Quá trình đồng hóa
amon (ammonium)
Quá trình khử nitrate và cố định
ni tơ phân tử cuối cùng dẫn
đến hình thành NH4
+. NH4
+ cũng
được cây hấp thụ trực tiếp từ đất.
Khác với NO3
-, NH4
+ tích lũy
nhiều sẽ gây độc cho cây. Do đó
cây phải đồng hóa ngay bằng các
con đường chuyển nó vào các hợp
chất hữu cơ như các acid amine,
amid và protein.
Quá trình đồng hóa amon có thể
được thực hiện bằng các con
đường sau:
* Tạo acid amine: Trước hết
NH3 được đồng hóa bằng con
đường amine hóa khử trực tiếp các
cetoacid để tạo thành acid amine.
Đây là con đường chủ yếu tổng hợp
các acid amine ở thực vật bậc cao
và vi sinh vật.
Có các con đường chủ yếu để hình
thành acid amine trực tiếp ở thực
vật:
1. Acid glutamic và phản ứng
khử amine hóa acid µ-
cetoglutaric bởi NH3. Enzyme xúc
tác cho phản ứng này là Glutamate
dehydrogenase Glutamate
dehydrogenase có nhiều ở rễ nên
phản ứng này có thể tiến hành ngay
tại rễ. Enzyme này cũng có vai trò
quan trọng trong quá trình phân
giải acid glutamic trong tế bào.
2. Phản ứng khử amine hóa acid
pyruvic tạo alanine:
3. Phản ứng tạo acid aspartic từ
acid fumaric (phản ứng này không
có sự tham gia của hydro)
4. Phản ứng tạo acid aspartic
bằng phản ứng khử amine hóa
acid oxaloacetic bởi NH3:
5. Sự hình thành acid amine glycine
từ acid glioxylic
Các cetoacid tham gia vào quá trình
đồng hóa sơ cấp NH3 như acid µ-
cetoglutaric, acid oxaloacetic,
acid pyruvic, acid fumaric... đều
là những acid được tạo ra trong
quá trình chuyển hóa glucid. Vì vậy
quá trình trao đổi glucid, đặc
biệt là quá trình chuyển hóa
của acid di và tricarboxylic có
ý nghĩa rất lớn đối với sự đồng hóa
nitơ.
* Các con đường tạo amid
Quá trình tạo thành amid do sự kết
hợp một cách nhanh chóng NH3
với các acid amine tương ứng cũng
là một cách thức đồng hóa amon
quan trọng ở trong cây.