716
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DẪN CHƢƠNG TRÌNH
SỰ KIỆN DU LỊCH CHẤT LƢỢNG CAO TRONG
GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
Hồ Lƣu Phúc(1)
TÓM TẮT:
Sau Ďại dịch COVID-19, ngành Du lịch Việt Nam có những bước phát triển
mạnh mẽ trong giai Ďoạn ―bình thường mới‖. Nguồn nhân lực cho các nhóm
ngành, nghề trong du lịch vẫn Ďang cần cả về số lượng lẫn chất lượng. Trong Ďó,
nghề dẫn chương trình cho các sự kiện du lịch như: Teambuilding, gala, hội nghị,
hội thảo là một ngành Ďầy tính năng Ďộng, sáng tạo, thu nhập ổn Ďịnh, phù hợp
với nhiều nguồn nhân sự trẻ. Bài viết qua việc sử dụng phương pháp thu thập,
tổng hợp ý kiến khảo sát thực tế, góp phần tìm hiểu Ďặc trưng của nghề dẫn
chương trình sự kiện cùng thực trạng và một số giải pháp góp phần cải thiện và
nâng cao chất lượng trình Ďộ nghề dẫn chương trình sự kiện trong ngành du lịch.
Từ khoá: Người dẫn chương trình, tổ chức sự kiện, sự kiện du lịch.
ABSTRACT:
After the COVID-19 pandemic, Vietnam's tourism industry has made strong
developments in the ―new normal‖ period. Human resources for professional
groups in tourism are still in need of both quantity and quality. In particular, the
profession of hosting for tourism events such as teambuilding, Ggala,
conferences, and seminars is an industry full of dynamism, creativity, stable
income, suitable for many young human resources. This article uses the method
of collecting and synthesizing actual survey opinions, contributing to
understanding the characteristics of the event hosting profession along with the
current situation and some solutions that contribute to improving and enhancing
the quality of the event hosting career in the tourism industry.
Keywords: Host, event organization, tourism events.
1. Giới thiệu
Ngày nay, nhu cầu tổ chức các chương trình sự kiện trong du lịch ngày càng
tăng cao. Các hoạt Ďộng teambuilding, chương trình gala, hội nghị, hội thảo
không Ďơn thuần là một hoạt Ďộng mang tính vui chơi giải trí mà còn là cơ hội
1. Trường Đại học Văn Hiến. Email: Phucluuho@gmail.com; Phuchl@vhu.edu.vn
717
gắn kết, tạo cơ hội làm quen, giao lưu, góp phần Ďịnh hình văn hoá của từng
doanh nghiệp, tạo hiệu suất làm việc hiệu quả cho nhân viên. Vì thế, các chương
trình sự kiện ngày nay càng Ďược quan tâm, Ďầu tư, và Ďòi hỏi nhiều yêu cầu, tiêu
chí cao hơn nữa.
Yếu tố thành công cho một chương trình sự kiện trong du lịch không chỉ nằm
ở ý tưởng về kịch bản mà còn là sự dẫn dắt, kết nối hiệu quả của người dẫn
chương trình sự kiện. Vì thế, có thể thấy việc dẫn chương trình sự kiện là một
công việc năng Ďộng, Ďòi hỏi tính linh hoạt, sáng tạo. Hiện nay, nghề dẫn chương
trình sự kiện trong các hoạt Ďộng du lịch Ďang là ngành, nghề thu hút nhiều người
trẻ, tạo công ăn việc làm, thu nhập ổn Ďịnh.
Thực trạng hiện nay trong ngành du lịch cho thấy, việc Ďào tạo nhóm ngành,
nghề tổ chức sự kiện Ďã có sự quan tâm, Ďầu tư của nhiều cơ sở Ďào tạo giáo dục
ở nhiều cấp Ďộ, cho thấy Ďược tầm nhìn, chiến lược và Ďịnh hướng trong tương
lai, song vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn trong công tác Ďào tạo và làm nghề. Vì
thế, việc tìm hiểu những Ďặc trưng của nghề dẫn chương trình sự kiện, Ďặc biệt là
các sự kiện phục vụ cho hoạt Ďộng du lịch góp phần Ďưa ra những giải pháp góp
phần cải thiện và nâng cao chất lượng Ďào tạo nghề dẫn chương trình sự kiện
trong du lịch, Ďảm bảo phát triển Ďược nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao cho
ngành du lịch.
2. Cơ sở lí thuyết và phƣơng pháp nghiên cứu
2.1. Một số khái niệm liên quan đề tài
Tổ chức sự kiện Ďược Ďịnh nghĩa là ―một quá trình bao gồm sự kết hợp các hoạt
Ďộng lao Ďộng với các tư liệu lao Ďộng cùng với việc sử dụng máy móc thiết bị, công
cụ lao Ďộng thực hiện các dịch vụ Ďảm bảo toàn bộ các công việc chuẩn bị và các
hoạt Ďộng sự kiện cụ thể nào Ďó trong một thời gian và không gian cụ thể, nhằm
chuyển tới Ďối tượng tham gia sự kiện những thông Ďiệp truyền thông theo yêu cầu
của chủ sở hữu sự kiện và thoả mãn nhu cầu của khách tham dự sự kiện. Các hoạt
Ďộng dịch vụ cung cấp trực tiếp cho nhóm tập thể Ďối tượng những giá trị phải thanh
toán hoặc miễn phí nhằm truyền Ďạt một thông Ďiệp nào Ďó của người chủ sỡ hữu có
thể Ďược coi là tổ chức sự kiện‖ (Lưu Văn Nghiêm, 2012, tr.9).
Từ khái niệm này, có thể hiểu thêm: Tổ chức các sự kiện trong du lịch là hoạt
Ďộng lập kế hoạch, chương trình cụ thể nhằm hướng Ďến tổ chức các hoạt Ďộng
nhằm mục Ďích vui chơi, giải trí, tạo sự Ďoàn kết, gắn bó giữa các cá nhân với nhau.
Đối tượng là các thành viên trong gia Ďình hoặc trong một tập thể, doanh nghiệp.
Mục Ďích của việc tổ chức sự kiện du lịch hướng Ďến việc xây dựng văn hoá doanh
nghiệp lành mạnh, xây dựng tinh thần thần Ďội, nhóm, tương trợ nhau trong công
việc. Ngày nay, các chương trình sự kiện trong du lịch Ďược cụ thể hoá Ďó là những
chương trình: Teambuilding, gala, hội nghị, hội thảo, lửa trại, v.v..
Một trong những bộ phận tổ chức quan trọng của một chương trình sự kiện
chính là người dẫn chương trình. Hoạt Ďộng dẫn chương trình là việc dùng lời nói
718
Ďể giới thiệu, dẫn dắt, kết nối các nội dung riêng biệt của một sự kiện thành một
chuỗi liên tục, có trình tự thống nhất và hợp lí. Trong lịch sử, nghề dẫn chương
trình ban Ďầu xuất phát qua hình ảnh những người quản trò, những anh hề hay
nhân vật phụ làm nhiệm vụ kết nối các tiết mục trên sân khấu. Sau là nghệ thuật
hùng biện Ďược xem là môn học bắt buộc với học sinh phổ thông. Dẫn chương
trình Ďược xem là một nghề phát triển vào thập niên 1970, 1980 khi thuật ngữ
này có liên hệ với âm nhạc Hip hop, dùng Ďể chỉ người mà bây giờ chúng ta gọi
là ―rapper‖, khi Ďó, từ MC còn Ďược xem là từ viết tắt của Microphone controller,
moves the crowd, music commentater, v.v.. (Tủ sách hướng nghiệp Nhất nghệ
tinh, 2009, tr.56). Cho nên, ―Người dẫn chương trình hay còn gọi là MC có lúc
Ďược gọi nôm na là Microphone center (micro trung tâm), nhưng chính xác thì Ďó
là từ viết tắt của từ tiếng Anh Master of Ceremonies (chủ lễ), tức là tự chủ Ďiều
phối tinh thần theo một kịch bản không lường trước Ďược. Tuy nhiên, trong thời
hiện tại, từ MC(1) thông thường Ďược hiểu là người hướng dẫn quần chúng trong
một sự kiện nào Ďó‖ (Tủ sách hướng nghiệp Nhất nghệ tinh, 2009, tr.13).
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện Ďề tài nghiên cứu này, tác giả sử dụng phương pháp thu thập,
tổng hợp và phân tích một số tài liệu về nguồn nhân lực trong du lịch, Ďặc biệt là
nghề dẫn chương trình trong các sự kiện du lịch. Bên cạnh Ďó, phương pháp khảo
sát thực tế Ďược tác giả lựa chọn ở Thành phố Hồ Chí Minh, Ďây là một trong
những vùng du lịch trọng Ďiểm của cả nước, mà hiện nay hoạt Ďộng du lịch, kết
hợp với hội nghị, hội thảo và các hoạt Ďộng tổ chức sự kiện sôi nổi, hấp dẫn. Đây
cũng là nơi hiện nay có nguồn nhân sự hoạt Ďộng trong ngành du lịch Ďông Ďảo,
Ďược Ďào tạo chuyên nghiệp. Bằng hình thức phỏng vấn kèm theo bảng hỏi khảo
sát (50 phiếu), một số người dẫn chương trình có nhiều năm kinh nghiệm dẫn dắt
các chương trình sự kiện du lịch. Từ việc xác Ďịnh rõ nhu cầu cấp thiết của công
việc dẫn chương trình trong các hoạt Ďộng du lịch hiện nay, Ďể tìm ra những khó
khăn và Ďịnh hướng một số giải pháp trong việc cải thiện và nâng cao trình Ďộ kĩ
năng nghề nghiệp cho nhân sự ngành du lịch.
3. Kết quả nghiên cứu và thảo luận
3.1. Những đặc trưng, yêu cầu của nghề dẫn chương trình s kiện
3.1.1. Một số thuận lợi và kh khăn khi làm nghề:
Đầu tiên, công việc MC hiện nay Ďang là ngành nghề Ďược thị trường du lịch
cần Ďến (tỉ lệ cần thiết chiếm 91% qua khảo sát). Có lúc, ―cung không Ďủ cầu‖,
khi nhân sự du lịch hiện tại còn ―mỏng‖, không Ďáp ứng Ďủ số lượng phục vụ cho
các chương trình sự kiện du lịch trong những tháng cao Ďiểm du lịch(2). Chỉ cần
theo dõi các phương tiện truyền thông hay mạng xã hội, Ďặc biệt là Facebook.
1. Tác giả xin dùng thuật ngữ ―MC‖ Ďể chỉ người dẫn chương trình sự kiện du lịch trong bài viết.
2. Đây là thời gian du khách lựa chọn Ďi du lịch phổ biến ở Việt Nam, thường từ tháng 5 - 9. Thời gian này thời
tiết thường thuận lợi, dễ chịu, có nhiều hoạt Ďộng văn hóa, lễ hội. Mùa cao Ďiểm cũng Ďồng nghĩa với lượng du
khách tăng và giá cả dịch vụ cũng tăng nhanh.
719
Những tháng cao Ďiểm khi thời Ďiểm hè Ďến là thời gian nhu cầu tuyển dụng
người dẫn chương trình cho các hoạt Ďộng sự kiện du lịch lại tăng cao, có khi
thiếu hụt nhân sự nghiêm trọng. Chính vì thế, Ďây là thời Ďiểm cho những người
có niềm Ďam mê với công việc MC có cơ hội thử sức và phát triển bản thân.
Tiếp Ďến, Ďây là công việc kết nối và làm quen Ďược nhiều mối quan hệ. Mối
quan hệ Ďó xuất phát từ những người làm công tác tổ chức sự kiện Ďến những
người khách hàng tham gia sự kiện Ďó. Đặc biệt, Ďối với khách hàng, trong quá
trình tham gia các hoạt Ďộng sự kiện, người MC luôn phải tiếp xúc với nhiều
người Ďến từ nhiều thành phần, nhiều quốc gia, Ďịa vị, nghề nghiệp khác nhau
của xã hội. Sự Ďa dạng trong tiếp xúc này giúp tăng sự hiểu biết, tầm nhìn rộng
cũng như vốn kiến thức xã hội thêm phong phú. Hơn thế nữa, khi một sự kiện
Ďược người dẫn chương trình thực hiện chuyên nghiệp, bài bản sẽ gây ấn tượng
mạnh mẽ Ďối với người quản lí sự kiện, với bạn bè Ďồng nghiệp cũng như khách
hàng. Thực tế hiện nay cho thấy, Ďồng nghiệp và khách hàng sẽ là những người
kết nối, quảng bá hình ảnh cá nhân người dẫn chương trình hiệu quả Ďến với
nhiều khách hàng hơn. Không gì dễ dàng và Ďạt hiệu ứng cao bằng hiệu ứng lan
truyền giữa người với người, hiệu ứng lan truyền này chỉ cần dựa trên sự tin
tưởng của người giới thiệu.
Có những MC chương trình chỉ cần sau vài chương trình Ďể lại dấu ấn tốt
trong lòng người tham dự, người dẫn chương trình sau Ďó có thể trở nên nổi tiếng
và Ďược nhiều người biết Ďến. Đây cũng là một Ďặc Ďiểm hấp dẫn Ďối với giới trẻ,
là ước mơ, mục tiêu phấn Ďối của nhiều bạn trẻ. Trong khảo sát 50 thành viên
hiện Ďang làm công việc MC dẫn chương trình tại Thành phố Hồ Chí Minh thì có
Ďến 64.7% là nhân sự trẻ (thâm niên làm việc dưới 5 năm kinh nghiệm) và 29.4%
(từ 5 - 10 năm kinh nghiệm). Điều này cho thấy, công việc này hiện nay Ďang là
môi trường rất năng Ďộng, thu hút giới trẻ quan tâm.
Biểu đồ 1. Tỉ lệ thâm niên làm nghề MC tham gia khảo sát
(Nguồn: Hồ Lưu Phúc, 2022)
Hơn thế nữa, bất kể công việc nào thì lợi ích về kinh tế, về thu nhập của nghề
nghiệp cũng là sự quan tâm hàng Ďầu (Mức Ďộ cần thiết chiếm tỉ lệ 88% qua
khảo sát). Không thể phủ nhận hiện nay, công việc làm MC cho các sự kiện trong
du lịch, Ďặc biệt chương trình sự kiện có yêu cầu ngoại ngữ sẽ Ďem lại nguồn thu
nhập ổn Ďịnh, mùa cao Ďiểm trong du lịch có thể mang lại lợi nhuận rất cao cho
những người làm công việc này. ―Theo MC Quyền Linh, sở dĩ nhiều bạn trẻ
720
thích làm MC bởi nghề này Ďem lại nhiều cơ hội việc làm, từ những chương trình
truyền hình, các sự kiện ở công ty, trường học,... Bên cạnh Ďó, khi làm MC còn
thể hiện Ďược cá tính, cái tôi, Ďược làm chủ, làm nhân vật chính. Ngoài ra, việc
dễ nổi tiếng, có thu nhập khá cao cũng là những yếu tố hấp dẫn người trẻ‖
(―Nghề MC hút bạn trẻ‖, Đoạn 3).
Việc xác Ďịnh mức lương thu nhập của nghề MC phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
Tính thời vụ, tính mùa trong du lịch, khách hàng thuộc Ďối tượng, ngành nghề
nào? Số lượng khách hàng tham dự là bao nhiêu? Những yêu cầu của khách hàng
trong chương trình sự kiện Ďó, v.v.. Đặc biệt, Ďối với chương trình dùng nhiều
hơn một ngôn ngữ, khách hàng cũng như Ďơn vị quản lí sự kiện sẽ phải chi trả
một khoản thù lao rất hậu hĩnh cho người dẫn chương trình, vì các chương trình
này Ďòi hỏi không chỉ nghiệp vụ chuyên môn cao, kĩ năng dẫn dắt phải chuyên
nghiệp mà còn là người nhanh nhẹn, linh hoạt khi làm công việc chuyển ngữ và
truyền tải thông Ďiệp bằng ngoại ngữ.
Ngoài ra, khác với những ngành, nghề khác, nghề MC chương trình còn là công
việc có tuổi thọ không xác Ďịnh. Những ngôi sao sáng trong nghề dẫn chương trình
cho các sự kiện du lịch là minh chứng. Điều Ďó Ďồng nghĩa với việc càng làm trong
nghề lâu, tích luỹ nhiều kinh nghiệm, bài học thì trở nên ―lão làng‖, nhận Ďược sự tín
nhiệm của người Ďứng ra tổ chức sự kiện cũng như khách hàng.
Biểu đồ 2. Khảo sát về mức độ thuận lợi của nghề MC trong các sự kiện
du lịch
(Đơn vị t nh: Người)
(Nguồn: Hồ Lưu Phúc, 2022)
Nghề nào cũng sẽ có những mặt trái ngược, những Ďiều không thuận lợi trong
công việc. Những khó khăn Ďó chủ yếu Ďến từ những sơ sẩy trong quá trình dẫn
dắt chương trình như không tự chủ Ďược những lời mình nói ra hay thiếu kiến
thức chuyên môn về một hay nhiều lĩnh vực hoặc không tìm hiểu cặn kẽ thông
tin khách hàng. Thêm vào Ďó, Ďối với chương trình sự kiện dùng song ngữ, người
MC chương trình còn gặp nhiều khó khăn hơn:
―Cái khó của MC chương trình khi làm song ngữ là rào cản ngôn ngữ. Vì
tiếng Việt quá phong phú, Ďôi khi chỉ sử dụng những từ ―thuần Việt‖ mới tạo nên