PHÒNG VÀ SƠ CỨU NGỘ ĐỘC
STRYCHNINE/ MÃ TIỀN
1. Giới thiệu:
- Strychnine: được sử dụng làm hoá chất diệt động vật gây hại (ví dụ diệt chuột),
làm thuốc (thường trước đây) như thuốc nhuận tràng, kích thích thần kinh, tim
mạch, chữa liệt dương, chữa rắn độc cắn. Nói chung các thuốc này cho tới nay đều
cho thấy kém hoặc không có tác dụng và nguy hiểm.
- Mã tiền: là tên một loại cây (tên khoa học: Strychnos nux-vomica L.,), thường ở
vùng rừng núi. Hạt có chứa strychnine, là một vị thuốc có độc tính cao trong y học
dân tộc.
- Strychnine/mã tiền là chất rất độc với hệ thần kinh.
2. Biểu hiện ngộ độc:
Sau khi ăn, uống khoảng 15 phút, bạn có thể thấy người bệnh biểu hiện:
- Kích thích, biểu hiện kiểu co giật, co cứng và rất đau ở các cơ: há miệng khó,
cứng gáy, cảm giác thắt ngực, ưỡn cong lưng. Co giật từng bộ phận hoặc toàn
thân. Bệnh nhân thường vẫn tỉnh táo trong khi và sau cơn co giật, nhưng nếu co
giật nhiều có thể dẫn tới bất tỉnh, có thể tử vong.
- Co cứng, co giật rất dễ xuất hiện khi bệnh nhân bị các kích thích bên ngoài tác
động: tiếng động, ánh sáng, va chạm.
- Thở nhanh, mạch nhanh hoặc chậm, yếu, vã mồ hôi, tím tái.
- Tăng nhiệt độ cơ thể, tiểu tiện ít.
- Bệnh nhân có thể tử vong nhanh chóng. Nếu được cứu chữa kịp thời thì kết quả
thường tốt.
3. Sơ cứu:
- Gây nôn (bằng biện pháp cơ học): chỉ làm với bệnh nhân từ 2 tuổi trở lên, khi
bệnh nhân tỉnh táo, nói được rõ và mới ăn, uống chất độc xong trong vòng 1 giờ.
Cho bệnh nhân tự uống nước, sau đó dùng ngón tay, cán bàn chải đánh răng hoặc
tăm bông ngoáy họng tự gây nôn.
- Uống than hoạt: nếu bệnh nhân tỉnh, nói được rõ, tự uống được, trên 2 tuổi và
mới ăn, uống xong trong vòng vài giờ. Liều 1 gam than hoạt cho 1 kg cân nặng
của bệnh nhân.
- Bệnh nhân co giật, co cứng: không để bệnh nhân ngã, đặt t thế nằm ngửa, cổ
ngửa và quay sang một bên hoặc cả ngời nằm nghiêng sang một bên. Không dùng
vật cứng để chèn vào miệng bệnh nhân để chống cắn (động tác này không thực sự
cần thiết và có thể gây hại thêm).
- Thở yếu, chậm, ngừng thở hoặc tím tái: đặt bệnh nhân nằm ngửa, cổ ngửa, dùng
ngón tay móc lấy bỏ các mảnh thức ăn, dị vật trong miệng và hô hấp nhân tạo trực
tiếp (thổi ngạt) bằng phơng pháp miệng-miệng hoặc miệng mũi.- Bệnh nhân
ngừng tuần hoàn: xin xem thêm phần sơ cấp cứu bệnh nhân ngừng tuần hoàn.
4. Phòng tránh:
- Cẩn thận khi bảo quản và sử dụng hoá chất (xin xem thêm phần phòng tránh ngộ
độc hoá chất gia dụng).
- Không nên sử dụng strychnine hoặc mã tiền làm thuốc.
- Bảo quản thuốc cẩn thận tại gia đình: các chai, lọ,…thuốc cần ghi nhãn mác rõ
ràng, để trong các ngăn, tủ,… và khoá lại hoặc ở vị trí xa tầm với của trẻ em
