

ữ t Nam

Trên c s nh n th c đúng đ n h n và đ y đ h n v ch nghĩa xã h i ộ ơ t Nam , Đ i h i VI c a Đ ng c ng ộ Vi và con đ ấ i đ i m i toàn di n đ t s n Vi ề ệ ả c nh m th c hi n có hi u qu h n công cu c xây d ng ch nghĩa xã h i . ộ n ướ ệ ự ng pháp xây d ng Đ i h i đ a ra nh ng quan ni m m i v con đ ạ ộ ư ữ ớ ề t là quan ni m v công nghi p hoá xã h i ch nghĩa ch nghĩa xã h i, đ c bi ệ ệ ặ ủ ủ trong th i kỳ quá đ , v c c u kinh t i khách quan c a ế ộ ề ơ ấ ờ t đ c ch t p trung , quan liêu s n xu t hành hoá và th tr ả ấ , bao c p và kh ng đ nh chuy n h n sang h ch toán kinh doanh. Đ i h i VI là ị ấ c chuy n quan tr ng trong nh n th c c a Đ ng c ng m t m c đánh d u b ộ ướ ộ ố ộ ở s n Vi ủ ả ệ t Nam . Vi ệ *.B n ch t và nh ng đ c tr ng c a kinh t ấ ả Vi nghĩa ở ệ Nói kinh t ướ

ủ ủ

t Nam đang ệ ở

ng xã h i ch nghĩa có nghĩa đây không ộ b n ch nghĩa , cũng không ph i ả ể ư ả ư bao c p qu n lý theo ki u t p trung quan liêu bao c p và cũng ch a ấ trong ng xã h i ch nghĩa ,b i vì Vi ủ th tr ế ị ườ ả ấ th tr ế ị ườ ủ ở c a ch ế ố ủ ủ ừ ừ ư ộ ờ

ng đ nh h th tr ế ị ườ ị ph i kinh t do theo ki u t ng t ả ự kinh t ế ể ậ hoàn toàn là kinh t ộ th i kỳ quá đ lên ch nghĩa xã h i , v a có v a ch a có các y u t ộ nghĩa xã h i .ộ Ch tr ng phát tri n kinh t ng đ nh h ị ủ ươ ướ ủ ể ộ

ự ủ ự ế

ng xã h i ch nghĩa th tr ế ị ườ là s ti p thu có ch n l c thành t u c a văn minh nhân lo i , phát huy vai trò ạ ng trong vi c thúc đ y s c s n xu t , xã h i hoá tích c c c a kinh t ẩ ứ ả ự ủ ạ ng s n ph m , t o lao đ ng , c ti n k thu t – công ngh , nâng cao ch t l ấ ượ ộ ọ ọ th tr ế ị ườ ậ ỹ ệ ệ ả ế ấ ả ẩ

7

ộ ả ầ ề ệ ờ ố

ạ ệ ữ

ệ ọ ự

ữ ự ự ậ ằ giác con đ ắ ế ặ ườ ắ

ơ ở ậ ụ ề ả ủ ơ ở ậ ự ấ

ệ ụ ể ủ ng đ nh h M c đích c a n n kinh t ướ ị ủ ng s n xu t , phát tri n kinh t ể ự ượ ế ể ậ ủ ủ ả ờ ố ể ạ ắ ệ ả ề ệ ấ ấ ớ

ra nhi u c a c i , góp ph n làm giàu cho xã h i và c i thi n đ i s ng nhân ủ ả dân : đ ng th i ph i có nh ng bi n pháp h u hi u nh m h n ch m t tiêu ờ ả ồ c c c a kinh t ng và mô ng . Đây cũng là s l a ch n t th tr ế ị ườ ự ủ t lý lu n Mác – Lênin n m b t đúng quy hình phát tri n trên c s quán tri ệ ể lu t khách quan và v n d ng vào đi u ki n c th c a Vi t Nam . ề ệ th tr ng xã h i ch nghĩa là ế ị ườ ộ đ xây d ng c s v t ch t- phát tri n l c l ấ ể ể ự k thu t c a ch nghĩa xã h i , nâng cao đ i s ng nhân dân .Phát tri n l c ỹ ng s n xu t hi n đ i g n li n v i phát tri n quan h s n xu t m i , tiên l ớ ượ ti n.ế

ủ nhà n ế ng đ nh h ị ế th tr ế ị ườ ầ ng xã h i ch nghĩa có nhi u hình th c s ướ

ướ ướ , trong dó kinh t ể ế ậ ứ ở ề ủ ạ vai trò ch đ o c gi ữ ề ả thành n n t ng t p th ngày càng tr ở

ướ ủ ự ả ộ

c xã h i ch nghĩa qu n lý n n kinh t ủ ế ượ ề

ụ ơ

c : đ ng th i s d ng c ch th tr ồ ng pháp qu n lý c a kinh t ờ ử ụ ả ủ ể

ằ ả ứ ế ị ườ th tr ế ị ườ ự ấ

i ích c a nhân dân lao đ ng , c a toàn th ươ ứ ả ng , b o v l ả ế ặ ủ ệ ợ ủ ộ

Kinh t h u,, nhi u thành ph n kinh t ề ữ nhà n : kinh t c cùng v i kinh t ế ớ v ng ch c . ắ ữ ng đ nh h th tr Kinh t ng xã h i ch nghĩa có s qu n lý c a Nhà ị ế ị ườ c, Nhà n c, quy b ng chi n l n ướ ủ ộ ả ướ ế ằ ho ch, k ho ch, chính sách , pháp lu t , và b ng c s c m nh v t ch t c a ấ ủ ạ ế ậ ạ ậ ạ nhà n ng , áp d ng các hình kinh t ướ ế ng đ kích thích s n th c kinh t ả và ph ứ ế i phóng s c s n xu t , phát huy m t tích c c , h n ch m t tiêu c c xu t , gi ự ạ ặ ả ấ ể c a c ch th tr ế ị ườ ủ ơ nhân dân .

Kinh t ộ ủ ướ

ộ ả ự ồ

th r ế ị ườ ả ế ố

ợ ộ ả ế ắ ấ g n li n v i đ m b o ti n b ớ ả

ằ ng kinh t ướ

ớ ể ự ụ ế ng kinh t ệ c phát tri n . Tăng tr ể ề

ộ ắ ả ậ ụ

ự ố ng xã h i ch nghĩa th c hi n phân ph i ng đ nh h ị ệ ố ch y u theo k t qu lao đ ng và hi u qu kinh t , đ ng th i phân ph i ế ủ ế ờ ệ theo m c đóng góp v n và các ngu n l c khác vào s n xu t , kinh doanh và ả ồ ự ứ ộ thông qua phúc l i xã h i . Tăng tr ề ưở ế và công b ng xã h i ngay trong t ng b đi ưở ừ ộ t Nam tiên đôi v i phát tri n văn hoá và giáo d c , xây d ng n n văn hoá Vi ti n , đ m đà b n s c dân t c , nâng cao dân trí , giáo d c và đào t o con ạ ế ng ườ ự ấ ướ

i , xây d ng và phát tri n ngu n nhân l c đ t n ể C.Mác kh ng đ nh r ng ị

ồ ẳ ả ng thu c v nhi u ph ệ ượ c . ư ấ ế ứ ứ ả ữ

ộ ề ầ ề ọ

ố ữ ư ế ặ

ề ữ ể ấ ấ ấ ấ

ủ ươ ủ ư ỉ

ạ ủ ấ ả ạ

t c các ph L a ch n mô hình kinh t ự ọ ộ

ươ th tr ế ị ườ không ph i là s gán ghép ch quan gi a ng ằ :”…s n xu t hàng hoá và l u thông hàng hoá là ấ ng th c s n xu t h t s c khác nhau, nh ng hi n t ươ tuy r ng quy mô và t m quan tr ng c a chúng không gi ng nhau…Chúng ta ủ ằ hoàn toàn ch a bi ứ ả ng th c s n t gì v nh ng đ c đi m riêng c a nh ng ph ươ ể ế xu t y và chúng ta ch a th nói gì v nh ng ph ng th c s n xu t y, n u ứ ả ữ ề ư ng c a l u thông hàng hoá , nh ng chúng ta ch có nh ng ph m trù tr u t ữ ừ ượ ữ ứ ấ . ng th c y” ph m trù chung c a t ng đ nh h ị ữ kinh t ng xã h i ch nghĩa ủ vàch nghĩa xã ủ ướ th tr ế ị ườ ủ ự ả

8

ụ ự ắ

ng trong th i đ i hi n nay . Đ ng c ng s n Vi ệ ộ ả ủ ơ ở ế ậ ộ ắ ờ ạ

t là t ậ ệ ể ủ ng th gi i , đ c bi ặ

Trung Qu c và Vi ộ ở ế ớ ệ ự ừ ự ệ t Nam , đ đ a ra ch tr ể ư

ướ ử ụ

ộ ế th c ti n xây d ng ch ủ ươ ằ ủ

ộ ừ ủ ệ ướ

ị ộ ớ ướ ng xã h i ch nghĩa là mô hình kinh t th tr ế ị ườ ể

ng .

Vi ng t Nam ế ị ườ ở ệ

ấ ữ ự ượ

th tr i trong n n kinh t ề ng s n xu t và quan h s n xu t . ấ Trong công cu c xây d ng và phát tri n n n kinh t ế ệ ả ề

ủ ự

ộ ủ ướ

c ta hi n nay , v n đ l c l ệ ề ế ứ

ự ượ

ng s n xu t là n i dung c a s v t còn quan h ộ

ấ ươ ủ ự ậ ế ố

ng s n xu t phát tri n đ n m t trình đ nh t đ nh thì quan h s n xu t s ả

ế ị ổ ệ ả ể ự ữ ợ

ể ả ả ấ

ớ ng s n xu t .Chính quan h s n xu t t ể ấ

ợ ệ ả ấ ể

ớ ự ượ ợ ộ ủ ự ượ ộ ể ể ấ ấ ấ ả ả ế

ộ Quá trình mâu thu n gi a l c l ế h i ộ , mà là s n m b t và v n d ng xu th v n đ ng khách quan c a kinh t t nam trên c s nh n th tr ậ ả ị ườ th c tính quy lu t phát tri n c a th i đ i và s khái quát đúc rút kinh nghi m ệ ậ ờ ạ ứ ủ phát tri n kinh t th tr ự ễ ế ị ườ ể ng phát tri n n n nghĩa xã h i ề ể ố ế ị ng đ nh h th tr th ng xã h i ch nghĩa , nh m s d ng kinh t kinh t ủ ộ ị ế ị ườ ế c ti n lên ch nghĩa xã h i . Kinh t tr ng đ th c hi n m c tiêu t ng b ể ự ườ ụ trong th i kỳ quá th tr ng đ nh h ế ờ ị ị ườ ử ng m i trong l ch s đ lên ch nghĩa xã h i . Đây là m t ki u kinh t ộ ủ ộ th tr phát tri n c a kinh t ế ị ườ ể ủ II.2. Nh ng mâu thu n t n t ữ ẫ ồ ạ *Mâu thu n gi a l c l ả ẫ hàng hoá nhi u ề ể ự ộ ng có s qu n lý c a nhà n ướ c , thành ph n , v n hành theo c ch th tr ậ ả ế ị ườ ơ ầ ng xã h i ch nghĩa ả theo đ nh h ng s n n ề ự ượ ấ ở ướ ị xu t và quan h s n xu t là m t v n đ h t s c ph c t p , mâu thu n gi a ữ ộ ấ ấ ệ ả ẫ ứ ạ ấ t h c ng này và nh ng bi u hi n c a nó xét trên ph hai l c l ế ọ ng di n tri ữ ệ ệ ủ ể ệ Mac-Lênin , theo đó l c l ấ ả ự ượ quy t đ nh quan s n xu t là ý th c c a s v t , l c l ng s n xu t là y u t ứ ủ ự ậ ả ấ ự ượ ả đ ng , luôn thay đ i. Khi l c ng s n xu t là y u t h s n xu t , l c l ự ế ố ộ ấ ả ự ượ ấ ệ ả ấ ẽ l ấ ị ộ ộ ế ể ấ ượ ủ ự thành y u t không còn phù h p n a và tr kìm hãm s phát tri n c a l c ế ố ở ng s n xu t phát tri n , c n thay ng s n xu t . Đ m đ l ng cho l c l ầ ự ượ ể ở ườ ấ ượ th quan h s n xu t cũ băng quan h s n xu t m i phù h p v i tính ch t và ấ ấ ấ ệ ả ệ ả ế phát trình đ phát tri n c a l c l ấ ự ả ủ ự ượ ớ ng s n xu t , quan h s n xu t phù h p v i tri n đ đ phù h p v i l c l ợ ệ ả tính ch t và trình đ c a l c l chung cho ng s n xu t , đó là quy lu t kinh t ậ s phát tri n c a xã h i . ể ủ ự ẫ ữ ự ượ ấ

ả ắ ượ ế ệ

ễ ằ ậ ư ế

mà các cu c chu ên đ i kinh t ấ ạ ế ộ ể ế ổ ổ

ộ ụ ộ

Vi ỷ ụ ự ệ ấ ở

ệ ả ng s n xu t tiên ti n v i quan h s n ớ ế i ả c gi t và c n đ ầ i quy t nó b ng cách nào ? Đó chính là các cu c cách m ng ạ ộ ế ở ướ c n ộ ể ọ ệ t Nam là ệ ớ ổ c ta tr thành qu c gia công nghi p hoá , hi n đ i hoá ạ ệ ộ ạ ướ ộ ộ ố ệ ấ ệ ấ

xu t l c h u kìm hãm nó di n ra gay g t , quy t li quy t . Nh ng gi ả xã h i ,các cu c chuy n đ i kinh t ta là m t ví d . Khi m t m c tiêu , m t nhi m v c c kỳ quan tr ng , th ụ hi n tính ch t cách m ng c a công cu c đ i m i hi n nay ủ ph n đ u xây d ng n ở , xã h i công b ng , dân ch , văn minh . ự ằ

ấ ướ ủ ệ ệ ạ

c là ch tr ủ ươ ự ệ ạ

ộ Công nghi p hoá , hi n đ i hoá đ t n ừ ng , bi n pháp v a ộ mang tính cách m ng v a mang tính khoa h c đ xây d ng ch nghĩa xã h i . ủ ừ ề ả c chính là nói đ n n n s n Nói đ n công nghi p hoá , hi n đ i hoá đ t n ọ ể ấ ướ ệ ế ế ệ ạ

9

ả ấ

ạ ả i u đ ứ ố ư ệ ế ế ự ạ ấ ng th c t ề

ấ ỏ ủ

ộ ỹ ặ

t ch nghĩa xã h i , chuy n sang n n kinh t ủ ự ấ th tr ế ị ườ

ệ ủ ề ề ề ồ ự

ế ủ

ỹ ằ ấ ơ ở ậ

ọ ứ ướ ệ ạ ậ ờ ộ

ớ ộ

ộ ặ ớ i lao đ ng khác . Do th ườ ậ

ủ ứ ầ ữ n ọ ở ướ ỏ ề ả ng t ườ t y u s y ra là khoa h c ả ấ ế ể

ấ ạ

ế ng s n xu t và quan h s n xu t , nói đ n xu t tiên ti n và đó chính là l c l ệ ả ự ượ ấ ể khoa h c, đ n s anh minh c a trí tu là nói đ n m t ph ệ ươ ủ ế ộ thoát kh i tình tr ng s n xu t nh , nông nghi p l c h u , t o đi u ki n và ậ ấ ỏ ệ ạ ể c s v t ch t – k thu t cho ch nghĩa xã h i đ c xây d ng và phát tri n. ộ ượ ậ ơ ở ậ Không th ăn đói m c rách v i cái cu c trên vai c ng thêm t m lòng c ng s n ả ớ ộ ố ể ẳ ng . Kh ng đ ki n thi ộ ể ế ể ế b n thân nó đã bao g m c ý nghĩa ph đ nh , g t đ nh cái m i , đúng đ n t ạ ủ ị ắ ự ả ớ ị c b c quan ni m cũ sai l m v đi u ki n xây d ng ch nghĩa xã h i ộ ở ướ n ệ ầ ỏ ả ế i vai trò c a trí tu , khoa h c đ n c đây , chúng ta thi u quan tâm t ta . Tr ọ ệ ớ vi c t o l p c s v t ch t –k thu t c a ch nghĩa xã h i . B ng ch ng là ứ ộ ậ ủ m t th i chúng ta coi tr ng không đúng m c t ng l p trí th c và khoa h c ọ ng quan v i đ i ngũ nh ng ng ế trong môi tr ươ c ta ch m ho c không có đi u , h u qu t ề ậ ả c không thoá kh i n n s n xu t nh , nông nghi p ki n phát tri n , đ t n ệ ỏ ấ ướ ệ i công nghi p hoá hi n đ i hoá đ t n l c h u và cũng không th nói t ấ ướ ể ạ ậ th tr *Mâu thu n gi a các hình th c s h u tr ế ị ườ ữ ướ

c . ng . i ta quan ni m nh ng hình th c s h u trong ch Tr ớ ứ ở ữ ệ

i d ộ ồ ạ ướ

ủ ể ị ộ

ượ ự ộ

nhân khác nhau: s h u t c hai hình th c s h u t ướ

b n ch nghĩa b ng cách t i đ ư ả ủ ạ

nhân t ở ữ ấ ườ ả ỏ

ứ ở ữ ư nhân c a nh ng ng ữ ủ ở ữ ư ộ ả ả ằ ố ớ ể ữ ch c h trên c s t ệ ơ ở ự ụ ổ ứ ọ

ế ệ ợ ở ữ ậ ứ ặ

ở ữ ậ ế ủ

c đây và trong th i kỳ quá đ chuy n sang ệ ệ c đây và trong kinh t ẫ ủ c đây , ng ứ ở ữ ữ ườ ướ ở ữ i hai hình th c là s h u nghĩa xã h i là: s h u ch nghĩa xã h i t n t ứ ở ữ ộ ấ ế i hai hình th c s h u đó là t toàn dân và s h u t p th . S t n t t y u ự ồ ạ ở ữ ậ ứ ở ữ khách quan b i hoàn c nh l ch s khi ti n hành cách m ng xã h i ch nghĩa ủ ả ạ ế ử ở c chính quy n giai c p công và xây d ng xã h i ch nghĩa . Sau khi giành đ ấ ề ủ ư nhân t nhân đ ng tr ở ữ ư ứ đòi b n ch nghĩa và s h u t i s n xu t nh . Th c t ự ế ỏ ườ ả ủ ả i quy t khác nhau. Đ i v í hình h i giai c p công nhân ph i có thái đ gi ế ỏ ố ơ ộ ạ ể th c s h u t c đo t ho c chu c l ặ ướ ứ ở ữ ư ủ nhân c a đ a th ng lên s h u toàn dân , còn đ i v i hình th c s h u t ứ ở ữ ư ẳ ư i s n xu t nh thì không th dùng nh ng bi n pháp nh trên , mà nh ng ng ư ữ ể p ai kiên trì giáo d c , thuy t ph c t nguy n chuy n ệ ụ ỉ lên s h u t p th b ng vi c h p tác hoá hai hình th c . S h u đó là đ c thù ể ằ ti n lên ch nghĩa c ng s n c a giai c p công và nông dân t p th . ể ấ ộ ướ ể ờ ộ

ng kinh t

ả ủ Các hình th c s h u tr ứ ở ữ t Nam. Vi th tr ở ệ ế ị ườ H n 10 năm đ i m i đ t n ổ ơ ớ ấ ướ ủ ộ

ứ ớ

c theo đ nh h ị ng l ắ ủ ườ ả c ta đã ch ng minh tính đúng đ n c a đ ạ ạ

ự ự ề ệ ấ

ộ ề ứ ở ữ ỉ

ề ở ữ ư ể

c đây . ở ng xã h i ch nghĩa ướ n i đ i m i , c a chính sách ướ ủ ố ổ đa d ng hoá các hình th c s h u do Đ ng ta kh i x ng và lãnh đ o toàn ở ướ ứ ở ữ ầ nhi u thành ph n dân th c hi n . Th c ti n đã cho th y m t n n kinh t ễ ế ng nhiên ph i bao g m nhi u hình th c s h u , ch không ph i ch bao đ ả ứ ồ ươ ả g m hai hình th c s h u là s h u toàn dân và s h u t p th nh quan ồ ở ữ ậ ứ ở ữ ni m tr ệ ướ

10

ạ ề ề

ộ ự

ủ ứ ở ữ ở ữ ậ

ể ợ

i ch có hai hình th c s h u đó là : công h u và t ở ữ ạ ỉ

ư ở ữ ỗ ở ữ ứ ở ữ ứ

ỉ ứ ở ữ ạ ặ ỗ ề ữ ộ ệ ỗ

ng s n xu t và năng l c qu n lý . Trong giai đo n hi n nay , n n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n theo ầ ệ ế ng xã h i ch nghĩa mà chúng ta đang xây d ng và phát tri n bao đ nh h ể ướ ị g m nhi u hình th c s h u nh : s h u toàn dân , s h u t p th , s h u ở ữ ể ề ồ ứ ở ữ c , s h u cá th và s h u h n h p . Trong các hình th c s h u nhà n ướ h u , còn này , khái quát l ư ữ ở các hình th c s h u khác ch là hình th c trung gian, quá đ ho c h n h p . ợ ứ ở ữ ộ ể đây m i hình th c s h u l i có nhi u hình th c bi u hi n v trình đ th ể ề c hình thành trên c s có cùng b n ch t kinh t hi n khác nhau. Chúng đ ế ượ và tuỳ theo trình đ phát tri n c a l c l ấ ộ ứ ơ ở ả ể ủ ự ượ ả ự ấ ả

V s h u toàn dân. c đây , ng Tr ớ ở ữ

nhi u thành ph n đ ề ở ữ ướ ề ế ề ệ ầ

ng có l ợ ế

ả ướ ơ i ta quan ni m s h u toàn dân trùng v i s h u nhà ở ữ ườ ứ ng nhiên bao gôm nhi u hình th c ươ ề v trí then ch t liên k t và h tr các qu c doanh gi ỗ ợ ố ữ ị ế dân sinh . i cho qu c t khác phát tri n theo h cách là c quan có quỳên l c đ i di n cho ệ

ế ố ế ạ ự i ích c a nhân dân và là đ i di n đ i v i tài s n s h u toàn dân . ố ớ

ị ả ở ữ ậ ấ

ặ ươ ệ ồ ạ ủ ả ộ ộ

ấ ể v i t ế ớ ư ệ ạ ư ế ng ti n t n t ủ

ệ ơ ư ể ồ ư ế ở ữ ủ

ọ ở ồ ể ấ ế

ườ ộ ở ữ

ườ ạ ậ ố ệ

ấ ể ả ề

ề ể ề ở ữ ượ ế ế ế

ề ẳ ạ

ườ ư

ộ ứ ậ

nói chung. Văn ki n đ i ng c a n n kinh t ử ụ ề ề ở ữ ề ở ữ ể ườ

ế ộ ở ữ

ướ ấ ứ

ệ ự ậ c ta hi n nay đã đ ằ ộ ấ ả ệ ứ ở ữ n ở ướ

ạ ộ ạ ư ậ ộ ể ự ự ở ề ả

. ế

c . c . N n kinh t n ướ s h u, trong đó kinh t ở ữ thành ph n kinh t ầ c qu n lý kinh t Nhà n ướ l ủ ợ n c ta hi n nay , nh hi n pháp và lu t đ t đai quy đ nh rõ :”Xét và ở ướ ệ ộ i c a c m t c ng đ ng xã h i . m t kinh t , đ t đai là ph ấ ế Xét v m t xã h i , đ t đâi là n I c trú c a m t c ng đ ng . Th nh ng khi ộ ề ặ ộ ộ ng di n có th nói đ t đai không th là s h u c a riêng xét trên c hai ph ấ ươ ả li u s n xu t , hay nói chính xác ai . Tuy nhiên , suy cho cùng , đ t đai là t ư ệ ả t thì h n đó là m t b ph n quan tr ng c a s n xu t . B i th , dù là đ c bi ấ ủ ả ộ ộ ệ ặ ậ ơ ị trong n n kinh t hàng hoá, nó v n ph i ho t đ ng theo quy lu t c a th ậ ủ ạ ộ ả ẫ ế ề t c a quy lu t đó .Vi c đ t đai thu c s h u toàn ng và ch u s đi u ti tr ị ự ề ấ ệ ế ủ ẫ c là ng dân mà nhà n i đ i di n, th ng nh t qu n lý không h mâu thu n ả ướ ng , v i vi c trao quy n cho các h nông dân, k c quy n chuy n nh ộ ề ệ ớ t tách i quy t các v n đ s h u, bi quy n s d ng đ t đai n u bi t gi ấ ả ế ấ ộ quy n s h u v i quy n s d ng . Ch ng h n nh ru ng đ t v n thu c ấ ẫ ư ộ ử ụ ớ i nông dân có quy n s d ng n đ nh lâu quy n s h u toàn dân nh ngng ị ổ ề ử ụ ấ ng s n xu t dài thì có th đem l i m t s c b t cho s phát tri n c a l c l ạ ể ủ ự ượ ả ự i VII c a Đ ng ta v a tăng c ủ ề ệ ả ủ ạ ộ ế ừ c giao cho đã ch rõ:”Trên c s ch đ s h u toàn dân v đ t đai ,đ t đ ơ ở ấ ượ ề ấ ỉ ấ c quy đ nh b ng lu t pháp các v n i nông dân s d ng lâu dài . Nhà n ng ị ậ ử ụ ườ đ v th a k , chuy n quy n s d ng đ t…” (Đ ng c ng s n Vi t Nam-văn ề ề ừ ế ả ả ề ử ụ ể ộ ki n Đ i h i đ i bi u toàn qu cl n th VII-Nhà xu t b n s th t-Hà n i ố ầ ể ệ c xác 1991).Nh v y hình th c s h u toàn dân ượ đ nh theo n i dung m i , có nhi u kh năng đ th c s tr ự thành đ ng l c ộ ớ ị phát tri n kinh t ể V s h u nhà n ề ở ữ ướ

11

c ta mà còn c đây , không ch có n ỉ ờ ấ ướ ướ

ng đông nh t s Trong th i kỳ bao c p tr c khác trong h th ng các n ướ ườ

ướ c xã h i ch nghĩa th ủ ư ậ ẫ

c ch quan tâm đ c bi ườ ộ ặ ướ ỏ

ệ ố ộ ớ ở ữ ầ i ta th ng b qua s h u nhà n ở ữ ườ i s h u toàn dân v i ch đ công h u d ữ ế ộ ớ ướ

ở ữ ậ ế ớ ể

ố ố

ư ậ ủ ớ ớ ỉ

ắ ề ộ ề ở ữ ủ ơ ộ ở ữ ở

các ở ấ ở n ướ c v i s h u toàn dân. Do nh m l n nh v y mà trong m t th i ờ h u nhà n ữ ệ t gian khá dài , ng ỉ i hai hình th c s h u toàn dân t ứ ở ữ ớ ở ữ ế và s h u t p th . Và cũng b i s h u toàn dân g n k t v i khu v c kinh t ự ở ở ữ v i ni n tin cho qu c doanh mà chúng ta ra s c qu c doanh hoá n n kinh t ề ế ớ ứ r ng ch có nh v y m i có ch nghĩa xã h i nhi u h n. Th c ra , v i quan ự ằ ni m đó, s h u toàn dân không tr thành s h u c a m t ch th c th nào ủ ể ụ ể ệ c .ả

c còn t n t ồ ạ

ộ ế

ướ ề ặ ủ ờ ố ớ Trong xã h i mà nhà n ộ ậ ướ

c ta có l ẽ ể ủ ở ữ

ở khu v c kinh t ự i thì s h u toàn dân ch a có đi u ề ư ở ữ ứ ở ữ nói chung. Hình th c s h u c xét v t ng th , m i ch là k t c u bên ngoài c a s h u . Còn k t ế ủ ở ữ ỉ ế ấ ể ệ ở ch y u th hi n n c ủ ế ướ ở ướ ệ qu c doanh , khu v c các doanh nghi p ự ố ế

i d ể ở ữ ậ

ủ ướ ả ợ ki n v n đ ng trên b m t c a đ i s ng kinh t ệ nhà n ề ổ c u bên trong c a s h u nhà n ấ quy n s h u đó , ề ở ữ c . nhà n ướ V s h u t p th . ể ề ở ữ ậ c đây, s h u t p th ch y u t n t c ta tr n Ở ướ ệ ồ

ị ả ủ ị ử ụ

ớ ặ ề

ấ ậ ả ự ế ả ư

ể ả ấ ậ

ế s n xu t và l u thông hàng hoá ề ủ ạ ạ ị

c và s h u t ứ ạ i có tình tr ng l m quy n. S không xác đ nh , s ề ở ữ ư ng t c ta đã di n ra hêt s c ph c t p. Quy n c a các t p th s n xu t th ạ ướ

ề ở ữ ể ữ ổ ế ố ả ủ

ệ ề ầ

ấ ố ớ ư ệ ả ậ

ể ở ệ

ứ i hình th c ủ ế ồ ạ ướ h p tác xã (g m c h p tác xã nông nghi p và ti u th công nghi p ) v i n i ớ ộ ệ ể ợ dung là c giá tr và giá tr s d ng đ u là c a chung mà các xã viên là ch s ủ ở ề ể h u chính . Vì v y, v i hình th c s h u này , quy n mua bán ho cchuy n ứ ở ữ ữ ở li u s n xu t , trong th c t nh ư ệ ấ ượ ườ ng n ứ ễ ướ ự r t h n ch , song đôi khi l ấ ạ ự nhân trá hình cũng là nh p nh ng gi a quy n s h u nhà n ậ ằ ề ng ph bi n . Đ thoát kh i tình tr ng đó, trong b i c nh c a n n hi n t ạ ỏ ệ ượ ng hi n nayc n ph i xác đ nh rõ quy n mua bán và chuy n kinh t th tr ể ị ế ị ườ ả ng t nh ư li u s n xu t đ i v i các t p th s n xu t kinh doanh. Ch có nh ể ả ượ v y, s h ở ữư ậ ậ Chúng ta bi ấ ứ ở ữ ứ

ỉ t p th m i có th tr thành hình th c s h u có hi u qu . ả ả ư ứ ỏ ữ ế ế ặ ộ ư ủ ộ ộ

ả ộ ộ

ủ ự ủ ẳ

ư ế ộ ợ

ộ ủ t th c c a n n kinh t ế ộ

ự ủ ề ả ấ ấ ị ẽ ế ể ỏ ộ

ẩ ề ố ợ ứ ề

ể ớ t, h p tác xã không ph i là hình th c riêng có đ c tr ng cho ợ ế ch nghĩa xã h i, nh ng nó là m t hình th c s h u kinh t ờ ti n b trong th i ể kỳ quá đ lên ch nghĩa xã h i . Vì v y , chúng ta ph i duy trì và phát tri n ậ h n n a khi xây d ng ch nghĩa xã h i nh V.I.Lênin đã kh ng đ nh :”ch d ế ộ ữ ị ộ ơ i xã viên h p tác xã văn minh là ch đ xã h i ch nghĩa". c a ng ườ ủ H p tác xã là nhu c u thi ủ ề h gia đình , c a n n ầ ợ ế ệ ng s n xu t trong nông nghi p và công nghi p s n xu t hàng hoá. Khi l c l ự ượ ấ ả nh phát tri n đ n m t trình đ nh t đ nh , nó s thúc đ y quá trình h p tác . ộ ậ hàng hoá các nhu c u v v n , cung ng v t Trong đI u ki n c a n kinh t ế ớ , tiêu th s n ph m… đòi h i các h s n xu t ph i liên k t v i nhau m i t ộ ả ỏ ư ệ ủ ề ẩ ầ ả ế ớ ụ ả ấ

12

ầ ế

ườ ể ả

ệ ữ ể ể ệ ở ữ ậ ứ ợ

i và phá tri n c a c ch th tr ng “h p tác xã đ ạ ả i lao đ ng l ộ n ở ướ ấ ầ ồ ạ

ợ ế ủ ự ổ

ể ủ ơ ế ị ườ ầ ổ ả

ệ ệ ệ ả ộ

ơ ở ế ố ớ ể ả ấ ả ứ ố ố ị

ủ ở ữ ậ ể

c ta hi n nay. ệ ợ

ộ i xã h i ườ ụ ự

ữ có kh năng c nh tranh và phát tri n. Chính nhu c u đó đã liên k t nh ng ự ế i v i nhau làm n y sinh quan h s h u t p th . Th c t ng ạ ớ cho th y , c ta hi n nay đã có nh ng hình th c h p tác xã ki u m i ra ớ ượ ổ c t đ i do nhu c u t n t ờ ch c trên c s đóng góp c ph n và s tham gia tr c ti p c a xã viên , phân ứ ự ư ph i theo k t qu lao đ ng và c ph n đóng góp, m i xã viên có quy n nh ầ ộ ố ỗ ề ạ ộ nhau đ i v i công vi c chung”(Đ ng c ng s n Vi t Nam –Văn ki n đ i h i đ i bi u toàn qu c làn th VIII-nhà xu t b n chính tr qu c gia Hà N i – ộ ạ ổ 1996) . ĐI u này cho th y k t c u bên trong c a s h u t p th đã thay đ i ề ế ấ ấ phù h p v i tình hình th c ti n n ự ễ ở ướ ớ *Mâu thu n gi a kinh t ng và m c tiêu xây d ng con ng th tr ế ị ườ ữ ẫ ch nghĩa . ủ

ủ ị

ự con ng ữ ủ i gi ườ ằ i xã h i ch nghĩa. Y u t ủ

ệ ườ

ồ ọ ủ ố ế ố ở ấ

ớ ệ ứ ự ủ ự ệ ườ ộ

ấ ề ộ ể ộ ướ Ch t ch H Chí Minh cho r ng: mu n xây d ng ch nghĩa xã h i tr c ồ vai trò c c kỳ h t ph i có con ng ả ự ộ ườ ế ọ i là ch th c a m i quan tr ng trong s nghi p cách m ng, b i vì con ng ủ ể ủ ọ ự ạ ể sáng t o, c a m i ngu n c a c i v t ch t và văn hoá. Con ng i phát tri n ạ ườ ủ ả ậ ng tráng v th ch t , phong phú v tinh th n , trong sáng cao v trí tu , c ầ ấ ề ể ề ủ v đ o đ c là đ ng l c c a s nghi p xây d ng xã h i m i , là m c tiêu c a ề ạ ch nghĩa xã h i . Chúng ta ph i l y con ng ủ

mà trong đó các m i quan h

ữ ứ ụ i làm đi m xu t phát . ế ố ị ườ

ng . Trong kinh t

ệ ề ệ ự ọ

ườ ả

th tr ế ị ườ ề

ộ ố

ng kinh t ể ế ả ộ

ệ ệ ng , t c là thông qua vi c hàng hoá , ế phát tri n , m r ng bao quát trên m i lĩnh v c , có ý i tiêu dùng . Do n y sinh và ng ph n ánh ả ấ phát tri n s c s n xu t , ể ứ ả ế ị ườ ng phát mù , thúc đ y xã h i phát tri n. Tuy nhiên , kinh t ế th tr ự ư ạ ữ ạ

ự ả ấ ườ ộ Kinh t ng là m t lo i hình kinh t th tr ộ ạ ế ị ườ gi a con ng i đ u thông qua th tr i v i con ng ườ ề ườ ớ trên th tr mua bán , trao đ i hàng hoá ti n t ị ườ ề ệ ổ quan h hàng hoá ti n t ở ộ ể i s n xu t và ng nghĩa ph bi n đ i v i ng ườ ả ố ớ ấ ổ ế phát tri n trong m t đi u ki n l ch s nh t đ nh, kinh t ử ể ấ ị ệ ị ộ đ y đ trình đ văn minh và phát tri n là nhân t ể ủ ầ tăng tr ưở cũng có nh ng khuy t đI m c a nó nh c nh tranh l nh lùng , tính t ủ quáng d n đ n s phá s n , th t nghi p , kh ng ho ng chu kỳ. ấ ể ả ệ ẫ ả

ủ s phân tích trên đây , chúng ta th y r ng đ i m i ế ự Xu t phát t ấ ằ ừ ự ấ ổ

ườ ế ể

ủ ề ế ậ

ề ấ

ủ ơ ớ

th tr ế ị ườ ể t h u r t xa so v i khu v c và th gi ế ớ ụ ậ ấ ng là nhân t ề ỏ

r t quan tr ng đ a n n kinh t ạ ế ậ ự ọ ồ ả n ế ướ ố ư ấ ẩ ộ

ố ấ ể ế ủ

c ti n c a th i đ i. ờ ố ơ ở ượ ệ

n ớ ở ướ c ế ố ta hi n nay, không th xây d ng và phát tri n con ng i n u thi u y u t ệ ự ế ể ế kinh t ng. Do h u qu c a nhi u năm chi n tranh, c a n n kinh t ề ả ủ c ta kém phát tri n , c a c ch t p trung quan liêu bao c p n n kinh t n ế ướ đã t ế ị th i . Trong tình hình đó thì kinh t ủ c ta thoát kh i kh ng tr ườ ho ngvà phát tri n ph c h i s n xu t , đ y m nh t c đ phát tri n, b t k p ắ ị ụ ể ả b c b ờ ạ ướ ướ Trên c s đó đ i s ng nhân dân ngày càng đ nh ng nhu c u sinh ho t v t ch t c b n hàng ngày đ c c i thi n và nâng cao , ủ c đáp ng đ y đ và ứ ấ ơ ả ả ượ ạ ậ ữ ầ ầ

13

ể ế ơ ể

ặ ứ ườ ệ ẻ ạ ạ ế i không th ườ

ậ ề ề ẫ

ng có s qu n lý c a nhà n ấ ế ứ ủ ọ ế ị ườ ế ệ ọ ậ ố ị

ự ớ

ộ ể ự ế ượ

ộ ố ơ ậ

ế ố ữ ơ

ạ ừ ệ

ủ khách quan đang tr ộ ừ ệ ủ ủ ậ ở

ế i không th có c th kho m nh n u thi u ăn , thi u nhanh chóng . Con ng ể m c, thi u các đi u ki n chăm sóc s c kho hi n đ i . Con ng ẻ ệ ạ có trí tu minh m n , phát tri n các đi u ki n v t ch t ti n hành các ho t ệ ể c đáp ng . Vi c xây d ng , đ ng h c t p , nghiên c u khoa h c không đ ự ệ ượ ộ c theo đ nh c ng c hoàn thi n c ch th tr ả ướ ơ ệ ủ ấ ng xã h i ch nghĩa cũng đ ng nghĩa v i vi c t o ra đi u ki n v t ch t h ề ậ ệ ệ ạ ồ ủ ướ i cho th k XXI. c xây d ng con ng c b n đ th c hi n chi n l ế ỷ ườ ự ệ ơ ả ng c nhân dân h th tr Trong năm qua , kinh t ưở c ta đã đ n ng ượ ở ướ ế ị ươ ề ng r ng rãi và đi vào cu c s ng r t nhanh chóng , góp ph n kh i d y nhi u ầ ấ ộ ứ s ng đ ng h n . Đây là nh ng k t ế ti m năng sáng t o , làm cho n n kinh t ộ ề ề ậ qu r t đáng m ng , đáng đ c phát huy . nó th hi n s phát hi n và v n ể ệ ự ượ ả ấ d ng đúng đ n các quy lu t khách quan c a xã h i . Quá trình bi n ch ng đi ộ ậ ắ ụ lên ch nghĩa xã h i t thành nh n th c ch quan trên ứ quy mô toàn xã h i .ộ

th tr ộ ạ ầ

ề ạ ệ

ậ ng thu n l ườ ồ ự

ộ ạ ề ự ế ệ

ạ ạ t . Đi u đó bu c con ng ầ

ự ệ

ệ ầ ề ậ ừ ờ

ễ ủ ườ t Nam. Kinh t ữ

ư

ng t ư ắ ị

ủ ộ ướ t Nam. i trí c a con ng ế ị ườ ng Bên c nh đó , có m t khía c nh khác c n đ c p t i : kinh t ề ậ ớ c ta hi n nay không ch t o đi u ki n v t ch t đ xây d ng , phát huy n ấ ể ệ ỉ ạ ở ướ ự i mà còn t o ra môi tr i phát ngu n l c con ng i cho con ng ậ ợ ườ ạ ườ ạ ng t o tri n hoàn toàn , toàn di n c v th ch t và tinh th n. Kinh t th tr ế ị ườ ầ ệ ả ề ể ấ ra s ch y đua , c nh tranh quy t li i ph i năng ả ườ ạ đ ng , sáng t o , linh ho t , có tác phong nhanh nh y , có đ u óc phân tích , ạ ộ ự t ng h p đ thích nghi và hành đ ng có hi u qu . T đó nâng cao năng l c ả ừ ộ ổ ợ ậ ho t đ ng th c ti n c a con ng i góp ph n làm gi m đi tính trì tr và ch m ả ườ ạ ộ l c h u t ngàn đ i con ch p v n có c a ng i lao đ ng trong n n kinh t ế ạ ộ ủ ố ạ ng t o ra nh ng đi u ki n thích h p cho con th tr i Vi ng ệ ườ ợ ệ ề ạ ế ị ườ ữ đó hình thành nh ng i m r ng các quan h mua bán , giao l u , t ng ừ ở ộ ườ ệ ng nh ch tín trong chu n m c văn hoá , đ o đ c theo tiêu chí c a th tr ữ ị ườ ứ ự ẩ ch t l ế t đ p bù đ p nh ng thi u ng và giao d ch…Đây cũng là m t h ữ ố ẹ ấ ượ h t trong h gi ụ ệ ả ủ ệ

ườ ấ ả ứ ự

ng là nh ng ph m ch t t

ườ ữ ữ

ả ộ

i tr thành gã nô l ồ

i Vi ầ ả ằ t đ p t ẩ ấ ố ẹ ự th tr ơ ế ị ườ t đ p h n mà ng ơ ố ẹ ườ ở t tôn tr ng s c m nh và l ứ ạ

ẵ ộ ự ữ ạ

ế ị th Tuy nhiên , c n ph i th y r ng không ph i c xây d ng kinh t tr i . Có nó hình thành cho con ng ữ ườ nh ng lúc, nh ng n i , kinh t ng không nh ng làm cho con ng i ta ữ ườ năng đ ng h n, t i , còn làm tha hoá b n ch t con c l ơ ấ ượ ạ ng i bi n con ng ả sùng bái đ ng ti n ho c đ o đ c gi ườ ế ặ ạ ứ ề ệ i ích cá nhân , s n sàng chà đ p lê nhân ch bi ỉ ế ạ ợ ế ị th ph m , đ o đ c , luân lý… Bên c nh nh ng tác đ ng tích c c , kinh t ạ ẩ tr ế ườ ọ ứ ng có nhi u khuy t t ề t ,h n ch gây ra nh ng tác đ ng x u . ữ ế ậ ấ ạ

ư ấ

Nh ng phân tích trên đây cho th y , kinh t ủ ườ ứ ộ ộ ộ th tr ế ị ườ ệ ẫ

ng là m c tiêu xây ụ ự i xã h i ch nghĩa là m t mâu thu n bi n ch ng trong th c c ta hi n nay . ệ d ng con ng ự n ti n ễ ở ướ

14

ộ ủ ặ ố ậ

ng và quá trình xây d ng con ng ấ ự ườ ữ ừ

ự ườ ừ ữ

ỷ ữ ừ ạ ừ ạ ườ

ẫ ữ hu ho i con ng ạ ề ơ

ự ữ

c gi ả ằ

ị ộ

ự ả ể

ầ ế ự

ộ ượ t cho xây d ng ch ư ậ ộ i khách quan , c n thi ự

ạ ự ủ ấ th tr ế ị ườ

ỏ ộ ụ ả ự ố ệ

ồ ả ầ ữ ơ ướ

ầ ữ ả ủ ủ

ộ ự ư ế ủ

ữ th tr ế ị ườ ộ

ạ ỏ ườ ấ

ụ ụ ạ ộ ạ ầ ả ị

ậ ủ ủ ả

ứ ộ ệ ng V đã nêu. Đây chính là công c , ph ị ể ươ ụ ộ

i quy t các mâu thu n đã nêu trên ả ầ

c đi u khi n b ng c ch ế ị th Đây chính là hai m t đ i l p c a m t mâu thu n xã h i . Gi a kinh t ẫ ộ ự ấ i v a có s th ng nh t , v a có s đ u tr ự ố ng v a t o ra nh ng đi u ki n xây d ng , phát huy tranh. Kinh t th tr ệ ề ế ị ườ ườ i i, v a t o ra nh ng đ c t nh ng ngu n l c c a con ng ộ ố ồ ự ủ ữ ả i quy t nh ng mâu thu n trên đây là vi c làm không h đ n gi n . . Vi c gi ệ ế ả ệ c ta, mâu thu n gi a kinh t ng và quá trình xây d ng con th tr Đ i v i n ẫ ế ị ườ ố ớ ướ i quýêt b ng vai trò lãnh đ o c a Đ ng , b ng s qu n lý c a i đ ng ủ ả ả ằ ự ạ ủ ườ ượ c theo đ nh h ng xã h i ch nghĩa . Đ ng ta xác đ nh :”s n xu t nhà n ấ ả ủ ướ ị ướ ủ hàng hoá không đ i l p v i ch nghĩa xã h i mà là thành t u phát tri n c a ố ậ ủ ớ ủ n n văn minh nhân lo i , t n t ồ ạ ạ ề c xây d ng “.Nh v y , Đ ng nghĩa xã h i và c khi ch nghĩa xã h i đã đ ả ộ ủ ng và m c tiêu xây d ng ch ta đã v ch rõ s th ng nh t gi a kinh t ụ ng đòi h i ph i nâng cao năng l c nghĩa xã h i . Vi c áp d ng c ch th tr ự ế ị ườ ả ề ự c , đ ng th i ph i xác nh n đ y đ quy n t qu n lý t m vĩ mô c a Nhà n ủ ậ ờ ủ t nh ng v n đ này ch c a các đ n v s n xu t khinh doanh . Th c hi n t ề ấ ệ ố ự ấ ị ả ơ ế c nh ng tác đ ng to l n cũng nh ngăn ng a nh ng h n ch , s phát huy đ ớ ữ ạ ừ ượ ẽ c nh ng tiêu c c , khi m khuy t c a kinh t kh c ph c đ ng . Các ế ữ ụ ượ ắ ự ng vào ph c v công cu c xây d ng ho t đ ng s n xu t kinh doanh ph i h ả ướ ấ ả ạ ộ ụ i. C n ph i ti n hành các ho t đ ng văn hoá giáo d c ngu n l c con ng ả ế ườ ồ ự ng các giá nh m lo i b tâm lý sùng bái đ ng ti n , b t ch p đ o lý , coi th ấ ề ồ ằ ỹ tr nhân văn , ph i ra s c phát huy các giá tr tinh th n nhân đ o , th m m , ị ẩ ạ các di s n văn hoá ngh thu t c a dân t c nh n i dung c a Ngh quy t trung ư ộ ế ng ti n quan tr ng đ tác đ ng , ọ ệ ươ góp ph n gi *Mâu thu n gi a c ch cũ và c ch m i. ẫ ả ế ữ ơ ế ờ ẫ ơ ế ớ ề ề ể ằ ộ ơ

Tr i qua m t th i gian dài n n kinh t ấ ề ế

đ ế ượ ạ ộ ệ ệ ệ ắ ả ệ ộ

ế ho t đ ng theo mênh l nh b t bu c ộ , thi u trách nhi m , s n xu t ấ ế ng , n n kinh t ề th tr ế ị ườ ạ ố

g p nhi u khó khăn. ể ề ở

ặ ậ

ẫ ơ

. Ho t đ ng c a các c ế

ướ ộ ạ ộ ắ ị ủ ị

i quy t nh ng mâu thu n trong ng gi ng h ướ ươ ữ ế ẫ ả

t p trung quan liêu bao c p , n n kinh t ậ … đã t o ra m t phong cách làm vi c trì tr ế đình đ n . Chính vì v y, khi chuy n sang n n kinh tt ề ậ m đã khi n n n kinh t ề ế ặ ế Các ho t đ ng kinh t v n còn mang n ng tính t p trung quan liêu bao ạ ộ ế ẫ ầ c v n còn đ y c p . Các ho t đ ng thông qua các c quan trung gian nhà n ạ ộ ấ d y nh ng th t c phi n hà gây t n th i gian vô ích , cán b quan liêu c a ử ề ủ ụ ữ ờ ố ẫ ơ quy n d n đ n h n ch s phát tri n c a n n kinh t ế ự ể ủ ề ạ ế ẫ ề ộ ả th tr ng không b t k p nh p đ s n c khi chuy n sang kinh t quan nhà n ế ị ườ ể ướ xu t do máy móc . II.3. Th c tr ng và ph ự ng. n n kinh t ạ th tr ế ị ườ ề

15

Theo quan đi m c a Mác: các quy lu t khách quan đ u t n t ậ ể ủ ề ồ ạ

ộ ộ ụ ủ

i . Vì v y , con ng ạ ậ ườ

ậ ả ậ ậ

ộ ủ

ị ẫ ề ng đ nh h ị ữ th tr ế ị ườ ẳ

ế ệ ẫ ở

ậ ể

ẫ ạ ư

ế

ộ ủ ể ế ượ ế ượ ụ

ế ụ ẳ , c a các chi n l ế c đang phát tri n . M t m c tiêu chi n l ưở

ọ ng kinh t ạ ộ

ng phát tri n lau dài “tăng tr ề ằ ể ư ằ ớ

ứ ướ ị

i nghiên c u n ạ

ế ề

ầ ẩ ậ ậ ộ

ưở ộ ố ề

ặ ậ ấ

ng kinh t ưở c ngoài t ố ươ ớ ng đó là giai đo n đ u c a s phát tri n , đ i v i n ầ ủ ự ể ở ng công nghi p hoá , đi u c n thi ệ ườ đ ng kinh t ở ế ượ ộ phía d thu nh p có 20 , 40 ho c 60% dân s ố ở ẳ ướ ớ ể ả

ự ấ ộ ấ ầ ỏ ọ

ế

ể ng kinh t ế ưở

c a n ế ủ ẫ

ế ậ ằ ộ

ạ ượ ở ưở

ể ộ ượ

ướ ộ ưở ế ằ

c ASEAN sau này .M c dù v y ,còn nhi u n ặ ng kinh t ả ằ ề ế ả ớ

c t ướ ư ả ự ấ ự ể

i và phát huy tác d ng m t cách khách quan và không ph thu c vào ý chí c a con ụ i không th sáng t o thêm quy lu t và con ng ng ườ i ườ ể ề cũng không có kh năng th tiêu các quy lu t khách quan . V n d ng vào n n ủ ụ ộ ầ t Nam , chúng ta m t l n ng xã h i ch nghĩa kinh t Vi ở ệ ướ t n t i m t cách khách n a kh ng đ nh nh ng mâu thu n c a n n kinh t ộ ế ồ ạ ủ ữ quan và tuân theo quy lu t c a phép bi n ch ng duy v t . Do v y , mu n gi ả i ố ậ ậ ủ ậ ệ Vi ậ ấ t Nam hi n nay chúng ta ph i d a vào quy lu t đ u quy t mâu thu n ệ ả ự tranh và th ng nh t c a các m t đ i l p . Trong ph m vi bài ti u lu n , tôi xin ấ ủ ạ ặ ố ậ ố i quy t c th cho m t mâu thu n đó là :mâu m n phép đ a ra h ng gi ộ ế ụ ể ả ướ ng kinh t thu n gi a tăng tr và công b ng xã h i . ộ ế ưở ằ ữ i mâu thu n này chúng ta ph i kh ng đ nh đây là n i dung Khi đ c p t ị ả ẫ ề ậ ớ c , chính sách phát ch y u c a các h c thuy t kinh t ủ ủ ế ọ tri n kinh t c a các n c CNH- ướ ế ủ ể ớ ế cao , liên t c , lâu dài, đi kèm v i ti n c ta là tăng tr n HĐH ở ướ ng b và công b ng xã h i . Đ i h i VIII đã ch rõ bài h c cũng nh ph ươ ỉ ộ ộ g n li n v i công b ng xã h i h ộ ế ắ ướ ươ ng “. Và gi ng đ i th ng nh t kh ng đ nh ph ẳ ố ấ h c nông nghi p đi ố ớ ướ ệ ướ t là gia tăng đáng k v thu theo con đ ể ề ượ c c thúc đ y b i vi c b ph n lao đ ng đ nh p do tăng tr ộ ệ thu hút vào m t s nghành có năng xu t lao đ ng cao đi li n v i s gi m sút ớ ự ả ấ i . V n đ đ t ra gây l t ề ặ ỷ ệ nhi u tranh cãi là ph i chăng s b t bình đ ng cùng v i quá trình phát tri n là ề không tránh kh i , hay là m t v n đ l a ch n chính sách . C n ph i th y ấ ả ề ự ưở trong lu n đi m m i v b t bình đ ng nói riêng và trong qua trình tăng tr ng ớ ề ấ ẳ ậ ỗ kinh t –b t bình đ ng r t phu thu c vào mô hình phát tri n kinh t c a m i ế ủ ấ ộ ẳ ấ chi ph i b t bình qu c gia g m nh ng l c l ng thúc đ y tăng tr ồ ự ượ ố ấ ẩ ữ ố c đó. Ngày nay, trong gi ớ c phát tri n kinh t i đ ng và c chi n l ướ ể ế ượ ả ẳ ng kinh t n và c ngoài cho r ng :”Không có mâu thu n “ ,gi a tăng tr ữ ưở ế ằ ướ c trong nhi u n công b ng xã h i . Nh n th c này có tính ti n b b i : ướ ề ộ ở ứ cao và ng kinh t c tăng tr c a mình đ t đ quá trình phát tri n kinh t ế ế ủ c c i thiên nh : Đài Loan , Hàn Qu c ,hay công b ng xã h i luôn luôn đ ư ằ ố ả nh m t s n c đang phát ậ ư ở ộ ố ướ ư , công b ng xã h i ho c ch a tri n “loay hoay”gi i quy t tăng tr ế ể ặ ưở v i công b ng xã h i . Hay cái g i là tăng tr g n li n ph t tri n kinh t ng ể ọ ộ ế ớ ả ắ kinh t theo chu i g n li n v i kh ng ho ng kinh t và công b ng xã h i l ủ ộ ạ ắ ằ ố ủ b n th c ch t là bi u hi n ra bên ngoài s m t cân đ i c a kỳ. ấ ở ả và công b ng xã h i nh cu c kh ng ho ng ng kinh t các m c tiêu tăng tr ế ề ế các n ụ ư ộ ệ ằ ưở ủ ộ

16

ứ ệ ậ

ế ề ệ i gi ườ

ớ ấ ề ấ ộ ố ớ

ườ ơ ế ị ấ

ầ ủ ằ b n. ư ả ạ ng đóng vai trò là ng ỏ ể

ự ớ ề th a khách quan nh t đó là h qu c a vi c t p trung quá m c tài kinh t ả ủ ế ừ s n , v n li ng trong tay m t s ng vai trò làm “cung” cho n n kinh ữ ố ả t i tiêu dùng v i quy mô thu nh p th p h n nhi u và v i nhu , trong khi ng ậ ườ ế ự c u có kh năng thanh toán còn h n ch c a h –cái quy t đ nh quy mô th c ế ủ ọ ả ầ i th c hi n “c u” . M t cân b ng cung- s c a th tr ệ ị ườ ự ủ c u là không th tránh kh i và đó là căn b nh nan y c a ch nghĩa t ủ ầ ệ ẳ

ị ữ

c th i cu c , Đ ng ta đã xác đ nh h ị ộ ướ ả ờ ễ ơ ạ ả

n ạ ệ

ng kinh t ắ ế ỷ ự ề

ệ ụ ướ ế ầ

ị ướ ạ ệ v i ti n b xã h i . Đ ế ớ ế ưở ộ c h t c n th m nhu n quan đi m ch ầ ấ ng xã h i ch ườ

ườ ướ

ắ ụ ừ

ấ ữ ộ ể ự ứ

ế ế ắ ế ắ ệ

ằ ằ n ớ ở ướ

c đ i m i chính tr . T quan đi m ch đ o c a n ớ ớ ổ ạ ộ ị ừ

ể ế

ẩ ế ụ ế ị ườ

ướ ự ố

ủ ộ ộ ự

ị ệ ướ

ế ắ ể

ườ ọ

ằ ồ ưỡ ố

ế ầ

ự tr ế ướ ợ

ạ ứ ợ

– tài chính đ t n ộ ộ ố

ng kinh t ử ụ ấ ướ ầ ự ề ủ ủ ệ

không thúc đ y tăng tr ng kinh t ạ ủ ị ẩ ế ế ằ

ự ệ ạ Th c ti n khách quan kh ng đ nh ,v i b dày kinh nghi m lãnh đ o ị cách m ng h n 70 năm , b n lĩnh chính tr v ng vàng , nhân quan chính tr sâu ạ ị ắ ng đi đúng đ n , s c , s nh y c m tr ả ự ắ c ở ướ ti n b và cách m ng trong s nghi p công nghi p hoá - hi n đ i hoá ệ ộ ế ể ta trong th k XXI và g n li n tăng tr ộ ỉ th c hi n thành công m c tiêu này , tr ể ự ủ ng phát tri n theo con đ đ o bao chùm: kiên đ nh con đ ộ ạ ể nghĩa , có m c tiêu dân giàu n c m nh , xa h i công b ng , dân ch ,văn ạ ằ ủ ơ ng ti n đ th c hi n g n bó keo s n minh .Đây v a là m c tiêu , v a là ph ệ ệ ươ ừ ụ ứ gi a giai c p công nhân , nông dân và l c l ng tri th c . Nói khác đi , căn c ự ượ ng liên k t giai c p , tránh phân hoá giai c p là n i dung c t lõi và tăng tr ưở ấ ộ ố ấ ưở ng t Nam . Th c hi n tăng tr g n li n v i công b ng xã h i kinh t Vi ệ ự ộ ở ề ng ch đ o c a t g n li n v i công b ng xã h i là th c hi n liên t kinh t ỉ ạ ủ ộ ề ư ưở ự i Đ i hôI VI , liên t c quá trình ch đ o đ i m i ụ ng t c ta đ c kh i x ạ ạ ượ ỉ ạ ở ướ ừ là tr ng tâm , t ng i Đ i h i VII, VIII .Đó là đ i m i kinh t kh ng đ nh t ế ớ ổ ạ ị ẳ c ta là toàn di n, đ ng b ồ ỉ ạ ủ ướ ướ ổ ẹ ể ớ ể ở ướ c n b , c n ti p t c đ y nhanh quá trình hoàn thi n th ch phát tri n ệ ế ụ ầ ộ ng đi đôi nâng cao và tăng ta , trong đó ti p t c hoàn thi n c ch th tr ệ ơ ệ c là then ch t . Vi c ng , nâng cao năng l c qu n lý c a b máy nhà n tr ưở ả – xã h i trong th c ti n ph i h p lý đó là : khi ho ch đ nh chính sách kinh t ạ ả ợ ễ ế và chính sách xã h i hoà qu ên ng chính sách kinh t th c hi n ph ỵ ng h ộ ế ươ ự g n li n v i nhau nh là đi u ki n quy t đ nh đ đ m b o phát tri n kinh t ề ả ể ả ế ị ệ ư ớ ề ừ i làm tr ng tâm , không ng ng v i công b ng xã h i . Trên c s l y con ng ơ ở ấ ớ ộ i ; cân nh c th c hi n và ng, nâng cao ngu n v n con ng phát huy , b i d ồ ệ ắ ườ , thúc đ y tăng tr h n ch d n các chính sách kinh t ặ c m t ạ ưở ẩ ế nh ng không có h i cho công b ng xã h i v lâu dài. S d ng h p lý chính ộ ề ằ ư ớ sách xã h i , căn c vào hoàn c nh kinh t c , phù h p v i ế ả t đ p c a dân t c , tinh th n bao dung nhân truy n th ng nhân nghĩa , đ o lý t ố ẹ ủ ái c a nhân dân , c a Ch t ch H Chí Minh ; kiên quy t th c hi n các chính ế ồ sách kinh t có h i cho công b n g xã ạ ưở h i .ộ

17

18

K T LU N Ậ Ế

N n kinh t ng tuy m i hình thành c đ u đã ề th tr ế ị ườ ớ n ở ướ c tanh ng b ư ướ ầ

v t qua nh ng khó khăn t t qua do nên kinh ượ ữ ưở ng ch ng nh không th v ư ể ượ ừ

t t p trung quan liêu bao c p đ l i thu đ ế ậ ể ạ ấ ượ ấ c nh ng thành t u đáng ph n ữ ự

khích trong n n kinh t ề ế ạ ớ . T o ni n tin trong nhân dân vào s nghi p đ i m i , ự ệ ề ổ

kiên đ nh đi theo con đ ị ườ ng ch nghĩa xã h i mà Đ ng và Nhà n ộ ủ ả ướ ự c đã l a

th tr ch n . Tuy nhiên, bên c nh nh ng m t tích c c do n n kinht t ữ ự ề ạ ặ ọ ế ị ườ ng

mang l ạ ủ i chúng ta cũng không th tránh kh i nh ng mâu thu n v n có c a ữ ể ẫ ố ỏ

nó . Vì m i b c đ u h i nh p v i n n kinh t ớ ướ ầ ớ ề ậ ộ th tr ế ị ườ ậ ng , do v y vi c nh n ệ ậ

th c các m t đ i l p , nh ng quy lu t c a n n kinh t ữ ậ ủ ề ặ ố ậ ứ th tr ế ị ườ ế ứ ng là h t s c

t đ i v i chúng ta đ có nh ng bi n ph p c n thi t gi c n thi ầ ế ố ớ ấ ầ ữ ệ ể ế ả ữ i quy t nh ng ế

mâu thu n này góp ph n đ a đ t n ư ấ ướ ẫ ầ c phát tri n h i nh p v i các qu c gia ậ ể ộ ớ ố

phát tri n trên th gi , xã h i ti n lên xã h i ch nghĩa . ế ớ ổ i , n đ nh kinh t ị ể ế ộ ế ủ ộ

19