M C L CỤ Ụ
Trang
Ph n I. ầĐt v n đặ ấ ề
1.1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Trong nh ng năm qua, công tác gi ng d y c a giáo viên các nhà tr ngữ ả ạ ủ ở ườ
đã có nhi u chuy n bi n tích c c theo yêu c u c a công tác đi m i ch ngề ể ế ự ầ ủ ổ ớ ươ
trình giáo d c ph thông 2018. Trong đó, xu h ng d y h c phát tri n năng l cụ ổ ướ ạ ọ ể ự
h c sinh (HS) đang th c s đc quan tâm. Ngh quy t s 29/NQ-TWc a Banọ ự ự ượ ị ế ố ủ
Ch p hành Trung ng v đi m i căn b n toàn di n GD-ĐT đã xác đnh m cấ ươ ề ổ ớ ả ệ ị ụ
tiêu tr ng tâm c a giáo d c, d y h c là chuy n t ti p c n tri th c sang ti pọ ủ ụ ạ ọ ể ừ ế ậ ứ ế
c n năng l c ng i h c đ có th đào t o đc nh ng công dân đáp ng đcậ ự ườ ọ ể ể ạ ượ ữ ứ ượ
xu th toàn c u hóa. Yêu c u c a th c t hi n nay là c n d y cho ng i h cế ầ ầ ủ ự ế ệ ầ ạ ườ ọ
ph ng pháp chi m lĩnh tri th c, ch không ph i cung c p tri th c. Vì th , phátươ ế ứ ứ ả ấ ứ ế
tri n t duy ph n bi n và năng l c ph n bi n bi n ch ng đc xem là m tể ư ả ệ ự ả ệ ệ ứ ượ ộ
trong nh ng b c đi c n thi t nh m thúc đy s phát tri n c a n n giáo d cữ ướ ầ ế ằ ẩ ự ể ủ ề ụ
Vi t Nam.ệ
Hi n nay, trên th gi i t duy ph n bi nệ ế ớ ư ả ệ , năng l c ph n bi n bi n ch ngự ả ệ ệ ứ
đã tr thành m t trong nh ng tiêu chí c n đt trong giáo d c nhi u qu c gia,ở ộ ữ ầ ạ ụ ở ề ố
đc đa vào ch ng trình đào t o c a nhi u tr ng đi h c. ượ ư ươ ạ ủ ề ườ ạ ọ Có th nói,ể
nh ng n c có n n giáo d c tiên ti n đu coi tr ng vi c th c hi n các ho tữ ướ ề ụ ế ề ọ ệ ự ệ ạ
đng h ng đn rèn luy n và phát tri n năng l c ph n bi n bi n ch ng trongộ ướ ế ệ ể ự ả ệ ệ ứ
d y h c. ạ ọ Trong khi đó, n n giáo d c ề ụ Vi t Namệ v n ch a th c s chú tr ng đnẫ ư ự ự ọ ế
vi c phát tri n t duy và năng l c HS b ng con đng ph n bi n. Th m chíệ ể ư ự ằ ườ ả ệ ậ
nhi u GV còn t ra khó ch u khi HS đa ra nh ng ý ki n trái chi u, nhi u GVề ỏ ị ư ữ ế ề ề
không thích khi HS tranh lu n, nhi u GV còn áp đt ki n th c... Vi c ki m traậ ề ặ ế ứ ệ ể
đánh giá ch a linh ho t, đ thi ch y u v n đóng khung trong t duy đngư ạ ề ủ ế ẫ ư ồ
thu n, t duy xuôi chi u. Vì v y, chú tr ng hình thành và phát tri n năng l c ậ ư ề ậ ọ ể ự tư
duy ph n bi n ả ệ bi n ch ng c n ph i ệ ứ ầ ả tr thành m t m c tiêu đào t o h ng t iở ộ ụ ạ ướ ớ
c a nhà tr ng các c p nh m hoàn thi n h n ph m ch t và t duy c a h củ ườ ấ ằ ệ ơ ẩ ấ ư ủ ọ
sinh.
Ng văn là b môn b t bu c trong h th ng giáo d c ph thông. V iữ ộ ắ ộ ệ ố ụ ổ ớ
nh ng đc thù riêng c a mình, môn Ng văn có nh ng l i th đ phát tri n ữ ặ ủ ữ ữ ợ ế ể ể tư
duy ph n bi nả ệ và năng l c ph n bi n bi n ch ngự ả ệ ệ ứ cho HS. Vi c tìm tòi, nghiênệ
c u đ xu t các bi n pháp d y h c m i trong d y h c đc hi u văn b n đcứ ề ấ ệ ạ ọ ớ ạ ọ ọ ể ả ượ
xem là yêu c u quan tr ng c a vi c đi m i d y h c Ng văn hi n hành. Trongầ ọ ủ ệ ổ ớ ạ ọ ữ ệ
s nh ng văn b n đc đa vào ch ng trình Ng văn THPT thì văn b n H nố ữ ả ượ ư ươ ữ ả ồ
Tr ng Ba, da hàng th t, trích trong v k ch cùng tên c a L u Quang Vũ là vănươ ị ở ị ủ ư
b n có nhi u cách ti p nh n khác nhau th m chí c nh ng ti p nh n trái chi u,ả ề ế ậ ậ ả ữ ế ậ ề
nh ng ti p nh n đi ng c v i t duy truy n th ngữ ế ậ ượ ớ ư ề ố gây nhi u tranh cãi. Có thề ể
nói, trích đo n y tr thành m nh đt màu m đ GV gieo h t gi ng năng l cạ ấ ở ả ấ ỡ ể ạ ố ự
ph n bi n bi n ch ng đ chúng nhanh chóng n y n , đâm ch i, đm hoa k tả ệ ệ ứ ể ả ở ồ ơ ế
trái trên con đng ti p c n tri th c khoa h c cho HSườ ế ậ ứ ọ .
2
Vì v y, tậ nghiên c u và th c ti n công tác d yừ ứ ự ễ ạ h cọ, nhóm tác gi đã xâyả
d ng đ tài sáng ki n kinh nghi m ự ề ế ệ “Phát tri n năng l c ph n bi n cho h cể ự ả ệ ọ
sinh THPT qua d y h c văn b nạ ọ ả H n Tr ng Ba, da hàng th t ồ ươ ị (L u Quangư
Vũ)”.
Đ tài này đã đc áp d ng thành công tr ng THPT Lê H ng Phong,ề ượ ụ ở ườ ồ
huy n H ng Nguyên và tr ng THPT Đô L ng 2, huy n Đô L ngệ ư ườ ươ ệ ươ , t nh Nghỉ ệ
An.
1.2. M c tiêu, tính m i c a đ tàiụ ớ ủ ề
1.2.1. M c tiêuụ
V i đớ tàiề “Phát tri n năng l c ph n bi n cho h c sinh THPT qua d y h cể ự ả ệ ọ ạ ọ
văn b nả H n Tr ng Ba, da hàng th t ồ ươ ị (L u Quang Vũ)”, chúng tôi h ng đnư ướ ế
m c tiêu giúp h c sinh THPT có th phát tri n năng l c ph n bi n thông quaụ ọ ể ể ự ả ệ
ho t đng d y h c văn b nạ ộ ạ ọ ả H n Tr ng Ba, da hàng th t ồ ươ ị c a L u Quang Vũ.ủ ư
T đó, giúp HS hình thành thói quen và năng l c ph n bi n trong h c t p, trongừ ự ả ệ ọ ậ
đi s ng th ng ngày, trong nghiên c u khoa h c…, giúp HS rút ng n conờ ố ườ ứ ọ ắ
đng đn v i thành công.ườ ế ớ
M c tiêu c a đ tài này còn đ thay đi ph ng pháp d y h c cũ, v nụ ủ ề ể ổ ươ ạ ọ ậ
d ng linh ho t ph ng pháp d y h c m i, đ đng hành cùng m c tiêu chungụ ạ ươ ạ ọ ớ ể ồ ụ
c a đi m i giáo d c hi n nay: d y h c theo h ng phát tri n năng l c nh mủ ổ ớ ụ ệ ạ ọ ướ ể ự ằ
phát tri n toàn di n các ph m ch t nhân cách, chú tr ng năng l c, bi t v n d ngể ệ ẩ ấ ọ ự ế ậ ụ
tri th c trong nh ng tình hu ng th c ti n đ chu n b chu đáo cho HS năng l cứ ữ ố ự ễ ể ẩ ị ự
gi i quy t các tình hu ng trong cu c s ng và ngh nghi p sau khi ra tr ng.ả ế ố ộ ố ề ệ ườ
1.2.2. Tính m iớ
Nh ng năm g n đây, vi c d y h c theo h ng phát tri n năng l c ph nữ ầ ệ ạ ọ ướ ể ự ả
bi n đã đc nhi u GV d y môn Ng văn quan tâm, nghiên c u. Đã có m t sệ ượ ề ạ ữ ứ ộ ố
công trình khoa h c, sáng ki n sinh nghi m, bài tham lu n… v d y h c mônọ ế ệ ậ ề ạ ọ
Ng văn theo h ng phát tri n t duy ph n bi n cho HS. Nh ng các đ tài đóữ ướ ể ư ả ệ ư ề
đu đ c p m t cách chung chung, ch y u t p trung vào vi c v n d ng t duyề ề ậ ộ ủ ế ậ ệ ậ ụ ư
ph n bi n đ vi t bài văn ngh lu n mà ch a quan tâm đn vi c phát tri n năngả ệ ể ế ị ậ ư ế ệ ể
l c ph n bi n bi n ch ng cho HS thông qua ho t đng d y h c m t bài h c cự ả ệ ệ ứ ạ ộ ạ ọ ộ ọ ụ
th , m t văn b n c th .ể ộ ả ụ ể
Có th kh ng đnh đ tài “Phát tri n năng l c ph n bi n cho h c sinhể ẳ ị ề ể ự ả ệ ọ
THPT qua d y h c văn b nạ ọ ả H n Tr ng Ba, da hàng th t ồ ươ ị (L u Quang Vũ)” làư
đ tài m i m , đc nghiên c u l n đu các tr ng THPT huy n H ngề ớ ẻ ượ ứ ầ ầ ở ườ ệ ư
Nguyên, huy n Đô L ng, t nh Ngh An. Tr c đây, trong quá trình thi t kệ ươ ỉ ệ ướ ế ế
giáo án d y h c môn Ng văn, GV th ng h ng HS đn m t s năng l c nh :ạ ọ ữ ườ ướ ế ộ ố ự ư
t h c, gi i quy t v n đ, s d ng ti ng Vi t, giao ti p, t qu n b n thân...ự ọ ả ế ấ ề ử ụ ế ệ ế ự ả ả
V i đ tài này, l n đu tiên phát tri n năng l c ph n bi n đc xem nh là m tớ ề ầ ầ ể ự ả ệ ượ ư ộ
năng l c thi t y u c n ph i chú tr ng hình thành cho HS đ HS có th t ch ,ự ế ế ầ ả ọ ể ể ự ủ
đc l p, sáng t o, m nh d n h n trong t duy, dám d n thân, dám đi ng c v iộ ậ ạ ạ ạ ơ ư ấ ượ ớ
3
đám đông, dám l a ch n con đng riêng cho b n thân. M t khi HS có đcự ọ ườ ả ộ ượ
năng l c ph n bi n t t thì HS d dàng hình thành, phát tri n các năng l c c nự ả ệ ố ễ ể ự ầ
thi t khác.ế
V i đ tài này, chúng tôi cũng đã gi i quy t đc v n đ c p thi t trongớ ề ả ế ượ ấ ề ấ ế
th c ti n d y h c văn b nự ễ ạ ọ ả H n Tr ng Ba, da hàng th t ồ ươ ị c a L u Quang Vũ,ủ ư
m t văn b n đa thanh, giàu ch t tri t lí nh ng không d ti p nh n. Đ tài đã mộ ả ấ ế ư ễ ế ậ ề ở
ra m t h ng ti p c n khác, m t cách khai thác khác giúp cho GV có thêm cộ ướ ế ậ ộ ơ
h i đ l a ch n, đ v n d ng linh ho t, hi u qu nh m nâng cao ch t l ngộ ể ự ọ ể ậ ụ ạ ệ ả ằ ấ ượ
d y h c văn b nạ ọ ả H n Tr ng Ba, da hàng th t ồ ươ ị c a L u Quang Vũ nói riêng vàủ ư
d y h c văn b n nói chung.ạ ọ ả
1.3. Nhi m v và ph m vi nghiên c uệ ụ ạ ứ
1.3.1. Nhi m vệ ụ
Đ tài nghiên c u nh m h ng đn làm sáng t nh ng v n đ sau:ề ứ ằ ướ ế ỏ ữ ấ ề
- Tìm hi u c s lý lu n c a vi c ể ơ ở ậ ủ ệ phát tri n năng l c ph n bi n ể ự ả ệ cho h cọ
sinh.
- Thông qua bài h cọ H n Tr ng Ba, da hàng th t ồ ươ ị nh m nâng cao ch tằ ấ
l ng vàượ giúp HS hình thành thói quen, năng l c ph n bi n trong h c t p, trongự ả ệ ọ ậ
đi s ng th ng ngày, trong nghiên c u khoa h cờ ố ườ ứ ọ .
- Thi t k d y h cế ế ạ ọ H n Tr ng Ba, da hàng th t ồ ươ ị nh m thay đi ph ngằ ổ ươ
pháp d y h c cũ, v n d ng linh ho t ph ng pháp d y h c m i, đ đng hànhạ ọ ậ ụ ạ ươ ạ ọ ớ ể ồ
cùng m c tiêu chung c a đi m i giáo d c hi n nay.ụ ủ ổ ớ ụ ệ
- Ti n hành th c nghi m s ph m các l p kh i 12 trong các nhà tr ng.ế ự ệ ư ạ ở ớ ố ườ
- Kh o sát k t qu th nghi m đ tài thông qua l y ý ki n c a h c sinh.ả ế ả ử ệ ề ấ ế ủ ọ
1.3.2. Ph m vi nghiên c uạ ứ
- Nghiên c u áp d ng cho h c sinh ứ ụ ọ l pớ 12 t i tr ngạ ườ THPT Lê H ngồ
Phong huy n H ng Nguyên, tr ng THPT Đô L ng 2ệ ư ườ ươ trong năm h c 2018-ọ
2019, 2019-2020.
- N i dung nghiên c u c b n thông qua bài h cộ ứ ơ ả ọ H n Tr ng Ba, da hàngồ ươ
th t ịđ m r ng ể ở ộ thói quen, năng l c ph n bi n trong h c t p, trong đi s ngự ả ệ ọ ậ ờ ố
th ng ngày cho h c sinh.ườ ọ
- Ph m vi và kh năng nhân r ng cho t t c các đi t ng h c sinh kh iạ ả ộ ấ ả ố ượ ọ ố
12 và áp d ng cho d y h c đi trà t t c h c sinh kh i 12 c a các tr ngụ ạ ọ ạ ở ấ ả ọ ố ủ ườ
THPT, góp ph n nâng cao năng l c ph n bi n cho h c sinh trên nhi u ph ngầ ự ả ệ ọ ề ươ
di n.ệ
1.4. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
Đ nghiên c u đ tài chúng tôi s d ng các ph ng pháp sau:ể ứ ề ử ụ ươ
4
Ph ng pháp t ng h p lý lu n:ươ ổ ợ ậ phân tích, t ng h p và h th ng hóa cácổ ợ ệ ố
v n đ lý lu n có liên quan đn năng l c ph n bi n.ấ ề ậ ế ự ả ệ
Ph ng pháp quan sát:ươ s d ng ph ng pháp này nh m giúp GV quan sátử ụ ươ ằ
thái đ h c t p, tinh th n h p tác, kĩ năng tranh lu n, ph n bi n c a HS trongộ ọ ậ ầ ợ ậ ả ệ ủ
gi d y h c môn Ng văn.ờ ạ ọ ữ
Ph ng pháp so sánh và phân tích th ng kê:ươ ố các d li u thu th p đc tữ ệ ậ ượ ừ
kh o sát s đc phân lo i, s p x p, x lý ph c v cho phân tích và đa ra cácả ẽ ượ ạ ắ ế ử ụ ụ ư
nh n đnh, đánh giá v th c tr ng d y h c phát tri n năng l c ph n bi n choậ ị ề ự ạ ạ ọ ể ự ả ệ
HS THPT trong các tr ng h c hi n nay.ườ ọ ệ
Ph ng pháp th c nghi m s ph m:ươ ự ệ ư ạ kh o sát k t qu h c t p c a h cả ế ả ọ ậ ủ ọ
sinh các l p th c nghi m và đi ch ng đ ki m ch ng hi u qu c a cácớ ự ệ ố ứ ể ể ứ ệ ả ủ
ph ng pháp đc đ xu t.ươ ượ ề ấ
1.5. Quá trình hoàn thành sáng ki nế
1.5.1. Hình thành ý t ngưở
Đ tài: ề“Phát tri n năng l c ph n bi n cho h c sinh THPT qua d y h cể ự ả ệ ọ ạ ọ
văn b nả H n Tr ng Ba, da hàng th t ồ ươ ị (L u Quang Vũ)”ư đc hình thành ýượ
t ng t tháng 9 năm 2018 đn tháng 9 năm 2020.ưở ừ ế
1.5.2. Đi u tra kh o sátề ả
Các s li u đi u tra kh o sát trong đ tài đc tôi đi u tra vào tháng 9ố ệ ề ả ề ượ ề
năm 2020 t i tr ng THPT Lê H ng Phong, huy n H ng Nguyên và tr ngạ ườ ồ ệ ư ườ
THPT Đô L ng 2ươ , huy n Đô L ng, t nh Ngh Anệ ươ ỉ ệ
1.5.3. Đúc rút kinh nghi m và áp d ngệ ụ
- Đ tài sáng ki n đc đúc rút t tháng 9 năm 2018 đn tháng 9 nămề ế ượ ừ ế
2020.
- Áp d ng l p 12A2, 12B3, 12B8 tr ng THPT Đô L ng 2ụ ở ớ ườ ươ và l pớ
12A2, 12A5 tr ng THPT Lê H ng Phong, huy n H ng Nguyên.ườ ồ ệ ư
1.5.4. Báo cáo h i đng khoa h c tr ngộ ồ ọ ườ
Đ tài đc báo cáo tr c h i đng khoa h c tr ng THPT Lê H ngề ượ ướ ộ ồ ọ ườ ồ
Phong H ng Nguyên ngày 8 tháng 3 năm 2021 và tr ng THPT Đô L ng 2ư ườ ươ
ngày 20 tháng 3 năm 2021
1.6. C u trúc c a đ tàiấ ủ ề
G m 3 ph n:ồ ầ
Ph n I. Đt v n đầ ặ ấ ề
Ph n II. N i dungầ ộ
Ph n III. K t lu nầ ế ậ
5
