Mục lục
STT Nội dung Trang
1 A- ĐẶT VẤN ĐỀ
2
B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lý luận.
II. Cơ sở thực tiễn.
III. CÁC BIỆN PHÁP
Biện pháp 1: Xây dựng môi trường lớp học nổi bật về chữ viết.
Biện pháp 2: Đổi mới hình thức tổ chức tiết học làm quen chữ
viết.
Biện pháp 3: Lồng ghép hoạt động làm quen chviết vào chế đ
sinh hoạt một ngày của trẻ.
Biện pháp 4: Phối hợp với phụ huynh
IV. HIỆU QUẢ CỦA SKKN
3 C- KẾT THÚC VẤN ĐỀ
1- Kết luận
4
Phụ lục
Hình ảnh minh họa
ĐẶT VẤN ĐỀ
Từ trước đến nay lĩnh vực phát triển ngôn ngữ luôn một trong những
nội dung trọng tâm của giáo dục mầm non. vai trò quyết định đối với sự
phát triển của trẻ. Đó phương tiện để trẻ phát triển một cách toàn diện về
“Đức, trí, thể, mĩ”. Ngoài ra ngôn ngữ còn phương tiện giúp trgiao lưu cảm
xúc với những người xung quanh hình thành những cảm xúc tích cực, là công cụ
để trẻ hoà nhập với cộng đồng và trở thành một thành viên của cộng đồng.
Trẻ em 5 - 6 tuổi lứa tuổi tiền học đường để vào lớp một, các con cần
được giáo dục phát triển toàn diện về các mặt, các lĩnh vực. Trong đó hoạt động
làm quen chữ viết một trong những hoạt động đóng vai trò quan trọng, la^
hô_i tô`t đêa giu`p trea phát triển vốn từ, phát triển ngôn ngữ, khả năng phát âm - đọc
chuẩn chữ, tiếng mẹ đẻ, để phát triển các giác quan, phát triển đầy đủ 4 năng
nghe, nói, đọc, viết cho trẻ, đây cũng chính một trong những lĩnh vực chuyên
biệt cần phải chuẩn bị cho trẻ trước khi vào lớp một. Qua đo` gia`o du_c ti^nh caam,
pha`t triêan duy va^ a rô_ng vô`n hiêau biê`t, go`p phần va^o viê_c pha`t triêan toa^n
diê_n nhân ca`ch cuaa trea, tạo tiền đề cho việc học tập, lĩnh hội kiến thức, chuâan bi_
cho trea mô_t ha^nh trang “Tiê`ng Viê_t” vưhng chă`c đêa trea bươ`c va^o lơ`p mô_t góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ sau này.
Nhưng trên thực tế, việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ đặc biệt trẻ lớp tôi
còn gặp nhiều khó khăn. Trẻ còn nói ngọng, nói lắp, nói chống không, nói
không đủ câu, i nhỏ, trình bày ý tưởng qua lời nói còn chưa tự tin. Giáo viên
chưa thực sự nghiên cứu sâu để hiểu Chương trình GDMN, mục tiêu, kết quả
mong đợi của từng độ tuổi, để lựa chọn nội dung, hoạt động đổi mới hình
thức tổ chức hoạt động theo hướng trải nghiệm, học chơi. Giáo viên thường
chú trọng đặt mục tiêu phát triển ngôn ngữ chủ yếu qua hoạt động làm quen văn
học, làm quen chữ viết, chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc phát triển
ngôn ngcho trẻ trong cuộc sống hàng ngày, ở mọi hoạt động khác.
Phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động làm quen chữ viết chưa phát
huy năng lực duy, chưa hình thành phát triển kỹ năng nhận biết, chủ động
giao tiếp phát triển ngôn ngữ, chưa tạo hội cho trẻ được bộc lộ kinh nghiệm,
khả năng nhận biết chữ cái, các kỹ năng quan sát, so sánh, nhận dạng đặc điểm
chữ cái. Giáo viên chủ yếu sử dụng phương pháp truyền thống, hình thức tổ
chức đại trà phần lớn thời gian trẻ ngồi học hình chữ U tập trung vào giáo viên,
giáo viên còn nói nhiều luôn người giới thiệu chữ, cấu tạo chữ, phát âm
mẫu, trẻ thụ động nhận biết, phát âm theo trẻ chưa thực sự được hoạt động
trải nghiệm với học liệu, đồ dùng một cách hiệu quả. Từ những do trên tôi đã
tự đặt ra cho mình mục tiêu phấn đấu cho năm học này là làm sao? Làm như thế
nào? Để tạo một môi trường tổ chức hoạt động làm quen chữ viết phù hợp với
2/20
đặc điểm hoạt động tâm sinh trẻ, đtrẻ được sống lớn lên một cách vui
tươi, lành mạnh, đảm bảo cho tất cả mọi đứa trẻ đều những tiết học thật tự
nhiên, tích cực, tự tin thoải mái, tìm được phong cách, tốc độ học riêng của
mình, tham gia tích cực, chủ động, sáng tạo vào quá trình phát triển, thay thụ
động chờ sự giúp đỡ của người lớn. Đảm bảo mỗi tr đều hội phát triển
hết những tiềm năng sẵn có để hình thành những kỹ năng, kinh nghiệm sống cần
thiết theo phương châm: “Mỗi ngày đến trường một ngày vui”, trẻ được
Chơi để lớn, chơi để khôn, chơi để sống chan hoà chia sẻ”, “Giáo dục không
chỉ chuẩn bị cho cuộc sống giáo dục phải chính cuộc sống của trẻ. Chính
thế tôi chọn đề tài Một số biện pháp phát triển ngôn ng cho tr 5-6 tuổi
thông qua hoạt động m quen chữ viết.
Tôi thực hiện đề tài này với mục đích nghiên cứu nhằm phát triển ngôn ngữ
cho trẻ thông qua hoạt động làm quen chữ viết. Đề tài này được áp dụng trên đối
tượng là trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi từ tháng 9 năm 2019 đến nay. Trong quá trình
nghiên cứu tôi đã thực hiện đan xen kết hợp các phương pháp: quan sát sư
phạm, điều tra, phỏng vấn, trực quan hóa và thực hành trải nghiệm.
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
3/20
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ thì trước hết chúng ta cần tìm hiểu “ngôn
ngữ” là gì? “ hoạt động làm quen chữ viết” là hoạt động gì? Ngôn ngữ là một
hiện tượng xã hội đặc biệt vì nó ra đời và tồn tại cùng với sự hình thành và phát
triển của xã hội loài người, ngôn ngữ dùng để phục vụ mọi thành viên trong xã
hội từ việc học tập, lao động đến việc vui chơi giải trí. Có thể nói rằng trong bất
kỳ lĩnh vực hoạt động nào của con người cũng cần đến ngôn ngữ.
Nhà giáo dục K.D. Usinxki cũng đã nói về vai trò của ngôn ngữ đối với
sự phát triển tâm của trẻ em, ông cho rằng Tiếng mẹ đẻ sở của mọi sự
phát triển, là vốn quý của mọi tri thức”. Nắm được ngôn ngữ ở mọi phương diện
như từ vựng, ngữ âm, ngữ pháp, hiểu được nghĩa của từ và sử dụng chúng thành
thạo trong hoạt động ngôn ngữ i, nghe, đọc, viết...là điều rất quan trọng. Một
mặt, đó điều kiện thiết yếu để trẻ tham gia tích cực vào hoạt động, sinh hoạt
hàng ngày, qua đó giúp trẻ hình thành, phát triển tâm cho bản thân. Mặt khác,
nắm được ngôn ngữ tức là trẻ nắm được chìa khoá của học vấn, của sự phát triển
trí tuệ. Đúng như E.I. Tikheeva nhà giáo dục học người Nga, đã dành nhiều
năm nghiên cứu thực hành việc giáo dục ngôn ngữ trường mẫu giáo khẳng
định “Ngôn ngữ công cụ đ duy chìa khoá để nhận thức, khí để
chiếm lĩnh kho tàng kiến thức của dân tộc, của nhân loại”. Vì vậy việc phát triển
ngôn ngữ cho trẻ một nhiệm vụ quan trọng trong công tác giáo dục toàn diện
cho trẻ.
Hoạt động làm quen chữ viết chính là một trong các hoạt động chủ đạo để
nhà giáo dục giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Đây cũng là một hoạt động đặc biệt
mà chỉ có ở trẻ 5-6 tuổi mới được đưa vào hoạt động chung còn ở các lứa tuổi
khác trong trường mầm non chỉ lồng ghép vào các hoạt động khác. Hoạt động
làm quen chữ viết bao gồm: Làm quen chữ cái, tập tô, trò chơi chữ cái.
II. Cơ sở thực tiễn.
Năm học 2019 2020, theo sự phân công của nhà trường, tôi thực hiện
công tác chăm sóc, giáo dục trẻ tại lớp A3 độ tuổi mẫu giáo lớn (5 – 6 tuổi). Qua
một thời gian tiếp nhận, làm quen và thực hiện một số hoạt động tôi thấy hầu hết
các cháu ngoan, nhanh nhẹn, yêu quý giáo. Tuy nhiên, tôi cũng nhận thấy
một số đặc điểm như:
1. Thuận lợi:
Được sự quan tâm ca BGH nhà tờng, các cấp lãnh đạo tạo điu kin về:
+ sở vật chất: Nhà trường quan tâm đầu sở vật chất đầy đủ, tạo
mọi điều kiện cho giáo viên tiến hành tổ chức các hoạt động chăm sóc, giáo dục
trẻ. 100% các lớp có phòng học thoáng mát sạch sẽ, được đầu tư trang bị đầy đủ
4/20
các đồ dùng, trang thiết bị học tập theo đúng quy định tại Thông tư 02/2010/TT-
BGDĐT, các trang thiết bị CNTT hiện đại hỗ trợ các hoạt động học tập, vui chơi
đều được đầu đồng bộ để đảm bảo các giáo viên đầy đủ các điều kiện về
trang thiết bị để tổ chức các hoạt động dạy và học có hiệu quả.
Bản thân nhân một giáo viên 8 năm kinh nghiệm chăm sóc giáo
dục trẻ lớp mẫu giáo lớn 5 6 tuổi, nên nắm bắt chắc tình hình tâm sinh lứa
tuổi kinh nghiệm chuẩn bị tốt mọi mặt cho trẻ trước khi bước vào trường
phổ thông. Tôi luôn ý thức tự nghiên cứu tài liệu, học hỏi bồi dưỡng chuyên
môn, trau dồi kiến thức, kỹ năng, học tập tham quan các trường bạn để thể
đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ được giao.
Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của con em, thường xuyên
phối hợp với giáo viên, trao đổi tình hình học tập vui chơi của con em mình,
đóng góp nguyên vật liệu làm đồ dùng học tập, đồ chơi, sách báo, tạp chí.
2. Khó khăn.
- S trẻ đến lớp đông, cháu nam nhiều hơn cháu nữ, nhiều cháu nam rất
hiếu động, một cháu chậm phát triển, hai cháu tăng động nên việc tổ chức cho
trẻ hoạt động còn gặp nhiều khó khăn.
- Khả năng nhận thức và một số kỹ năng, kinh nghiệm của trẻ không đồng
đều bị chênh lệch nên việc truyền thụ kiến thức gặp nhiều khó khăn. Nhiều cháu
còn nhút nhát không nói ra ý kiến của mình, thụ động chờ sự giúp đỡ của người
lớn hoặc bạn trong nhóm, không hứng thú, tích cực tham gia hoạt động. Đa số
trẻ phát âm chưa chính xác hay ngọng chữ l – n, du ngã – dấu sắc.
- Đng trực quan n ít chưa đa dạng phong p, giá tr sử dụng chưa cao.
- Đôi khi gia`o viên chưa linh hoa_t, còn lúng túng trong viê_c bố trí, sắp
xếp, chuẩn bị đồ dùng, tôa chư`c ca`c hoa_t động làm quen chữ viết.
- Đa số các bậc phụ huynh của lớp làm nghề nông bận rộn với công việc
chưa quan tâm sát sao đến việc chăm sóc, dạy dỗ tạo môi trường giáo dục, điều
kiện cho trẻ hoạt động. Chưa thường xuyên trò chuyện với trẻ, lắng nghe trẻ nói
để uốn nắn cho trẻ về ngôn ngữ, chưa nhận thức hết tầm quan trọng của độ tuổi
mẫu giáo còn xem nhẹ việc học độ tuổi này, nhưng lại một số phụ huynh
thì nôn nóng trong việc học chữ viết của trẻ nên đã dạy trước, tập viết trước nên
dẫn đến việc trẻ chủ quan, không hứng thú vào tiết học.
3. Thực trng môi trường và các kng hoạt đng của trtrong lớp.
Ngay từ đầu năm học, sau khi nề nếp của trẻ đã ổn định, tôi đã tiến hành
khảo sát chất lượng 40 trẻ trong lớp với các tiêu chí sau.
Bảng 1: Tổng hợp số liệu điều tra, khảo sát học sinh lớp A3 trước khi thực
hiện đề tài: Tháng 9/ 2019
5/20