Phát triển nguồn nhân lực tại cảng Khuyến Lương

Chia sẻ: Me Tran | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:56

Thêm vào BST

Báo xấu

79
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong nền kinh tế thị trường tất cả các doanh nghiệp tiến hành sản xuất kinh doanh , cùng với sự phát triển khoa học kỹ thuật của công nghệ thông tin thì yếu tố con người

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phát triển nguồn nhân lực tại cảng Khuyến Lương

Lêi nãi ®Çu. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu cã mét môc tiªu chung lµ lîi nhuËn vµ chÝnh l¬in nhuËn lµ thíc ®ao ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp, ®Ó cã lîi nhuËn cao ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp sö dông c¸c nguån lùc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt trong ®o nguån lùc con ngêi ®ãng vai trß quan träng quyÕt ®Þnh. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, cña c«ng nghÖ th«ng tin th× yÕu tè con ngêi còng lu«n ph¶i ®îc n©ng cao, lu«n ph¶i ®îc ph¸t triÓn vÒ mÆt trÝ tuÖ. HiÖn nay cã qu¸ nhiÒu doanh nghiÖp Marketingi mª víi ®æi míi kü thuËt c«ng nghÖ mµ quªn ®i mét nhiÖm vô rÊt quan träng lµ cÇn ph¶i ®µo t¹o, båi dìng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cña m×nh. §ã chÝnh lµ mét trong nhnghx lý do chñ yÕu dÉn ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp thÊp. V× lý do ®ã em chän ®Ò tµi: ''C«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ë c¶ng KhuyÕn L¬ng'' nh»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c nµy ë C¶ng vµ th«ng qua ®ã ®Ò xuÊt nh÷ng ®Þnh híng, gi¶i ph¸p gióp C¶ng KhuyÕn l¬ng thùc hiÖn tèt c«ng t¸c båi dìng nguån nh©n lùc ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cao. KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò nµy gåm 3 phÇn: PhÇn I: Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. PhÇn II: Thùc tr¹ng cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ë c¶ng KhuyÕn L¬ng. PhÇn III: Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ë C¶ng KhuyÕn L¬ng. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Th¹c Sü NguyÔn Thu Thuû - ngêi ®· tËn t×nh híng dÉn em vµ c¸m ¬n toµn thÓ c¸n bé, c«ng nh©n viªn cña C¶ng, ®Æc biÖt lµ phßng nh©n chÝnh ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi gióp em thùc tËp tèt. 1
PhÇn I Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. I. N«i dung vµ t¸c dông cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. 1. Néi dung. C«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ nh÷ng ho¹t ®éng cã tæ chøc ®îc thùc hiÖn trong nh÷ng kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh nh»m ®em ®Õn sù thay ®æi trong hµnh vi nghÒ nghiÖp cña ngêi lao ®éng. Cã ba lo¹i ho¹t ®éng kh¸c nhau theo ®Þnh nghÜa nµy: §µo t¹o: lµ qu¸ tr×nh häc tËp lµm cho ngêi lao ®éng cã thÓ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng nhiÖm vô cã hiÖu qu¶ h¬n trong c«ng t¸c cña hä. §µo t¹o lµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cã môc ®Ých, cã tæ chøc nh»m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hÖ thèng tri thøc, kü n¨ng, kü x¶o, th¸i ®é hµnh vi… cña mçi c¸ nh©n, t¹o tiÒn ®Ò cho hä cã thÓ thù hiÖ mét c¸ch cã n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ trong lÜnh vùc c«ng t¸c cña hä. Gi¸o dôc: lµ qu¸ tr×nh häc tËp ®Ó chuÈn bÞ con ngêi cho t¬ng lai, gi¸o dôc lµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nh»m ph¸t triÓn cµ rÌn luyÖn n¨ng lùc (tri thøc, kü n¨ng) vµ phÈm chÊt (niÒm tin, ®¹o ®øc, t c¸ch…) cho ngêi lao ®éng ®Ó hä cã ®îc n¨ng lùc hoµn thiÖn h¬n. Ph¸t triÓn: lµ qu¸ tr×nh häc tËp nh»m më ra cho c¸ nh©n nh÷ng c«ng viÖc míi dùa trªn c¬ së nh÷ng ®Þnh h]íng t¬ng lai cña tæ chøc. Ph¸t triÓn lµqu¸ tr×nh cËp nhËp kiÕn thøc cßn thiÕu hoÆc ®· l¹c hËu, ®µo t¹o thªm hoÆc cñng cè c¸c kü n¨ng nghÒ nghiÖp theo c¸c chuyªn ®Ò, c¸c ho¹t ®éng nµy nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi lao ®éng cñng cè vµ më mang mét c¸ch cã hÖ 2
thèng nh÷ng tri thøc, kü n¨ng, chuyªn m«n nghiÖp vô s½n cã ®Ó hä thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n. Trong mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng ph¸t triÓn bao gåm båi dìng n©ng bËc ®èi víi c«ng nh©n kü thuËt vµ båi dìng c¸n bé qu¶n lý. §ã chÝnh lµ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, nã rÊt cÇn thiÕt cho sù thµnh c«ng cña tæ chøc vµ sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc v× c¸c lý do sau ®©y: - §Ó chuÈn bÞ bï ®¾p vµo nh÷ng chç bÞ thiÕu, bÞ bá trèng. Sù bï ®¾p vµ bæ sung nµy diÔn ra thêng xuyªn nh»m duy tr× ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. - §Ó chu¶n bÞ cho ngêi lao ®éng thùc hiÖn ®îc tr¸ch nhiÖm vµ nhiÖm vô míi do sù thay ®æi trong tæ chøc nhngx thay ®æi vÒ c¬ cÊu, vÒ luËt ph¸p, vÒ kü thuËt c«ng nghÖ. - §Ó hoµn thiÖn kh¶ n¨ng cña ngêi lao ®éng, ®Ó cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô hiÖn t¹i còng nh t¬ng lai mét c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n. 2. ý nghÜa vµ t¸c dông cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. 2.1. ý nghÜa cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. §µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi doanh nghiÖp, víi tõng ngêi lao ®éng c«ng viÖc nµy cã ý nghÜa to lín. - §èi víi doanh nghiÖp: ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc sÏ ®¶m b¶o cho nguån nh©n lùc cña doanh nghiÖp cã thÓ thÝch øng vµ theo s¸t sù tiÕn ho¸ vµ ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ, ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp cã mét lùc lîng lao ®éng giái, hoµn thµnh th¾ng lîi c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp, ®Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay khi thÕ giíi ®ang dÇn 3
chuyÓn sang mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi, hïng hËu h¬n tríc ®©y, nÒn kinh tÕ ®· lµm cho c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i th× ph¶i thÝch øng tèt ®èi víi m«i trêng kinh doanh vµ ph¶i ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña c¹nh tranh. §µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc sÏ cµng cao tay nghÒ, n©ng cao kü n¨ng vµ c«ng t¸c nµy cßn lµm c¶i thiÖn ®îc mèi quan hÖ gi÷a cÊp trªn vµ cÊp díi xo¸ á ®îc sù thiÕu hiÓu biÕt, sù tranh chÊp, sù ng¨n chÆn sù cang th¼ng m©u thuËn t¹o ra bÇu kh«ng khÝ ®oµn kÕt th©n ¸i cïng phÊn ®Êu ph¸t triÓn. §Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao h¬n vµ kh¶ n¨ng c«ng t¸c tèt h¬n. - §èi voÝ ngêi lao ®éng: trong ®iÒu kiÖn sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ, ngêi lao ®éng lu«n ph¶i n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ nghÒ nghiÖp chuyªn m«n ®Ó kh«ng bÞ tôt h©u. §µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc sÏ gióp hä n©ng cao kiÕn thøc vµ tay nghÒ gióp hä tù tin h¬n lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n. Ph¸t huy kh¶ n¨ng, kh¸m ph¸ kh¶ n¨ng cña tõng ngêi, trë nªn nhanh nhÑn ®¸p øng sù thay ®æi cña m«i trêng. Ngoµi ra c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cong cã ý nghÜa rÊt to lín ®èi víi x· héi, nhê co ho¹t ®éng nµy mµ ngêi lao ®éng kh«ng nh÷ng n©ng cao ®îc tay nghÒ mµ cßn t¨ng sù hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt. §©y m¹nh sù hîp t¸c vµ ph¸t triÓn trong ®oµn thÓ vµ gãp phÇn c¶i thiÖn ®îc th«ng tin gi÷a c¸c nhãm vµ c¸ nh©n trong x· héi, lµm cho x· héi ngµy cµng tèt ®Ñp h¬n, c¸c doanh nghiÖp cã vÞ trÝ hÊp dÉnh¬n. ChÝnh v× vËy, mµ ngµy nay c¸c nhµ qu¶n lý giái kh«ng chØ dõng l¹Ø c¸c ch¬ng tr×nh ®µo t¹o cã tÝnh chÊt ®èi phãmµ hä cã nh·n quan nh¹y c¶m, nh×n xa tr«ng réng trong nhiÒu n¨m tíi. §Ó chuÈn bÞ cho nh÷ng thay ®æi trong t¬ng lai, thùc tÕ ®· kh¼ng ®Þnh nh÷ng doanh nghiÖp nµo thÝch øng mét c¸ch n¨ng ®éng víi nh÷ng thay ®æi th× nhÊt ®Þnh sÏ thµnh c«ng. §µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cã nhiÒu t¸c dông, nã gi¶m bít ®îc sù gi¸m s¸t. V× ®èi víi ngõi lao ®éng ®îc ®µo t¹o hä cã thÓ tù gi¸m s¸t. Gi¶m bít ®îc nh÷ng tai n¹n lao ®éng, bëi v× nhiÒu tai nh¹n xaye ra lµ do nh÷ng h¹n chÕ cña con ngêi lµ do nh÷ng h¹n chÕ cña trang thiÕt bÞ hay nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc. 4
Sù æn ®Þnh vµ n¨ng ®éng cña tæ chøc t¨ng lªn, chóng ®¶m b¶o gi÷ v÷ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ngay c¶ khi thiÕu nh÷ng ngêi chñ chèt do cã nguån ®µo t¹o dù tr÷ ®Ó thay thÕ. 2.2. Chi phÝ ®Çu t trong c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Nh÷ng lîi Ých cña mét C«ng ty cã thÓ ®îc b¾t nguån tõ ®Çu t trong ph¸t triÓn nh©n lùc vËy chi phÝ mµ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng nµy th× doanh nghiÖp xö lý nh thÕ nµo. Chi phÝ thùc tÕ cña ph¸t triÓn vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc kh«ng ph¶i chØ cã vÒ tµi chÝnh - ®ã lµ nh÷ng chi phÝ vÒ tiÒn tÖ, nhng c¶ nh÷ng chi phÝ vÒ c¬ héi n÷a. Tuy nhiªn v× con sè cña nh÷ng chi phÝ c¬ héi lµ khã x¸c ®Þnh vµ c¸ch nµy sÏ kh«ng hoµn toµn thùc tÕ ®èi víi mét tæ chøc kinh doanh nµo muèn lµm râ chi phÝ ®µo t¹o ta ph¶i hiÓu râ hai lo¹i chi phÝ díi ®©y. Thø nhÊt, nh÷ng chi phÝ vÒ häc tËp - nh÷ng chi phÝ ph¶i tr¶ trong qu¸ tr×nh ngêi lao ®éng häc viÖc, chi phÝ vÒ ®å dïng sö dông trong qu¸ tr×nh häc tËp, gi¸ trÞ b¸n hµng ho¸ do gia c«ng kh«ng ®óng khi thùc tËp, gi¸ trÞ s¶n lîng bÞ gi¶m xuèng do hiÖu qu¶ lµm viÖc thÊp cña häc sinh häc nghÒ. Thø hai:m nh÷ng chi phÝ vÒ ®µo t¹o, tiÒn l¬ng cña nh÷ng ngêi qu¶n lý trong thêi gian hä qu¶n lý bé phËn häc viÖc, tiÒn thï ao cho gi¸o viªn hay nh©n viªn ®µo t¹o vµ bé phËn gióp viÖc cña hä. Chi phÝ bÊt biÕn vµ chi phÝ kh¶ biÕn (chiÕu s¸ng, th«nggiã, ®iÒu kiÖn lao ®éng, cña mé trung t©m ®µo t¹o, nh÷ng dông cô gi¶ng d¹y nh m¸y chiÕu phim, tµi liÖu, s¸ch, bµi kiÓm tra, ch¬ng tr×nh häc tËp vµ nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶ c¸c thï lao cho cè vÊn, nh÷ng tæ chøc liªn quan vµ bé phËn bªn ngoµi kh¸c. 5
II. Môc tiªu vµ nh÷ng nguyªn t¾c ®èi víi c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. 1. Môc tiªu, môc ®Ých cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Môc ®Ých lµ sö dông tèi ®a nguån nh©n lùc. §µo t¹o, båi dìng lµ mét qu¸ tr×nh häc tËp nh»m môc ®Ých n©ng cao tay nghÒ vµ kü n¨ng cña nh©n viªn ®èi víi c«ng viÖc hiÖn hµnh hay tríc m¾t. Môc ®Ých cña c«ng t¸c ®µo t¹o lµ nh»m chuÈn bÞ cho nh©n viªn theo kÞp víi sù thay ®æi c¬ cÊu cña tæ chøc khi cã sù thay ®æi vµ ph¸t triÓn trong t¬ng lai. Ph¸t triÓn tæ chøc hay gäi t¾t lµ OD (organization development) lµ mét biÖn ph¸p hÖ thèng, tæng hîp cã kÕ ho¹ch nh»m n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp, nã ®îc x©y dùng nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®ang c¶n trë tÝnh hiÖu qu¶ trong t¬ng lai cña mäi cÊp. Nh÷ng vÊn ®Ò nh vËy cã thÓ lµ thiÕu hîp t¸c ph©n quyÒn qu¸ møc vµ thiÕu liªn l¹c tèt. Tríc kia trong chÕ ®é cò ngêi ta kh«ng mÊy chó träng ®Õn chÊt lîng lao ®éng viÖc nhËn ngêi vµo lµm lµ do quan hÖ than thuéc quen biÕtvµ chØ tiªu ph©n bæ cña nhµ níc dÉn ®Õn h×nh thµnh ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn lµm viÖc kh«ng hiÖu qu¶, bÞ ®éng. MÆt kh¸c c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn c¸n bé nh©n viªn trong doanh nghiÖp kh«ng mÊy ®îc tiªns hµnh. Nhng ngµy nay tríc sù ®ßi hái bøc xóc cña c¬ chÕ thÞ trêng còng nh môc tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp th× c«ng t¸c nµy lµ mét nhiÖm vô cÊp b¸ch kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo. Trong thêi ®¹i mµ khoa häc, c«ng nghÖ tiÕn bé nhanh nh vò b·o. Mét doanh nghiÖp muèn thµnh ®¹t, mét ®Êt níc muèn t¨ng trëng, ph¸t triÓn nhanhth× ph¶i t¹o ra mét nguån nhan lùc cã tr×nh ®é tay nghÒ vµ tr×nh ®é chuyªn m«n t¬ng xøng nh vËy ®µo t¹o cã vai trß ®Þnh híng cho viÖc ph¸t triÓn cña tæ chøc vµ lµ ch×a kho¸ cña sù thµnh c«ng. 6
Môc ®Ých cuèi cïng cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt vÒ tæ chøc v× vËy ph¸t triÓn vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc liªn quan ch¾t chÏ ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tæ chøc nh÷ng môc tiªu cña ph¸t triÓn tæ chøc. N©ng cao thµnh tÝch cña tæ chøc th«ng qua nh÷ng chØ tiªu nh sù ®æi míi vÒ lîi nhuËn, quay vßng vèn, thÞ trêng chiÕm lÜnh ®îc. T¨ng sù thÝch nghi cña tæ chøc víi mäi hoµn c¶nh, kÓ c¶ ý thøc tù gi¸c cña mäi thµnh viªn trong tæ chøc, ®¬ng ®Çu víi mäi khã kh¨n vµ t×m nh÷ng gi¶i ph¸p s¸ng t¹o, phï hîp ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n ®ã mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. Nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n cña ph¸t triÓn vµ ®µo t¹o nguån nnh©n lùc trong mét doanh nghiÖp. X©y dùng vµ thùc hiÖn mét kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cña toµn doanh nghiÖp b»ng nh÷ng ho¹t ®éng ph¸t triÓn vµ ®µo t¹o cã tæ chøc nh÷ng nhãm khac nhau thùc hiÖn, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ nhu cÇu ®µo t¹o cña mäi ngêi lao ®éng ë mäi tr×nh ®é. ChuÈn bÞ chuyªn gia vÒ qu¶n lý, ®iÒu khiÓn vµ ®¸nh nh÷ng ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn vµ ®µo t¹o. X©y dùng mét ph¬ng ¸n nghÒ nghiÖp vµ mét kÕ ho¹ch ph¸t triÓn trong thêi kú nhÊt ®Þnh, phï hîp víi tiÒm n¨ng cña C«ng ty s¾p xÕp theo thø tù nghÒ chñ yÕu. Nghiªn cøu vÒ nh©n lùc chuÈn bÞ nh÷ng sè liÖu vÒ c¬ cÊu lao ®éng vµ liÜnh vùc cã liªn quan. T¹o thuËn tiÖn cho th«ng tin néi bé gi÷a nh÷ng bé phËn qu¶n lý vµ ngêi lao ®éng, th«ng tin ngîc liªn quan ®Õn bé phËn, ®éng c¬ cña ngêi lao ®éng. 2. Nguyªn t¾c cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Nguyªn t¾c mét: Con ngêi sèng hoµn toµn cã n¨ng lùc ®Ó ph¸t triÓn, mäi ngêi trong tæ chøc ®Òu cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµ sÏ cè g¾ng thêgn 7
xuyªn ph¸t triÓn ®Ó gi÷ v÷ng sù t¨ng trëng cña doanh nghiÖp còng nh c¸c c¸ nh©n. Con ngêi lu«n lu«n cã sù thÝch nghi cao ®èi víi ®iÒu kiÖn, khi ngo¹i c¶nh liªn tôc thay ®æi, tri thøc khoa häc ph¸t triÓn th× nhu cÇu ph¸t triÓn vÒ mÆt trÝ tuÖ cña con ngêi lµ tÊt yÕu. Nguyªn t¾c 2: Mçi ngêi ®Òu cã gi¸ trÞ riªng v× vËy mçi ngêi lµ mét con ngêi cô thÓ, kh¸c víi ngêi kh¸c vµ ®Òu cã kh¶ n¨ng ®ãng gãp s¸ng kiÕn. Nguyªn t¾c 3: lîi Ých cña ngêi lao ®éng vµ nh÷ng môc tiªu cña tæ chøc cã thÓ kÕt hîp ®îc víi nhau, nh÷ng môc tiªu cña tæ chøc vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc bao gåm: ®éng viªn, khuyÕn khÝch mäi thµnh viªn cè g¾ng t¨ng cíngù ®ãng gãp cña hä cho tæ chøc, thu hót vµ sö dông tèt nh÷ng ngêi cã ®ñ n¨ng lùc tr×nh ®é ®¹t ®îc gi¸ trÞ lín nhÊt th«ng qua nh÷ng s¶n phÈm cña ngêi lao ®éng lµm ra ®Ó bï l¹i nh÷ng chi phÝ bá ra cho ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn hä. MÆt kh¸c nh÷ng mong muèn cña ngêi lao ®éng qua ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn lµ: æn ®Þnh ®Ó ph¸t triÓn, cã nh÷ng c¬ héi tiÕn bé, th¨ng chøc, cã nh÷ng vÞ trÝ lµm viÖc thuËn lîi mµ ë ®ã cã thÓ ®ãng gãp, cèng hiÕn ®îc nhiÒu nhÊt, ®îc cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ ®µo t¹o cã liªn quan ®Õn hä. Khi nhu cÇu c¬ b¶n cña hä ®îc thõa nhËn vµ b¶o ®¶m. C¸c thµnh viªn trong tæ chøc sÏ phÊn khëi lµm viÖc. Nguyªn t¾c 4: Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ ®µo t¹o ngêi lao ®éng lµ mét sù ®Çu t sÏ sinh lîi ®¸ng kÓ v× ph¸t triÓn vµ ®µo t¹o nguoßn nh©n lùc lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn ®Ó ®¹t ®îc sù ph¸t triÓn tæ chøc cã hiÖu qu¶ nhÊt. 3. Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. §µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ mét ho¹t ®éng r©Êt cÇn thiÕt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Song ho¹t ®éng nµy cÇn nhiÒu chi phÝ, thêi gian vµ tèn nhiÒu c«ng søc cho nªn cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch, kh«ng thÓ thùc hiÖn trµn lµn kh«ng cã ph¬ng ph¸p khoa häc, ®iÒu ®ã sÏ dÉn ®Õn sù l·ng phÝ vÒ thêi gian, tiÒn b¹c chóng ta ph¶i thùc hiÖn tèt nh÷ng yªu cÇu sau: 8
a. Ph¶i x©y dùng kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc dùa trªn c¬ së kÕ ho¹ch chung vÒ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp võa vµ nhá cho chóng ta biÕt c¸c môc tiªu phÊn ®Êu vµ cÇn ph¶i ®¹t ®îc cña doanh nghiÖp nh doanh thu, lîi nhuËn, c¸c môc tiªu vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, thÞ trêng. KÕ ho¹ch nguån nh©n lùc sÏ cho chóng ta biÕt t×nh tr¹ng d thõa hay thiÕu hôt vÒ sè lîng vµ chÊt lîng cuña nguån lao ®éng hiÖn t¹i còng nh trong t¬ng lai, tõ ®ã cã thÓ biÕt ®îc thùc tr¹ng vµ ®Ò ra gi¶i ph¸p vÒ lao ®éng. S¬ ®å 1: KÕ ho¹ch ho¸ nguån nh©n lùc Dù b¸o nhu cÇu So s¸nh gi÷a nhu cÇu Kh¶ n¨ng s½n cã vµ kh¶ n¨ng s½n cã vÒ nh©n lùc X¸c ®Þnh sù d thõa hay thiÕu hôt vÒ sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng - H¹n chÕ tuyÓn dông. §µo t¹o vµ TuyÓn tõ Bè trÝ s¾p - VÒ hu sím. ph¸t triÓn thÞ trêng xÕp l¹i - NghØ t¹m thêi b. §µo t¹o vµ ph¸t triÓn cÇn ®¸nh gÝ tÝnh kh¶ thi vÒ tµi chÝnh, thêi gian vµ nh©n lùc. Kh¶ thi vÒ tµi chÝnh lµ kÕ ho¹ch ph¶i phï hîp víi quü ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ ph¶i cã tÇm quan träng t¬ng xeøng víi chi phÝ bá ra. Kh¶ thi vÒ thêi gian lµ thêi gian cña ch¬ng tr×nh ®µo t¹o ph¶i phï hîp kh«ng ®îc lµm x¸o trén tæ chøc ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Kh¶ thi vÒ mÆt nh©n lùc lµ dù tÝnh sè häc viªn, ®èi tîng ®i häc kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng b×nh thêng cña doanh nghiÖp, nã ®¶m b¶o chÊt lîng cña kho¸ l·nh ®¹o. 9
4. C¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. a. Sù quan t©m cña l·nh ®¹o - VÒ mÆt kh¸ch quan c«ng t¸c nµy cÇn ph¶i diÔn ra thêng xuyªn vµ liªn tôc. Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ l¹i phô thuéc vµo ý thøc chñ quan cña ban l·nh ®¹o vµ doanh nghiÖp. Râ rµng mçi ban l·nh ®¹o c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau sÏ cã c¸c nhËn thøc kh¸c nhau vÒ c¸c vÊn ®Ò ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. §iÒu nµy ®a ®Õn hµnh ®éng kh¸c nhau cña c¸c ban l·nh ®¹o trong vÊn ®Ò ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn lµ hoµn toµn khacs nhau. ThËm chÝ cßn ®èi lËp nhau ®iÒu ®ã cµng khiÕn ta kh¼ng ®Þng r»ng: ý thøc vµ sù nç lùc chñ quan cña ban l·nh ®¹o cã mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng vµ quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Trªn gãc ®é réng, ban l·nh ®¹o C«ng ty cuïng víi thiÕt lý qu¶n trÞ kinh doanh sÏ lµ nh÷ng tiªn ®Ò ®Ó thÓ hiÖn sù quan t©m chó träng ®Õn vÊn ®Ò nh© sù hay kh«ng. Sù quan t©m cña l·nh ®¹o C«ng ty ®îc thÓ hiÖn trªn nhiÒu mÆt. Trong tõng vÊn ®Ò cô thÓ ®èi víi c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, tõ nh÷ng vÞ trÝ nhá nhÊt nh khuyÕn khÝch vËt chÊt, tinh thÇn cho ngõi ®i häc cho ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò trang bÞ c¬ së h¹ tÇn kü thuËt phôc vô cho c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng. VÊn ®Ò ®Çu tiªn chóng ta ®Ò cËp ®Õn lµ chi phÝ ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn ®ã lµ c¸c khon chi phÝ nh häc phÝ tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi ®µo t¹o, c¸c kho¶n chi phÝ cho bé m¸y lµm c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn. Tuú thuéc vµo quy m« cña doanh nghiÖp mµ c¸c chi phÝ nµy nhiÒu hay Ýt. Tuy nhiªn chi ®óng, chi ®ñ ®¶m b¶o ph¸t huy hiÖu qu¶ tõ nguån chi ®ã. Sù quan t©m cña ban l·nh ®¹o cßn thÓ hiÖn ë c¸c trang thiÕt bÞ c¬ së vËt chÊt cho c«ng t¸c nµy. C¬ së vËt chÊt kü thuËt bao gåm: Nhµ xëng, trêng häc, m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn kü thuËt phôc vô cho viÖc ®µo t¹o. C«ng ty cã thÓ mau ngoµi, tù thiÕt kÕ cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt, ®Æc thï cña C«ng ty, ®¶m b¶o c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô tèt nhÊt cho c«ng t¸c ®µo t¹o ®ång thêi n©ng cao ®îc tr×nh ®é cña c¸n bé c«ng nh©n viªn phï hîp víi ®iÒu kiÖn míi. Sù quan t©mcña l·nh ®¹o cßn thÓ hiÖn ë c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch víi 10
®éi ngò gi¸o viªn c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn nh»m khuyÕn khÝch hä trong viÖc hoµn thµnh tèt c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. b. CÇn cã kÕ ho¹ch theo s¸t thùc tÕ. ViÖc x©y dùng kÕ ho¹ch ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc bëi v× ho¹t ®éng nµy cã mét vai trß hÕt søc quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cho nªn viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ xuÊt ph¸t Trung quècõ ý tthøc chñ quan cña ban l·nh ®¹o nã ph¶i phï hîp víi thùc tÐe vµ ®¸p øng tèt ®îc nh÷ng sù thay ®æi cña m«i trêng, ®Ó ®¶m b¶o ®îc tÝnh hiÖu qu¶, viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ph¶i theo s¸t víi thùc tÕ nguån nh©n lùc cña doanh nghiÖp vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®óng víi chu trëng ®êng lèi cña §¶ng. Trong ng¾n h¹n C«ng ty cã thÓ c¨n cø vµo thùc tr¹ng nh©n sù cña m×nh, c¸c yªu cÇu vÒ c«ng viÖc, quy m« vµ triÓn väng thÞ trêng ®Çu ra cña C«ng ty ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, trùc tiÕp ®· n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, th× kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn ph¶i khoa häc, ®µo t¹o ®óng ngêi ®óng lÜnh vùc chuyªn m«n . Trong dµi h¹n th× dùa trªn c¬ së nghiªn cøu ®êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cuña ®Êt níc, xu híng ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt c¨n cø vµo chiÕn lîc dµi h¹n cña C«ng ty, c¨n cø vµo tiÒm lùc tµi chÝnh cña m×nh ®Ó ®a ra ®îc mét kÕ ho¹ch ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc hîp lý. c. Sö dông lao ®éng sau ®µo t¹o. VÊn ®Ò nµy cã vai trß rÊt quan träng. Nã lµ sù biÓu hiÖn râ nhÊt tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Víi ngêi lao ®éng sau khi ®îc ®µo t¹o th× hä n©ng cao ®îc kü n¨ng, ®îc trang bÞ c¸c kiÕn thøc míi, hä cã kh¶ n¨ng vµ s½n sµng ®¶m nhiÖm nhiÖm vô míi. V× vËy cÇn ph¶i bè trÝ c«ng viÖc phï hîp cho hä. ViÖc bè trÝ ®ïng ngêi, ®óng chç, ®óng kh¶ n¨ng tr×nh ®é mµ hä ®îc ®µo t¹o sÏ khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng ph¸t huy hÕt tiÒm n¨ng. Nhê ®ã mµ n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng lªn, ®ång thêi viÖc bè trÝ ngêi lao ®éng vµo vÞ trÝ phï 11
hîp víi tri×nh ®é vµ ngµnh nghÒ ®îc ®µo t¹o còng sÏ gióp chóng ta t×m ®îc nh÷ng mÆt m¹nh, mÆt yÕu cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Nhng ngîc l¹i nÕu bè trÝ ngêi lao ®éng lµm viÖc kh«ng ®óng chç, kh«ng phï hîp víi kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é cña hä th× hoÆc lµ hä kh«ng hoµn thµnh nhiÖm vô cña m×nh hoÆc lµ kh«ng khia th¸c ®îc hÕt kh¶ n¨ng cña hä,do ®ã sÏ g©y ra t×nh tr¹ng l·ng phÝ vÒ lao ®éng, l·ng phÝ c«ng søc còng nh tiÒn b¹c bá ra ®µo tao hä. III. Nh÷ng chiÕn lîc vµ tæ chøc ph¸t triÓn, ®µo t¹o vµ båi dìng nguån nh©n lùc. 1. ChiÕn lîc. §Ó t¹o kh«ng khÝ quan t©m v tham gia ®ãng gãp cña ngêi lao ®éng cÇn khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn cña c¸ nh©n. Nh÷ng chiªÕn lîc díi ®©y ®îc xem nh cã quan hÖ ba mÆt vÒ c¬ cÊu, c«ng nghÖ vµ con ngêi. ChiÕn lîc vÒ c¬ cÊu: tËp trung vµo môc ®Ých cña c¬ cÊu chÝnh thøc, nh»m ®¹t ®îc hiÖu qu¶ vÒ tæ chøc th«ng qua c¸c vÊn ®Ò nh ®Þnh râ quyÒn lùc vµ quyÒn h¹n ®Ó t¹o ra nh÷ng quan hÖ cÊp bËc, cã mèi quan hÖ ph¶i b¸o c¸o cho nhau. Ph©n tÝch vÒ t¸c phong l·nh ®¹o chÝnh thøc vµ kh«ng chÝnh thøc vµc¸ch c xö cña ngêi l·nh ®¹o, nghiªn cøu vÒ hµnh vi ®Ó nhËn biÕt râ sù kh¸c nhua vÒ c¶m nhËn ''ngêi qu¶n lý c¶m nhËn kh¸c ngêi c«ng nh©n viªn nªn hµnh vi cña hä kh«ng gièng nhau''. Nh÷ng chiÕn lîc vÒ c«ng nghÖ lµ nh÷ng chiÕn lîc mµ ngêi qu¶n lý dùa vµo chóng ®Ó ®¶m b¶o mét m«i trêng, mét hoµn c¶nh thuËn lîi cho c«ng viÖc, lµm t¨ng thµnh tÝch vµ kh¶ n¨ng cña ngêi lao ®éng, hai yÕu tè trong lý thuyÕt t¹o ®éng lùc cña Fredereb Herzberg chØ ra lµ nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng bªn ngoµi ®ã lµ nh÷ng yÕu tè kü thuËt, tiÒn l¬ng, c«ng viÖc, an toµn vµ nh÷ng yÕu tè nh ®¸nh gi¸ c«ng viÖc, tiªu chuÈn vÒ thµnh tÝch, nh÷ng sù khuyÕn khÝch, tiÒn l¬ng vµ xÐt n©ng bËc l¬ng, ®¸nh gi¸ thµnh tÝch vµ hái ý kiÕn… 12
ChiÕn lîc vÒ con ngêi hay vÒ ®èi xö: nh»m t¸c ®éng ®Õn hµnh vi cña mçi c¸ nh©n hay cña tæ, nhãm nh»m lµm th¸i ®é, tiªu chuÈn vµ gi¸ trÞ c¸ nh©n hµi hoµ víi nh÷ng môc tiªu vµ gi¸ trÞ cña tæ chøc ®iÒu ®ã liªn quan ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò díi ®©y nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn x©y dùng tæ, nhãm, x©y dùng lßng tin th«ng qua viÖc tham gia vµo qu¶n lý, gi¶i quyÕt xung ®ét vµ t¨ng cêng hîp t¸c cã tæ chøc th«ng tin liªn l¹c. Ba chiÕn lîc nµy cã mèi liªn hÖ phô thuéc, t¬ng hç cho nhau chiÕn lîc vÒ con ngêi ph¶i phô thuéc vµo chiÕn lîc vÒ c«ng nghÖ vµ chiÕn lîc c¬ cÊu nã lµ 3 bé phËn kh«ng thÓ thiÕu cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo. 2. Tæ chøc c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. 2.1. Bé phËn chÞu tr¸ch nhiÖm. ViÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cã vai trß rÊt quan träng trong qu¸ trinh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Mçi doanh nghiÖp thêng bè trÝ mét phßng ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, tån t¹i ®éc lËp víi c¸c phßng kh¸c. ë c¸c doanh nghiÖp lín n¬i mµ chøc n¨ng ®µo t¹o chÝnh s¸ch tÇm quan träng bé phËn nµy thêng liªn hÖ trùc tiÕp víi phã gi¸m ®èc qu¶n trÞ. V× vËy, ph¸t triÓn vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc ®îc t¸ch ra tõ chøc n¨ng qu¶n trÞ nguån nh©n lùcnhng chuyªn vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®îc gäi lµ: nh÷ng ngêi qu¶n lý nguån nh©n lùc, ngêi qu¶n lý ph¸t triÓn søc lao ®éng, ngêi ®µo t¹o, chuyen gia ®µo t¹o hä ph¶i cã nh÷ng ngêi cã kiÕn thøc, s¸ng t¹o, suy nghÜ réng biÕt phèi hîp hµnh ®éng, ham hiÓu biÕt vµ th«ng minh. Hä lµ nh÷ng ngêi giái vÒ quan hÖ víi con ngêi, cã tÝnh thÇn tËp thÓ, cã ®Çy ®ñ kh¶ n¨ng vÒ qu¶n lý, vÒ kü thuËt, vÒ t©m lý häc. 2.2. C«ng t¸c x©y dùng vµ c¸c bíc cña ch¬ng tr×nh ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. §Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶, ®¹t ®îc môc ®Ých cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ta cÇn ph¶i nghiªn cøu mét c¸ch kü lìng, mét c¸ch khoa häc. C¸ch thøc tæ chøc ®µo t¹o, båi dìng, ph¸t triÓn thÕ nµo 13
cho phï hîp víi ®èi tîng häc viªn. KiÕn thøc phï hîp, tiÕt kiÖm ®îc thêi gian vµ chi phÝ cho ®µo t¹o, x©y dùng mé quy tr×nh hîp lý, tr¸nh l·ng phÝ. Chóng ta ph¶i thùc hiÖn c¸c bíc mét c¸ch cã tuÇn tù. Theo s¬ ®å díi ®©y. S¬ ®å 2: X©y dùng tiÕn tr×nh ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn. M«i trêng bªn ngoµi M«i trêng bªn trong X¸c ®Þnh râ nhu cÇu vµ môc tiªu cña ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn X¸c ®Þnh ®èi tîng ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn X¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh C¸ch thøc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ Bíc 1: X¸c ®Þnh râ nhu cÇu, môc tiªu cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. X¸c ®Þnh râ nhu cÇu cña viÖc ®µo t¹o, bèi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc nã tuú thuéc vµo chiÕn lîc, môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong tõng thêi kú nã phôc thuéc vµo c¸c nguån sau: Nguån 1: Dùa vµo nhu cÇu vÒ qu¶n lý dù kiÕn nguån nh©n lùc, mçi mét doanh nghiÖp khi ®Ò ra chiÕn lîc s¶n xuÊt kinh doanh th× hä cã chiÕn lîc vÒ nh©n lùc, tõ ®ã ta tiÕn hµnh ®iÒu chØnh tõ bªn trong hoÆc ngoµi cho phï hîp. 14
Nguån 2: lµ dùa vµo mong muèn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn do sù thay ®æi cña khoa häc c«ng nghÖ, sù th¨ng tiÕn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn cã nhu cÇu ®µo t¹o, båi dìng vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô hay më mang tri thøc. Nguån 3: lµ dùa vµo ph©n tÝch c«ng viÖc vµ kh¶ n¨ng cña nh©n viªn khi mµ doanh nghiÖp tiÕn hµnh ph©n tÝch c«ng viÖc vµ kiÓm tra tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cña nhan viªn th× nhu cÇu ®µo t¹o båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®îc ph¸t sinh. Nguån 4: ngêi ta dùa vµo c«ng thøc tÝnh to¸n vÒ lao ®éng nh sau: Nhu cÇu Nhu cÇu cÇn cã Sè ®· cã = - bæ sung n¨m kÕ ho¹ch n¨m b¸o c¸o Trªn c¬ së nhu cÇu bæ sung ngêi ta thùc hiÖn ch¬ng tr×nh nµy mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Môc tiªu cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc phô thuéc vµo môc ®Ých cña ngêi ®îc ®µo t¹o hay lµ sù chØ ®Þnh cña cÊp trªn, vÝ dô môc tiªu cô thÓ lµ cö ®i häc ®Ó n©ng cao chuyªn m«n ngiÖp vô, cö ®i häc ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. NÕu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty nµo tèt th× c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®¬îc chó träng h¬n ho¹t ®éng nµy ë nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶. Bíc 2: X¸c ®Þnh ®èi tîng ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn. Trªn c¬ së x¸c ®Þnh râ nhu cÇu vµ môc tiªu cña ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn, doanh nghiÖp lËp ra doanh nghiÖp ch¬ng tr×nh ®µo t¹o cho phï hîp. Sau ®ã doanh nghiÖp tiÕn hµnh lùa chän ®èi tîng ®Ó ®µo t¹o, ®©y lµ mét bíc rÊt quan träng, nã x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña ch¬ng tr×nh ®µo t¹o, båi dìng, doanh nghiÖp cÇn ph¶i lùa chän ®óng ®èi tîng cÇn ®îc ®µo t¹o trªn c¬ së phï hîp víi tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô vµ kh¶ n¨ng cña hä, nÕu chóng ta tiÕn hµnh lùa chän kh«ng kü th× hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng nµy kh«ng 15
cao nã sÏ gay ra sù l·ng phÝ thêi gian vµ tiÒn cña, c«ng søc cña ngêi tham gia ®µo t¹o. Trong mét doanh nghiÖp th× ®èi tîng cña ho¹t ®éng ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn gåm cã c¸n bé qu¶n lý, chuyªn viªn, c«ng nh©n s¶n xuÊt. Nguån nh©n lùc cña mét doanh nghiÖp kh«ng thÓ nãi lµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nÕu nh mét trong hai ®èi tîng nµy ho¹t ®éng kh«ng tèt. Bíc 3: X¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Sau khi x¸c ®Þnh ®îc nhu cÇu, môc tiªu vµ ®èi tîng cÇn ®îc ®µo t¹o, th× nh÷ng ngêi phô tr¸ch vÒ c«ng viÖc nµy cÇn ph¶i lùa chän ra mét ch¬ng tr×nh ®µo t¹o cho phï hîp, ch¬ng tr×nh nµy ph¶i ®¶m b¶o ®îc môc tiªu ®Æt ra, vÒ néi dung ph¶i phï hîp, vÒ thêi gian ph¶i hîp lý. VÒ ph¬ng ph¸p s ph¹m ph¶i phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña ngµnh nghÒ, cña ®èi tîng ®îc ®µo t¹o. Sù lùa chän ®óng ph¬ng ph¸p ®µo t¹o cã mét vai trß rÊt quan träng ®èi víi hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c nµy vµ ®èi víi hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc cña ngêi ®îc ®µo t¹o, sau khi ®µo t¹o. Trªn thÕ giíi hiÖn nay th× ngêi ta ®· sö dông nhiÒu ph¬ng ph¸p ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn cho phï hîp víi tõng ®èi tîng trong ph¹m vi ®Ò tµi em xin nªu mét sè ph¬ng ph¸p sau tuú thuéc vµo tõng ®èi tîng. a. §èi víi c¸n bé qu¶n lý vµ chuyªn viªn. Trong doanh nghiÖp th× ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ chuyªn viªn cã mét vai trß rÊt quan träng, nã lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp, tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cña ®éi ngò nµy cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Bëi v× hä chÝnh lµ ngêi ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ qu¶n trÞ, ®ã lµ nh÷ng s¶n phÈm cña hä, mét C«ng ty mµ kh«ng cã éi ngò l·nh ®¹o giái th× khã mµ tån t¹i ®îc. V× vËy mµ chóng ta ph¶i thêng xuyªn ®µo t¹o, båi dìng ®éi ngò nµy ®Ó n©ng cao tr×nh ®é, chuyªn m«n nghiÖp vô gióp hä ra nh÷ng quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ cã hµm lîng 16
chÊt x¸m cao. Sau ®©y lµ mét sè ph¬ng ph¸p mµ níc ta vµ trªn thÕ giíi ®ang ¸p dông ®èi víi ®éi ngò nµy. 1) Ph¬ng ph¸p d¹y kÌm. §©y lµ mét ph¬ng ph¸p ®µo t¹o t¹i chç ®Ó ph¸t triÓn cÊp qu¶n trÞ, theo ph¬ng ph¸p nµy ngêi häc viªn ®îc gi¸o viªn lµ c¸c c¸n bé chuyªn m«n giái kÌm cÆp. Ngoµi c¬ héi quan s¸t, häc viªn cßn ph¶ithùc hµnh ngay vµ cßn ®îc chØ ®Þnh mét sè c«ng viÖc quan träng ®ßi hái kü n¨ng ra quyÕt ®Þnh. 2) Trß ch¬i kinh doanh: C¸c trß ch¬i kinh doanh hay cßn ®îc gäi lµ c¸c trß ch¬i qu¶n trÞ lµ sù m« pháng c¸c t×nh huèng yÕu tè ®îc lùa chän theo mét m« h×nh, mét t×nh huèng nµo ®ã trong thùc tÕ. C¸c m« pháng nµy cè g¾ng lÆp l¹i c¸c yÕu tè ®îc lùa chän theo mét m« h×nh, mét t×nh huèng nµo ®ã, ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái c¸c häc viªn ph¶i suy nghÜ, c©n nh¾c vµ ra quyÕt ®Þnh cô thÓ ®èi víi c¸c t×nh huèng. Cuèi cïng c¸c nhãm sÏ tranh luËn vµ gi¸o viªn chÊm. 3) Ph¬ng ph¸p héi nghÞ héi th¶o. §©y la ph¬ng ph¸p ®îc sö dông r«ng r·i, trong ®ã c¸c häc viªn tham gia vµo mét cuéc th¶o luËn ®Ó gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò x¸c ®Þnh. Th«ng thêng cã mét ngêi chñ tr×, th¬ng lµ mét c¸n bé qu¶n lý, ngêi nµy sÏ chñ tr× vµ ®iÒu khiÓn cho cuéc th¶o luËn diÔn ra s«i næi tr«i ch¶y vµ kh«ng bÞ l¹c ®Ò. 4) Ph¬ng ph¸p lu©n phiªn c«ng viÖc. Môc ®Ých cña lu©n phiªn c«ng viÖc lµ më réng c«ng viÖc cho ngêi ®µo t¹o, ngêi häc sÏ t×m kiÕm vÒ c¸c chøc n¨ng kh¸c nhau cña doanh nghiÖp. Lý thuyÕt hç trî cho c«ng t¸c lu©n chuyÓn c«ng t¸c lµ rÊt hay, nhng cßn cã nh÷ng khã kh¨n trong mét vµi ch¬ng tr×nh lu©n chuyÓn c«ng viÖc do nh÷ng ngêi tham gia kh«n thËt sù cã quyÒn qu¶n lý, hä quan s¸thoÆc trî gióp ngêi qu¶n lý trùc tuyÕn, tuy nhiªn hä kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®¸ng lÏ ra ph¶i chÞu nÕu hä thùc sù lµm c«ng t¸c qu¶n lý. Ngay c¶ trong viÖc lu©n chuyÓn tíi c¸c c¬ng vÞ qu¶n lý, ngêi tham dù c¸c ch¬ng tr×nh chøng tá tÝnh ho¹t ®éng cã kÕt qu¶ trong t¬ng lai cña hä víi t c¸ch lµ ngêi qu¶n lý. H¬n n÷a khi 17
ch¬ng tr×nh lu©n chuyÓn nµy hoµn thµnh hä vÉn kh«ng cã ®îc nh÷ng c¬ng vÞ thÝch hîp. 5) M« h×nh øng xö. Ph¬ng ph¸p m« h×nh øng xö sö dông b¨ng video ghi l¹ic¸c t×nh huèng ®iÓn h×nh ®· ®îc cÊp qu¶n trÞ gi¶i quyÕt mét c¸ch cô thÓ. C¸c häc viªn theo dâi vµ liªn hÖ víi th¸i øng xö ®èi víi c«ng viÖc cña m×nh. §©y lµ ph¬ng ph¸p nh»m ph¸t triÓn kü n¨ng øng xö vµ giao tiÕp cña c¸c häc viªn. Ph¬ng ph¸p nµy tuy míi ®îc ¸p dông nh÷ng hiÖn nay rÊt ph¸t triÓn. 6) Ph¬ng ph¸p thùc tËp. Theo ph¬ng ph¸p nµy c¸c häc viªn sau khi ®· ®îc nghiªn cøu c¸c lý thuyÕt ph¶i ®i thùc tËp t¹i mét c¬ së hoÆc mét doanh nghiÖp nµo ®ã ®Ó quan s¸t vµ häc hái c¸ch lµm viÖc. C¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cô thÓ cña c¸c c¸n bé giái vµ nh©n viªn cã tr×nh ®é lµnh nghÒ còng nh tiÕn hµnh thùc tËp c¸c lý thuyÕt ®· häc ®îc. 7) §Ò b¹t t¹m thêi. Mäi ngêi thêng ®îc giao nhiÖm vô lµ ngêi cã ''quyÒn'' qu¶n lý. VÝ dô nh khi ngêi qu¶n lý ®¬ng chøc nghØ phÐp bÞ èm, hay ®i c«ng t¸c dµi ngµy, thËm chÝ c¶ khi vÞ trÝ bÞ khuyÕt. Nh vËy viÖc ®Ò b¹t t¹m thêi lµ mét biÖn ph¸p ph¸t triÓn còng nh lµ mét c¸ch lµm quen thuéc víi doanh nghiÖp. 8) Ph¬ng ph¸p ®äc. §äc lµ mét ph¬ng ph¸p ®µo t¹o kh¸c ®ã lµ chóng ta ®a ra nh÷ng tµi liÖu mét c¸ch cã hÖ thèng va phï hîp víi häc viªn. §©y lµ mét qu¸ tr×nh tù ph¸t triÓn, ngõi qu¶n lý cã thÓ ®îc bé phËn ®µo t¹o hç trî thªm, bé phËn nµy thêng ®îc x©y dùng s½n mét danh môc c¸c tµi liÖu gi¸ trÞ cÇn tham kh¶o. C¸ch häc tËp kinh nghiÖm nµy cã thÓ cã kÕt qu¶ h¬n viÖc th¶o luËn vÒ c¸c bµi b¸o vµ cuèn s¸ch v¬Ý nh÷ng ngêi qu¶n lý kh¸c vµ víi cÊp trªn. b. C¸c h×nh thøc ®µo t¹o c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp. ViÖc ®µo t¹o c«ng nh©n s¶n xuÊt hay nh©n viªn nghiÖp vô v¨n phßng thêng ®¬ngi¶n h¬n. trong c¬ chÕ thÞ trêng th× ®éi ngò c«ng nh©n s¶n xuÊt cã 18
mét vai trß hÕt søc quan träng nã quyÕt ®Þnh chÊt lîng vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô. Cho nªn viÖc ®µo t¹o båi dìng vµ ph¸t triÓn ®éi ngò c«ng nh©n cã vai trß rÊt quan träng chóng ta cã thÓ tiÕn hµnh ®µo t¹o ë trong doanh nghiÖp hoÆc ë ngoµi doanh nghiÖp. 9) §µo t¹o nghÒ. §©y lµ ph¬ng ph¸p kÕt hîp gi÷a lý thuyÕt vµ ph¬ng ph¸p ®µo t¹o t¹i chç. Ph¬ng ph¸p nµy chñ yÕu ¸p dông víi c¸c nghÒ thñ c«ng hoÆc ®èi víi c¸c nghÒ ®ßi hái sù khÐo tay nh thî nÒ, thî hµn, c¬ khÝ. Thêi gian häc ng¾n hay dµi phô thuéc vµo tõng lo¹i nghÒ. Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm h¬n ph¬ng ph¸p häc t¹i chç. 10) Ph¬ng ph¸p ®µo t¹o t¹i chç. §µo t¹o t¹i chç ngay trong løc lµm viÖc lµ ph¬ng ph¸p ®µo t¹o mµ ngêi c«ng nh©n ®îc giao cho ngêi thî cã kinh nghiÖm h¬n d¹y kÌm. Ngêi c«ng nh©n võa ®îc lµm b»ng c¸ch quan s¸t nghe c¸c lêi chØ dÉn vµ lµm theo cho ®Õn khi tù lµm ®îc. Ph¬ng ph¸p nµy thêng chØ ¸p dông vµo nghÒ gi¶n ®¬n sè lîng häc viªn Ýt. ¦u ®iÓm: tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ ®µo t¹o vµ kh«ng ®ßi hái trêng líp, c¸c gi¸o viªn chuyªn m«n, ngêi häc cã thÓ võa häc võa tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nhîc ®iÓm : PhÇn häc hái lý thuyÕt kh«ng cã hÖ thèng, thiÕu ph¬ng ph¸p s ph¹m vµ ®«i khi cßn b¾t chíc cã ph¬ng ph¸p cßn cha khoa häc cña ngêi d¹y kÌm. 11) §µo t¹o xa n¬i lµm viÖc t¹i c¸c trêng d¹y nghÒ. H×nh thøc nµy thêng chÝnh quy thêi gian ®µo t¹o dµi h¬n, sè lîng häc viªn lín h¬n. ¦u ®iÓm: häc viªn ®îc nghiªn cøu mét c¸ch cã hÖ thèng kÓ c¶ mÆt lý thuyÕt vµ thùc hµnh, c¸c giê lý thuyÕt vµ thùc hµnh ®îc xen kÏ mét c¸ch hîp lý. 19
Nhîc ®iÓm: chØ ®µo t¹o mét sè nghÒ c¬ b¶n vµ chi phÝ ®µo t¹o thêng cao h¬n chi phÝ ®µo t¹o ta¹i doanh nghiÖp. B¶ng sè 3: §èi tîng vµ c¸c h×nh thøc ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn. Ph¬ng ph¸p ¸p dông cho Thùc hiÖn t¹i C¸n bé qu¶n lý C«ng N¬i lµm Ngoµi n¬i vµ chuyªn viªn nh©n viÖc lµm viÖc 1. Day kÌm X X X O 2. Trß ch¬i kinh doanh X O O X 3. Héi nghÞ héi th¶o X O O X 4. Lu©n phiªn c«ng viÖc X X X O 5. M« h×nh øng xö X O O X 6. Thùc tËp X X X O - §µo t¹o häc nghÒ O X X O - §µo t¹i t¹i chç O X X O - §Ò b¹t t¹m thêi X O X O - §µo t¹o xa n¬i lµm viÖc O X O X t¹i c¸c trung t©m häc nghÒ - §äc X O X O Ghi chó: X: ¸p dông O: kh«ng ¸p dông Bíc 4: Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®µo t¹o, båi dìng vµ ph¸t triÓn ngußo nh©n lùc. Sau khi chóng ta ®· thùc hiÖn c¸c bíc trªn chóng ta ®· x¸c ®Þnh ®îc nhu cÇu, môc tiªu vµ ®èi tîng vµ lùa chän ®îc ph¬ng ph¸p ®µo t¹o. Trong giai ®o¹n thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®µo t¹o th× chóng ta tæ chøc c¸c lîp ®µo t¹o vµ båi dìng, triÓn khia néi dung ®µo t¹o, theo dâi néi dung vµ tiÕn ®é ®µo t¹o, ®Þnh kú tæ chøc kiÓm tra c¸c häc viªn vµ gÆp gì c¸c gi¸o viªn, ®Ó cã ®îc nh÷ng sù ®iÒu chØnh cÇn thiÕt. Bíc 5: §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn. 20