1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài luận án
Liên kết đa ngành trong kinh doanh lữ hành quốc tế có vai trò hết sức quan
trọng đối với sự phát triển của hoạt động lữ hành quốc tế nói riêng và phát triển du
lịch nói chung. Với chức năng và vai trò trung gian của mình, các doanh nghiệp lữ
hành quốc tế đặc biệt chú trọng đến việc hình thành, duy trì và phát triển các mối
quan hệ có tính chất đa ngành giữa doanh nghiệp với các nhà cung cấp, chính quyền
và ngƣời dân địa phƣơng tại điểm đến du lịch nhằm mang lại những trải nghiệm tốt
nhất cho du khách quốc tế và tối đa hóa lợi ích cho tất cả các đối tƣợng có liên quan
trong quá trình kinh doanh lữ hành quốc tế. Các nội dung quản trị hoạt động lữ hành
quốc tế của doanh nghiệp lữ hành cũng cần đặt trong mối quan hệ có tính chất đa
ngành, đa lĩnh vực với các đối tƣợng liên quan, đặc biệt là các thành phần trong
chuỗi cung ứng du lịch quốc tế.
Trên thế giới và ở Việt Nam đã có rất nhiều công trình nghiên cứu liên quan
đến đề tài luận án theo nhiều góc độ khác nhau nhƣ các nghiên cứu về quản trị
doanh nghiệp, về du lịch và lữ hành, về quản trị doanh nghiệp lữ hành, về liên kết
đa ngành trong kinh tế, du lịch… Tuy nhiên, các nghiên cứu đó chủ yếu đề cập đến
các khía cạnh tƣơng đối độc lập cả về lý luận và thực tiễn quản trị kinh doanh trong
lĩnh vực du lịch và lữ hành. Việc nghiên cứu các nội dung quản trị hoạt động lữ
hành quốc tế của doanh nghiệp lữ hành trong mối quan hệ đa ngành, đa lĩnh vực
giữa doanh nghiệp lữ hành quốc tế với các nhà cung cấp, chính quyền và ngƣời dân
địa phƣơng tại điểm đến thì chƣa có công trình nghiên cứu nào hệ thống hóa và làm
rõ. Bên cạnh đó, nhiều dữ liệu nghiên cứu trƣớc đó đã không còn tính thời sự và
phù hợp với điều kiện kinh doanh lữ hành quốc tế trên địa bàn Hà Nội hiện nay, do
vậy các giải pháp và kiến nghị đƣa ra không còn khả thi.
Hà Nội có vị trí địa lý thuận lợi, tài nguyên du lịch phong phú, điều kiện kinh
tế, cơ sở hạ tầng kỹ thuật đô thị khá đồng bộ, du lịch Hà Nội có nhiều thuận lợi để
phát triển và trong chính sách phát triển kinh tế – xã hội của Thủ đô đã đặt ra mục
tiêu đƣa du lịch trở thành ngành kinh tế trọng điểm, chiếm 15 – 16% GDP của
2
Thành phố. Trong Nghị quyết của Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội khóa XIV
về phát triển du lịch Hà Nội đến năm 2020 và những năm tiếp theo đã khẳng định
“Xây dựng Hà Nội thực sự là một trung tâm du lịch của cả nƣớc và khu vực, là
trung tâm phân phối khách hàng đầu của cả nƣớc, thực hiện chức năng cầu nối giữa
Thủ đô với các tỉnh, thành phố trong cả nƣớc và quốc tế. Phấn đấu đến năm 2020
đƣa du lịch thành ngành kinh tế trọng điểm của Thủ đô; Hà Nội trở thành thành phố
du lịch mang giá trị của một Thủ đô lâu đời; văn minh, hiện đại; thành phố du lịch
hấp dẫn của khu vực. Đến năm 2030, trở thành thành phố dịch vụ du lịch cao cấp,
điểm đến du lịch đƣợc ƣa chuộng trên thế giới. Phát triển một cách tƣơng xứng các
loại hình du lịch văn hoá; du lịch hội nghị, hội thảo, triển lãm, tổ chức sự kiện; du
lịch sinh thái, nghỉ dƣỡng; du lịch cộng đồng”.
Hà Nội có tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn phong phú, nổi bật là: có
hệ thống hồ đẹp, tạo nên giá trị cảnh quan rất riêng của Hà Nội nhƣ Hồ Tây, hồ
Hoàn Kiếm, hồ Quan Sơn, Suối Hai, đầm Vân Trì..., khu di tích Hoàng Thành
Thăng Long, lễ Hội Gióng ở đền Phù Đổng và đền Sóc, Ca trù đƣợc UNESCO công
nhận là di sản văn hóa thế giới, hệ thống các văn bia tiến sĩ thời Lê Mạc tại Văn
Miếu Quốc Tử Giám đƣợc UNESCO công nhận là di sản tƣ liệu thế giới thuộc
chƣơng trình ký ức thế giới của UNESCO. Ðiều này càng có ý nghĩa khi diện tích
của Hà Nội đƣợc mở rộng gấp 3,6 lần diện tích cũ, làm cho hệ thống tài nguyên du
lịch đƣợc mở rộng, đa dạng, phong phú, tạo ra nhiều tiềm năng cho ngành du lịch.
Với 5.175 di tích, trong đó 1.050 di tích đã đƣợc xếp hạng, đứng đầu cả nƣớc... Hà
Nội cũng là nơi tập trung hệ thống cơ sở văn hoá, thông tin của cả nƣớc nhƣ trung
tâm phát thanh, truyền hình, nhà hát lớn, các bảo tàng lớn; các cơ sở biểu diễn nghệ
thuật dân gian nhƣ nhà hát chèo, múa rối nƣớc rất hấp dẫn đối với du khách quốc tế
và trong nƣớc. Trong những năm gần đây, Hà Nội luôn đƣợc một số tạp chí Du lịch
uy tín hàng đầu Thế giới nhƣ Travel and Leisure (Mỹ), Smart Travel Asia (HKG) tổ
chức bình chọn và đạt danh hiệu Top 10 điểm đến du lịch hấp dẫn nhất Châu Á.
Trong thời gian qua, mặc dù các doanh nghiệp lữ hành quốc tế trên địa bàn
Hà Nội đã rất năng động, sáng tạo trong quản trị hoạt động của doanh nghiệp. Đồng
thời, các doanh nghiệp lữ hành quốc tế cũng đã tận dụng tối đa những lợi thế về môi
3
trƣờng kinh doanh du lịch của Thủ đô và các chính sách hỗ trợ hoạt động lữ hành
quốc tế của Nhà nƣớc và thành phố Hà Nội. Tuy nhiên, trong quản trị hoạt động lữ
hành quốc tế còn bộc lộ nhiều vấn đề nhƣ: chƣa gắn kết đƣợc các nội dung quản trị
hoạt động lữ hành quốc tế của doanh nghiệp trong mối quan hệ với các thành phần
của chuỗi cung ứng du lịch quốc tế; các doanh nghiệp lữ hành quốc tế trên địa bàn
Hà Nội còn hoạt động tƣơng đối riêng rẽ, thiếu sự hợp tác, phối hợp với nhau để
cùng phát triển; mối quan hệ giữa doanh nghiệp lữ hành quốc tế với các nhà cung
cấp, chính quyền và ngƣời dân địa phƣơng tại điểm đến còn khá lỏng lẻo, tự phát
làm ảnh hƣởng rất lớn đến khả năng đáp ứng nhu cầu của du khách quốc tế và yêu
cầu của phát triển du lịch trong điều kiện cạnh tranh hiện nay... Hơn thế nữa, số
lƣợng và cơ cấu các đối tác của doanh nghiệp lữ hành quốc tế trên địa bàn Hà Nội
nói riêng, ở Việt Nam nói chung còn khá hạn chế, chất lƣợng và giá cả hàng hóa,
dịch vụ cung ứng chƣa đồng đều và thiếu tính ổn định… là thách thức không nhỏ
đối với các doanh nghiệp lữ hành quốc tế trong quá trình hoạt động kinh doanh.
Thực tế trên đặt ra những đòi hỏi phải có những nghiên cứu sâu hơn về lý luận và
thực tiễn quản trị hoạt động lữ hành quốc tế theo tiếp cận liên kết đa ngành.
Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của quản trị hoạt động lữ hành quốc tế theo
tiếp cận liên kết đa ngành cả về mặt lý luận và thực tiễn, nghiên cứu sinh quyết định
lựa chọn đề tài “Quản trị hoạt động lữ hành quốc tế theo tiếp cận liên kết đa
ngành trên địa bàn Hà Nội” làm đề tài luận án tiến sĩ kinh tế.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài luận án là đề xuất một số giải pháp và kiến
nghị nhằm hoàn thiện quản trị hoạt động lữ hành quốc tế theo tiếp cận liên kết đa
ngành trên địa bàn Hà Nội.
Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài luận án: Để đạt đƣợc mục đích đề ra, nhiệm
vụ nghiên cứu gồm:
- Hệ thống hóa một số cơ sở lý luận và thực tiễn về quản trị hoạt động lữ
hành quốc tế theo tiếp cận liên kết đa ngành.
- Phân tích, đánh giá thực trạng quản trị hoạt động lữ hành quốc tế theo tiếp
cận liên kết đa ngành trên địa bàn Hà Nội từ năm 2000 đến năm 2016 nhằm chỉ ra
4
những thành công, hạn chế và nguyên nhân của chúng để làm cơ sở cho việc đề
xuất những giải pháp và kiến nghị phù hợp.
- Đề xuất giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện quản trị hoạt động lữ
hành quốc tế theo tiếp cận liên kết đa ngành trên địa bàn Hà Nội.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài luận án là một số vấn đề lý luận và thực
tiễn về quản trị hoạt động lữ hành quốc tế theo tiếp cận liên kết đa ngành trên địa
bàn Hà Nội.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài luận án:
- Về nội dung: Luận án làm rõ một số vấn đề lý luận về liên kết đa ngành trong
kinh doanh lữ hành quốc tế và mô hình chuỗi cung ứng du lịch quốc tế. Mặc dù hoạt
động lữ hành quốc tế bao gồm cả lữ hành inbound và outbound, tuy nhiên, việc liên
kết đa ngành của các doanh nghiệp du lịch trên địa bàn một địa phƣơng thƣờng
hƣớng đến việc đáp ứng tốt nhất nhu cầu của khách inbound và hoạt động kinh doanh
lữ hành inbound. Do đó, luận án tập trung nghiên cứu những nội dung cơ bản của
quản trị hoạt động lữ hành quốc tế nhận khách (inbound), bao gồm: hoạch định, tổ
chức, lãnh đạo và kiểm soát hoạt động lữ hành quốc tế nhận khách (inbound) theo
tiếp cận liên kết đa ngành.
- Về không gian: Luận án nghiên cứu tại các doanh nghiệp lữ hành quốc tế
trên địa bàn Hà Nội trong mối quan hệ với các thành phần của chuỗi cung ứng du
lịch quốc tế của doanh nghiệp nhằm đáp ứng nhu cầu của khách inbound.
- Về thời gian: Cơ sở dữ liệu phân tích của luận án tập trung chủ yếu trong giai
đoạn 2000 – 2016 và đề xuất giải pháp đến năm 2020, tầm nhìn 2030.
4. Những đóng góp mới của luận án
Luận án có một số đóng góp mới về lý luận và thực tiễn nhƣ sau:
- Luận án đã hệ thống hóa và phát triển một số vấn đề lý luận có liên quan
đến liên kết đa ngành trong kinh doanh lữ hành quốc tế và quản trị hoạt động lữ
hành quốc tế theo tiếp cận liên kết đa ngành. Luận án đã xây dựng mô hình liên kết
đa ngành trong kinh doanh lữ hành quốc tế làm cơ sở cho việc hoạch định, tổ chức,
lãnh đạo và kiểm soát hoạt động lữ hành quốc tế của các doanh nghiệp lữ hành. Bên
5
cạnh đó, luận án cũng đã nghiên cứu việc vận dụng quản trị hoạt động lữ hành quốc
tế theo tiếp cận liên kết đa ngành của một số doanh nghiệp lữ hành lớn trong nƣớc
và rút ra bài học cho các doanh nghiệp lữ hành trên địa bàn Hà Nội.
- Thông qua việc sử dụng các dữ liệu thứ cấp, kết hợp với kết quả khảo sát
thực tế, luận án đã tập trung phân tích, đánh giá về thực trạng quản trị hoạt động lữ
hành quốc tế theo tiếp cận liên kết đa ngành của các doanh nghiệp lữ hành trên địa
bàn Hà Nội; các yếu tố môi trƣờng ảnh hƣởng đến quản trị hoạt động lữ hành quốc
tế theo tiếp cận liên kết đa ngành trên địa bàn Hà Nội. Trên cơ sở đó, luận án đã chỉ
ra những thành công và nguyên nhân, những hạn chế và nguyên nhân trong quản trị
hoạt động lữ hành quốc tế theo tiếp cận liên kết đa ngành trên địa bàn Hà Nội từ
năm 2000 đến năm 2016.
- Luận án đã đề xuất một số giải pháp, kiến nghị chủ yếu có khả năng thực
thi góp phần hoàn thiện quản trị hoạt động lữ hành quốc tế theo tiếp cận liên kết đa
ngành trên địa bàn Hà Nội phù hợp với điều kiện đặc thù của các doanh nghiệp lữ
hành trên địa bàn Hà Nội và điều kiện đặc thù phát triển du lịch Hà Nội.
5. Nội dung của luận án
Nội dung chính của luận án đƣợc kết cấu làm 4 chƣơng nhƣ sau:
Chƣơng 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án và
phƣơng pháp nghiên cứu
Chƣơng 2. Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về quản trị hoạt động lữ hành
quốc tế theo tiếp cận liên kết đa ngành
Chƣơng 3. Thực trạng quản trị hoạt động lữ hành quốc tế theo tiếp cận liên
kết đa ngành trên địa bàn Hà Nội
Chƣơng 4. Các giải pháp và kiến nghị hoàn thiện quản trị hoạt động lữ hành
quốc tế theo tiếp cận liên kết đa ngành trên địa bàn Hà Nội.