Muốn phát triển, doanh nghiệp cần có quan hệ tốt
với chính quyền
Đối với những doanh nghiệp quy mô nhỏ, người lãnh đạo có thể đồng thời là
người quản lý doanh nghiệp. Nhưng ở các doanh nghiệp lớn thì hai vai trò
này thường phải tách bạch.
Cha đẻ của quản trị kinh doanh hiện đại Peter Ferdinand Drucker có câu nói
nổi tiếng "Management is doing things right; leadership is doing the right
things" (Quản lý là làm những công việc thật tốt, lãnh đạo là xác định đúng
công việc cần làm).
Nếu những người quản lý phải có sự linh hoạt, tính kiên định và khả năng
làm việc hiệu quả thì những nhà lãnh đạo cần có tầm nhìn, khả năng thúc
đẩy và truyền cảm hứng. Bên cạnh đó, trong bối cảnh ở Việt Nam hiện nay,
nếu muốn phát triển thành công, lãnh đạo doanh nghiệp lớn còn có cần có
quan hệ với chính quyền, cần biết cách vận động hành lang để đảm bảo có
được những chính sách, quyết định có lợi cho doanh nghiệp mình trong
khuôn khổ pháp luật.
Ở đây, vai trò của lãnh đạo doanh nghiệp là rất quan trọng: chính lãnh đạo
cao cấp nhất của doanh nghiệp phải "nhúng tay" vào, đảm nhận việc xây
dựng những mối quan hệ và giao dịch thương lượng với Chính phủ, các cấp
chính quyền.
Đồng thời, Chính phủ, các cấp chính quyền cũng thích làm việc trực tiếp với
lãnh đạo các doanh nghiệp lớn vì lý do "thể diện" - phải vậy mới đúng tầm
và vì lãnh đạo cao nhất của doanh nghiệp sẽ có thể đưa ra ngay những quyết
định, đáp ứng ngay những yêu cầu, giải quyết ngay những quyền lợi của các
bên liên quan.
Kinh nghiệm của các doanh nghiệp lớn ở Trung Quốc được đưa ra trong
cuốn sách "CEO ở Trung Quốc" của Juan Antonio Fernadez và Lauria
Underwood cho thấy, lãnh đạo các doanh nghiệp lớn dành đến 30-40% thời
gian của mình để làm việc với Chính phủ và các cơ quan công quyền.
Steve Schneider - Tổng giám đốc General Electric China - thậm chí dành tới
65% thời gian để làm việc với các quan chức nhà nước - bao gồm các quan
chức chính quyền và lãnh đạo được bổ nhiệm của các doanh nghiệp nhà
nước, trong đó có ít nhất 10% thời gian, để xây dựng những mối quan hệ, để
phát triển những nền tảng để có thể tin cậy và hiểu biết lẫn nhau.
Tại sao phải có quan hệ với chính quyền?
Sự thay đổi về chính sách, pháp luật chỉ tác động phần nào đến các doanh
nghiệp nhỏ bởi các doanh nghiệp này tương đối linh hoạt, nếu có trở ngại gì
về phía chính quyền thì có thể dễ dàng chuyển hướng. Đúng như câu nói
"thuyền to sóng cả", những thay đổi vĩ mô có ảnh hưởng rất lớn, thậm chí là
ảnh hưởng sống còn đối với các doanh nghiệp lớn.
Bởi vậy, lãnh đạo doanh nghiệp lớn không thể ngồi yên đợi chính sách từ
phía chính quyền dội xuống mà phải chủ động tham gia, tác động vào quá
trình hình thành chính sách.
Ở Việt Nam, lãnh đạo các doanh nghiệp lớn truyền tụng với nhau câu nói:
"Một mình thì không ai có thể ký duyệt một dự án, nhưng bất cứ ai, một
mình, cũng có thể cản trở nó". Lãnh đạo doanh nghiệp lớn cần có quan hệ
với các quan chức ở các cấp chính quyền khác nhau để đảm bảo rằng họ
hiểu được dự án của doanh nghiệp và tin vào tính khả thi của nó.
Mối quan hệ với chính quyền được nhìn nhận như một bàn đạp lợi thế trong
cuộc chạy đua cạnh tranh giữa các doanh nghiệp lớn trên cùng thị trường
liên quan. Bởi vậy, lãnh đạo doanh nghiệp lớn nên dành một lượng thời gian
làm việc đáng kể để tập trung vào việc xây dựng, duy trì và củng cố quan hệ
tích cực với các cấp quyền - từ Chính phủ cho tới chính quyền địa phương.
Lãnh đạo các doanh nghiệp lớn có thể thấy môi trường kinh doanh theo hình
mẫu phương Tây chủ yếu dựa trên nguyên lý chấp nhận rủi ro - đánh giá rủi
ro của doanh nghiệp. Trong khi mô hình tác động vào môi trường kinh
doanh của các nước như Việt Nam, Trung Quốc chủ yếu hướng đến thiết lập
hệ thống kiểm soát.
Điều đáng mừng là trước đây, chính quyền thường chỉ quan tâm đến việc
phải đảm bảo cho doanh nghiệp luôn hoạt động theo những quy định của họ
để đảm bảo sự kiểm soát thì nay họ cố hết sức mình để điều chỉnh những
quy định của họ đáp ứng với nhu cầu của cộng đồng doanh nghiệp. Chính
quyền đang có thiện chí hỗ trợ và thực hiện một vai trò khác trước. Chính
quyền rất ủng hộ và sẵn lòng hợp tác để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát
triển, sẵn sàng cung cấp những gì họ có.
Các quan chức chính quyền địa phương luôn thể hiện thái độ rất thân thiện,
gần gũi với các doanh nghiệp, thậm chí nhiều khi đã hứa hẹn quá tầm mức
của họ để họ có thể giành được những dự án về địa phương mình.
Một trong những lý do giải thích tại sao ở Việt Nam các mối quan hệ có một
vai trò hết sức quan trọng là các quy định pháp luật kinh doanh của Việt
Nam thường còn khá chung chung, tạo điều kiện cho quan chức tùy nghi giải
thích theo ý chí cá nhân. Pháp luật kinh doanh Việt Nam có nhiều chỗ không
nói cho cụ thể, rõ ràng, nếu các quan chức có thiện cảm với doanh nghiệp thì
doanh nghiệp sẽ có được một quyết định, một cách giải quyết có lợi hơn
