Phun xăng đi n tệ ử
I, Gi i thi u chung:ớ ệ
H th ng phun xăng đi n t (FI-Fuel Injection system) th ng hi uệ ố ệ ử ươ ệ
đ c quy n c a Honda là PGM-FI đ c đ a vào xe g n máy t nămộ ề ủ ượ ư ắ ừ
1992 v i xe scooter model Pantheon châu Âu. Năm 1982 xe Hondaớ ở
CX500TURBO là xe mang th ng hi u đ u tiên c a đ ng c FI trênươ ệ ầ ủ ộ ơ
th gi i.ế ớ
H th ng FI cho phép gi m 1/3 khí th i Hydro-carbon, khí CO - đápệ ố ả ả
ng tiêu chu n EURO và v n hành ti t ki m xăng nh t. Đ có đ cứ ẩ ậ ế ệ ấ ể ượ
tính năng v môi tr ng, ti t ki m nhiên li u thì h th ng FI có khácề ườ ế ệ ệ ệ ố
đ ng c thông th ng, cách v n hành, b o d ng không? Chúng taộ ơ ườ ậ ả ưỡ
cùng nhau trao đ i nhé:ổ
1. Mô hình c b n c a đ ng c FI:ơ ả ủ ộ ơ
V c b n thì đ ng c FI cũng gi ng nh đ ng c thông th ng. Chề ơ ả ộ ơ ố ư ộ ơ ườ ỉ
khác nhau ch thay b ng phun xăng qua kim xăng, FI phun quaở ỗ ằ
van đ c đi u khi n b i h th ng ECU (engine control unit )-t mượ ề ể ở ệ ố ạ
d ch là b đi u khi n đ ng c . ECU s căn c vào các đ u c m bi nị ộ ề ể ộ ơ ẽ ứ ầ ả ế
- sensor
Trong đó c b n bao g m 3 c m bi n chính đó là c m bi n v : Ta -ơ ả ồ ả ế ả ế ề
Nhi t đ đ ng c , TPS - V trí c a ga, Pb - L ng phun xăng trongệ ộ ộ ơ ị ủ ượ
ng. Tôi không ph i là th c khí nh ng đã b t đ u th y quá trìnhố ả ợ ơ ư ắ ầ ấ
ph c t p c a h th ng FI. Và câu h i đ t ra là ECU, các b c mứ ạ ủ ệ ố ỏ ặ ộ ả
bi n n m đâu? Nó có d b l y tr m không?ế ằ ở ễ ị ấ ộ
Sau khi nghiên c u thì tôi đ a các b n tham kh o các h th ng FI.ứ ư ạ ả ệ ố
H th ng FI c b n có 8 b ph n chính:ệ ố ơ ả ộ ậ
1. ECU - B đi u khi n đ ng c :ộ ề ể ộ ơ
Nó n m ngay c nh ch hoà khí, đ c thi t k r t nh g n - tôi ch aằ ạ ế ượ ế ế ấ ỏ ọ ư
m máy tham kh o xem có c n làm đai b o v . M c dù khi muaở ả ầ ả ệ ặ
SCR tôi đã xem đ ng c c a nó sau khi tháo yên xe.ộ ơ ủ
H th ng ECU th c ch t là b vi x lý 32 bit - l n h n b vi x lý đ uệ ố ự ấ ộ ử ớ ơ ộ ử ầ
tiên c a Intel là 8 bit. ECU s đi u khi n m c đ phun xăng đã đ củ ẽ ề ể ứ ộ ượ
l p trình thong qua các c m bi n. C m bi n mà b n d dàng nh nậ ả ế ả ế ạ ễ ậ
th y nh t đó là đ ng h báo nhi t đ .ấ ấ ồ ồ ệ ộ
So v i b ECU 32 bit có t c đ x lý nhanh h n ECU 16bit cũ là 3.5ớ ộ ố ọ ử ơ
l n.ầ
2. H th ng b m xăng:ệ ố ơ
M t trong nh ng h th ng không th thi u c a FI đ y là b m xăng.ộ ữ ệ ố ể ế ủ ấ ơ
B m xăng s tăng áp su t đ đ m b o đ phum xăng t t trong m iơ ẽ ấ ể ả ả ộ ố ọ
tr ng h p.ườ ợ
H th ng b m xăng bao g m máy b m, l c xăng, b t o áp l cệ ố ơ ồ ơ ọ ộ ạ ự
phun. Vì th cho nên bình xăng c a FI có th đ t d i g m nh xeế ủ ể ặ ở ướ ầ ư
SCR vì đã có máy b m không c n đ n treo cao nh đ ng c thôngơ ầ ế ư ở ộ ơ
th ng. Đây cũng là v n đ quan tr ng n u nh đi h t xăng thì s bườ ấ ề ọ ế ư ế ẽ ị
e, ch a bi t là có b cháy máy b m hay không? nên các b n nh đư ế ị ơ ạ ớ ổ
xăng ngay khi g n h t.ầ ế
3. H th ng c m bi n nhi t:ệ ố ả ế ệ
H th ng này thông báo cho ECU bi t nhi t đ c a đ ng c đ đi uệ ố ế ệ ộ ủ ộ ơ ể ề
ch nh ho t đ ng. SCR làm mát b ng n c và qu t c ng b c choỉ ạ ộ ằ ướ ạ ưỡ ứ
phép gi m t i đa nhi t đ đ ng c đ tăng hi u su t. Theo tôi chú ýả ố ệ ộ ộ ơ ể ệ ấ
c a b ph n này là ki m tra ngay m c dung d ch n u th y đ ng hủ ộ ậ ể ứ ị ế ấ ồ ồ
báo nhi t quá cao. Thông th ng thì h th ng làm máy b ng n cệ ườ ệ ố ằ ướ
làm vi c trong chu trình kín nên s th t thoát dung d ch làm mát sệ ự ấ ị ẽ
r t ít. Kho ng 2-3 tháng chúng ta nên ki m tra m c dung d ch, n uấ ả ể ứ ị ế
xu ng đ n m c lower thì nên đ thêm. Đ thêm b ng dung d ch màuố ế ứ ổ ổ ằ ị
xanh - hình nh sunphát đ ng đ ch ng t o c n trong két n c.ư ồ ể ố ạ ặ ướ
4. Đ u phun xăng - injectorầ
Đ u phun xăng cũng gi ng nh đ u phun n c r a xe. Nó s phunầ ố ư ầ ướ ử ẽ
l ng xăng theo s đi u ch nh c a ECU. Đ u này có l s không bượ ự ề ỉ ủ ầ ẽ ẽ ị
mòn nh đ ng c thông th ng dùng kim xăng. Hy v ng xăng ch yư ộ ơ ườ ọ ả
đá mòn cũng ph i 10 năm.ả
5. ng d n xăng:Ố ẫ
Cũng nh các lo i đ ng c khác ng d n xăng b t đ u t bình xăngư ạ ộ ơ ố ẫ ắ ầ ừ
đ n ch hoà khí.ế ế
4. T m g i là h th ng ch hoà khí:ạ ọ ệ ố ế
Hôm nay chúng ta tham kh o đ n h th ng này, nó r t ph c t p.ả ế ệ ố ấ ứ ạ
Nh đã nói trên FI g m 3 c m bi n nh đã nêu, trong h th ngư ở ồ ả ế ư ệ ố
này còn có thêm 2 c m bi n n a. Các b ph n c a nó bao g m:ả ế ữ ộ ậ ủ ồ
- Qu gaả
- C m bi n v góc ga (góc tay ga khi chúng ta v n tăng gi m t c)ả ế ề ặ ả ố
- Van đi u khi n t c đ đ ng cề ể ố ộ ộ ơ
- C m bi n v áp su tả ế ề ấ
- C m bi n nhi t (đã nêu)ả ế ệ
Đây là trái tim c a đ ng c FI, chúng ta cũng không ph i là nh ngủ ộ ơ ả ữ
nhà c khí, s a ch a chuyên nghi p nên h th ng này nêu ra ch đơ ử ữ ệ ệ ố ỉ ể
tham kh o. Ch bi t r ng ti n thân c a FI dùng 2 cylinder - (2 piston)ả ỉ ế ằ ề ủ
có kích c r t to và ph c t p.ỡ ấ ứ ạ
Trên đây là hình mô t kích c c a FI ph thông và FI nh g n choả ỡ ủ ổ ỏ ọ
dòng xe g n máy. Các linh ki n đ c g m các b c m bi n, van,ắ ệ ượ ồ ộ ả ế
ECU đ c làm nh g n l i cho đ ng c 1 cylinder cho phân kh i tượ ỏ ọ ạ ộ ơ ố ừ
50-250cc. Nhìn vào m t c t c a h th ng chúng ta th y nó r t nhặ ắ ủ ệ ố ấ ấ ỏ
g n.ọ
Nhìn vào m t c t c a ECU tôi cũng không có gì ng c nhiên nh ngặ ắ ủ ạ ư
s có băn khoăn b i vì dù sao thì ECU cũng đ t g n đ ng c do đóẽ ở ặ ầ ộ ơ
nhi t đ s cao h n 1 s n i khác. B n ch t ECU là b vi x lý màệ ộ ẽ ơ ố ơ ả ấ ộ ử
là linh ki n bán d n thì ph thu c l n vào nhi t đ . N u nhi t đ môiệ ẫ ụ ộ ớ ệ ộ ế ệ ộ
tr ng mùa hè vào kho ng 30 đ khi ho t đ ng ho c đ ch n ngườ ả ộ ạ ộ ặ ỗ ỗ ắ
s l n h n nhi u. N u đ bán d n dân d ng thì kho ng trên 40 đ làẽ ớ ơ ề ế ồ ẫ ụ ả ộ
ho t sai l ch, không bi t nhà thi t k s d ng công ngh gì?ạ ệ ế ế ế ử ụ ệ
M i b ph n cũng g n đ y ch ? không đ n n i c ng k nh và dọ ộ ậ ọ ấ ứ ế ỗ ồ ề ễ
tháo ra. H th ng FI ph thu c chính vào các c m bi n thông quaệ ố ụ ộ ả ế
ch ng trình đã đ c l p trình s n. Nh v y s có câu h i là khôngươ ượ ậ ẵ ư ậ ẽ ỏ
ph i các thi t b (b c m bi n, van) đ u có đ chính xác nh nhauả ế ị ộ ả ế ề ộ ư
nên n u c dùng m t ch ng trình l p s n thì cũng có sai s doế ứ ộ ươ ậ ẵ ố
chính thi t b trên gây ra. H i tr c tôi có th y có công ty l p trìnhế ị ồ ướ ấ ậ
cho h p đen c a ô tô (lo i TURBO) đáp ng đúng các thông s v tộ ủ ạ ứ ố ậ
t c a xe và còn nâng thêm c hi u xu t. Th cho nên 1 s nhàư ủ ả ệ ấ ế ố
cung c p xe khuy n cáo không nên sài ph n m m này vì n u có sấ ế ầ ề ế ự
c h không ch u trách nhi m. Đ t gi thi t VN có công ty N l pố ọ ị ệ ặ ả ế ở ặ
trình b ECU cho phép b n đi 100km có 1.8L mà v n đ m b o đ cộ ạ ẫ ả ả ượ
đ gia t c & t c đ thì b n tính sao? Có nâng c p không?ộ ố ố ộ ạ ấ
7-8 Là c m bi n t c đ & c m bi n đ nghiêngả ế ố ộ ả ế ộ
Ph n k t:ầ ế
Nh các ph n nêu trên bao g m có t i 8 b ph n chính c a hư ầ ồ ớ ộ ậ ủ ệ
th ng FI. Bài vi t này cũng không mang tính ch t li t kê h t, chínhố ế ấ ệ ế
xác m i linh ki n c a FI. Ch mong m i ng i hi u s v FI và traoọ ệ ủ ỉ ọ ườ ể ơ ề
đ i thêm xoay quanh làm th nào đ t i u chi c xe ta đang dùng.ổ ế ể ố ư ế
Tôi nghe m i ng i nói là xe ô tô lo i TURBO hay xe máy FI đi vàoọ ườ ạ
ch nào ng p n c thì coi nh toi luôn. Sau khi nghiên c u h th ngỗ ậ ướ ư ứ ệ ố