Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Biện pháp duy trì tốt sĩ số học sinh

Chia sẻ: Chubongungoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

51
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm là nhà trường cần xây dựng kế hoạch, biện pháp duy trì sĩ số học sinh cho năm học và cụ thể hàng tuần, tháng, học kì. Giáo viên chủ nhiệm phải xây dựng kế hoạch, biện pháp cụ thể hóa kế hoạch của nhà trường theo tuần, tháng, học kì. Đưa chỉ tiêu duy trì sĩ số học sinh vào thi đua cuối kì, cuối năm. Tổ chức tốt công tác phụ đạo học sinh yếu, kém. Phối hợp chặt chẽ với ban đại diện cha mẹ học sinh để giáo dục học sinh kịp thời. Phối hợp chặt chẽ với các ban ngành, đoàn thể của địa phương xã nhà để huy động mọi nguồn lực vào công tác vận động học sinh bỏ học ra lớp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Biện pháp duy trì tốt sĩ số học sinh

1 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: - Hội đồng Sáng kiến ngành Giáo dục - Đào tạo thị xã Bình Long Tôi ghi dưới đây: Tỷ lệ (%) Trình Ngày đóng góp Nơi công Chức độ Stt Họ và tên tháng vào việc tác vụ chuyên năm sinh tạo ra môn sáng kiến Trường TH&THCS Phó Thanh ĐHSP 1 TRỊNH ĐĂNG ĐỈNH 28/05/1976 Hiệu Lương, Thị 100% trưởng xã Bình Long 1. Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: Đề tài : “Biện pháp duy trì tốt sĩ số học sinh”. 2. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến : Tác giả đồng thời là chủ đầu tư tạo ra sáng kiến. 3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục (Quản lý trường học) 4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 07/09/2021 5. Mô tả bản chất sáng kiến 5.1 Tính mới của sáng kiến Trong những năm gần đây tình trạng học sinh bỏ học có nguy cơ tăng mà nguyên nhân bỏ học xuất phát từ nhiều phía, khách quan lẫn chủ quan, có khi vì cuộc sống mưu sinh mà các em không có điều kiện đến trường, có khi do bản thân hay do cha mẹ không quan tâm đến việc học của con em mình, có khi do tác động các yếu tố xã hội bên ngoài tác động đến các em. Qua thực tế làm công tác quản lý tại Trường TH-THCS Thanh Lương vấn đề học sinh bỏ học dẫn đến sĩ số không đảm bảo là nỗi lo và là mối quan tâm hàng đầu của đội ngũ thầy cô giáo mà đặc biệt là Ban Giám Hiệu nhà trường. Hòa với nỗi lo
2 chung của nhà trường tôi viết nên sáng kiến “Biện pháp duy trì tốt sĩ số học sinh". Tính mới của sáng kiến thể hiện ở việc đưa ra các biện pháp cụ thể có tính thiết thực nhằm duy trì sĩ số học sinh trong trường. 5.2 Nội dung của sáng kiến. 5.2.1 Cơ sở xuất phát : a. Cơ sở lý luận : Mục tiêu giáo dục trung học trong giai đoạn hiện nay là nhằm củng cố và phát triển những kết quả của giáo dục tiểu học; bảo đảm cho cho học sinh có học vấn phổ thông nền tảng và những hiểu biết ban đầu về kỹ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục học cao đẳng, đại học, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động. b. Cơ sở thực tiễn: Tuy nhiên chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường vẫn chưa đáp ứng được so với yêu cầu đặt ra, học sinh bỏ học còn chênh lệch với các trường thuận lợi. Vì vậy muốn không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường thì công tác vận động học sinh bỏ học trở lại lớp, và công tác duy trì sĩ số là vấn đề cần thiết phải tiến hành thường xuyên liên tục. Đó là tiền đề khơi dậy sự phát triển khả năng tự học vốn có của người Việt Nam hình thành cho các em những kiến thức khoa học độc lập, sáng tạo nâng cao năng lực phát triển và tự giải quyết vấn đề đem lại niềm tin hứng thú cho các em trong mọi công việc. Giúp cho học sinh chuyển từ thói quen ỷ lại, thụ động chán học sang một trạng thái chủ động biết cách tìm lại những điều đã quên và nắm lại kiến thức khoa học trong nhà trường, thấy được nhu cầu cần thiết của việc học và phát huy tìm năng sáng tạo của bản thân. Để đạt được mục tiêu đó thì người cán bộ quản lí, giáo viên chủ nhiệm phải phát huy tối đa vai trò của mình, trước hết giáo viên chủ nhiệm là người thay mặt Ban Giám Hiệu quản lý giúp lớp tổ chức học tập, rèn luyện được mục tiêu đào tạo, là người đại diện cho quyền lợi cho tập thể lớp. Bên cạnh đó giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa lớp với Ban Giám Hiệu, người chủ chốt của nhà trường trong công tác giáo dục học sinh. Công tác chủ nhiệm muốn thành công, hoạt động của thầy cô giáo phải mang tính nghệ thuật, phải có tính sáng tạo khéo léo với từng học sinh, từng hoàn cảnh. Muốn học sinh ngoan có tinh thần học tập tốt thì trước hết người thầy giáo, cô giáo phải đưa lớp mình thành một lớp tiên tiến, một chi đội vững mạnh, một tập thể lớp gồm những thành viên giàu lòng nhân ái, biết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau, có tinh thần tự quản tốt. Thông qua các cuộc họp Hội đồng sư phạm, họp tổ chủ nhiệm, đặc biệt qua các cuộc họp với đại diện phụ huynh học sinh, Ban Giám Hiệu luôn nhấn mạnh: Làm thế nào để công tác duy trì sĩ số tốt, giúp học sinh ham thích học tập và đạt kết quả tốt theo kế
3 hoạch chỉ tiêu của nhà trường hàng năm, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mà ngành giáo dục và nhà trường đã giao phó. Đội ngũ giáo viên, nhất là giáo viên chủ nhiệm lớp phải luôn có ý thức và trách nhiệm trong công tác duy trì sĩ số và cũng xuất phát từ thực tế hiện tượng học sinh bỏ học có thể được xem là vấn đề đáng quan tâm của Trường TH-THCS Thanh Lương. Câu hỏi "Làm thế nào để duy trì tốt sĩ số và đảm bảo chuyên cần? '' luôn làm đau đầu đội ngũ thầy cô giáo chủ nhiệm mà đứng đầu nổi lo đó chính là các thầy cô trong Ban Giám Hiệu nhà trường. Vì thế qua nhiều năm làm công tác quản lí, bản thân tôi luôn suy nghĩ và đặt câu hỏi “Làm thế nào để duy trì sĩ số và đảm bảo học sinh đi học chuyên cần”, đây chính là vấn đề giúp tôi nghiên cứu đề tài trên. 5.2.2 Thực trạng vấn đề học sinh bỏ học : Nhìn chung, hầu hết tất cả học sinh Trường TH-THCS Thanh Lương đều có thái độ học tập đúng đắn, đạo đức tác phong tốt, có tinh thần cầu tiến, chuyên cần, ham học hỏi. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số học sinh chưa xác định đúng đắn động cơ học tập như: Ham chơi hơn ham học dễ dẫn đến nguy cơ học kém, bỏ học. Hơn nữa, hiện nay địa bàn xã Thanh Lương có một nhà máy xi măng, một số công ty sản xuất gạch, may mặc… nên việc có nhiều học sinh di cư đến, cuộc sống của gia đình các em không ổn định, dễ thay đổi chổ ở cũng là một khó khăn trong công tác duy trì sĩ số.Trong những năm học qua mặc dù tỉ lệ học sinh bỏ học của trường có giảm nhưng vẫn còn những biến động. Có năm giảm, năm tăng nhưng không có năm nào là không có học sinh nghỉ học và tỉ lệ này vẫn còn cao so với tỉ lệ chung của thị xã cụ thể là: Năm học Học sinh đầu Học sinh cuối Học sinh bỏ Tỷ lệ % năm năm/HKI học 2018-2019 775 772 1 0.25% 2019-2020 851 828 3 0.4% 2020-2021 864 856 1 0.1% 5.2.3.Nguyên nhân học sinh bỏ học: Qua một thời gian tìm hiểu và nghiên cứu về tình hình học sinh bỏ học ở đây tôi thấy học sinh bỏ học là do một trong những nguyên nhân sau đây : * Nguyên nhân khách quan: - Đa số học sinh bỏ học là do hoàn cảnh kinh tế khó khăn vì ở địa bàn xã số người dân tộc chiếm khá đông nên gia đình thường đông con các em phải ở nhà phụ giup cha mẹ kiếm sống phụ giúp gia đình. Có những gia đình rất nghèo mặc dù
4 đã được địa phương quan tâm giúp đỡ nhưng cũng không thể cho con đi học được, các em phải lo kiếm tiền để phụ giúp thêm cho cha mẹ. Bên cạnh đó có gia đình nghèo cố gắng lo cho con đi học nhưng con không chịu đi vì thích làm ra tiền để có tiền tiêu xài và phụ giúp gia đình. - Học không “vô” nên nghỉ học. Ngoài nguyên nhân trên thì một số học sinh lại nghỉ học giữa chừng không phải vì nghèo mà vì chong đèn thâu đêm vẫn không thuộc được bài, học được một lúc là đau đầu mệt mỏi. Như đã nói ở trên ở địa bàn xã Thanh Lương có hơn 10% là đồng bào dân tộc Stiêng, một số em khả năng giao tiếp tiếng Việt còn chậm nên tiếp thu bài giảng chưa tốt. Năm học 2019-2020 trường TH-THCS Thanh Lương do sáp nhập, tiếp nhận các em học sinh tại trường TH-THCS Kim Đồng với 100 % là học sinh đồng bào dân tộc ra học. Mặt khác, do chương trình giảng dạy nặng về kiến thức, thời gian giảng dạy trên lớp ngắn làm cho số học sinh yếu, kém không theo kịp nội dung giảng dạy trên lớp. Hệ quả là hoc sinh sao lãng việc học và bỏ học. Là nơi có nhiều đồng bào dân tộc Stiêng nên khi vào lớp một các em hoàn toàn chưa biết tiếng Việt do đó khi vào học tiểu học, học sinh không tiếp thu được bài, lên bậc trung học học sinh bị hỏng kiến thức không theo kịp chương trình nên bỏ học. Điều này đã khiến cho nhà trường dù có kêu gọi đến mấy các em cũng không đến lớp, vì rất “sợ” chữ. Người dân sống chủ yếu bằng nghề nông, vào mùa nông vụ, nhiều gia đình ở luôn trong vườn rẫy nên không quan tâm đến việc học của con, em mình. Ngoài ra một số gia đình cha, mẹ luôn mâu thuẫn cãi cọ nhau trước mặt con cái hoặc cờ bạc rượu chè, nên các em chán nản không muốn đi học vì không có người quan tâm. Một nguyên nhân nữa là công tác chủ nhiệm của một số giáo viên còn yếu, chưa nhiệt tình. Giáo viên chủ nhiệm chưa quan tâm tìm hiểu hoàn cảnh cuộc sống của học sinh lớp mình. Bên cạnh đó vẫn còn một số giáo viên ít hiểu về tâm lý học sinh cho nên chưa tạo được môi trường thân thiện trong giao tiếp ứng xử. Một nguyên nhân nữa đó là một số gia đình do công việc di cư tạm thời đến tại xã Thanh Lương sinh sống, đời sống cũng còn gặp nhiều khó khăn. * Nguyên nhân chủ quan: Do một số học sinh còn ham chơi, không xác định rõ hướng mình học để làm gì, khi mà cuộc sống “Cơm áo, gạo tiền” cứ ngày ngày đeo bám các em, nên phải mưu sinh sớm để giúp đỡ gia đình, và đáp ứng những sở thích mà mình không có khi còn ở trên ghế nhà trường. Vì vậy bỏ học như một nạn dịch từ em này “lây” qua em khác một cách có chủ định. Bên cạnh đó cũng có một số em học sinh ham chơi, nghiện game mà bỏ học. Làm thế nào để duy trì tốt sĩ số học sinh qua nhiều năm làm công tác quản lý nhà trường tôi mạnh dạn đưa ra các biện pháp sau:
5 5.3. Các biện pháp để duy trì sĩ số học sinh. 5.3.1 Đẩy mạnh hơn nữa công tác chỉ đạo của Ban Giám Hiệu nhà trường với giáo viên chủ nhiệm. - Giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên tham gia sinh hoạt 15 phút đầu giờ với lớp: Mục đích là để nắm bắt kịp thời sĩ số, chuyên cần hàng ngày của các em để từ đó liên hệ kịp thời với phụ huynh học sinh nếu có học sinh vắng học trong ngày. Khi giáo viên đến lớp thường xuyên hơn các em sẽ có ý thức cao hơn, khả năng trốn tiết bỏ giờ sẽ thấp hơn so với những giáo viên không quan tâm hay lạnh nhạt với lớp. - Quan tâm đến từng học sinh để duy trì sĩ số: Đây là một việc làm hết sức cần thiết của một người giáo viện chủ nhiệm lớp. Có nhiều trường hợp học sinh bỏ học vì suy nghĩ “trong lớp ai cũng được thầy (cô) mình quan tâm duy nhất chỉ mình mình là thầy (cô) không để ý tới ”. Vì vậy quan tâm đến từng học sinh lớp mình chủ nhiệm sẽ tạo được một sự liên kết vô hình, một mối quan hệ thân thiết giữa thầy và trò từ đó sẽ làm cho các em ham thích được đến lớp, đến trường hơn. Sự quan tâm đó đơn giản chỉ là một cái nhìn bao quát lớp mỗi khi đến với lớp mình chủ nhiệm. Giáo viên chủ nhiệm nên dành thời gian mỗi ngày nói chuyện với một vài em để, là người bạn với các em từ đó sẽ dễ dàng nắm bắt được những tâm tư của các em hơn. - Quan tâm đến thái độ của các em: Đời sống cảm xúc, tình cảm học sinh khá phong phú và đa dạng, diễn biến tình cảm phát triển theo những cung bậc, độ tuổi của học sinh. Nếu cảm xúc, tình cảm phát triển mạnh sẽ giúp học sinh say mê với môn học, là cơ sở để bồi dưỡng niềm tin, ý chí quyết tâm của người học… Ngược lại, người học có tình cảm tiêu cực thì dễ chán nản, thiếu hứng thú, không kích thích được tính tích cực, chủ động, sáng tạo. Hiểu rõ đời sống cảm xúc, tình cảm của học sinh chính là cơ sở để người dạy điều chỉnh cảm xúc, bồi dưỡng, phát triển tình cảm tích cực cho các em trong quá trình học tập. Do đó đòi hỏi người GV trong quá trình dạy học cần phải quan sát thái độ, hành vi của người học qua ánh mắt, cử chỉ, mức độ chú ý… Một bài giảng hay phải tạo được hứng thú ở học sinh, bầu không khí lớp học luôn vui vẻ, các em luôn mong muốn chiếm lĩnh tri thức. Ngược lại, nội dung bài giảng không thuyết phục, phương pháp truyền thụ chưa phù hợp, dẫn đến các em tỏ thái độ xem thường, mất hứng thú, phân tán chú ý… Mặt khác, bản thân người dạy cũng cần điều chỉnh cảm xúc theo các nội dung nhất định và diễn biến tâm lý của người học, nhất là phải giữ vững được thái độ tích cực của mình trước tập thể học sinh, không bao giờ mang tâm trạng tiêu cực đến lớp học. Trên thực tế, có những giáo viên
6 không gây được thiện cảm ban đầu với học sinh, như khắt khe quá mức, coi thường tập thể học sinh hoặc ám thị giả… đều khó đảm bảo tốt chất lượng dạy học. - Hiểu rõ tính cách, khí chất, năng khiếu của người học: Hiện tượng người dạy không hiểu được tính cách, khí chất, năng khiếu của học sinh dẫn đến quá trình dạy học khó phát huy được sở trường và những tiềm năng vốn có của các em, dẫn đến các em sẽ bị mệt mỏi, nhàm chán. Bởi, trong một tập thể học sinh luôn có những cá nhân với đặc điểm tâm lý riêng, có người rụt rè, nhút nhát; có người mạnh dạn, năng nổ, nhiệt tình, cần cù, chịu khó; có người rất mạnh về mặt này, yếu về mặt khác… Nắm vững được đặc điểm trên thì trong dạy học, giáo viên sẽ thực hiện tốt quá trình cá biệt hóa, nhất là đối với số học sinh có đặc điểm tính cách, khí chất khác biệt. Hơn nữa, hiểu rõ tính cách, khí chất, năng khiếu học sinh sẽ giúp giáo viên biết cách tổ chức lớp học, xây dựng lực lượng nòng cốt, cá nhân điển hình tiên tiến thúc đẩy tập thể lớp phát triển. Ngoài ra, giáo viên cần phải quan tâm đến hoàn cảnh, đặc điểm tâm lý của mỗi học sinh và nhất là học sinh có hoàn cảnh khó khăn, từ đó lựa chọn liệu pháp tâm lý phù hợp để dẫn dắt, hướng các em phát triển theo chiều hướng tích cực. Có thể khẳng định rằng: Hiểu học sinh là một phẩm chất cần thiết của giáo viên trong quá trình dạy học ở các trường phổ thông. Do đó, đòi hỏi người dạy phải nắm vững được kiến thức cơ bản về tâm lý học, giáo dục học; những kiến thức thực tiễn cuộc sống trong hoạt động của tập thể học sinh - Tổ chức tốt tiết sinh hoạt chủ nhiệm: Tiết sinh hoạt lớp có vai trò to lớn trong việc duy trì sĩ số học sinh vì nó tạo ra cho học sinh một tâm thế buồn chán hay ham thích. Nếu tiết sinh hoạt lớp hay, vui, nội dung sinh động hấp dẫn …sẽ lôi kéo cuốn hút các em vào các hoạt động nhiều hơn ,từ đó tạo cho các em tâm lý muốn được đi học hơn . Và trong buổi sinh hoạt lớp học sinh đóng vai trò chủ đạo điều hành buổi sinh hoạt . Với tiết sinh hoạt lớp tạo hứng thú cho học sinh là tiết sinh hoạt lớp diễn ra rất nhẹ nhàng, không để cho các em bị đè nặng tâm lý, giống như đang ở trong một phiên tòa xét xử. - Phối hợp giữa giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm và các đoàn thể, cha mẹ học sinh trong công tác dạy học và giáo dục học sinh: Với phụ huynh hoc sinh: Mục đích là kịp thời trao đổi thông tin, nắm bắt tình hình, cùng phụ huynh tìm ra các giải pháp phối hợp tốt nhất trong công tác quản lí và giáo dục con em họ, góp phần duy trì tính chuyên cần, tích cực học tập của học sinh. Tích cực chủ động với phụ huynh học sinh nhất là những trường hợp học sinh cá biệt, thường xuyên trốn học để phối hợp giáo dục.
7 Đối với giáo viên bộ môn: Thường xuyên kiểm tra việc học bài, ghi vở của học sinh, cuối mỗi tiết học có câu hỏi khái quát toàn bộ nội dung kiến thức bài học giao cho học sinh về nhà làm để hôm sau kiểm tra. Giáo viên phải gần gũi động viên giúp đỡ học sinh yếu, học sinh dân tộc nhiều hơn để xoá bỏ mặc cảm, tự ti, tạo điều kiện để các em hoà đồng, luôn luôn kích thích để huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh và dành nhiều thời gian để các em trao đổi tự nhận xét và nhận xét lẫn nhau, hướng dẫn phương pháp học tập, cách tự học bài ở nhà. Đối với giáo viên chủ nhiệm: Thường xuyên kiểm tra giám sát học sinh (đặc biệt là đối tượng học sinh yếu và học sinh cá biệt) để có biện pháp phối hợp giáo dục, giúp đỡ học sinh. Thực hiện sinh hoạt 15 phút đầu giờ và sinh hoạt cuối tuần nghiêm túc. + Nội dung sinh hoạt tập trung chấn chỉnh việc học bài của học sinh, như biểu dương khen ngợi những học sinh tham gia học tập nghiêm túc đầy đủ, phê bình nhắc nhỡ những học sinh lười học, bỏ học, về nhà không học bài cũ, đến lớp không ghi chép bài … + Động viên những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, những học sinh yếu nhưng có thái độ học tập tốt. + Phân công cho học sinh khá giỏi kèm cặp giúp đỡ những học sinh yếu kém. Thường xuyên liên lạc với phụ huynh học sinh đặc biệt là những trường cá biệt, thường trốn tiết bỏ học để phối hợp giáo dục. - Đối với đoàn thể: Công đoàn thường xuyên phát động phong trào dạy tốt, học tốt cùng với nhà trường kịp thời tuyên dương khen ngợi những giáo viên và học sinh có thành tích cao trong giảng dạy và học tập. Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên phối hợp với giáo viên chủ nhiệm tổ chức cho học sinh viết cam kết đi học chuyên cần; tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm thu hút học sinh tham gia đến trường học tập; tổ chức đăng ký đôi bạn , nhóm bạn học tập cùng tiến. Thành lập tổ kiểm tra thường xuyên kiểm tra việc học bài ban đêm của học sinh… - Thực hiện hiệu quả nội quy đưa ra : Hướng dẫn, tổ chức lớp thực hiện tốt nội quy trường, lớp. Triển khai bảng lượng hóa thi đua cho các học sinh trong lớp, yêu cầu học sinh tuân thủ nghiêm ngặt những nội quy và giáo viên sẽ đánh giá đúng, chính xác, khách quan sự chấp hành của học sinh từ đó có những biện pháp xử lý kịp thời . - Tổ chức họp ban cán sự lớp mỗi tuần một lần:
8 Nhằm nắm bắt kịp thời tình hình học tập, rèn luyện của lớp trong tuần qua báo cáo của ban cán sự lớp, từ đó giáo viên chủ nhiệm sẽ có những điều chỉnh hợp lý kịp thời đối với những trường hợp vi phạm như trốn tiết bỏ giờ, vắng học không lý do, vi phạm nội quy trường lớp. - Xây dựng đội ngũ ban cán sự lớp tự quản: Lựa chọn đội ngũ ban cán sự lớp năng nổ, nhiệt tình và có tinh thần trách nhiệm cao, quản lý lớp tốt trên cơ sở giáo viên chủ nhiệm phân công từng nhiệm vụ cụ thể đến từng thành viên. Từ đó thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp và của từng học sinh . Muốn lớp sớm đi vào ổn định và có nề nếp thì ngay từ đầu năm giáo viên chủ nhiệm phải lập kế hoạch chủ nhiệm thật chi tiết và cụ thể như sau: Dự kiến xây dựng bộ khung cán bộ lớp và đề ra các nhiệm vụ tương ứng : + Dự kiến thành lập đội ngũ cán bộ lớp gồm 1 lớp trưởng, 3 lớp phó (Lớp phó học tập, lớp phó Văn Thể Mỹ, và lớp phó lao động), 4 tổ trưởng, 2 sao đỏ + Dự kiến cán sự bộ môn: Xã hội, Tự nhiên và Ngoại ngữ Đội ngũ cán bộ lớp đều có hạnh kiểm tốt, học lực khá, giỏi, tương đối nhanh nhẹn, nhiệt tình trong các hoạt động học và các phong trào, có ý thức nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ. Sau đó thì giáo viên chủ nhiệm phải phân công nhiệm vụ cụ thể rõ ràng : + Lớp trưởng: Thay mặt giáo viên chủ nhiệm quản lý 15 phút đầu giờ, theo dõi chung mọi mặt hoạt động hàng ngày của lớp, vào cuối tuần tổng hơp tất cả những báo cáo của ban cán sự lớp và kết quả thi đua trong tuần của các tổ, điều hành tiết sinh hoạt vào thứ hai mỗi tuần . + Lớp phó học tập: Theo dõi và chịu trách nhiệm về mặt học tập của lớp cùng với lớp trưởng và các tổ trưởng hướng dẫn giúp đỡ những bạn học yếu học bài cũ, chuẩn bị bài mới. Cuối tuần thống kê những bạn học tốt, chuẩn bị bài, không chuẩn bị bài, điểm tốt, điểm xấu và đánh giá chung hoạt động học tập của lớp trưởng vào tiết sinh hoạt chủ nhiệm . + Lớp phó lao động: Phân công lịch trực lao động rõ ràng đối với từng thành viên. Theo dõi, đôn đốc các bạn lao động, vệ sinh lớp học và khu vực được phân công, cuối tuần thống kê, báo cáo những bạn lao động tốt, những bạn không làm vệ sinh, trực nhật trễ hoặc làm chưa sạch và đánh giá nhận xét chung cho lớp trưởng. + Lớp phó Văn – Thể: Theo dõi chịu trách nhiệm về các hoạt động phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao của lớp: hát đầu giờ, báo cáo những trường hợp nói tục, chửi thề …cuối tuần tổng hợp, nhận xét cho lớp trưởng .
9 + Tổ trưởng: Điều hành các hoạt động của tổ theo sự phân công của lớp trưởng, lớp phó. Theo dõi chấm điểm các bạn thông qua bảng lượng hóa thi đua của lớp, xếp loại vào cuối tuần rồi báo cáo cho lớp trưởng. + Ngoài ra giáo viên chủ nhiệm còn bầu ban cán sự bộ môn của lớp để giải quyết những vấn đề khó khăn trong các môn học. Thêm vào đó cần chọn cho mình một em theo dõi hoạt động của các bạn trong lớp để báo cáo riêng cho giáo viên chủ nhiệm, vì ở lứa tuổi này các em đang phát triển sang lứa tuổi trưởng thành , có một số em còn bao che thậm chí không dám phê bình trước lớp. Do đó, chính ban cán sự lớp nắm bắt rất rõ về tình hình những mặt của lớp mình. Để theo dõi và nắm bắt tình hình của lớp cứ mỗi tuần giáo viên chủ nhiệm nên họp riêng ban cán sự lớp một lần sau tiết sinh hoạt chủ nhiệm, lúc đó giáo viên chủ nhiệm vừa nắm được một cách cụ thể chi tiết hơn tình hình của từng học sinh trên lớp, vừa tạo cơ hội để các cán bộ lớp thể hiện tâm tư nguyện vọng...thường xuyên trao dồi kĩ năng quản lý cho các em. - Tổ chức thăm gia đình phụ huynh học sinh: Đây là việc làm nhỏ nhưng đem lại hiệu quả lớn đó chính là tạo sự gắn kết giữa nhà trường, giáo viên chủ nhiệm với cha mẹ học sinh. Từ niềm tin đó cha mẹ sẽ quan tâm đến việc học của con mình nhiều hơn và đó cũng là biện pháp duy trì hiệu quả sĩ số học sinh. - Thật sự kiên trì trong công tác vận động nếu có trường hợp học sinh bỏ học: Từ thực tế chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp, nhiều lần vận động học sinh bỏ học trở lại trường tôi đã thành công khi áp dụng biện pháp này. Phải thật sự kiên trì vận động học sinh, chúng ta không nên đếm số lần họ đến nhà học sinh là bao nhiêu mà hãy đếm số lần vì việc làm vì sự tận tụy của người giáo viên đã làm cho các em cảm động. Đừng vội buông tay các em khi chúng ta chưa cố gắng hết sức. Tôi thiết nghĩ những gì xuất phát từ trái tim sẽ nhận lại được những lời nói chân thành từ trái tim của người khác và yêu thương học sinh là chìa khóa thành công trong công tác chủ nhiệm. - Tham mưu với Ban Giám Hiệu nhà trường, Ban chỉ đạo xã thành lập đoàn vận động học sinh bỏ học: Việc duy trì sĩ số liên quan trực tiếp đến vấn đề học sinh bỏ học vì vậy trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm là phải hoàn thành việc vận động học sinh nhưng đôi khi sự hoạt động riêng lẻ của giáo viên chủ nhiệm lại không đem lại hiệu quả mà đôi khi lại thất bại. Lúc này giáo viên cần lắm sự phối hợp của Ban Giám Hiệu và các tổ chức Đoàn thể trong nhà trường cùng chung tay phối hợp để thực hiện tốt việc duy trì sĩ số khi có học sinh mình bỏ học. Vì vậy việc thành lập đoàn vận động
10 học sinh bỏ học trở lại trường trong đó có Ban Giám Hiệu, các tổ chức Đoàn, Đội cùng với giáo viên chủ nhiệm là vô cùng cần thiết. - Sự quan tâm của nhà trường và chính quyền địa phương cũng có vai trò rất lớn trong công tác duy trì sĩ số học sinh: Trong thực tế học sinh bỏ hoc vì hoàn cảnh khó khăn cũng khá phổ biến, vì nhà đông con hay vì hoàn cảnh khác không thể cho con em học tập, đây cũng là nỗi đau chung của xã hội. Vì thế các ngành các cấp nên có chính sách hỗ trợ về vốn, kỹ thuật, để cuộc sống của nhân dân đỡ vất vả hơn, tử đó có điều kiện lo cho con em mình. Đồng thời vận động các ban ngành đoàn thể của xã, các mạnh thường quân, các nhà hảo tâm ủng hộ tập viết, sách giáo khoa, đồ dùng học tập để tất cả học sinh đều có điều kiện đi học. Nhà trường có chính sách miễn giảm học phí và cơ sở vật chất cho học sinh nghèo, học sinh có hoàn cảnh khó khăn. 5.3.2 Chỉ đạo tốt giáo viên tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, thay đổi phương pháp dạy học nâng cao chất lượng giáo dục Một trong những nguyên nhân học sinh bỏ học chính là tình trạng học sinh học yếu, chán học. Vậy làm sao để cho học sinh học tập tiến bộ, không bỏ học? Đây là câu hỏi mà Ban Giám Hiệu cần phải có câu trả lời xác đáng. Không có cách nào khác ngoài việc nhà trường phải nâng cao chất lượng giáo dục đại trà đặc biệt giáo viên phải ứng dụng công nghệ thông tin, thay đổi phương pháp dạy học, thay đổi cách kiểm tra đánh giá. Trước tiên, Ban Giám Hiệu chỉ đạo cho đội ngũ giáo viên cần phải thay đổi phương pháp giảng dạy, đặc biệt đối với những em học sinh học yếu, là người đồng bào dân tộc thiểu số cần đặc biệt quan tâm. Đây là những đối tượng cần được hỗ trợ, cần được quan tâm về kiến thức, về mặt tình cảm… thay đổi phương pháp tức là cực cách thức tiếp cận học, cách thức tổ chức nội dung học tập trên lớp linh hoạt, hiệu quả nhằm thu hút các em vào tiết học. Giáo viên căn cứ vào đặc điểm tình hình của từng lớp, từng môn dạy để có những phương pháp thích hợp tạo điều kiện cho các em hòa nhập, tiếp thu, học tập một cách tốt nhất. Đối với việc kiểm tra đánh giá, cần phát huy năng lực, sự tiến bộ của các em trong học tập, đa dạng hóa các hình thức kiểm tra theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục để tạo điều kiện tốt nhất cho các em được đánh giá trên cơ sở sự tiến bộ trong mỗi lần kiểm tra. Nếu học sinh chưa làm được bài, chưa đảm bảo điểm trên trung bình thì giáo viên tiếp tục tạo cơ hội, hướng dẫn các em ôn tập tốt hơn nữa. Ngoài ra, nhà trường tổ chức các lớp phụ đạo không cho học sinh yếu kém (không thu tiền). Từ những buổi học như vậy hỗ trợ tốt kiến thức cho các em học sinh. Từ đó học sinh học tập tiến bộ hơn và khi các em tiến bộ, nắm bắt được bài học thì các em sẽ hăng say học tập và giảm nhiều nguy cơ bỏ học. 5.3.3 Chỉ đạo Liên đội tổ chức tốt các sân chơi, giáo dục kỹ năng sống cho các em trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động ngoại khóa
11 Một số học sinh cho rằng đến trường chỉ có học, học và học. Các em từ tâm lý ấy áp lực về điểm số, thi cử, kiểm tra đè nặng. Các em cũng không phải không có lý khi nhà trường còn nặng về truyền thụ kiến thức mà còn ít chú trọng đến giáo dục các kỹ năng, phát triển toàn diện học sinh.(Nhà trường ít có những hoạt động tập thể, ít có các ngoại khoá… thu hút học sinh). Chính từ áp lực ấy mà khi học sinh học yếu, không tiến bộ, không có những sự đồng cảm, sẻ chia, không có sự níu kéo từ các hoạt động khác ngoài học tập thì nguy cơ bỏ học cũng sẽ là rất cao. Ý thức được nguy cơ nghỉ học của học sinh xuất phát từ một số nguyên nhân trên, tôi chỉ đạo cho liên đội tổ chức nhiều các hoạt động ngoại khoá, các hoạt động tập thể, hoạt động ngoài giờ lên lớp…thông qua các hoạt động này, sự kết nối giữa giáo viên và học sinh, học sinh với học sinh càng trở nên chặt chẽ hơn. Qua các hoạt động này học sinh được vui chơi, sẻ chia, giảm áp lực học tập, được bày tỏ các quan điểm, được phát triển các kỹ năng…và quan trọng hơn các em được công nhận trước tập thể. Chính điều đó đã thu hút các em nhiều hơn.Các em ý thức được rằng nhà trường ngoài học tập còn những thứ khác thú vị, hấp dẫn nữa để mà tới trường, để mà tham gia… 5.3.4. Kết luận Chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp, chỉ đạo các hoạt động dạy học, để làm duy trì sĩ số học sinh nhìn bề ngoài có vẻ đơn giản, dễ làm, song đi sâu vào thực tế lại rất bận và rất cực. Nỗi bận tâm sẽ đến nhiều hơn khi nhà trường có nhiều học sinh bỏ học. Quả thật trong chính cái bận và cái cực ấy, người giáo viên chủ nhiệm đã tìm ra ý nghĩa của nghề mình chọn. Và cũng chính từ việc chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ấy đã giúp cho tôi tìm được hạnh phúc lớn lao trong công tác dạy và học, được yêu thương các em và được các em yêu thương lại với một tình cảm luôn trong sáng, luôn mới mẽ. Song không có hạnh phúc nào không kèm theo nước mắt. Để có được nụ cười trong việc chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp, người cán bộ quản lý, người giáo viên chủ nhiệm đã phải công phu tiêu tốn biết bao thời gian tâm lực, trí tuệ, có khi dành trọn cả tuổi thanh xuân cho các em, vì các em. Việc đưa được các em bỏ học trở lại lớp là thành công lớn nhất của mỗi người giáo viên làm công tác chủ nhiệm. Người giáo viên chủ nhiệm phải thấy được việc duy trì sĩ số học sinh là trách nhiệm của một nhà giáo. Đây là vấn đề cốt lõi để thực hiện tốt nghị quyết Hội nghị Cán bộ Công chức, Viên chức và người lao động hàng năm mà nhà trường đã thể hiện trong nghị quyết, nhằm hạn chế tình trạng học sinh bỏ học. Đề tài sáng kiến về công tác duy trì sĩ số học sinh là đề tài không mới, tuy nhiên có những kinh nghiệm đã đi vào lối mòn hoặc thụ động đã được lặp đi lặp lại, cho nên bản thân dù thực hiện đề tài cũ nhưng cũng mong muốn có những nét mới, có những hiệu quả thiết thực hơn trong tình hình hiện nay. Công tác duy trì sĩ số là một nhiệm vụ thường xuyên, dù đứng ở vị trí nào ta cũng phải quan tâm thực hiện nghiêm túc vấn
12 đề này, phải vận dụng sáng tạo, linh hoạt, năng động trong thực tế. Kết hợp nhiều giải pháp để thực hiện công tác này. Qua bao năm tận tụy với nghề nghiệp, hết lòng yêu nghề mến trẻ, thực hiện phương châm tất cả vì học sinh thân yêu và thực hiện cuộc vận động của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo về xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. Qua thực tiễn của bản thân gắn với việc chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp, đã giúp tôi đưa ra nhiều biện pháp nhằm duy trì tốt học sinh ở các lớp chủ nhiệm. Để duy trì và đảm bảo sĩ số đạt kết quả tốt mỗi cán bộ quản lý của nhà trường, mỗi giáo viên chủ nhiệm chúng ta nói chung là phải luôn tìm tòi biện pháp thích hợp để mang lại hiệu quả cao nhất cho từng năm học. Bản thân tôi luôn coi trọng những biện pháp trình bày ở trên. Và tôi tin rằng những biện pháp đã thực hiện trong hiện tại và tương lai tỉ lệ duy trì sĩ số ở Trường TH-THCS Thanh Lương sẽ ngày càng nâng cao . 6. Về khả năng áp dụng sáng kiến. - Các giải pháp trên đã áp dụng tại đơn vị Trường TH-THCS Thanh Lương và mang lại những kết quả rất đáng khích lệ, giảm thiểu tỉ lệ học sinh bỏ học trong những năm gần đây – đặc biệt là ở HKI năm học 2020-2021. 7. Những thông tin cần bảo mật: Không 8. Các điều kiện cần thiết để áp dụng: Các giải pháp trên áp dụng cho tất cả các trường, các đơn vị khi cần giảm thiểu tỉ lệ học sinh bỏ học và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các nhà trường. Thứ nhất: Nhà trường cần xây dựng kế hoạch, biện pháp duy trì sĩ số học sinh cho năm học và cụ thể hàng tuần, tháng, học kì. Giáo viên chủ nhiệm phải xây dựng kế hoạch, biện pháp cụ thể hóa kế hoạch của nhà trường theo tuần, tháng, học kì. Thứ hai: Đưa chỉ tiêu duy trì sĩ số học sinh vào thi đua cuối kì, cuối năm. Thứ ba: Tổ chức tốt công tác phụ đạo học sinh yếu, kém. Thứ tư: Phối hợp chặt chẽ với ban đại diện cha mẹ học sinh để giáo dục học sinh kịp thời. Thứ năm: Phối hợp chặt chẽ với các ban ngành, đoàn thể của địa phương xã nhà để huy động mọi nguồn lực vào công tác vận động học sinh bỏ học ra lớp. 9. Đánh giá lợi ích thu được sau khi áp dụng sáng kiến Sáng kiến là quá trình nghiên cứu, thực hiện các giải pháp cụ thể tại trường TH-THCS Thanh Lương trong công tác duy trì sĩ số học sinh. Lợi ích thu được trước tiên đó là việc làm thay đổi ý thức trong công tác vận động học sinh ra lớp, đến trường trong toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường. Công việc vận
13 động đã được gắn với toàn thể các tổ chức, đoàn thể trong trường, huy động các lực lượng để làm tốt công tác vận động học sinh ra lớp, duy trì sĩ số học sinh. Sáng kiến cũng có ý nghĩa rất lớn với đội ngũ giáo viên chủ nhiệm- những người trực tiếp hàng ngày với công tác duy trì sĩ số, công tác phổ cập giáo dục. Giáo viên chủ nhiệm thấy được trách nhiệm, vai trò của mình cũng như tìm thấy ở đây các cách thức thực hiện việc duy trì sĩ số. Bên cạnh đó, việc áp dụng sáng kiến vào thực tế cũng làm thay đổi nhận thức đối với phụ huynh học sinh trong việc cho con tới trường. Từ việc trước đây phụ huynh chỉ mặc cho con tới trường, giao phó con cái cho nhà trường và tới khi con bỏ học thị mặc kệ việc bỏ học của các em. Nhưng với những sự tác động của các biện pháp đã trình bày ở trên thì phụ huynh đã thấy được tầm quan trọng của việc cho con tới trường; thấy được vai trò, trách nhiệm của mình với con cái ra sao… Một lợi ích thu được chính là mối liên kết, tính hiệu quả trong công tác phối kết hợp của những tổ chức đoàn thể trong trường. Tính thống nhất trong hành động và mục đích của công việc sẽ làm nên thành công trong công tác duy trì sĩ số học sinh. Và cuối cùng là những con số cụ thể minh chứng cho các biện pháp đã thực hiện trong sáng kiến. Trước khi áp dụng các giải pháp trên tại đơn vị Trường TH- THCS Thanh Lương thì hằng năm tỉ lệ học sinh bỏ học còn cao so với chỉ tiêu chung của toàn thị xã. Sau khi bản thân tôi đưa những giải pháp, kinh nghiệm trên áp dụng vào đơn vị Trường TH-THCS Thanh Lương đã mang lại những kết quả rất đáng khích lệ, trong Học Kì I năm học 2020 -2021 (đến thời điểm hiện tại nhà trường có số học sinh bỏ học là 1 em = 0.1%). Như vậy kết quả có được chính là cả một quá trình của các cách thức tổ chức thực hiện. Ở đó từ việc lên kế hoạch, chỉ đạo tổ chức thực hiện, theo dõi, kiểm tra đánh giá của Ban Giám hiệu nhà trường đã đem là thành công trong việc duy trì sĩ số học sinh trong nhà trường. 10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (nếu có)1:
14 Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Thanh Lương, ngày 03 tháng 01 năm 2021 Người nộp đơn Trịnh Đăng Đỉnh