ChiE: Phim Mỹ nhất, phim Pháp
nhì, phim Nhật ba
Cảm ơn Pha Lê rất nhiều vì đã giới thiệu cho mọi người một bộ phim
hoạt hình đáng xem như vậy. Mình cũng là một fan của phim hoạt hình
Nhật , tất nhiên chỉ với những phim nghệ thuật kiểu Spirited Away chứ
không phải phim nhiều tập dạng Thủy thủ mặt trăng hay Supa Strikas
(vì đó là dạng chuyển thể truyện tranh dành cho các em teen mà thôi,
và được làm cực nhanh để liên tục chiếu trên truyền hình). Các nhà
biên kịch của họ thì quả là tuyệt vời từ những câu chuyện ly kỳ trong
thế giới ảo cho đến những bi kịch sâu sắc và cảm động, đầy tính nhân
văn.
Có lần ChiE đã xem trực tiếp những bản vẽ tay của các Animators Nhật
(tạm dịch là họa sĩ diễn xuất cho phim hoạt hình) với những nét vẽ cực
mảnh, và mỗi hình đều chuẩn xác đẹp như truyện tranh Manga. Nếu
các bạn biết để ra đời một bộ phim hoạt hình 10 phút, số giấy vẽ các
họa sĩ cần dùng có thể chất cao quá đầu người, và cứ thế nhân lên với
bộ phim 60 hoặc 90 phút để thấy công sức lao động của họa sĩ hoạt
hình vất vả tới mức nào, như bác Miyazaki ngồi vẽ nhiều đến nỗi mắc
chứng đau lưng, trong bài giới thiệu của Pha Lê.
Tuy nhiên Pha Lê ạ, ChiE không đồng ý với bạn ở đoạn này:
“Công chúa Mononoke sâu sắc hơn nhiều và hấp dẫn hơn nhiều so với
những phim bom tấn hay nghệ thuật nhan nhản trên thị trường. Studio
Ghibli vẽ lúc nào cũng chi tiết hơn Disney, và uyển chuyển hơn phim 3-
D cứng ngắc của Pixar. Tôi rất thích Vút Bay, nhưng khi so sánh giữa
sự chuyển động của thần sói trong ‘Mononoke’ với đám chó săn trong
‘Vút bay’, thì thần sói được vẽ mềm hơn nhiều…”
Cảnh trong phim "Vút Bay" (Up)
Khi Pha Lê viết “Studio Ghibli lúc nào cũng chi tiết hơn Disney”, bạn
đánh giá về công đoạn nào cơ ? Chi tiết ở bối cảnh phim (Background)
hay về chuyển động nhân vật (Animation)?
Bối cảnh phim Công chúa Mononoke thì đúng là tuyệt vời rồi, nhưng
bạn đã xem kỹ bối cảnh các phim sau chưa, như: Hoa Mộc Lan
(Disney) hay Tên trộm thành El Dorado (The road to El Dorado) và
Hoàng tử Ai Cập (hai phim này của Dreamworks), hoặc Tiểu Mã
Vương (phim này ChiE đặc biệt mê cách họ vẽ Background, màu đẹp
và cực lãng mạn)?
Bối cảnh phim "Tên trộm thành El-Dorado"
Cảnh phim trong "Hoàng tử Ai Cập"
Vì Pha Lê gộp cả “phim bom tấn lẫn nghệ thuật” nhan nhản trên thị
trường nên Chie lấy ví dụ những phim nổi tiếng luôn cho dễ so sánh.
Còn nữa, một ví dụ dễ thấy nhất đó là Backrounds của phim Lion King
(cũng của Disney nhé), bạn có thấy nó tệ hơn Mononoke về mặt chi tiết
hay không?. Chắc chắn là không, nếu đó là nhận xét từ một họa sĩ, hoặc
một người am hiểu về hội họa cỡ như Pha lê. Còn câu chuyện về tình
cha con trong Lion King, bạn có thấy nó kém sâu sắc không?
Về phần tạo hình nhân vật
Nếu những nhân vật trong Hoa Mộc Lan hay Hoàng tử Ai Cập được
tạo hình rất khoáng đạt, có đặc điểm riêng và rất “nghệ” (mặc dù các cô
gái thoạt nhìn không xinh đẹp cho lắm, như cô gái Do Thái trong
Hoàng tử Ai Cập chẳng hạn), thì với phim Nhật, chúng ta lại gặp những
khuôn mặt na ná nhau với đôi mắt rất to, mũi thẳng, miệng nhỏ xíu
nhìn rất xinh (cả trai lẫn gái đều vậy). Các bạn có thể xem lại ảnh trên
trong bài của Pha Lê, bức ảnh về Ebosi cùng các cô gái điếm, trông họ
giống nhau như chị em ruột). Tuy đó cũng là một đặc tính riêng và gần
như “thương hiệu” của hoạt hình Nhật, nhưng cá nhân Chie thấy điều
này có vẻ gò sự sáng tạo của những Họa sĩ tạo hình nhân vật lại, và đó
là lý do tại sao Chie thích phim hoạt hình Mỹ hơn.
Hoa Mộc Lan
Eboshi và các cô gái điếm đã hoàn lương
Về chuyển động nhân vật
Pha Lê cho rằng phim Mononoke “uyển chuyển hơn phim 3D cứng
ngắc của Pixar” khiến ChiE hơi buồn cười.
Pixar là hãng phim số 1 thế giới về hoạt hình 3D, quy tụ những tay
Animators xuất sắc tốt nghiệp từ các trường danh tiếng trên thế giới, và
những bộ phim của họ đã chứng minh vị trí đứng đầu này. Trong
Animation của Pixar, không có 1 giây nào nhân vật fix nguyên một
cách vô nghĩa. Từ khuôn mặt, đôi mắt, hành động luôn được tính toán
kỹ đến 1/24 của giây. Họ luôn biết cách dùng thủ pháp Exaggeration
(tạm dịch là cường điệu, phóng đại) những chuyển động nhân vật, tạo
nên sự linh hoạt cực kỳ thú vị và thích hợp với nhịp nhanh của hoạt
hình.
Phim hoạt hình “chân chính” phải mang đặc tính như vậy.
“Up” vừa là một bộ phim bom tấn về thương mại, nhưng cũng là một
tác phẩm nghệ thuật xuất sắc mang tính triết lý cao, gây nhiều cảm xúc
cho người xem (Chie xem đi xem lại, không dưới 10 lần). Chẳng hề vô
lý khi “Up” đạt giải Oskar cho phim hoạt hình hay nhất, vượt qua rất
nhiều đối thủ nặng ký từ các hãng phim lớn khác.
Trong khi đó, phim hoạt hình Nhật 2D (vì ChiE đua theo Pha Lê so
sánh giữa 2D và 3D, hơi khập khiễng tí nhưng không sao) và cả
Mononoke đều mắc phải tình trạng chuyển động Fix quá nhiều và tận
dụng Sự lặp lại động tác (trong hoạt hình hay gọi nôm na là các
“xích”). Làm như vậy sẽ tiết kiệm được rất nhiều thời gian và kinh phí
dành cho việc diễn động, vốn là công đoạn khó và quan trọng nhất
trong sản xuất hoạt hình.
Ví dụ ở nhiều cảnh trong Mononoke, khi nhân vật đứng yên và nói, thì
ta chỉ thấy miệng nhân vật mấp máy, đôi mắt hơi xao động, còn khuôn
mặt và hình thể không có nhiều biểu cảm. Hoặc khi tay nhân vật giơ lên
diễn tả, thì phần thân và đầu của nhân vật fix nguyên, tận dụng lại hình
vẽ thân và đầu của đoạn giây trước. Trông rất cứng. Như kiểu họ “để
dành” đất diễn cho các cảnh hoành tránh thì phải.
Cảnh phim Công chúa Mononoke (Công chúa Sói)
Điểm mạnh của hoạt hình Nhật luôn là nhân vật đẹp, bối cảnh tỉ mỉ đến
từng chi tiết nhỏ xíu khiến người xem cực “choáng’, nhưng Animation
lại chính là điểm kém nhất của họ – theo đánh giá của giới Animator từ
nhiều nước có nền hoạt hình phát triển, mà Chie từng may mắn được
“phỏng vấn”.
Đoạn chuyển động của thần Sói trong Mononoke dù đã rất “ khủng”
cũng không thể bằng những trường đoạn hoành tráng trong phim của
Disney hoặc Dreamworks.
Đơn cử như cảnh hàng trăm con linh dương đầu bò lao từ trên núi
xuống, khói bụi cuồn cuộn dữ dội, còn vua Sư tử cha liều lĩnh chạy
ngược chúng, bị va phải đến bầm dập, xả thân cứu đứa con bé bỏng
đang sợ sệt co rúm giữa ‘bão’ linh dương (cảnh này xúc động kinh
điển). Họa sĩ của Disney siêu đẳng đến nỗi diễn được những góc quay
như thể camera đặt dưới hàng ngàn đôi chân đang phi hùng hục của đàn
linh dương đầu bò.
Simba chạy trốn đám linh dương đầu bò
Hoặc trong phim Tiểu Mã Vương, chúng ta thấy diễn xuất của đàn ngựa
phi nước đại trên thảo nguyên mênh mông, những vó ngựa uyển
chuyển, thân chúng chuyển động tinh tế như thấy sự rung lên của từng
khối cơ bên trong, bờm được vẽ mềm như cảm được từng sợi mỏng
tang bay trong gió…..
Rồi cảnh bão tuyết kinh hoàng tràn xuống, đổ ập chôn vùi rất rất đông
binh lính giữa trận đánh trong Hoa Mộc Lan. Và nếu kể đến phim Mỹ,
không thể không nhắc đến cảnh xe ngựa của hoàng tử Moses phi điên
cuồng trên những giàn dáo, chạy trốn trước khi giàn dáo và tượng
Pharaoh khổng lồ bị sập trong phim Hoàng tử Ai Cập của hãng
Dreamworks – với kinh phí chừng 60 triệu USD.
“Dân Mỹ cứ hay cho mình là ‘nhất’ và hay so thành tích của người
khác với thành tích của mình” (trích nhời Pha Lê)
Kết luận của Chie: hoạt hình Mỹ vẫn là số 1, Nhật đứng thứ 3, sau
Pháp. Và trong điện ảnh, “dân Mỹ tự cho mình là nhất” hoàn toàn
không phải sự kiêu ngạo phi lý.
