Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Ti u họcể
A. PH N M Đ UẦ Ở Ầ
I/ Lý do ch n sáng ki n:ọ ế
T năm h c 2010-2011, B GD-ĐT đ a n i dung giáo d c k năng s ngừ ọ ộ ư ộ ụ ỹ ố
l ng ghép vào các môn h c b c ti u h c. Đây là m t ch tr ng c n thi t vàồ ọ ở ậ ể ọ ộ ủ ươ ầ ế
đúng đ n.ắ
M c tiêu giáo d c là đào t o con ng i Vi t Nam phát tri n toàn di n vụ ụ ạ ườ ệ ể ệ ề
đ o đ c, trí th c, s c kh e, th m m , ngh nghi p và hình thành nhân cách, đápạ ứ ứ ứ ỏ ẩ ỹ ề ệ
ng yêu c u c a s nghi p xây d ng và b o v T qu c Vi t Nam xã h i chứ ầ ủ ự ệ ự ả ệ ổ ố ệ ộ ủ
nghĩa.
Vi c giáo d c k năng s ng cho h c sinh là m t n i dung đ c đông đ oệ ụ ỹ ố ọ ộ ộ ượ ả
ph huynh và d lu n quan tâm, b i đây là m t ch ng trình giáo d c h t s cụ ư ậ ở ộ ươ ụ ế ứ
c n thi t đ i v i h c sinh và phù h p v i m c tiêu giáo d c hi n nay, nh m đàoầ ế ố ớ ọ ợ ớ ụ ụ ệ ằ
t o con ng i v i đ y đ các m t “đ c, trí, th , m ” đ đáp ng yêu c u c aạ ườ ớ ầ ủ ặ ứ ể ỹ ể ứ ầ ủ
xã h i.ộ
b c ti u h c là b c t o n n t ng cho h c sinh phát tri n, vì v y ngoàiỞ ậ ể ọ ậ ạ ề ả ọ ể ậ
vi c trang b cho h c sinh v n ki n th c c b n trong h c t p, lao đ ng cònệ ị ọ ố ế ứ ơ ả ọ ậ ộ
ph i giáo d c h c sinh có k năng s ng, k năng làm ng i đ h c sinh có thêmả ụ ọ ỹ ố ỹ ườ ể ọ
kinh nghi m thích ng v i môi tr ng, xã h i m i.ệ ứ ớ ườ ộ ớ
Năm h c 2012-2013 là năm h c ti p t c th c hi n phong trào thi đua “Xâyọ ọ ế ụ ự ệ
d ng tr ng h c thân thi n, h c sinh t hs c c” vi c giáo d c k năng s ng choư ườ ọ ệ ọ ị ự ệ ụ ỹ ố
h c sinh là m t trong nh ng n i dung c a phong trào. Chí vì v y nên các nhàọ ộ ữ ộ ủ ậ
tr ng c n chú tr ng h n đ n n i dung “Giáo d c k năng s ng cho h c sinh”.ườ ầ ọ ơ ế ọ ụ ỹ ố ọ
Nguyễn Xuân Qu ng – TH ảĐổng Xá1
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Ti u họcể
Giáo d c k năng s ng cho h c sinh giúp h c sinh t gi i quy t đ c m tụ ỹ ố ọ ọ ự ả ế ượ ộ
s v n đ thi t th c trong cu c s ng h ng ngày nh : t chăm sóc s c kh e, b oố ấ ề ế ự ộ ố ằ ư ự ứ ỏ ả
v môi tr ng và phòng ch ng các t n n xã h i,… đ các em ch đ ng, t tinệ ườ ố ệ ạ ộ ể ủ ộ ự
không ph thu c hoàn toàn vào ng i l n mà v n có th t b o v mình.ụ ộ ườ ớ ẫ ể ự ả ệ
V i ý nghĩa và t m quan tr ng c a vi c giáo d c k năng cho h c sinh, tôi đãớ ầ ọ ủ ệ ụ ỹ ọ
ch sáng ki n v “Giáo d c k năng s ng cho h c sinh Ti u h c”.ọ ế ề ụ ỹ ố ọ ể ọ
II/ Đ i t ng nghiên c u:ố ượ ứ
- H c sinh Ti u h c. ọ ể ọ
III/ Ph m vi nghiên c u:ạ ứ
- Vì đây là đ tài khá nh y c m, g p nhi u khó khăn trong vi c th c hi n,ề ạ ả ặ ề ệ ự ệ
s d ng các ph ng pháp nghiên c u và đ c th c hi n l n đ u tiên t i đ n v .ử ụ ươ ứ ượ ự ệ ầ ầ ạ ơ ị
Nên vi c nghiên c u đ tài “ệ ứ ề Giáo d c k năng s ng cho h c sinh Ti u h cụ ỹ ố ọ ể ọ ”
còn g p nhi u khó khăn r t mong các đ ng nghi p đóng góp và giúp đ .ặ ề ấ ồ ệ ỡ
IV/ Ph ng pháp nghiên c u:ươ ứ
- Đ c các tài li u v tâm sinh lý l a tu i Ti u h c và tài li u liên quan t iọ ệ ề ứ ổ ể ọ ệ ớ
giáo d c k năng s ng cho h c sinhụ ỹ ố ọ
- Ph ng pháp kh o sát - quan sát th c t giáo viên và h c sinh.ươ ả ự ế ọ
- Th c hi n ph ng v n, h i đáp, đi u tra.ự ệ ỏ ấ ỏ ề
- Ph ng pháp phân tích, t ng h p.ươ ổ ợ
* Trên đây là m t s ph ng pháp tiêu bi u mà tôi đã áp d ng trong đ tàiộ ố ươ ể ụ ề
sáng ki n kinh nghi m này. Vì m i ph ng pháp đ u có cái hay trong quá trìnhế ệ ỗ ươ ề
áp d ng th c hi n. N u chúng ta áp d ng đúng ph ng pháp trong t ng th iụ ự ệ ế ụ ươ ừ ờ
Nguyễn Xuân Qu ng – TH ảĐổng Xá2
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Ti u họcể
đi m thích h p thì hi u qu đ t đ c r t t t trong vi c th c hi n đ tài sángể ợ ệ ả ạ ượ ấ ố ệ ự ệ ề
ki n kinh nghi m.ế ệ
B. PHÂN N I DUNGỘ
I/ C s lý lu n.ơ ở ậ
Giáo d c k năng s ng cho h c sinh có th quan ni m là vi c t ch c cácụ ỹ ố ọ ể ệ ệ ổ ứ
ho t đ ng giáo d c đa d ng, phong phú nh m kích thích h c sinh tham gia m tạ ộ ụ ạ ằ ọ ộ
cách tích c c ch đ ng vào các quá trình ho t đ ng, qua đó hình thành ho c thayự ủ ộ ạ ộ ặ
đ i hành vi c a tr theo h ng tích c c nh m góp ph n phát tri n nhân cáchổ ủ ẻ ướ ự ằ ầ ể
toàn di n; giúp h c sinh có th sông an toàn, kh e m nh và tích c c , ch đ ngệ ọ ể ỏ ạ ự ủ ộ
trong cu c s ng h ng ngày. Giáo d c k năng s ng cho h c sinh là giáo d c choộ ố ằ ụ ỹ ố ọ ụ
các em có cách s ng tích c c trong xã h i hi n đ i, là xây d ng ho c thay đ i ố ự ộ ệ ạ ự ặ ổ ở
các em các hành vi theo h ng tích c c phù h p v i m c tiêu phát tri n toànướ ự ợ ớ ụ ể
di n nhân cách ng i h c trên c s giúp h c sinh có tri th c, giá tr , thái đ vàệ ườ ọ ơ ở ọ ứ ị ộ
k năng phù h p.ỹ ợ
1. K năng s ng là gì?ỹ ố
Có nhi u đ nh nghĩa và quan ni m khác nhau v k năng s ng. M i đ nhề ị ệ ề ỹ ố ỗ ị
nghĩa đ c th hi n d i nh ng cách th c ti p c n khác nhau. Thông th ng,ượ ể ệ ướ ữ ứ ế ậ ườ
k năng s ng đ c hi u là nh ng k năng th c hành mà con ng i c n đ cóỹ ố ượ ể ữ ỹ ự ườ ầ ể
đ c s an toàn, cu c s ng kh e m nh v i ch t l ng cao.ượ ự ộ ố ỏ ạ ớ ấ ượ
Nguyễn Xuân Qu ng – TH ảĐổng Xá3
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Ti u họcể
- Theo t ch c văn hóa, khoa h c và giáo d c Liên h p qu c (UNESCO), kổ ứ ọ ụ ợ ố ỹ
năng s ng là năng l c cá nhânđ h th c hi n đ y đ các ch c năng và tham giaố ự ể ọ ự ệ ầ ủ ứ
vào cu c s ng hàng ngày, nh ng k năng đó g n vói 4 tr c t c a giáo d c:ộ ố ữ ỹ ắ ụ ộ ủ ụ
H c đ bi t:ọ ể ế g m các k năng t duy phê phán, t duy sáng t o, ra quy tồ ỹ ư ư ạ ế
đ nh v n đ , nh n th c đ c h u qu c a vi c làm…;ị ấ ề ậ ứ ượ ậ ả ủ ệ
H c đ làm:ọ ể g m k năng th c hi n công vi cvà nhi m v nh k năngồ ỹ ự ệ ệ ệ ụ ư ỹ
đ t m c tiêu, đ m nh n trách nhi m..;ặ ụ ả ậ ệ
H c đ làm ng i:ọ ể ườ g m các k năng cá nhân nh ng phó v i căng th ng,ồ ỹ ư ứ ớ ẳ
ki m soát c m xúc, t nh n th c, t tin…;ể ả ự ậ ứ ự
H c đ chung s ng:ọ ể ố g m các k năng nh giao ti p, th ng l ng, kh ngồ ỹ ư ế ươ ượ ẳ
đ nh h p tác, làm vi c theo nhóm, th hi n s c m thông;ị ợ ệ ể ệ ự ả
- Theo t ch c Y t Th gi i (WHO), k năng s ng là k năng thi t th c màổ ứ ế ế ớ ỹ ố ỹ ế ự
con ng i c n đ có cu c s ng an toàn và kh e m nh, đó là nh ng k năng tâmườ ầ ể ộ ố ỏ ạ ữ ỹ
lý xã h i và giao ti p mà m i cá nhân có th có đ t ng tác v i nh ng ng iộ ế ỗ ể ể ươ ớ ữ ườ
khác m t cách hi u qu ho c ng phó v i nh ng v n đ hay thách th c c aộ ệ ả ặ ứ ớ ữ ấ ề ứ ủ
cu c s ng h ng ngày.ộ ố ằ
T ng đ ng v i quan ni m c a WHO, còn có quan ni m k năng s ng làươ ồ ớ ệ ủ ệ ỹ ố
nh ng k năng tâm lý xã h i liên quan đ n nh ng tri th c, nh ng giá tr và nh ngữ ỹ ộ ế ữ ứ ữ ị ữ
thái đ , cu i cùng đ c th hi n ra b ng nh ng hành vi làm cho các cá nhân cóộ ố ượ ể ệ ằ ữ
th thích nghi và gi i quy t có hi u qu các yêu c u và thách th c c a cu cể ả ế ệ ả ầ ứ ủ ộ
s ng.ố
- Theo UNICEFF, K năng s ng là t p h p r t nhi u k năng tâm lý xã h iỹ ố ậ ợ ấ ề ỹ ộ
và giao ti p cá nhân giúp cho con ng i đ a ra nh ng quy t đ nh có c s , giaoế ườ ư ữ ế ị ơ ở
ti p m t cách có hi u qu , phát tri n các k năng t x lý và qu n lý b n thânế ộ ệ ả ể ỹ ự ử ả ả
Nguyễn Xuân Qu ng – TH ảĐổng Xá4
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Ti u họcể
nh m giúp h có m t cu c s ng lành m nh và có hi u qu . K năng s ng đ cằ ọ ộ ộ ố ạ ệ ả ỹ ố ượ
th hi n nh ng hành đ ng cá nhân và nh ng hành đ ng đó s tác đ ng đ nể ệ ở ữ ộ ữ ộ ẽ ộ ế
nh ng hành đ ng c a nh ng ng i khác cũng nh d n đ n nh ng hành đ ngữ ộ ủ ữ ườ ư ẫ ế ữ ộ
nh m thay đ i môi tr ng xung quanh, giúp nó tr nên lành m nh.ằ ổ ườ ở ạ
Có th th y r ng k năng s ng bao g m m t lo t các k năng c th , c nể ấ ằ ỹ ố ồ ộ ạ ỹ ụ ể ầ
thi t cho cu c s ng hàng ngày c a con ng i. V b n ch t, đó là k năng tế ộ ố ủ ườ ề ả ấ ỹ ự
qu n lý b n thân và k năng xã h i c n thi t đ cá nhân t l c trong cu c s ng,ả ả ỹ ộ ầ ế ể ự ự ộ ố
h c t p và làm vi c hi u qu … Nói các khác k năng s ng là kh năng làm chọ ậ ệ ệ ả ỹ ố ả ủ
b n thân c a m i con ng i, kh năng ng x phù h p v i nh ng ng i khácả ủ ỗ ườ ả ứ ử ợ ớ ữ ườ
và v i xã h i, kh năng ng phó tr c các tình hu ng c a cu c s ng. K năngớ ộ ả ứ ướ ố ủ ộ ố ỹ
s ng h ng vào vi c giúp con ng i thay đ i nh n th c, thái đ và giá tr trongố ướ ệ ườ ổ ậ ứ ộ ị
nh ng hành đ ng theo xu h ng tích c c và mang tính ch t xây d ng.ữ ộ ướ ự ấ ự
K năng s ng đ c hình thành thông qua m t quá trình s ng, rèn luy n, h cỹ ố ượ ộ ố ệ ọ
t p trong gia đình, nhà tr ng và ngoài xã h i. Vì v y, k năng s ng c a m iậ ườ ộ ậ ỹ ố ủ ỗ
ng i v a có tính cá nhân, v a có tính xã h i và ch u nh h ng c a gia đình,ườ ừ ừ ộ ị ả ưở ủ
c ng đ ng, dân t c. K năng s ng mang tính cá nhân b i vì đó là kh năng c aộ ồ ộ ỹ ố ở ả ủ
m i cá nhân. M t khác k năng s ng có tính xã h i là vì trong m i giai đo n c aỗ ặ ỹ ố ộ ỗ ạ ủ
s phát tri n xã h i, m i tôn giáo, cá nhân đ c yêu c u đ có s phù h pv iự ể ộ ỗ ượ ầ ể ự ợ ớ
nh ng k năng s ng y. Ví d : k năng s ng c a nh ng ng i s ng nh ngữ ỹ ố ấ ụ ỹ ố ủ ữ ườ ố ở ữ
vùng mi n khác nhau có s khác nhau…ề ự
2. Đ c đi m tâm sinh lý tr :ặ ể ẻ
- Đ c đi m v th ch t c a tr : C th tr em là n n t ng v t ch t c a tríặ ể ề ể ấ ủ ẻ ơ ể ẻ ề ả ậ ấ ủ
tu và tâm h n. N n t ng có v ng thì trí tu và tình c m m i có kh năng phátệ ồ ề ả ữ ệ ả ớ ả
tri n t t. “Thân th kho m nh thì ch a đ ng m t tinh th n sáng su t”, ng cể ố ể ẻ ạ ứ ự ộ ầ ố ượ
Nguyễn Xuân Qu ng – TH ảĐổng Xá5
