tưíi m¸u niªm m¹c d¹ day ®ưîc dïng ®Ó gi¶i thÝch cho c¬ chÕ
viªm d¹
day m¹n tÝnh còng như gi¶i thÝch lý do t¹i sao cã nhiÒu æ loÐt to va
bÊt
trÞ ë ngưêi cã tuæi.
ư Sù hiÖn diÖn cña xo¾n khuÈn Helicobacter Pylori (HP) ë niªm
m¹c d¹
day-t¸ trang sÏ s¶n sinh ra NH3 võa c¶n trë sù tæng hîp chÊt nhay
võa
lam biÕn ®æi cÊu tróc ph©n tö chÊt nhÇy tõ d¹ng h×nh cÇu sang d¹ng
h×nh phiÕn máng, khiÕn cho líp chÊt nhÇy dÔ bÞ tiªu hñy bëi
pepsin.
Ngoai ra chÝnh Helicobacter Pylori (HP) cßn tiÕt ra protease,
phospholipase, ®éc tè 87 KDA protein va kÝch thÝch tiÕt interleukin
(cid:0) g©y
tæn thư¬ng trùc tiÕp lªn tÕ bao niªm m¹c d¹ day.
ư YÕu tè thÓ t¹ng: nhãm m¸u O cã tÇn suÊt loÐt cao h¬n c¸c nhãm
m¸u
kh¸c, ®iÒu nay cã lÏ liªn quan ®Õn sù ưu tiªn kÕt hîp gi÷a nhãm O
va
HP, sù liªn quan gi÷a HLAB5 antigen víi tÇn suÊt loÐt t¸ trang.
ư Vai trß cña thuèc l¸ trong viÖc øc chÕ tiÕt HCO3 cña tuyÕn tôy,
gia t¨ng
sù tho¸t dÞch vÞ vao t¸ trang ®ång thêi t¹o nªn c¸c gèc tù do g©y
tæn h¹i
®Õn niªm m¹c d¹ day.
2.2. Theo y häc cæ truyÒn
BÖnh loÐt d¹ day-t¸ trang víi biÓu hiÖn l©m sang la ®au vïng
thưîng vÞ
cïng víi mét sè rèi lo¹n tiªu hãa ®ưîc xÕp vao bÖnh lý cña tú vÞ
víi bÖnh danh
la vÞ qu¶n thèng ma nguyªn nh©n cã thÓ la:
ư Nh÷ng c¨ng th¼ng t©m lý kÐo dai như giËn d÷, uÊt øc, khiÕn cho
chøc
n¨ng s¬ tiÕt cña t¹ng can (méc) bÞ ¶nh hưëng, tõ ®ã c¶n trë tíi
chøc n¨ng
gi¸ng n¹p thuû cèc.
ư Nh÷ng c¨ng th¼ng t©m lý kÐo dai như lo nghÜ, toan tÝnh qu¸ møc
còng
như viÖc ¨n uèng ®ãi no thÊt thưêng sÏ t¸c ®éng xÊu tíi chøc n¨ng
kiÖn vËn cña t¹ng tú va ¶nh hưëng xÊu tíi chøc n¨ng gi¸ng n¹p
thñy cèc
cña vÞ.
Trªn c¬ së ®ã, thêi tiÕt l¹nh hoÆc thøc ¨n sèng l¹nh ma YHCT gäi
la han
ta sÏ la yÕu tè lam khëi ph¸t c¬n ®au. Trong giai ®o¹n ®Çu, chøng
vÞ qu¶n
thèng thưêng biÓu hiÖn thÓ khÝ uÊt (trÖ), ho¶ uÊt hoÆc huyÕt ø;
nhưng vÒ
sau do khÝ suy, huyÕt kÐm ma chøng vÞ qu¶n thèng sÏ diÔn tiÕn
theo thÓ tú vÞ
hư han.
129
Copyright@Ministry Of Health
Lo nghÜ,
toan tÝnh
¨n uèng thÊt
thưêng
GiËn d÷, uÊt øc
S¬ TIÕT KIÖN VËN
CAN VÞ Tú
HaN Ta
VÞ KHÝ
UÊT TRÖ
Háa UÊT HUYÕT ø
Tú VÞ
Hư HaN
3.CHÈN §O¸N
3.1. Theo y häc hiÖn ®¹i
3.1.1. TriÖu chøng l©m sang
Nãi chung c¸c triÖu chøng c¬ n¨ng va dÊu hiÖu l©m sang cña bÖnh
loÐt
d¹ day-t¸ trang thưêng nghÌo nan, chØ trong nh÷ng ®ît tiÕn triÓn
bÖnh nh©n
míi cã ®au vïng thưîng vÞ, rèi lo¹n tiªu hãa.
a. Nh÷ng c¬n ®au vïng thưîng vÞ
KÐo dai tõ 15 phót - 1 giê, cã thÓ khu tró ë bªn (T) nÕu la loÐt d¹
day
hoÆc bªn (P) nÕu la loÐt t¸ trang. C¬n ®au cã thÓ lan ra vïng h«ng
sưên (P)
hoÆc cã thÓ chãi ra sau lưng (nÕu loÐt ë thanh sau d¹ day).
C¬n ®au cã tÝnh chu kú va trë nªn ®au dai d¼ng liªn tôc nÕu la loÐt
l©u
ngay hoÆc loÐt x¬ chai.
C¬n ®au thưêng xuÊt hiÖn lóc ®ãi, vÒ ®ªm va gi¶m ngay sau khi
uèng s÷a
hoÆc dung dÞch antacid nÕu la loÐt t¸ trang; thưêng xuÊt hiÖn sau
khi ¨n hoÆc
Ýt thuyªn gi¶m víi antacid nÕu la loÐt d¹ day.
C¬n ®au cã tÝnh chÊt quÆn th¾t hoÆc nãng r¸t, hoÆc nÆng nÒ ©m Ø.
130
Copyright@Ministry Of Health
Trong c¬n ®au, kh¸m cã thÓ ph¸t hiÖn thÊy vïng thưîng vÞ ®Ò
kh¸ng khi
sê n¾n.
b. Nh÷ng rèi lo¹n tiªu hãa
ư T¸o bãn: rÊt thưêng gÆp.
ư N«n möa, buån n«n thưêng x¶y ra trong trưêng hîp loÐt d¹ day
nhưng Ýt
x¶y ra trong loÐt t¸ trang nÕu kh«ng cã biÕn chøng.
BÖnh nh©n ¨n vÉn ngon miÖng nhưng cã c¶m gi¸c chËm tiªu,
thưêng la
nÆng, trưíng bông hoÆc î h¬i, î chua sau c¸c b÷a ¨n.
3.1.2. DÊu hiÖu cËn l©m sang
