ĐẶT VẤN ĐỀ
Chúng ta thường nghe đến hai khái niệm kỹ năng mềm và kỹ năng cứng.
Trong đó, kỹ năng mềm trong tiếng Anh là Soft Skills. Kỹ năng mềm còn được
gọi là kỹ năng ứng dụng, kỹ năng chung hay kỹ năng cốt yếu trong thời đại
robot hiện nay. Với người lớn có kỹ năng mềm cần thiết đó là: Kỹ năng thuyết
phục, Kỹ năng giao tiếp, Kỹ năng làm việc nhóm, Kỹ năng quản lý thời gian, Kỹ
năng lập kế hoạch, Kỹ năng lắng nghe, Kỹ năng lãnh đạo, Kỹ năng giải quyết
vấn đề.
Vậy với trẻ mầm non thì sao kỹ năng mềm là gì, trẻ cần được rèn kỹ năng
mềm như thế nào và kỹ năng nào là kỹ năng mềm đối với trẻ.Và chúng ta có thể
hiểu kỹ năng mềm với trẻ mầm non cũng vậy đó chính là kỹ năng ứng dụng kỹ
năng cốt yếu trong cuộc sống của trẻ.
Trong đó kỹ năng chủ động mạnh dạn tự tin là một trong nhóm các kỹ năng
mềm cần thiết cho trẻ phát triển. Đó là 1 kỹ năng vô cùng quan trọng với 1 đứa
trẻ cũng như bất kỳ ai. Tại sao cần dạy kỹ năng mềm cho trẻ? Dạy kỹ năng mềm
cho trẻ là một việc làm vô cùng cần thiết để giúp bé biết xử lý và ứng phó tốt
hơn với mọi tình huống của cuộc sống.
Việc làm thế nào để trẻ có thể hoạt động tích cực chủ động quả thật luôn là
một thách thức đối với tất cả các bậc cha mẹ và cô giáo. Và bất cứ cha mẹ nào
cũng hy vọng con cái mình có thể chủ động mạnh dạn, tự tin. Thực sự chủ động
mạnh dạn tự tin vô cùng cần thiết với trẻ, và là một đức tính quan trọng đặc biệt
là trong thời kỳ robot hiện nay. Trẻ chủ động mạnh dạn tự tin mới có thể làm
chủ cuộc sống của mình, chủ động trong mọi hoạt động, trải nghiệm, học hỏi
lĩnh hội kiến thức hiệu quả hơn những trẻ nhút nhát rất nhiều. Khi trẻ tự tin, trẻ
sẽ mạnh dạn hơn trong việc nói lên những suy nghĩ, ý kiến, thể hiện hiểu biết
của bản thân, hào hứng tham gia hoạt động một cách tích cức, sôi nổi, giúp cô
giáo tổ chức được những giờ học hay, hiệu quả. Nếu trẻ nhút nhát, trẻ sẽ ngại
ngùng khi tham gia hoạt động, nói gì cũng ngập ngừng, không tin tưởng vào
những gì mình có thể làm được, vì thế đôi khi khiến trẻ mất cơ hội thể hiện bản
thân, trẻ không tích cực hoạt động cũng làm giảm cơ hội trải nghiệm để tích lũy
tri thức. Nhưng chủ động mạnh dạn tự tin cũng là cả một quá trình rèn luyện đòi
hỏi mỗi người giáo viên phải cố gắng, tâm huyết để rèn luyện cho học sinh của
mình trở thành người tự tin.
Việc rèn luyện tính chủ động mạnh dạn tự tin cho trẻ cần được tiến hành
mọi lúc, mọi nơi, trong tất cả các hoạt động để đem lại hiệu quả cao nhất. Tuy
nhiên thực tế cũng cho thấy, năm học 2021-2022 do đại dịch Covid-19 diễn biến
phức tạp nên trẻ phải nghỉ học ở nhà dẫn đến nhiều trẻ đi học trở lại nhút nhát,
không tự tin. Vậy để rèn luyện tính chủ động mạnh dạn tự tin cho trẻ bản thân
2
tôi cũng cần đầu tư rất nhiều tâm huyết để thay đổi, sáng tạo nội dung, chuẩn bị
đồ dùng, đồ chơi, nguyên liệu phong phú cho trẻ trải nghiệm, đổi mới hình thức
tổ chức các hoạt động khích lệ động viên trẻ kịp thời và phù hợp. Đó là cả một
quá trình dài giúp trẻ vượt qua chính bản thân mình. Việc tổ chức các hoạt động
cũng cần phải dựa trên quy tắc lấy trẻ làm trung tâm, dựa trên nhu cầu và hứng
thú của trẻ. Bởi khi trẻ không hứng thú tham gia thì sẽ rất khó để trẻ tập trung
chú ý tham gia, chỉ khi trẻ thật sự thích, hứng thú tham gia hết mình, giáo viên
mới có thể khuyến khích để trẻ chủ động mạnh dạn tự tin thể hiện bản thân, trải
nghiệm và học hỏi. Trẻ được khuyến khích để tự mình đưa ra lựa chọn, đưa ra ý
kiến của mình, trẻ cũng cần được tôn trọng, được yêu thương, được đối xử công
bằng. Đó chính là những nền tảng vững chắc để giúp trẻ hình thành sự tự tin.
Chính vì vậy, trong năm học này, tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Một
số biện pháp phát triển kỹ năng mềm chủ động, mạnh dạn, tự tin cho trẻ
mẫu giáo 3 - 4 tuổi tại trường mầm non” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm
của mình.
* Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 8/ 2022 đến tháng 4/2023
* Đối tượng nghiên cứu: Trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi tại trường mầm non nơi tôi
công tác.
* Phạm vi nghiên cứu: Công tác áp dụng phương pháp phát triển kỹ năng
mềm chủ động, mạnh dạn, tự tin cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi tại trường mầm non
Tựu Liệt.
3
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
Chủ động mạnh dạn tự tin tức là tin tưởng vào bản thân mình, tin rằng mình
có thể làm được. Sự chủ động mạnh dạn tự tin sẽ giúp cho mỗi người có thêm
niềm tin vào bản thân mình khi làm bất cứ việc gì, từ đó tạo ra sức mạnh, động
lực để hoàn thành công việc đạt kết quả tốt hơn. Đối với trẻ mầm non, chủ động
mạnh dạn tự tin giúp trẻ tham gia hoạt động một cách tích cực và sôi nổi hơn,
giúp trẻ vượt qua được các trở ngại về tâm lý, sự ngại ngùng để trải nghiệm,
phát biểu ý kiến, bày tỏ cảm xúc suy nghĩ của mình một cách tự nhiên và chân
thật nhất. Tất cả những điều đó sẽ giúp trẻ lĩnh hội tri thức, phát triển trí tuệ, thể
chất, tình cảm...tốt hơn. Nếu trẻ nhút nhát khi tham gia hoạt động cùng các bạn
thường không dám thể hiện bản thân, ngại nói, ngại bày tỏ vì thế cơ hội trải
nghiệm, tiếp thu kiến thức, kỹ năng cho bản thân cũng sẽ hạn chế. Bên cạnh đó
với những trẻ chủ động mạnh dạn tự tin, thường có kỹ năng sống, kỹ năng giao
tiếp ...tốt hơn. Trẻ biết bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình tốt hơn những trẻ
nhút nhát. Nói cách khác trẻ nhút nhát sẽ bị thiệt thòi về nhiều mặt.
Trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi lứa tuổi khủng hoảng trẻ lên 3 cũng cần được chuẩn
bị tâm lý vững vàng để bước những bước đi tiếp theo cho những lứa tuổi sau đó.
Tạo môi trường vui chơi học tập cho trẻ để trẻ để trẻ tự lập và chủ động hơn
trong tất cả mọi việc. Các hoạt động trong trường mầm non giúp thỏa mãn nhu
cầu vui chơi của trẻ. Trẻ được tham gia vào các trò chơi cùng các bạn với nhiều
hoạt động khác nhau theo ý thích của mình. Với trẻ mầm non vui chơi là một
hình thức học tập, trẻ học qua chơi. Vì dụ khi hoạt động góc, trẻ không chỉ học
qua các phần hướng dẫn, gợi mở, hóa thân cùng chơi với trẻ của giáo viên, mà
còn học qua các bạn, học qua quá trình sử dụng đồ dùng, dụng cụ chơi. Trẻ được
giao tiếp với các bạn, cùng cô giáo một cách tự do và thỏa mái, được hóa thân
trong nhiều vai chơi khác nhau. Vì thế nó rất phù hợp để phát triển đức tính chủ
động mạnh dạn tự tin. Tương tự như vậy, mỗi hoạt động với một đặc trưng khác
nhau, tuy nhiên qua đó nếu trẻ được hoạt động một cách chủ động, được khích
lệ để hoàn thành nhiệm vụ. Cô giáo trở thành người dẫn dắt, tạo không gian...mà
còn cần tạo cho trẻ cảm giác thỏa mái như câu nói “Mỗi ngày đến trường là một
ngày vui của bé”. Cô giáo cần gần gũi, yêu thương tôn trọng trẻ để trẻ cảm thấy
được yêu thương từ đó trẻ trút bỏ mọi cảm giác sợ hãi e dè, thỏa mái chia sẻ ý
kiến, suy nghĩ của mình với cô giáo. Không những thế giáo viên cũng cần tạo
môi trường để trẻ có thể giao tiếp với các bạn, cởi mở và hòa đồng. Chỉ có như
vậy mới thỏa mãn được yêu cầu học tập, vui chơi, vận động của trẻ. Qua đó giúp
4
trẻ rèn luyện kỹ năng sống, rèn luyện các phẩm chất mạnh dạn, tự tin và tất cả
các phẩm chất khác.
Vai trò của cô giáo là vô cùng quan trọng, vậy cô giáo cần làm những gì, và
làm như thế nào để làm tốt để tổ chức các hoạt động cho trẻ theo định hướng lấy
trẻ làm trung tâm, phát triển tích cực chủ động mạnh dạn tự tin sáng tạo của trẻ.
Giáo viên cần tự học tập bồi dưỡng nâng cao trình độ, nắm vững thực tế việc
xây dựng môi trường giáo dục trong lớp, nắm được nhu cầu, hứng thú, tính cách,
đặc điểm của từng trẻ, đặt mình vào vị trí của trẻ để phân tích, đưa ra các giải
pháp phù hợp với nhu cầu, hứng thú của từng trẻ tại lớp mình phụ trách. Với
những trẻ đã mạnh dạn tự tin cần giúp trẻ phát huy hơn nữa, với những trẻ nhút
nhát càng cần chú ý, bồi dưỡng, động viên, khích lệ giúp đỡ trẻ để trẻ dần tiến
bộ tránh tình trạng trẻ càng nhút nhát ít nói, càng ít được cô chú ý khiến trẻ càng
ngày càng khép mình. Tuy nhiên mức độ can thiệp của giáo viên cần phù hợp,
tránh khiến trẻ cảm thấy áp lực, sợ hãi sẽ càng làm trẻ khép mình và ngày càng
nhút nhát hơn.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
1. Đặc điểm tình hình:
Trường tôi là một trường mầm non thuộc huyện ngoại thành, thành phố Hà
Nội. Trường đạt chuẩn quốc gia mức độ I năm 2009, trường được Chủ tịch nước
tặng huân chương lao động hạng 3 năm 2013.
Trường nhiều năm liên tục đạt tập thể lao động xuất sắc, các lớp học rộng rãi,
sạch đẹp đã được trang bị nhiều đồ dùng đồ chơi hiện đại.
Trường có 3 lớp mẫu giáo bé (3-4 tuổi), lớp mẫu giáo bé do tôi phụ trách
là lớp điểm thực hiện chuyên đề “Phát triển vận động” của khối mẫu giáo bé
cho toàn trường kiến tập.
Phòng học rộng rãi, thoáng mát, sạch đẹp với diện tích 65m2, hệ thống
điều hoà hai chiều, bình nóng lạnh, máy sấy tay khô và đầy đủ đồ dùng phục vụ
cho hoạt động của trẻ.
Nhà trường trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, đồ dùng phục vụ cho các hoạt
động giáo dục trẻ theo thông tư 01, ti vi kết nối mạng internet, đồ dùng đồ chơi
Montessori phong phú, đẹp.
2. Thuận lợi:
Ban giám hiệu: Luôn quan tâm chỉ đạo sát sao các lớp trong nhà trường,
chỉ đạo giáo viên tăng cường giáo dục kỹ năng sống, ứng dụng các phương pháp
giáo dục tiên tiến vào giáo dục trẻ giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hơn.
Lớp có 45 học sinh, trong đó có 22 trẻ gái và 23 trẻ trai, có 3 giáo viên
phụ trách đạt trình độ Đại học phạm mầm non.
5
Đa số trẻ thông minh, nhanh nhẹn tiếp thu tốt những kiến thức
Trẻ trong lớp cùng lứa tuổi đã học qua các lớp nhà trẻ từ dưới đi lên tại
trường, nhanh thích nghi với môi trường, dễ đi vào nề nếp.
Bản thân tôi là một giáo viên công tác nhiều năm đã có rất nhiều kinh
nghiệm cũng như các thành tích cao trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, có
trách nhiệm với công việc, luôn tìm tòi đổi mới phương pháp hình thức giúp
nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ trong nhà trường, tích cực học hỏi,
tìm tòi các phương thức đổi mới hình thức tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo
dục trẻ, xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, với nguyên liệu, đồ
dùng đồ chơi phong phú. Hiểu được tầm quan trọng của việc giáo dục hình
thành đức tính chủ động mạnh dạn tự tin cho trẻ. Tôi luôn tự tin trong tất cả các
hoạt động ở lớp, ở trường.
Phụ huynh đều quan tâm đến sự phát triển của con em mình và tạo điều
kiện cho con tới lớp.
3. Khó khăn:
Về cơ sở vật chất: Nguồn nguyên vật liệu cho trẻ trải nghiệm và sáng tạo ở
các góc chưa phong phú so với các tiềm năng của địa phương, một số đồ dùng,
đồ chơi sáng tạo còn mang tính hình thức. Một số hoạt động chưa phong phú,
một số góc chơi chưa đáp ứng nhu cầu chơi của trẻ, chưa thu hút trẻ tham gia
hoạt động. Vì vậy chưa phát huy hết tác dụng trong việc giúp trẻ rèn luyện phẩm
chất chủ động mạnh dạn, tự tin.
Mỗi học sinh có đặc điểm cá nhân khác nhau, trình độ, nhận thức của trẻ
không đồng đều, có trẻ nhút nhát, có trẻ tự tin, đòi hỏi cô cần có sự tác động
khác nhau, quan tâm khác nhau để hình thành, nuôi dưỡng và phát triển tính chủ
động mạnh dạn tự tin cho trẻ.
Nhiều phụ huynh chưa biết cách khích lệ sự tự tin của trẻ, chưa tạo nhiều
cơ hội cho trẻ rèn luyện phẩm chất mạnh dạn, tự tin.
Xuất phát từ những thuận lợi và khó khăn trên trong quá trình thực hiện đề
tài tôi đã khảo sát chất lượng của trẻ đầu năm để tìm ra các biện pháp giúp trẻ
phát triển kỹ năng mềm chủ động mạnh dạn tự tin cho trẻ mẫu giáo 3 -4 tuổi tại
trường mầm non cụ thể như sau:
Bảng khảo sát kết quả đánh giá trẻ đầu năm
Mức độ đánh giá các tiêu chí: Đạt
Số trẻ được đánh giá: 45
STT
Các lĩnh vực phát triển
Kỹ năng
mềm
Thế chất
Nhận
Kỹ năng
Thẩm mỹ
Ngôn ngữ
Chủ động