PhươngphápgiảibàitậpvềADNARN
Dạng1.Xácđịnhtrìnhtựnuclêôtit
Chobiết:Trìnhtựnuclêôtittrênmộtmạchcủagen.
Yêucầu:
+Xácđịnhtrìnhtựnuclêôtittrêngen(ADN).
+HoặcxácđịnhtrìnhtựnuclêôtitARNdogenphiênmã.
Cáchgiải:
+XácđịnhtrìnhtựnuclêôtittrênmạchcònlạicủaADN(gen):
CăncứnguyêntắccấutạocủaADN,cácđơnphâncủahaimạchliênkếtvớinhautheo
nguyêntắcbổsung:
AliênkếtvớiT;GliênkếtvớiX.
+XácđịnhtrìnhtựnuclêôtittrênARN:
Căncứcơchếquátrìnhphiênmã,phântửARNchỉđượctổnghợptừmạchgốccủagen.
Cácđơnphâncủamạchgốcliênkếtvớicácnuclêôtitmôitrườngnộibàotheonguyêntắcbổ
sung
AmạchgốcliênkếtvớiUmôitrường
TmạchgốcliênkếtvớiAmôitrường
GmạchgốcliênkếtvớiXmôitrường
XmạchgốcliênkếtvớiGmôitrường
Vídụ1:Mộtgenchứađoạnmạchcótrìnhtựnuclêôtitlà...AGXTTAGXA....
Xácđịnhtrìnhtựnuclêôtittươngứngtrênmạchbổsung.
Hướngdẫngiảibàitập
TheoNTBScácnuclêôtittrêngenliênkếtvớinhautheonguyêntắcAliênkếtvớiT,Gliênkết
vớiX
Vậy:Mạchcótrìnhtự:...AGXTTAGXA....
Mạchbổsunglà:...TAGAATXGA...
Vídụ2:Mộtgenchứađoạnmạchbổsungvớiđoạnmạchmangmãgốccótrìnhtựnuclêôtitlà:
...AGXTTAGXA....
Xácđịnhtrìnhtựcácribônuclêôtitđượctổnghợptừđoạngennày.
Hướngdẫngiảibàitập
Khibiếtmạchbổsung=>Xácđịnhmạchgốc=>xácđịnhARN(theonguyêntắcbổ
sung)
Giải
TheoNTBS:CácnuclêôtittrêngenliênkếtvớinhautheonguyêntắcAliênkếtvớiT,Gliên
kếtvớiX
Trongquátrìnhphiênmãcácnuclêôtittrêngenliênkếtvớicácnuclêôtitmôttrường
theonguyêntắc:
AmạchgốcliênkếtvớiUmôitrường
TmạchgốcliênkếtvớiAmôitrường
GmạchgốcliênkếtvớiXmôitrường
XmạchgốcliênkếtvớiGmôitrường
Theobàira:mạchbổsungcủagen:...AGXTTAGXA....
=>Mạchgốccủagen:...TXGAATXGT....
=>ARN...AGXUUAGXA....
Lưuý:TrìnhtựnuclêôtitmARNgiốngtrìnhtựnuclêôtitcủamạchbổsung(ThayTbằngU)
Dạng2.Xácđịnhtrìnhtựnuclêôtitcủagen(ADN)khibiếttrìnhtựnuclêôtitcủaARN.
Cáchgiải:Căncứnguyêntắcbổsungtrêngenvàquátrìnhphiênmã
+XácđịnhtrìnhtựnuclêôtittrênmạchmangmãgốccủaADN(gen)
+Xácđịnhtrìnhtựnuclêôtittrênmạchbổsung.

Vídụ:PhântửmARNchứađoạnmạchcótrìnhtựnuclêôtitlà...AGXUAGXA....
Xácđịnhtrìnhtựnuclêôtittươngứngtrêngen.
Hướngdẫngiảibàitập
mARN...AGXUUAGXA....
Mạchgốc:...TXGAATXGT....
Mạchbổsung:...AGXTTAGXA....
Dạng3.Xácđịnhsốnuclêôtit,sốliênkếthyđrô,chiềudàigen,sốliênkếtpeptit...
Mộtsốlưuý:
Virut,ADNchỉcó1mạch.
Ởtinhtrùngvàtrứng,hàmlượngADNgiảm1/2hàmlượngADNtrongtếbàosinhdưỡng.
Ởkỳđầu,kỳgiữa,kỳsau:hàmlượngADNgấp2hàmlượngADNởcácgiaiđoạnkhác.
Giớithiệumộtsốcôngthứcđểgiảibàitập
1.Tínhchiềudàigen:lgen=3.4.N/2
2.N=2l/3,4=A+T+G+X=2A+2G
3.A=T;G=X.=>A+G=T+X
4.%A=%T;%G=%X.=>%A+%G=%T+%X=50%.
5.Sốchukìxoắn:(C)=N/20
6.Sốbộbamãhóa=N/6
6.Tínhsốaxitamin:
6.1.Sốaxitamintrongchuỗipôlipeptitđượctổnghợp(genphiênmã1lần,1ribôxômtrượttquakhônglặp
lại:):N/61
6.2.Sốaxitaminmôitrườngcungcấptrongdịchmãkhigenphiênmã1lần,1ribôxômtrượt
quakhônglặplại:
N/62
6.3.Genphiênmãklần.TrênmỗiphântửmARNthamgiadịchmãcónRibôxômcùngtrượt
quamlần.Sốaxitaminmôitrườngcungcấplà:k.n.(m+1)(N1)
6.4.Genphiênmãklần.TrênmỗiphântửmARNthamgiadịchmãcónRibôxômcùngtrượt
qua,lặplạimlần.Sốaxitaminmôitrườngcungcấplà:
7.SốLiênkếthiđrôcủagen:H=2A+3G(lk)
8.KhốilượngphântửADN(gen):MADN=N.300(đvC).
9.Sốliênkếtphôtphođieste
9.1.Sốliênkếtphôtphođiestetrênmộtmạch=sốliênkếtphôtphođiestetrênARN=N1.
9.2.SốliênkếtphôtphođiestetrêncảphântửADN=2N2.
10.Sốgenconđượctạorasauklầntáibản:2k.
11.Sốgenconcó2mạchhoàntoànmớiđượctạorasauklầntáibản:2k2.
12.Sốnuclêôtittrongcácgenconkhigentáibảnklần:N.2k
13.Sốnuclêôtitmôitrườngcungcấpkhigentáibảnklần:N.(2k1)
14.SốnuclêôtittrêncácphântửmARNkhigenphiênmãklần:k.N/2
15.Sốliênkếtpeptittrênchuỗipôlipeptit=sốaxitamintrongphântửprôtêin1
16.Sốnutừngloạitừngmạchvàcảgen:
A1=T2%A1=%T2
T1=A2%T1=%A2
G1=X2%G1=%X2
X1=G2%X1=%G2
=>A=T=A1+A2=T1+T2=A1+T1=A2+T2
G=X=G1+G2=X1+X2=G1+X1=G2+X2
17.Phiênmã:(ĐơnphâncủaARNlàrNu)
GọisốnutừngloạicủaARNlàrA,rU,rX,rGthì
TheoNTBS:
rA=Tmạchgốc.%rA=%Tmạchgốc
rU=Amạchgốc.%rU=%Amạchgốc.
rX=Gmạchgốc%rX=%Gmạchgốc
rG=Xmạchgốc%rG=%Xmạchgốc
VìAmạchgốc+Tmạchgốc=Agen=Tgen
=>rA+rU=Agen=Tgen
rG+rX=Ggen=Tgen
18.KhốilượngARN:Ngen/2.300ĐVC
19.SốLkhiđrôbịpháhủy:Hpháhủy=Hgen.(2k–1).
20.SốLKhiđrôhìnhthành:Hht=H.2k
21.Sốribônuclêôtit(rNu)môitrườngcungcấpchogenphiênmãKlần:
rAmt=rA.K=Tgốc.K
rUmt=rU.K=Agốc.K
rXmt=rX.K=Ggốc.K
rGmt=rG.K=Xgốc.K
22.Sốliênkếtpeptitđượchìnhthànhkhicácaxitaminliênkếtnhau=sốphântửH2O=sốaa
1.
Bàitoán1.Mộtgencóchiềudàilà5100A0,sốnuclêôtitloạiAdeninchiếm20%.Hãyxácđịnh:
1.Sốlượngtừngloạinuclêôtittrêngen.
2.Sốliênkếthydrocủagen
3.SốnucleotitrênmARNdogenphiênmã
4.Sốchukỳxoắncủagen.
5.Sốbộbamãhóa(Triplet)trêngen.
6.Sốaxitamintrongchuỗipôlipeptitđượctổnghợpkhigenphiênmã1lần,mARNcó1riboxomtrượtqua
khônglặplại.
7.SốliênkếtphotphodiestetrênmỗimạchvàtrênphântửADN.
8.Gentiếnhànhtáibản3lần,xácđịnhsốgenconđượctạothành.
9.Sốnuclêôtittrongcácgenconkhigentáibản3lần.
10.Gentáibản3lần,xácđịnhsốnuclêôtitmôitrườngcungcấp.
11.Genphiênmã5lần,xácđịnhsốnuclêôtittrêncácphântửARN.
Hướngdẫngiảibàitập
1.Sốnuclêôtitcủagen(N)N=3000(nu)=>()
Sốnuclêôtittừngloại(A,T,G,X)
TheoNTBS=>%A=%T=20%=>A=T=3000.20%=600(nu)
%G=%X=50%20%=30%=>G=X=3000.30%=900(nu)
2.Sốliênkếthyđrôtrêngen=2A+3G=3000.
3.SốnuclêôtittrênmARN=1500
4.Sốchukỳxoắn=150.
5.Sốbộbamãhóa=500.
6.Sốaxitamintrongchuổipôlipeptitđượctổnghợp=5002=498.
7.Sốliênkếtphotphodieste
Trênmỗimạch=N1=2999.
TrênphântửADN=2N2=5998.
8.Sốgencontạothànhsau3lầntáibản:23=8.
9.Sốnuclêôtittrongcácgenconkhigentáibản3lần=23.3000=24000.
10.Gentáibản3lần,sốnuclêôtitmôitrườngcungcấp=(231).3000=21000.
11.Genphiênmã5lần,sốnuclêôtittrêncácphântửARN=5.1500=7500
Bàitậptựgiải
Bài1.Mộtgencóchiềudàilà4080A0,sốnuclêôtitloạiAdeninchiếm20%.
1.Xácđịnhsốlượngtừngloạinuclêôtittrêngen.
2.Xácđịnhsốliênkếthydrocủagen
3.XácđịnhsốnucleotitrênmARNdogenphiênmã
4.Xácđịnhsốchukỳxoắncủagen.
5.Xácđịnhsốbộbamãhóa(Triplet)trêngen.
6.Xácđịnhsốaxitamintrongchuỗipôlipeptitđượctổnghợpkhigenphiênmã1lần,mARNcó1riboxom
trượtquakhônglặplại.
7.XácđịnhsốliênkếtphotphodiestetrênmỗimạchvàtrênphântửADN.
8.Gentiếnhànhtáibản3lần,xácđịnhsốgenconđượctạothành.
9.Xácđịnhsốnuclêôtittrongcácgenconkhigentáibản3lần.
10.Gentáibản3lần,xácđịnhsốnuclêôtitmôitrườngcungcấp.
11.Genphiênmã5lần,xácđịnhsốnuclêôtittrêncácphântửARN.
12.XácđịnhsốphântửH2Ođượcgiảiphóngđểhìnhthànhchuỗipôlipeptit.
Bài2.Mộtgencótổngsốnuclêôtitlà3000.SốnuclêôtitloạiAdeninchiếm20%.
1.Xácđịnhsốlượngtừngloạinuclêôtittrêngen.
2.Xácđịnhsốliênkếthydrocủagen
3.XácđịnhsốnuclêôtittrênmARNdogenphiênmã
4.Xácđịnhsốchukỳxoắncủagen.
5.Xácđịnhsốbộbamãhóa(Triplet)trêngen.
6.Xácđịnhchiềudàigen.
6.Xácđịnhsốaxitamintrongchuỗipôlipeptitđượctổnghợpkhigenphiênmã1lần,mARNcó1riboxom
trượtquakhônglặplại.
7.XácđịnhsốliênkếtphotphodiestetrênmỗimạchvàtrênphântửADN.
8.Gentiếnhànhtáibản3lần,xácđịnhsốgenconđượctạothành.
9.Xácđịnhsốnuclêôtittrongcácgenconkhigentáibản3lần.
10.Gentáibản3lần,xácđịnhsốnuclêôtitmôitrườngcungcấp.
11.Genphiênmã5lần,xácđịnhsốnuclêôtittrêncácphântửARN.
Bài3.Mộtgencó3120liênkếthiđrôvàcó480Adenin.
1.Tínhsốlượngvàtỷlệnuclêôtitcủamỗiloạicủagen.
2.XácđịnhsốnuclêôtittrênmARNdogenphiênmã
3.Xácđịnhsốchukỳxoắncủagen.
4.Xácđịnhsốbộbamãhóa(Triplet)trêngen.
5.Xácđịnhchiềudàigen.
6.Xácđịnhsốaxitamintrongchuỗipôlipeptitđượctổnghợpkhigenphiênmã1lần,mARNcó1riboxom
trượtquakhônglặplại.
7.XácđịnhsốliênkếtphotphodiestetrênmỗimạchvàtrênphântửADN.
8.Gentiếnhànhtáibản3lần,xácđịnhsốgenconđượctạothành.
9.Xácđịnhsốnuclêôtittrongcácgenconkhigentáibản3lần.
10.Gentáibản3lần,xácđịnhsốnuclêôtitmôitrườngcungcấp.
11.Genphiênmã5lần,xácđịnhsốnuclêôtittrêncácphântửARN.
Bài toán 2.Vùng mã hóa của gen (không kể codon kết thúc) gồm 735 cặp bazơ nitơ. Tính khối lượng phân
tử protein do gen mã hóa biết khối lượng phân tử trung bình của 1 axit amin dạng chưa mất nước là 122
có5liênkếtđissulfithìnhthànhtựpháttrongquátrìnhcuộngậpcủaphântửproteinnày.
Bàigiải
Sốbộ3thamgiatổnghợpprôtêin=245
=>Sốaatrongphântửprôtêin=Sốaatạothành1=2451=244
Sốphântửnướctạothànhkhihìnhthànhchuỗipolipeptit=2451=244.
Khiaamởđầutáchkhỏichuỗipôlipeptit=>có1phântửnướckếthợptạophảnứngthủyphân.
=>Toànbộquátrìnhđãgiảiphóngra2441=243phântửnước.
SốnguyêntửH2tạocầuđisulfit=5.2=10
=>Khốilượngprôtêin=Sốaa.MaaSốH2O.18mH2táchratạocầuđisulfit
=244.122243.1810=29768437410=25384.
Dạng4.Xácđịnhsốbộba,chiềudàigenkhibiếtsốaxitamin
Bàitoán1.Trongquátrìnhdịchmã,đểtổnghợp1chuỗipôlipeptitcầnmôitrườngcungcấp249axitamin.
1.Xácđịnhsốnuclêôtittrêngen.
2.XácđịnhsốnuclêôtittrênmARNdogenphiênmã.
3.Xácđịnhsốchukỳxoắncủagen.
4.Xácđịnhchiềudàigen.
5.Tínhsốliênkếtpeptittrênchuỗipôlipeptit.
Hướngdẫngiảibàitập
1.Sốnuclêôtittrêngen=(249+1)x6=1500.
2.SốnuclêôtittrênmARNdogenphiênmã=1500/2=750
3.Sốchukỳxoắncủagen=75.
4.lgen=2550A0.
5.Sốliênkếtpeptittrênchuỗipôlipeptit=2491=248.
Bàitoán2.Chuỗipôlipeptithoànchỉnhcó248axitamin.
1.XácđịnhbộbatrênmARN
2.XácđịnhsốnuclêôtittrênmARNdogenphiênmã.
3.Xácđịnhchiềudàigen.
4.Sốliênkếtpeptitđượchìnhthànhđểtạorachuỗipôlipeptit.
Hướngdẫngiảibàitập
1.XácđịnhbộbatrênmARN=248+2=250
2.SốnuclêôtittrênmARNdogenphiênmã=250x3=750
3.lgen=lARN=750x3,4=2550A0.
4.Sốliênkếtpeptitđượchìnhthànhđểtạorachuỗipôlipeptit=248.
Dạng5.Tínhsốnuclêôtitcủatếbàosinhdưỡng,giaotử.
Bàitoán1.MộttếbàolưỡngbộicủamộtloàisinhvậtchứahàmlượngADNgồm6×109cặpnuclêôtit.
1.KhibướcvàokìđầucủaquátrìnhnguyênphântếbàonàycóhàmlượngADNchứabaonhiêucặp
nuclêôtit?
2.Tếbàotinhtrùngchứasốnuclêôtitlàbaonhiêu?
Hướngdẫngiảibàitập
1.HàmlượngADNởkỳđầucósốnuclêôtitlà:2.6.109=12.109cặpnuclêôtit.
2.HàmlượngADNởtinhtrùngcósốnuclêôtitlà:.109=3.109cặpnuclêôtit
Bàitoán2.MộttếbàolưỡngbộicủamộtloàisinhvậtchứahàmlượngADNgồm6×109cặpnuclêôtit.
1.ỞkỳgiữacủaquátrìnhnguyênphântếbàonàycóhàmlượngADNchứabaonhiêucặpnuclêôtit?
2.Tếbàotrứngchứasốnuclêôtitlàbaonhiêu?
Hướngdẫngiải
1.HàmlượngADNởkỳđầucósốnuclêôtitlà:2.6.109=12.109cặpnuclêôtit.
2.HàmlượngADNởtinhtrùngcósốnuclêôtitlà:.109=3.109cặpnuclêôtit
Dạng6.Tínhsốnuclêôtit1mạch,xácđịnhcấutrúcgen.
Lưuý:TheoNTBS,A1=T2;T1=A2;G1=X2;X1=G2.
%A+%G=50%.
N=100x=100x
A1+A2=T1+T2=Agen;G1+G2=X1+X2=Xgen.