Một số giải pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non 3- năm học 2019-2020
I. TÊN SÁNG KIẾN:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP DẠY KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ 5-6 TUỔI Ở
TRƯỜNG MẦM NON 3.
II. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI VÀ MÔ TẢ NỘI DUNG:
1. Lý do chọn đề tài:
“Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai”
Trẻ em, đặc biệt là trẻ lứa tuổi mầm non đang trong giai đoạn hình thành và phát
triển nhân cách, trẻ còn non nớt về thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm và thẩm mỹ. Trẻ
phải học mọi điều từ cuộc sống sinh động, đa dạng ở xung quanh để thích nghi và phát triển.
Vì vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi nhằm giúp trẻ thích nghi, hòa nhập ứng phó
với cuộc sống hằng ngày đồng thời giúp trẻ định hướng đúng để phát triển nhân cách toàn
diện là vấn đề phải được quan tâm hàng đầu. Trên thực tế, đối với trẻ em, giáo dục kỹ năng
tự phục vụ không phải là công việc quá to tát mà chỉ là những thao tác đơn giản tự phục vụ
khi còn nhỏ giúp trẻ chủ động, độc lập trong mọi công việc sau này, qua đó tạo cơ hội cho
trẻ sống, phát triển một cách khỏe mạnh về nhận thức, thể chất.
Trẻ mầm non khi đi học sẽ được chuyển từ môi trường gia đình sang tập thể. Môi
trường mới đòi hỏi các em phải có kỹ năng nhất định để hòa nhập. Tuy nhiên, phần lớn trẻ
đến trường đều thiếu thói quen và kỹ năng sống đúng. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6
tuổi không chỉ là nhiệm vụ của giáo viên mà còn là nhiệm vụ của các bậc cha mẹ, người
thân là những người gần gũi nhất với trẻ. Hãy để trẻ làm những việc vừa sức, dạy trẻ cách
chăm sóc bản thân và giúp đỡ những người xung quanh. Khả năng tự phục vụ sẽ giúp trẻ trở
thành người tự lập, tự chủ trong mọi tình huống khác nhau đó cũng là cái đích mà người lớn
chúng ta hướng tới và định hướng cho trẻ.
Trẻ 5-6 tuổi những kỹ năng sống của trẻ chỉ được thực hiện theo khả năng nhận thức
theo lứa tuổi của bản thân, trẻ chưa có kỹ năng trong việc làm của mình như không biết chú
ý lắng nghe, không có khả năng chờ đến lượt và làm việc theo nhóm, điều này làm cho trẻ
không thể tập trung lĩnh hội những điều cô giáo dạy. Vì thế đòi hỏi cần phải có sự hướng
dẫn của người lớn, hàng ngày người mà trẻ tiếp xúc nhiều nhất là cô giáo của trẻ. Hiểu được
sự cần thiết của việc rèn luyện kỹ năng cho trẻ là rất quan trọng cho nên tôi luôn suy nghĩ
phải làm sao để trẻ lớp mình có thể hình thành những kỹ năng sống được tốt nên tôi quyết
định chọn đề tài: “Một số giải pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non
3”.
2. Mô tả nội dung:
Rèn luyện những kỹ năng sống là giáo dục cho trẻ những kỹ năng mạnh dạn tự tin,
hợp tác, khám phá tìm tòi học hỏi, giao tiếp, tự phục vụ, tự bảo vệ, tự lập... những thói quen
được lặp đi lặp lại hằng ngày và trở thành những kỹ năng văn hóa vệ sinh. Đó là những
động tác thói quen như tự ăn, tự vệ sinh răng miệng, tự mặc quần áo, tự thay đồ và gấp đồ
và để đúng nơi qui định, tự buộc tóc, tự sắp xếp chăn gối khi ngủ dậy, biết phân biệt và
tránh xa những nơi nguy hiểm, biết xử lý khi bị ngã, biết bảo vệ môi trường, biết bảo vệ cơ
thể…
2.1. Khảo sát:
Đầu năm học 2019-2020 tôi được Ban lãnh đạo phân công dạy lớp Lá 1 với sỉ số lớp là
41 cháu, qua một tháng (tháng 9) chăm sóc và dạy các cháu thì tôi rất lo lắng vì kết quả đạt
được sau các hoạt động của các cháu còn thấp và đều đặc biệt làm tôi suy nghĩ là đa số các
Lương Thị Hồng Nhung 1
Một số giải pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non 3- năm học 2019-2020
cháu chưa có kỹ năng sống vì sau mỗi giờ hoạt động nhiều trẻ mệt mỏi, uể oải và khả năng
tập trung không lâu và chưa cao. Từ những kết quả đó tôi đã thống kê như sau:
TT Nội dung khảo sát
Thực trạng
Số trẻ Tỷ lệ
1 Trẻ có kỹ năng mạnh dạn tự tin 15/41 36,58%
2 Trẻ có kỹ năng hợp tác nhóm 18/41 43,90%
3 Trẻ có kỹ năng thích khám phá tìm tòi học hỏi 17/41 41,46%
4 Trẻ có kỹ năng giao tiếp 22/41 53,65%
5 Trẻ có kỹ năng tự phục vụ 21/41 51,21%
6 Trẻ có kỹ năng tự bảo vệ 15/41 36,58%
7 Trẻ có kỹ năng tự lập 13/41 31,70%
2.2. Nguyên nhân thực trạng:
- Khi chọn đề tài này tôi gặp không ít những thuận lợi và khó khăn như sau:
+ Thuận lợi:
- Được sự chỉ đạọ sâu sắc về chuyên môn của Phòng giáo dục và Ban giám hiệu nhà
trường cùng với sự quan tâm tạo điều kiện về cơ sở vật chất đầy đủ, tạo được môi trường
hoạt động ở lớp tương đối phong phú.
- Trẻ ở cùng một độ tuổi nên mức độ nhận thức tương đối đồng đều chính vì vậy việc
dạy trẻ cũng gặp nhiều thuận lợi. Trường lớp rộng rãi, thoáng mát có đủ đồ dùng, dụng cụ
phục vụ cho vệ sinh.
- Bản thân được đào tạo và đã trải qua nhiều năm kinh nghiệm thực tế, hàng năm
được học chuyên môn do Phòng tổ chức, Ban giám hiệu thường xuyên bồi dưỡng chuyên
môn của trường, của các trường bạn nên cũng đã học được một số kinh nghiệm .
- Được sự tín nhiệm và tin cậy của phụ huynh.
+ Khó khăn:
- Một số cháu do lần đầu tiên đi học như Thành Phú, Khánh Vy, Trúc Quỳnh chưa
quen với nề nếp của lớp, đi học còn hay khóc đòi ba mẹ.
- Một số cháu được cha mẹ cưng chiều quá mức, muốn gì được nấy, một số trẻ sống
trong môi trường không lành mạnh từ gia đình, thường cho con nghỉ học tuỳ tiện nên ít
nhiều cũng làm ảnh hưởng đến việc học tập của cháu.
- Đa số phụ huynh đều đi làm, lo kinh tế gia đình, chưa hiểu biết và quan tâm đúng
mức đến việc giáo dục kỹ năng sống cho con em mình. Nhiều bậc cha mẹ luôn nóng vội
Lương Thị Hồng Nhung 2
Một số giải pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non 3- năm học 2019-2020
trong việc dạy con, đồng thời lại chiều chuộng con cái khiến trẻ không có kỹ năng tự phục
vụ, kỹ năng sống cần thiết, và trẻ được đáp ứng quá đầy đủ về nhu cầu trẻ cần mà không cần
dùng lời để yêu cầu hoặc xin phép, đây cũng là một trong những nguyên nhân của việc phát
triển kỹ năng sống cho trẻ chưa cao.
- Điều kiện cơ sở vật chất còn hạn chế, diện tích nhà trường quá hẹp, không đủ điều
kiện để xây nhà ăn, khu vui chơi, môi trường cho trẻ hoạt động còn chưa đa dạng chưa
phong phú, trẻ chưa thực sự khai thác được sâu những vấn đề, những điều mà trẻ cần biết và
cần khám phá.
2.3. Đề ra giải pháp:
Qua khảo sát thực trạng của lớp, tôi luôn băn khoăn, suy nghĩ làm thế nào để giáo dục,
uốn nắn cho trẻ mình có những hành vi đúng, cách cư xử lịch sự, văn minh… từ đó tôi càng
mạnh dạn hơn để chọn đề tài “Một số giải pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi ở
trường mầm non 3” và lựa chọn những giải pháp như sau:
- Giải pháp 1: Giáo viên cần chuẩn bị đầy đủ kiến thức và lựa chọn phương pháp trước khi
dạy trẻ.
- Giải pháp 2: Cụ thể hóa nội dung của những kỹ năng cơ bản .
- Giải pháp 3: Rèn luyện cho trẻ các kỹ năng sống một cách thường xuyên, mọi lúc mọi nơi,
thông qua các môi trường lớp học.
- Giải pháp 4: Sử dụng linh hoạt công nghệ thông tin và tạo điều kiện vật chất tối thiểu cần
thiết để trẻ được thường xuyên thực hiện được những kỹ năng sống.
- Giải pháp 5: Tuyên truyền kết hợp với phụ huynh.
2.4. Những nội dung cần đạt:
Sau khi áp dụng “Một số giải pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm
non 3” thì bản thân tôi mong muốn một chỉ tiêu để trẻ đạt ở cuối năm là:
- Trẻ có kỹ năng mạnh dạn tự tin đạt: 97,56%
- Trẻ có kỹ năng hợp tác đạt: 100%
- Trẻ có kỹ năng thích khám phá tìm tòi học hỏi: 97,56%
- Trẻ có kỹ năng giao tiếp: 95,12%
- Trẻ có kỹ năng tự phục vụ: 97,56%
- Trẻ có kỹ năng tự bảo vệ: 100%
- Trẻ có kỹ năng tự lập: 100%
NỘI DUNG KẾT QUẢ CẦN ĐẠT
SỐ TRẺ ĐẠT TỶ LỆ
Trẻ có kỹ năng mạnh dạn tự tin 40 trẻ 97,56%
Trẻ có kỹ năng hợp tác nhóm 41 trẻ 100%
Trẻ có kỹ năng thích khám phá tìm tòi học hỏi 40 trẻ 97,56%
Lương Thị Hồng Nhung 3
Một số giải pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non 3- năm học 2019-2020
Trẻ có kỹ năng giao tiếp 39 trẻ 95,12%
Trẻ có kỹ năng tự phục vụ 40 trẻ 97.56%
Trẻ có kỹ năng tự bảo vệ 41 trẻ 100%
Trẻ có kỹ năng tự lập 41 trẻ 100%
III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
Giải pháp 1: Giáo viên cần chuẩn bị đầy đủ kiến thức và lựa chọn phương pháp
trước khi dạy trẻ.
Trước khi muốn thực hiện dạy trẻ một kỹ năng nào đó bản thân giáo viên phải luôn
chuẩn bị kiến thức sẵn sàng phù hợp với trình độ nhận thức của trẻ để trẻ có thể dễ dàng tiếp
thu kiến thức một cách tự nhiên. Khi chuẩn bị kiến thức chính xác phù hợp với độ tuổi, có
sự chuẩn bị trước hoạt động dạy trẻ sẽ giúp giáo viên dạy trẻ một cách tự tin và trẻ sẽ nắm
được kiến thức một cách nhanh nhẹn và thực hiện các thao tác một cách dễ dàng.
Giáo viên cần tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự
chuyên cần, tích cực của trẻ, giáo viên cần phải biết khai thác phát huy năng khiếu, tiềm
năng sáng tạo ở mỗi trẻ. Vì mỗi đứa trẻ là một nhân vật đặc biệt, phải giáo dục trẻ như thế
nào để trẻ cảm thấy thoải mái trong mọi tình huống của cuộc sống. Thường xuyên tổ chức
các họat động giáo dục chăm sóc giáo dục trẻ một cách thích hợp tuân theo một số quan
điểm: Giúp trẻ phát triển đồng đều các lĩnh vực: Thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm-
xã hội và thẩm mỹ. Phát huy tính tích cực của trẻ, giúp trẻ hứng thú, chủ động khám phá tim
tòi, biết vận dụng vốn kiến thức, kỹ năng vào việc giải quyết các tinh huống khác nhau.
Giáo viên cần giúp trẻ có được những mối liên kết mật thiết với những bạn khác
trong lớp, trẻ biết chia sẻ chăm sóc, trẻ cần phải học về cách ứng xử, biết lắng nghe trình
bày và diễn đạt được ý của mình khi vào trong các nhóm trẻ khác nhau, giúp trẻ luôn cảm
thấy tự tin khi tiếp nhận các thử thách mới. Điều này liên quan tới việc đứa trẻ có cảm thấy
thoải mái, tự tin hay không đối với mọi người xung quanh, cũng như việc mọi người xung
quanh chấp nhận đứa trẻ đó như thế nào? Cần chuẩn bị cho trẻ sự tự tin, thoải mái trong mọi
trường hợp nhất là trong việc ăn uống để chúng ta không phải xấu hổ vì những hành vi
không đẹp của trẻ.
Tùy vào độ tuổi và trình độ nhận thức của trẻ lớp mình mà giáo viên có thể hướng
dẫn và dạy trẻ các kỹ năng sống một cách phù hợp để trẻ có thể tiếp thu và thực hiện các kỹ
năng ấy.
Giải pháp 2: Cf thg hóa nội dung của những kỹ năng cơ bản .
- Trẻ có kỹ năng mạnh dạn tự tin: Một trong những kỹ năng đầu tiên mà giáo viên
cần chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giáo viên thường xuyên trò
chuyện, cùng chơi, cùng học với trẻ để phát triển sự tự tin ở trẻ, trẻ cần được yêu thương và
tôn trọng. Qua đó, giúp cháu biết mạnh dạn, không sợ nói trước đông người, trẻ cảm thấy tự
tin trong mọi tình huống, dám làm điều mình nghĩ và biết bày tỏ cảm xúc của mình với
Lương Thị Hồng Nhung 4
Một số giải pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non 3- năm học 2019-2020
người khác mà không e ngại. Biết giới thiệu về bản thân và gia đình mình trước đám đông,
biết mình đang học lớp nào, thích cái gì và điạ chỉ nhà.
+ Ví dụ: Trẻ tự giới thiệu về bản thân mình trước bạn bè hoặc múa hát, biểu diễn văn
nghệ.
- Trẻ có kỹ năng hợp tác: Bằng các trò chơi, câu chuyện, bài hát giáo viên giúp trẻ
học cách cùng làm việc với bạn, đây là một công việc không nhỏ đối với trẻ lứa tuổi này.
Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cảm thông và cùng làm việc với các bạn.
+ Ví dụ: Trẻ cùng nhau vẽ một bức tranh hoặc trẻ cùng tham gia chơi ở góc xây
dựng.
- Trẻ có kỹ năng thích khám phá tìm tòi học hỏi, khả năng thấu hiểu: Đây là một
trong những kỹ năng quan trọng nhất cần có ở trẻ vào giai đoạn này là sự khát khao được
học. Giáo viên cần sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau để khêu gợi tính khám phá
tìm tòi tự nhiên của trẻ. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, các câu chuyện hoặc các hoạt động
và tư liệu mang tính chất khác lạ thường khêu gợi trí não nhiều hơn là những thứ có thể
đoán trước được.
+ Ví dụ: Khi kể chuyện “Cây khế ” giáo viên đặt những câu hỏi gợi mở như: Nếu
con là người em khi con bị người anh tham lam độc ác đối xử với con như thế con sẽ làm
gì? gợi mở tính tò mò cho trẻ, đặt tên khác cho câu chuyện v,v….
Giáo viên cần tranh thủ đọc sách cho trẻ nghe trong mọi tình huống như những giờ
hoạt động góc ở một nhóm nhỏ, hoặc đọc sách trẻ nghe trong giờ trưa đối với những trẻ khó
ngủ. Tăng cường kể cho trẻ nghe các câu chuyện cổ tích qua đó rèn luyện đạo đức cho trẻ,
giúp trẻ hoàn thiện mình, dạy trẻ yêu thương bạn bè, yêu thương con người. Tạo hứng thú
cho trẻ nhỏ qua các truyện bằng tranh tùy theo lứa tuổi, gợi mở tính khám phá tìm tòi, ham
học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ.
Trong gia đình, cha mẹ luân phiên cùng anh chị lớn đọc sách cho trẻ nghe, hoặc
thống nhất giờ đọc sách của gia đình, vào giờ đó các thành viên trong gia đình đều đọc sách,
báo hoặc đọc một thứ gì đó của mình. Khi còn nhỏ cha mẹ cần dành ra 15 phút / ngày để trò
chuyện, đọc sách cho trẻ nghe các loại sách phù hợp với lứa tuổi. Khi trẻ có thể tự đọc được
lúc đó việc đọc sách trở thành là niềm vui có giá trị và có ý nghĩa hơn giúp trẻ phát triển sự
ham hiểu biết, tìm tòi phát triển nhân cách của trẻ.
- Trẻ có kỹ năng giao tiếp: Giáo viên cần dạy trẻ biết thể hiện bản thân và diễn đạt ý
tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức của mình trong
thế giới xung quanh nó. Đây là một kỹ năng cơ bản và khá quan trọng đối với trẻ. Nó có vị
trí chính yếu khi so với tất cả các kỹ năng khác như làm quen với việc đọc sách,làm quen
với toán và khám phá khoa học. Nếu trẻ cảm thấy thoải mái khi nói về một ý tưởng hay
chính kiến nào đó, trẻ sẽ trở nên dễ dàng học và sẽ sẵn sàng tiếp nhận những suy nghĩ mới.
Đây chính là yếu tố cần thiết để giúp trẻ sẳn sàng học mọi thứ.
+ Ví dụ: Góc phân vai- xây dựng-nghệ thuật. Đây là góc dễ dàng tạo sự hứng thú cho
trẻ. Khi rèn kĩ năng giao tiếp cho trẻ, tôi hướng trẻ chơi các vai chơi như Bác sĩ khám bệnh,
cô giáo, hướng dẫn viên du lịch…Với mỗi vai chơi, tôi thường nhắc nhở trẻ: Bác sĩ muốn
Lương Thị Hồng Nhung 5