Đề tài: So sánh kết quả điều trị phẫu thuật bệnh trĩ theo hai phương pháp Longo và Milligan-Morgan tại bệnh viện Việt Đức năm 2008-2009

So sánh k t qu đi u tr ph u thu t b nh trĩ theo hai

ậ ệ

ả ề

ế

ẫ

ị

ph

ng pháp Longo và Milligan-Morgan t

ươ

ạ ệ

ệ i b nh vi n

Vi

t Đ c năm 2008-2009

ệ ứ

Đ T V N Đ

Ặ

Ẫ

Ề

ng Trĩ là nh ng c u trúc bình th ấ ữ ườ ở ố ng h u môn tr c tràng. B nh trĩ ự ệ ậ

là t p h p các b nh lý có liên quan đ n nh ng thay đ i c a m ng m ch trĩ ế ổ ủ ữ ệ ậ ạ ạ ợ

và t ch c ti p xúc m ng m ch này [3], [4], [16] . ổ ứ ế ạ ạ

B nh trĩ là b nh th ng g p t m c b nh cao. B nh tuy không ệ ệ ườ l ặ ỷ ệ ắ ệ ệ

nguy hi m nh ng gây khó ch u, ng đ n tâm lý, s c kho và kh ư ể ị nh h ả ưở ứ ế ẻ ả

năng lao đ ng c a c ng đ ng. Nghiên c u c a Nguy n M nh Nhâm và ứ ủ ủ ễ ạ ộ ộ ồ

Nguy n Xuõn H ng [15] cho th y b nh trĩ chi m t 45% dân s , theo ự ễ ệ ế ấ l ỷ ệ ố

th ng kê t i phòng khám h u môn h c khoa ti u ho b nh vi n Vi ố ạ ỏ ệ ệ ậ ọ ờ ệ ứ t Đ c

Đinh văn L c (1987) b nh trĩ chi m 45% t ng s b nh nhân đ n khám [20] ệ ố ệ ế ế ổ ự

cho bi t b nh trĩ chi m t ế ệ ế l ỷ ệ ự 85% các b nh lý ngo i khoa vùng h u, tr c ạ ệ ậ

tràng. Trên th gi i, theo Goligher J.E (1984) h n 50% s ng i ế ớ ơ ố ườ ở ộ ổ đ tu i

trên 50 m c b nh trĩ [3] [4] [20]. T i M năm 1990 có 11 tri u l ệ ượ ệ ắ ạ ỹ ờ t ngu i

đi khám b nh trĩ (JonhanSon). ệ ề Đi u tr b nh trĩ cho đ n nay có nhi u ị ệ ề ế

ph ươ ậ ng pháp nh n i khoa, th thu t, ph u thu t, đông y. Ph u thu t ư ộ ủ ậ ẫ ậ ẫ

th ng đ c s d ng khi các bi n pháp đi u tr b o t n (nôi khoa, đông y, ườ ượ ử ụ ị ả ồ ệ ề

th thu t) th t b i. M c đích c a ph u th t trĩ là tri t tiêu đ ấ ạ ủ ủ ụ ậ ẫ ậ ệ ườ ng c p máu ấ

đ n và lo i b búi trĩ. Có nhi u ph ế ạ ỏ ề ươ ng pháp ph u thu t khác nhau đã áp ậ ẫ

ề d ng nh : ph u thu t c t toàn b trĩ vòng ki u Whitehead (1882), và nhi u ụ ậ ắ ư ể ẫ ộ

k thu t c i ti n khác, ph u thu t c t t ng bũi trĩ c a SalmonF (1890), ỹ ậ ắ ừ ậ ả ủ ế ẫ

ph u thu t Toupet …C c ph ậ ẫ ỏ ươ ng pháp trên đi u tr b nh trĩ đ t hi u qu ị ệ ề ệ ạ ả

cao nh ng còn đ l ể ạ ư i nhi u di ch ng nh chít h p h u môn, ư ứ ẹ ề ậ ổ a són sau m , ỉ

i cũng nh th i gian ph u thu t và n m vi n kéo dài. Hi n nay trên th gi ệ ế ớ ệ ẫ ậ ằ ờ ư

Vi t Nam hai ph ở ệ ươ ng pháp đi u tr ph u thu t b nh trĩ đ ẫ ậ ệ ề ị ượ ẫ c các ph u

ậ thu t viên áp d ng ch y u là ph u thu t Miliigan – Morgan và ph u thu t ủ ế ụ ậ ẫ ậ ẫ

Longo. M i ph ỗ ươ ng pháp có nh ng u th riêng. ữ ư ế

* Ph ng pháp ph u thu t Milligan-Morgan. Đ c th c hi n trên ươ ượ ự ệ ậ ẫ

th gi i năm 1937 ph u thu t c b n đ c mô t b i Mlligan E.T.C và ế ớ ậ ơ ả ẫ ượ ả ở

ng n m quanh 3 Morgan C.N.D a trên c s gi ự ơ ở ả i ph u th y c c bỳi trĩ th ấ ỏ ẫ ườ ằ

nhánh c a đ ng m ch trĩ tr n đó đ a ra ph ng pháp th t và c t 3 búi trĩ. ủ ộ ư ạ ờ ươ ắ ắ

C c bỳi trĩ khi th t đ d i nút th t 1cm và đ c c đ nh vào c c t b ắ ượ ắ ỏ ở ướ ỏ ắ ượ ố ị

c th t trong đ ngăn ng a s co rút lên c a v t niêm m c còn l ơ ắ ủ ạ ừ ự ể ạ ạ i, ph kín ủ

vùng m b búc t ch. Ph ng pháp này đ n nay còn đ c áp d ng r ng rãi ổ ị ỏ ươ ế ượ ụ ộ

trên Th gi i và Vi t Nam do k t qu đi u tr t t kh i đ t 90% đ n 95% ế ớ ở ệ ả ề ị ố ế ỏ ạ ế

t i 3% [4] l ỷ ệ tái phát th p Nguy n Đình H i (1982) d ễ ấ ố ướ ạ , Nguy n M nh ễ

Nhâm (1993) d i 7,5% Goligher (1984). Denis J. Beck D.E d i 1%. ướ ướ

Nh ng còn m t s h n ch nh đau sau m , th i gian n m vi n, th i gian ộ ố ạ ư ư ế ệ ằ ổ ờ ờ

ẹ ph c h i s c kh e sau m còn dài và còn m t s di ch ng nh chít h p ồ ứ ộ ố ứ ư ụ ỏ ổ

h u môn, sún phõn… ậ

* Ph ng pháp ph u thu t Longo. Tháng 8/1998, ph u thu t viên ươ ẫ ậ ẫ ậ

ng i Italia, Antonia Longo đã trình bày t ng k t m t ph ườ ế ổ ộ ươ ẫ ng pháp ph u

thu t đ đi u tr b nh trĩ t i h i ngh ph u thu t n i soi qu c t ậ ể ề ị ệ ạ ộ ậ ộ ố ế ầ ứ l n th 6 ẫ ị

Rome v i n i dung c b n là c t vòng niêm m c, d ở ớ ộ ơ ả ắ ạ ướ ự i niêm m c tr c ạ

tràng trên đ ng l c 3cm nh m kéo bũi trĩ và niêm m c tr c tràng sa tr ườ ượ ự ằ ạ ở

ng máu t i bũi trĩ. Ph u thu t Longo nhanh v v trí cũ, đ ng th i c t đ ồ ề ị ờ ắ ườ ớ ẫ ậ

chóng đ i các c s ph u thu t do hi u qu đi u tr đ t 90- ượ c áp d ng t ụ ạ ả ề ơ ở ị ạ ẫ ậ ờ

93% t tái phát th p và gi i quy t đ l ỷ ệ ấ ả ế ượ ậ c nh ng h n ch c a ph u thu t ế ủ ữ ạ ẫ

Mlligan –Morgan nh đau ít th i gian n m vi n,th i gian tr l ờ ở ạ ư ệ ằ ờ ạ i sinh ho t

bình th ng ng n. Tuy nhiên vi c theo dõi m t cách h th ng đ so sánh ườ ệ ố ệ ể ắ ộ

, di ch ng ch a đ v các m t u, nh ề ặ ư ượ c đi m, ch đ nh, kinh t ỉ ể ị ế ư ượ ứ ề ậ c đ c p

nhi u [4]. Nh m nghiên c u rõ h n v hi u qu đi u tr c a hai ph ơ ề ệ ả ề ị ủ ứ ề ằ ươ ng

pháp ph u thu t trên. Chúng tôi th c hi n đ tài: " ự ệ ề ẫ ậ ả ề So sánh k t qu đi u ế

ng pháp Longo và Milligan- tr ph u thu t b nh trĩ theo hai ph ệ ẫ ậ ị ươ

Morgan t i b nh vi n Vi t Đ c năm 2008-2009 ạ ệ ệ ệ ứ " v i m c tiêu: ụ ớ

So sánh hi u qu đi u tr c a hai ph u thu t Longo và Milligan – ả ề ị ủ ệ ẫ ậ

Morgan trong đi u tr b nh trĩ. ị ệ ề

CH NG I ƯƠ

T NG QUAN TÀI LI U

Ổ

Ệ

1.1. C S GI I PH U C A B NH TRĨ Ẫ

Ơ Ở Ả

Ủ Ệ

i ph u ng h u môn 1.1.1. C u trúc gi ấ ả ẫ ố ậ

1.1.1.1. Gi i h n ng h u môn. ớ ạ ố ậ

v trí gi a c a đáy ch u sau, là Ố ng h u môn có d ng hình tr n m ạ ụ ằ ở ị ữ ủ ậ ậ

ự đo n cu i cùng c a ng ti u ho . Phía trên h p v i ph n th p c a tr c ủ ố ủ ạ ầ ấ ố ờ ỏ ợ ớ

o, ch y xu ng d úi ra sau đ ra da ư

tràng b i m t góc kho ng 90 l ả ở ộ ạ ố ổ ở ỗ ậ h u

môn t i tam giác đáy ch u sau. ng h u môn có chi u dài 3-4cm, đ ạ Ố ề ậ ậ ngườ

kính kho ng 3cm và th ng xuyên kép d c, ả ườ ọ đóng m ch đ ng [7], [8], ủ ộ ở

[13], [16], [21], [23], [25], [27].

Su t chi u dài c a ng h u môn có c bao b c xung quanh,gi ủ ố ề ậ ố ơ ọ ớ ạ i h n

i h n d i là bó d i da c a c trên là bình di n c nâng h u môn - gi ơ ệ ậ ớ ạ ướ ướ ủ ơ

th t ngoài. T ngoài vào trong đ c c u t o b i các l p; c th t ngoài ừ ắ ượ ơ ắ ấ ạ ở ớ

>ph c h p c d c dài liên h p > c th t trong> c nâng h u môn >các ơ ắ ơ ọ ứ ậ ợ ợ ơ

khoang t bào > l p niêm m c h u môn [8]. ế ạ ậ ớ

1.1.1.2. Các l p c u t o ng h u môn. ớ ấ ạ ố ậ

* C th t ngoài. ơ ắ

ố C th t ngoài thu c h c vân, ch u s chi ph i c a th n kinh s ng ơ ắ ố ủ ị ự ệ ơ ầ ộ

do c c nh nh ch u c a dây th n kinh cùng IV đi u khi n ch c năng co ứ ủ ề ể ậ ầ ỏ ỏ

th t ng h u môn, n n cú vai trò đ c bi t quan tr ng trong c ch t ắ ố ậ ặ ờ ệ ế ự ủ ch ọ ơ

i da và bú sõu [7] , [8], [17], c a ng h u môn. G m hai bú, bú n ng ồ ủ ố ụ ậ d ở ướ

[25].

- Bú nông. Gi i h n trên là c th t ngoài và b d úi c th t trong, ớ ạ ơ ắ ơ ắ ờ ư

đáy phía da rìa h u môn. M t ngoài t ng ng bú sõu, m t trong t ở ậ ặ ươ ứ ặ ươ ng

ng b d i c th t trong và tách bi t b i m t v ch cõn gi a c t o nên ứ ờ ướ ơ ắ ệ ở ữ ơ ạ ộ ỏ

rónh li n c th t (đ ng tr ng HiIton) [7] , [8 ], [24 ], [25]. ờ ơ ắ ườ ắ

ặ - Bú sâu là bó tr c kh e,dày kho ng 20-30mm,ph a tr n đan xen ch t ắ ả ờ ỏ ớ

ch v i các s i c a bó mu tr c tràng,ph a d i tách bi ợ ủ ẽ ớ ự ớ ướ ệ ở t b i m t vách ộ

ngăn quanh h u môn hay còn g i là cân Morgan [7], [8], [17]. ọ ậ

Hình 1.1. C u trúc gi i ph u ng h u môn ấ ả ẫ ố ậ

* C th t trong. ơ ắ

ố Là ph n dày lên c a l p c vòng tr c tràng ch u hông. C u trúc ng ủ ớ ự ầ ậ ấ ơ

ắ d t, chi u cao trung bình 25-30mm ch dày nh t là 1,5-5mm, màu tr ng ẹ ề ấ ỗ

ngà. C th t trong ch u s chi ph i th n kinh th c v t [7], [8], [17]. ố ự ậ ơ ắ ị ự ầ

* C nâng h u môn. G m hai ph n: ph n th t và ph n nâng . ậ ắ ầ ầ ầ ơ ồ

- Ph n th t: Xòe ra nh hình chi c qu t g m 3 bú (bú mu bám ế ạ ồ ư ắ ầ ở ặ m t

sau x ng mu, bó ng i bám gai h ng, bú ch u bám cân c b t trong) C ươ ồ ở ụ ậ ở ơ ị ả

3 bó đ u ch m l i ch y hai bên tr c tràng, t i sau h u môn dính v i nhau, ụ ề ạ ự ạ ớ ậ ớ

dính vào x ng c t t o nên phên đan h u môn – x ng c t [7], [8], [26]. ươ ụ ạ ậ ươ ụ

- Ph n nâng: Ch bám vào x ng mu ầ ỉ ươ ở ậ phía trên ph n th t,b m t n ắ ỏ ầ

phía tr hai bên đan vào b ng hai bó ằ ở ướ c và phía bên h u môn .Hai bó ậ ở

nhau phía tr c h u môn .Bú b n c a hai bên đan vào l p c c a thành ở ướ ơ ủ ủ ậ ờ ớ

tr c tràng và bám vào bú sõu c a c th t ngoài ủ ơ ắ ự

* Ph c h p c d c: N m gi a c th t ngoài và c th t trong đ ữ ơ ắ ơ ắ ơ ọ ứ ằ ợ ượ c

d i c d c c a thành tr c tràng, ph n th p đ c tăng c t o nên t ạ ừ ả ơ ọ ủ ấ ượ ự ầ ườ ở ng b i

các s i cân c vân t các t ch c lân c n. L p này trên đ ơ ợ ừ ổ ứ ậ ớ ườ ỏ ng đi t a ra c c ỏ

nh nh, cú c c s i qua c th t trong, k t h p v i các s i c niêm t o nên ỏ ợ ế ợ ơ ắ ợ ơ ạ ỏ ớ

ạ dây ch ng treo niêm m c ho c g i là dây ch ng Parks c đ nh niêm m c ố ị ằ ạ ặ ằ ọ

[17]. h u môn vào m t trong c th t trong [7], [8], ậ ơ ắ ặ

* Các khoang t bào (l p d i niêm m c) ế ớ ướ ạ

Gi a các niêm m c h u môn bên ngoài hình thành m t khoang và ữ ạ ậ ở ộ

ngăn cách b i dây ch ng Parks t o nên hai khoang t bào: khoang d ằ ạ ở ế ướ i

niêm m c và khoang d i da. ạ ướ

* Khoang d i niêm m c. ướ ạ Đ c gi ượ ớ ạ ạ i h n phía trong là l p niêm m c ớ

h u môn, phía ngoài là m t trong c th t trong, phía d ậ ơ ắ ặ ướ ằ i là dõych ng

Parks. Trong khoang này có ch a đám r i tĩnh m ch trĩ n i. ứ ạ ỗ ộ

* Khoang d i khoang d i niêm m c, gi ướ i da: N m phía d ằ ướ ướ ạ ớ ạ i h n

trên là v ch li n c và đáy dây ch ng Parks, phía trong và ph a d úi là da ớ ư ằ ỏ ờ ơ

[17]. h u môn, trong khoang này có ch a đám r i trĩ ngo i [7], ậ ư ạ ỗ

* L p c niêm: L p này phát tri n m t ph n t ầ ừ ơ ắ ộ c th t trong và m t ể ớ ơ ớ ộ

ph n t nh ng s i đi qua c th t trong c a l p c d c dài. C ni m cũn ầ ừ ơ ắ ơ ờ ủ ớ ơ ọ ữ ợ

g i là c Treitz, có ch c năng b o v l p lót h u môn, ngăn ch n s sa l ọ ặ ự ệ ớ ứ ả ậ ơ ồ i

c a t ủ ổ ứ ớ ch c l p lót ng h u môn khi đ i ti n . ậ ạ ệ ố

ể * L p niêm m c h u môn: Th c ch t đây là l p niêm m c chuy n ự ạ ậ ấ ạ ớ ớ

ti p gi a l p bi u mô tuy n c a tr c tràng và bi u m l ế ủ ữ ớ ụ ỏ ầ t t ng s ng hóa ừ ự ể ể ế

c a da đáy ch u. Nói cách khác niêm m c ng h u môn là l p bi u m l ủ ạ ố ụ ỏ t ể ậ ậ ớ

t ng không s ng húa cũn g i là l p niêm m c Hermann [7], ầ ừ ạ ọ ớ [8]. T i đây có ạ

nhi u các đ u t n cùng c a th n kinh r t nh y c m, nh c m giác đau, ầ ậ ư ả ủ ề ầ ấ ạ ả

nóng, l nh các ch t l ng ch t h i ch t đ c. N u nhìn t trong ra ngoài có: ấ ặ ấ ỏ ấ ỏ ế ạ ừ

+ Tr n là l p niêm m c màu h ng nh t gi ng nh niêm m c ph ẳ ờ ư ạ ạ ạ ớ ồ ố ủ

long tr c tràng. ự

+ Ti p theo đ n vùng niêm m c đ s m, i cú đ m r i tĩnh ỏ ẫ ế ế ạ d ở ướ ỏ ỗ

m ch trĩ n i. ạ ộ

+ Sau đó là vùng l c, cu i cùng là l p da nh n, r i đ n l p da có ượ ồ ế ớ ẵ ố ớ

tuy n bó, l ng. ụ ế

1.1.1.2. Phân b m ch máu c a h u môn - tr c tràng. ủ ậ ố ạ ự

* Đ ng m ch c p máu cho h u môn - tr c tràng: g m 3 đ ng m ch ự ạ ạ ấ ậ ộ ồ ộ

ậ ủ + Đ ng m ch tr c tràng trên (đ ng m ch trĩ trên): Là nhánh t n c a ự ạ ạ ộ ộ

i, đóng vai trò ch y u c p máu cho v ng hõu đ ng m ch tr c tràng d ộ ự ạ ướ ủ ế ự ấ

Đ ng m ch này chia làm 3 nh nh: nh nh ph i tr c, nhánh m n tr c tràng. ự ụ ả ướ ạ ộ ỏ ỏ

ng ng v i v trí 3 bó trĩ chính th ph i sau và nh nh tr i b n (t ỏ ỏ ờ ả ươ ớ ị ứ ườ ặ ng g p

trên lâm sàng), t ng ng v i s mô t c a Mile (1919) 11h - 8h - 3h; [10], ươ ớ ự ứ ả ủ

[11] C c nhánh này n i thông v i nhau và n i thông v i các tĩnh m ch qua ạ ỏ ố ố ớ ớ

các Shunt.

+ Đ ng m ch tr c tràng gi a (đ ng m ch trĩ gi a): ạ ữ Đ ng m ch ộ ự ữ ạ ạ ộ ộ

đ ng m ch h v , c p máu tr c tràng gi a bên ph i và bên trái xu t phát t ả ữ ự ấ ừ ộ ạ ị ấ ạ

cho ph n d [8]. ầ ướ ủ i c a bóng tr c tràng và ph n trên c a ng h u môn [7], ầ ủ ố ự ậ

+ Đ ng m ch tr c tràng d i (đ ng m ch trĩ d ự ạ ộ ướ ạ ộ ướ ạ i): Đ ng m ch ộ

tr c tràng d i bên ph i và bên trái xu t phát t ự ướ ả ấ ừ ộ ấ đ ng m ch th n trong c p ẹ ạ

máu cho h th ng c th t, c c nh nh t n c p máu cho 1/3 d i h u môn ơ ắ ệ ố ấ ậ ỏ ỏ ướ ậ

và vùng da h u môn. ậ

* Tĩnh m chạ

L u thông tr v cúa dòng máu t h u môn tr c tràng song hành theo ở ề ư ừ ậ ự

ng ng và có s thông th các tr c đ ng m c ụ ộ ạ h t ươ ứ ự ươ ạ ng qua h tĩnh m ch ệ

vùng h u môn khi tr c a - ch là lo i tĩnh m ch không có van. Máu ạ ử ủ ạ ở ậ ở

v đ v hai n i. ề ổ ề ơ

- V ng tr n: C c tĩnh m ch trĩ trên n m d ự ằ ạ ỏ ờ ướ ỗ i ni m m c,cú đ m r i ạ ỏ ờ

tĩnh m ch tĩ trong n m trên đ ng l c.M u t đám r i tĩnh m chtrĩ trong ạ ằ ườ ượ ỏ ừ ạ ỗ

đ c d n v tĩnh m ch tr c tràng trên qua tĩnh m ch m c treo tràng d ượ ự ề ẫ ạ ạ ạ ướ i

r i đ v tĩnh m ch c a .Khi đám r i tĩnh m ch trĩ trong giãn t o nên trĩ ỗ ồ ổ ề ử ạ ạ ạ

n iộ

- V ng d úi: C c tĩnh m ch vùng d i da, cú c c tĩnh m ch trĩ ự ư ạ ỏ ướ ạ ỏ

ngoài. Khác v i đám r i tĩnh m ch trĩ trong, máu t tĩnh m ch trĩ ngoài đ ạ ớ ỗ ừ ạ ổ

v tĩnh m ch m cteo tràng d ề ả ạ ướ i. Khi đám r i tĩnh m ch này giãn t o nên trĩ ạ ạ ỗ

ngo i.ạ

Hai đám r i này đ ỗ ượ ằ c phân cách b i dây ch ng Parks. Khi dây ch ng ằ ở

này thoái hóa, m t đ b n ch c s chùng ra, hai đám r i này n m sát nhau, ấ ộ ề ắ ẽ ằ ỗ

trĩ n i s liên k t v i rĩ ngo i t o nên trĩ h n h p. Khi trĩ h n h p to ra ế ớ ộ ẽ ạ ạ ỗ ợ ỗ ợ

n a mà liên k t v i nhau t o nên trĩ vòng. không n m riêng l ằ ẻ ữ ế ớ ạ

Hình 1.2. Phân b m ch máu c a h u môn - tr c tràng ủ ậ ố ạ ự

1.1.1.3. Th n kinh chi ph i h u môn -tr c tràng. ố ậ ự ầ

Tr c tràng đ c chi ph i b i th n kinh s ng và th n kinh t ch [8 ] ự ượ ố ở ầ ầ ố ự ủ

* Th n kinh s ng: Có dây th n kinh h u môn tách ra t ầ ậ ầ ố ừ dõy c ng III ự

và cùng IV qua khuy t hông l n, ra mông chui qua khuy t hông nh vào h ế ế ỏ ớ ỗ

ng i tr c tràng. Chi ph i v n đ ng cho c th t vân h u môn và c m giác da ồ ự ơ ắ ố ậ ả ậ ộ

vùng xung quanh h u môn. ậ

ch : Cú c c s i tách ra t * Th n kinh t ầ ự ủ ợ ỏ ừ ỏ đám r i h v và c c ỗ ạ ị

nh nh t ch đám r i giao c m, quây xung quanh đ ng m ch ch u trong ỏ ỏ ở ả ố ở ạ ậ ộ

và đ ng m ch h v . ạ ị ạ ộ

đám r i h v , tách ph n l n - Các s i giao c m ợ ả ở ố ạ ị ầ ớ ở ạ ắ h ch giao c m th t ả

l ng đi theo đ ng m ch. ư ạ ộ

- Các s i phó giao c m b t ngu n t ồ ừ ả ắ ợ hai n i ơ

ư + Các s i t n cùng c a dây th n kinh X đi qua m c treo tràng d úi ợ ậ ủ ầ ạ

qua dõy c ng tr ự ướ ậ c và dây h v đi xu ng .C c nh nh này chi ph i và v n ỏ ạ ị ố ố ỏ

t d ch tr c tràng đ ng và ch huy vi c ti ỉ ộ ệ ế ị ở ự

+ Các dây c ng tách ng đi ươ ở đo n cùng c a t y s ng và m n đ ủ ủ ố ượ ạ ườ

cúa r tr c dây th n kinh s ng cùng III, IV và cùng V t i đám r i h v chi ễ ướ ầ ố ớ ố ạ ị

ph i cho các t ng ti ạ ố ế ạ t ni u và sinh d c,th n kinh c a tr c tràng và các t ng ụ ủ ự ệ ầ

sinh d c,ti t ni u c ng t ch t đám r i h v có liên quan v i nhau.Do đó ụ ế ệ ự ỏ ừ ỗ ạ ị ớ

m t s ph u th t ộ ố ậ ở ậ ệ h u môn tr c tràng s gây nên các r i lo n v ti u ti n ề ể ự ẽ ẫ ạ ố

ng chi ph i c a đ m rúi th n kinh t b i nh h ở ả ưở ố ủ ỏ ầ ch . ự ủ

1.1.2. C u t o mô h c c a ng h u môn. ọ ủ ố ấ ạ ậ

1.1.2.1. C u t o mô h c c a l p niêm m c ạ ọ ủ ớ ấ ạ

Theo Parnaud (1985) và Sarler (1991). Cho r ng ng h u môn đ c che ằ ậ ố ượ

ph b i l p niêm m c chuy n ti p gi a ph n bi u mô tuy n c a tr c tràng ữ ủ ở ớ ế ủ ự ể ể ế ạ ầ

t t ng s ng húa cỳa da t ng sinh môn. Gi và bi u m l ể ụ ỏ ầ ừ ầ ớ ạ ậ i h n cúa ng h u ố

mon t ng h u môn - tr c tràng t ng h u môn da. Đ ng l đ ừ ườ ự ậ i đ ớ ườ ườ ậ ượ c

phân chia ng h u môn làm hai ph n ậ ầ ố

- Ph n trên van: Niêm m c có màu đ s m có c u trúc t ỏ ẫ ầ ạ ấ ế ớ bào gi ng l p ố

liên bào tr c a tr c tràng. i cú đ m rúi trĩ n i. ụ ủ ự d Ở ướ ỏ ộ

i van: Là l p t bào bi u m kh ng s ng hóa, không có - Ph n d ầ ướ ớ ế ụ ụ ừ ể

i cú đ m r i trĩ tuy n bã và nang lông g i là niêm m c Herman. ọ ế ạ d Ở ướ ố ỏ

ngo i. L p t da t ng l c chia ớ ế ạ bào bi u mô gi ể ả đ ừ ườ ượ c đ n h u môn đ ậ ế ượ

làm hai vùng.

+ Vùng l ượ c (v ng P nten): N m gi a rónh li n c th t và đ ữ ơ ắ ự ằ ờ ờ ườ ng

c, chi u cao kho ng vài minim t, niêm m c nh n bóng, m ng màu xám l ượ ề ả ạ ẵ ộ ỏ

xanh ít di đ ng do c đ nh b i dây ch ng treo niêm m c tr c tràng (dây ố ị ự ằ ạ ộ ở

ch ng Parks) và c tròn trong. ằ ơ

+ Vùng da: Ở ầ ế ph n trên da nh n bóng khong có tuy n và lông, ti p ế ẵ

theo là ph n da ầ ở tuy n d ế ướ i có tuy n và lông n i ti p v i da t ng sinh ố ế ế ầ ớ

môn.

Ranh gi i gi a hai vùng là đ ng tr ng Hilton (1863), còn g i là rónh ớ ữ ườ ắ ọ

li n c th t, có màu xanh lam, s n n d phát hi n đ c khi khám. ờ ơ ắ ờ ắ ệ ượ ễ

Niêm m c Hermann có c u trúc t 3 - 6 l p t ạ ấ ừ ớ ế ấ bào. Vùng này r t

nhi u các đ u mút th n kinh là các th th c m giác t do (Meissner, Golgi, ụ ể ả ề ầ ầ ự

Paccini, Krauss). Đó là các th th c m giác xúc giác v i các tác nhân nh ụ ể ả ớ ư

đau, nóng, l nh và áp l c. Nh n c m đ c các ch t ch a trong lòng ru t là ậ ả ự ạ ượ ứ ấ ộ

ấ h i, phân l ng, phân đ c. Vùng niêm m c tuy n c a ng h u môn r t ơ ủ ố ế ặ ạ ậ ỏ

nghèo nàn các đ u mút th n kinh c m giác và th th nh n c m (2,17). ả ậ ả ụ ể ầ ầ

1.1.2.2. M ch máu ạ l p d ở ớ ướ i niêm m c h u môn. ạ ậ

* H đ ng m ch: Theo Miles! (1919) mô t đ ng m ch tr c tràng ệ ộ ạ ả ộ ự ạ

trên v i c c nh nh n i các m ch ngang r t phong phú, phân b l p d ớ ỏ ố ở ớ ạ ấ ỏ ố ướ i

ữ niêm m c. Các đ ng m ch khác ch là th y u. Có nhi u nhánh n i gi a ứ ế ề ạ ạ ộ ố ỉ

ố đ ng m ch tr c tràng trên và các đ ng m ch ph khác t o nên đám r i ộ ộ ụ ự ạ ạ ạ

phong phú không ch ngoài tr c tràng mà còn c l p d ỉ ở ự ở ả ớ ướ ạ i niêm m c

c phát hi n trên tiêu b n ăn mòn ố ng h u môn. M t đ c đi m n a đ ộ ặ ữ ể ậ ượ ệ ả

c khi phân t a (corrosion) là c c nh nh đ ng m ch tr c tràng trên tr ộ ự ạ ỏ ỏ ướ ỏ ở ớ l p

d i niêm m c h u môn đã h p thành các tr c m ch chính, th ng là 3 ướ ụ ậ ạ ạ ợ ườ

tr c trùng v i v trí 3 búi trĩ chính. ớ ị ụ

* H tĩnh m ch: Máu tĩnh m ch đ c d n v theo ba tr c chính song ệ ạ ạ ượ ẫ ụ ề

hành theo các tr c đ ng m ch. M t tr c trên là tĩnh m ch tr c tràng trên đ ộ ụ ụ ộ ự ạ ạ ổ

i bao g m các tĩnh m ch tr c tràng v tĩnh m ch c a, hai tr c gi a và d ề ữ ụ ử ạ ướ ự ạ ồ

gi a, d ữ ướ i và (tĩnh m ch cùng) đ v h tĩnh m mh ch . ủ ổ ề ệ ạ ạ

Xu t phát cúa 3 tr c tĩnh m ch này là 3 đám r i tĩnh m ch: Đám ụ ấ ạ ạ ỗ

r i tĩnh m ch quanh bóng tr c tràng và quanh c th t, ỗ ắ đám r i tĩnh ự ạ ơ ố

m ch d ạ ướ ố i niêm m c ng h u môn (đám r i trĩ) và sau cùng là đám r i ạ ố ậ ố

i da. tĩnh m ch d ạ ướ

G n đây ng i ta ch ng minh r ng hi n t ng gián tĩnh m ch là ầ ườ ệ ượ ứ ằ ạ

bình th ng và th y ườ ấ ỏ ẻ tr em m i sinh. Đám r i tĩnh m ch này ch y u đ ố ủ ế ạ ớ ổ

v tĩnh m ch trĩ trên. ạ ề

* Các n i thông đ ng tĩnh m ch ạ ộ ố

Thomson (1975) ch ng minh và kh ng đ nh là có s thông th ự ứ ẳ ị ươ ng

m ng m ch trĩ. Các n i thông này khác gi a các đ ng m ch và tĩnh m ch ạ ạ ở ạ ữ ạ ộ ố

trong h th ng tu n hoàn v i các (shunt) đ ng tĩnh m ch do Masson mô t ớ ạ ộ ả ệ ố ầ

mao m ch. Toàn b h th ng đ ng tĩnh m ch đ oc mô t ộ ệ ố ự ạ ạ ộ ả ở ớ đây n m l p ằ

d ướ ủ i niêm m c trong m t h th ng th hang và ch u s đi u khi n c a ể ộ ệ ố ự ề ể ạ ị

th n kinh th c v t Soullard (1975) cho r ng hi n t ng ch y máu trong ệ ượ ự ậ ầ ằ ả

bênh trĩ do đám r i tu n hoàn t i ch c a các n i thông đ ng tĩnh m ch này ầ ố ạ ỗ ủ ạ ố ộ

ch không ph i do giãn tĩnh m ch [4], [8]. ứ ả ạ

1.1.2.3. C u t o mô h c c a l p niêm m c ọ ủ ớ ấ ạ ạ

K t qu nh ng nghiên c u g n đây đã kh ng đ nh m t sú v n đ v ề ề ứ ữ ế ả ầ ẳ ấ ộ ị

c u trúc đ c bi ấ ặ t l p d ệ ớ ướ ứ i niêm m c h u môn là mô liên k t không có ch a ạ ậ ế

tuy n. T i đây có nh t nhi u nh ng m ch máu, nh ng s i th n kinh không ữ ữ ề ế ạ ấ ạ ầ ợ

ch a Myelin. Có nhi u vi đ ng m ch đ ng riêng l ho c t p trung thành ứ ữ ề ạ ộ ẻ ặ ậ

đám. Đ c bi ặ ệ ữ t là s hi n di n c a các khoang m ch l n trông nh nh ng ệ ủ ự ệ ư ạ ớ

ng vi n đ u, và h ch a m u. Cú 2 lo i h máu: m t lo i thành m ng đ ồ ứ ạ ồ ạ ỏ ộ ỏ ườ ề ề

m t lo i thành d y đ ng vi n l ạ ầ ộ ườ ề ồ ứ i lõm. Các khoang này tham gia vào ch c

ng máu t i đó, [14]. năng đi u hòa tu n hoàn và l u l ầ ư ượ ề ạ

1.2. B N CH T C A TRĨ

Ấ Ủ

Ả

ấ K t qu các công trình nghiên c u v m ch máu và mô h c cho th y ề ạ ứ ế ả ọ

trĩ là m t c u trúc m ng m ch bình th ng đ ộ ấ ạ ạ ườ ượ c nhi u tác gi ề ả ậ công nh n

ậ [4], [7]. Triez (1828) cho r ng trĩ có vai trò trong vi c khép kín lòng ng h u ệ ằ ố

môn. Thomson (1975) đã tìm ra l p đ m h u môn, chính là v trí các bũi trĩ ệ ậ ớ ị

có đ d y không đ u s p x p không đ i x ng t i các v trí (2h-5h-9h) t ề ắ ố ứ ộ ầ ế ạ ị ư

th quỳ g i ng c. Trĩ t o ra l p đ m vùng h u m n.Khi lũng ng h u môn ụ ự ệ ế ạ ậ ậ ố ớ ố

r ng, x p th c c bũi trĩ t o thành ch Y l n ng ỗ ỡ ỏ ữ ẹ ạ ộ ượ ẹ c. Kh năng ph ng x p ả ồ

cỳa c c khoang m ch máu l p d i niêm m c h u môn là th hi n kh ạ ỏ ở ớ ướ ể ệ ậ ạ ả

năng đi u hòa l u l ng máu nh m t ngã t ư ượ ề ư ộ đ ư ườ ầ ng cỳa c m ng tu n ỏ ạ

hoàn r ng l n (Trên là h c a, d i là đám r i ni u sinh d c, sau là các ệ ử ớ ộ ướ ụ ệ ố

khoang tĩnh m ch xung quanh và trong ng t y, d ủ ạ ố ướ i là tĩnh m ch c chi ạ ơ

d i và t ng sinh môn). S s p x p này là lý t ng đ l p niêm m c có ướ ự ắ ế ầ ưở ể ớ ạ

th thích nghi đ c khích th ể ựơ ướ ư ậ c luôn thay đ i cúa ng h u môn. Nh v y ậ ố ổ

ng mà cũn cú ich l i n a. Trong các bũi trĩ không ch là c u trúc bình th ỉ ấ ườ ợ ữ

ẽ m t s đi u ki n b nh lý nào đó có m t tr c đ ng m ch b t c ngh n ộ ố ề ị ắ ụ ệ ệ ạ ộ ộ

ng vai trò ch ng h n thì m ng m ch trĩ s đóng vai trò bù tr mà bình th ẽ ừ ạ ạ ạ ẳ ườ

này ít đ c bi t đ n. Khi m t khă năng bù tr ượ ế ế ấ ừ ả đó s sinh ra kh ng ho ng ủ ẽ

m ch trĩ và xu t hi n tri u ch ng ch y máu g p trong b nh trĩ [7]. ứ ệ ệ ệ ấ ạ ả ặ

1.3. SINH LÝ H C CÚA H U MÔN

Ọ

Ậ

Ch c năng sinh lý c a ng h u môn là đào th i phân, b ng đ ng tác ủ ố ứ ậ ả ằ ộ

đ i ti n. Bình th ạ ệ ườ ạ ộ ng ch c năng sinh lý cúa ng h u môn là m t ho t đ ng ứ ậ ộ ố

ch . t ự ủ Đ i ti n, trung ti n là ch c năng sinh lý đ c bi ạ ệ ứ ệ ặ ệ t quan tr ng cúa ọ

ng h u môn. Ch c năng t ố ứ ậ ự ủ ch ph thu c vào: nhu đ ng đ y phân c a ụ ủ ẩ ộ ộ

đ i tràng, s co giãn c a bóng tr c tràng, vai trò c a hoành ch u h ng, bú ạ ủ ự ụ ủ ự ậ

mu tr c tràng cúa c nâng h u môn (khi co gây g p góc gi a tr c h u môn ụ ậ ữ ự ậ ậ ơ

và tr c tràng). ự ố Đ ng tác tác r n làm th ng tr c gi a ng tr c tràng và ng ụ ữ ố ự ặ ẳ ộ

h u môn, cu i cùng là s đáp ng cúa h th ng c th t h u môn v i kích ậ ơ ắ ậ ệ ố ứ ự ố ớ

thích v áp l c [2], [7], [26]. ự ề

H th ng c th t đáp ng v i kích thích mu n đ i ti n qua đ ạ ệ ơ ắ ệ ố ứ ớ ố ườ ng

d n truy n c m giác nh các th th nh n c m nh n cỳa c c v ng khác ẫ ụ ể ự ề ả ả ậ ậ ờ ỏ

nhau:

+ T niêm m c da ng h u môn đ c bi vùng l ừ ạ ậ ặ ố t ệ ở ượ ấ ỏ c r t giàu c c

mỳt đo n th n kinh, các ti u th th th c m Meisner, Golgi, Paccini, ụ ể ụ ả ể ạ ầ

Krauss. Các th th này nh n c m có ý nghĩa v i tác nhân đau, nóng, l nh, ụ ể ậ ả ạ ớ

áp l c và phân bi t b n ch t c a ch t r n, l ng, khí [7], [17], [27]. ự ệ ả ấ ủ ấ ắ ỏ

+ T vùng n i ti p gi a đ i tràng xích ma v i tr c tràng có c m th ữ ạ ớ ự ố ế ừ ả ụ

t v th tích, nh n bi ậ ế ề ể ứ áp l c khi tr c tràng b căng dãn. C m giác có ý th c ự ư ả ị

ng đ và th i gian c m giác ph thu c vào m c đ v nhu c u đ i ti n c ề ạ ệ ườ ầ ứ ộ ụ ả ộ ờ ộ

căng dãn, áp l c cúa tr c tràng [7], [17], [27]. ự ự

Khi các y u t trên b t n h i c ng th n v i s m t bù tr cúa c ế ố ớ ự ấ ạ ộ ị ổ ờ ừ ơ

th d n đ n m t t ch h u môn [10], [18] C s gi i ph u, mô h c, sinh ể ẫ ấ ự ủ ậ ế ơ ở ả ẫ ọ

ể lý h c cúa h u môn - tr c tràng có ý nghĩa quan tr ng trong vi c tìm hi u ự ệ ậ ọ ọ

sinh b nh h c, ch n đoán, đi u tr b nh trĩ. ị ệ ệ ề ẩ ọ

1.4. SINH LÝ H C B NH TRĨ.

Ọ Ệ

Thomson (1975) đã gi i thích v ngu n g c phát sinh cúa b nh trĩ. Lý ả ề ệ ồ ố

thuy t v hi n t ế ề ệ ượ ng giãn m ch do tăng áp l c tĩnh m ch trĩ trên th c t ự ự ế là ạ ạ

tr s sinh là không h p lý. Ng ợ ườ i ta th y giãn tĩnh m ch h u môn có c ạ ả ở ẻ ơ ấ ậ

m t hi n t ng bình th ng, đ ng th i s ng ệ ượ ộ ườ ờ ố ồ ườ ự i m c x gan, tăng áp l c ắ ơ

tĩnh m ch c a không b b nh trĩ nhi u h n ng i khác. Lý thuy t phát ị ệ ơ ở ử ề ạ ườ ế

ng t sinh b nh trĩ là do lo n s n m ch máu cũng không còn c s . T ạ ơ ở ươ ạ ả ệ ự lý

thuy t cho r ng b nh trĩ phát sinh t ệ ế ằ s ừ ự ế viêm nhi m cỳa c c tuy n ễ ỏ

Hermann – Desfosses cũng không đ c ch p nh n [6], [11], [18]. ượ ấ ậ

* Thuy t tu n hoàn ế ầ

ứ S r i lo n đi u hòa th n kinh đ ng m ch gây ph n ng quá m c ộ ả ứ ự ố ề ạ ầ ạ

đi u ch nh bình th ng c a m ng m ch trĩ. Vai trò cúa t bào Rouget t ề ỉ ườ ủ ạ ạ ế ạ i

các n i thông đ ng tĩnh m ch liên quan đ n r i lo n v n m ch. ế ỗ ạ ạ ậ ạ ố ộ

* Thuy t c h c ế ơ ọ

Hi n t ng tr đ t d n cúa dây ệ ượ ượ t niêm m c ng h u môn căng giãn, ậ ạ ố ứ ầ

ch ng Parks. K t h p v i s l ng l o cúa l p d ớ ự ỏ ế ợ ớ ướ ẻ ằ i niêm m c c t nghĩa các ạ ắ

hình thái gi i ph u, lâm sàng khác nhau cúa b nh trĩ. Các hi n t ả ệ ượ ệ ẫ ầ ng tu n

hoàn ch là th phát do các cu ng m ch b xo n l i, co th t cỳa c c c vòng ẵ ạ ứ ạ ố ỉ ị ỏ ơ ắ

h u môn. Hi n t ậ ệ ượ ắ ng này x y ra c p tính v i các bi u hi n ch y máu, t c ể ệ ả ấ ả ớ

ngh n m ch. Cũng có th là mãn tính gây phù n x hóa t ch c liên k t, là ề ơ ể ẽ ạ ổ ứ ế

c s t o ra m c đ to nh khác nhau cúa bũi trĩ. ơ ở ạ ứ ộ ỏ

Th c ra khó phân bi ự ệ t vai trò c a thuy t tu n hoàn ho c thuy t c ầ ế ơ ủ ế ặ

ệ h c đâu là chính R i lo n v n m ch, ch y máu trong b nh trĩ là d u hi u ọ ệ ạ ậ ạ ả ấ ố

đ u tiên liên quan đ n thuy t tu n hoàn. ế ầ ế ầ

1.5. CH N ĐOÁN, PHÂN Đ VÀ PHÂN LO I TRĨ

Ộ

Ẩ

Ạ

1.5.1. Bi u hi n lâm sàng ệ ể

Ba tri u ch ng th ứ ệ ườ ng g p: ặ

- a máu t i: th các m c đ khác nhau nh thành tia, Ỉ ươ ườ ng bi u hi n ể ệ ở ứ ộ ư

t, dính máu v phân ho c gi y v sinh, n u m t máu kéo dài gây tình r gi ỏ ọ ế ệ ề ấ ặ ấ

tr ng thi u máu mãn tính. ế ạ

- Sa trĩ: Sa t ng bó hay c vòng trĩ khi đi ngoài ho c g ng s c, búi trĩ sa ặ ắ ứ ừ ả

co đ c, ph i dùng tay đ y vào h u môn, n ng nh tùy m c đ có th t ặ ứ ộ ể ự ẹ ượ ẩ ả ậ

ho c sa t t h n ra ngoài l h u môn. S sa c a búi trĩ làm b nh nhân khó ặ ụ ẳ ỗ ậ ự ủ ệ

t d ch gây m t, vi m lo t h u môn. ch u,ị đau rát h u môn, r ti ậ ỉ ế ị ẩ ướ ộ ậ ờ

ộ - Đau rát h u môn: 15% s b nh nhân có nh ng đ t t c m ch . V i m t ợ ắ ố ệ ữ ậ ạ ớ

trong ba hi n t ng sau. ệ ượ

c th ng nh đ n đ c, n m d + Trĩ ngo i t c m ch kích th ạ ắ ạ ướ ườ ỏ ơ ằ ộ ướ i

da h u môn, đa s t tiêu đ l i mi ng da th a ậ ố ự ể ạ ừ ở ế rìa h u môn. ậ

+ Trĩ n i t c m ch: Hi m g p h n, bi u hi n b ng nh ng c n đau ộ ắ ữ ệ ế ể ạ ằ ặ ơ ơ

d d i trong ng h u môn. ố ữ ộ ậ

+ Sa trĩ t c m ch: Đau r d i vùng h u môn, khó có th đ y trĩ vào ữ ộ ể ẩ ắ ạ ậ

lòng h u môn, th ng kèm theo phù n n u ti p t c ti n tri n s ho i t ậ ườ ế ụ ế ể ẽ ề ế . ạ ử

1.5.2. Phân đ trĩ ộ

Phân đ trĩ có ý nghĩa trong vi c đánh giá t n th ng và nghiên c u ch ệ ộ ổ ươ ứ ỉ

ng v lâm sàng và gi i ph u b nh có nhi u tác gi đ nh đi u tr . T n th ị ị ổ ề ươ ề ả ệ ề ẫ ả

phân đ theo tiêu chu n c a b nh vi n St Marks London có 3 m c đ : ứ ộ ẩ ủ ệ ệ ộ

Đ 1ộ : Búi trĩ không ra ngoài c th t ngoài. ơ ắ

Đô 2: Búi trĩ ra ngoài c th t ngoài m i khi r n hay đ i ti n, nh ng sau ạ ệ ơ ắ ư ặ ỗ

c. đó có th đ y vao đ ể ẩ ượ

i ra ngoài liên t c không t c . Đ 3ộ : Búi trĩ sa l ồ ụ ự co hay đ y lên đ ẩ ượ

Hi n nay phân đ trĩ đ ng lâm sàng và ệ ộ ượ c chia theo m c đ t n th ứ ộ ổ ươ

gi i ph u đ [7], [11], [18], [26]. ả ẫ ượ c chia nh sau [6], ư

* Trĩ đ I: a máu t i chi m 80-90%, ng a khó ch u, khi soi h u môn ộ Ỉ ươ ứ ế ậ ị

các bũi trĩ c ng t máu nh ng không b sa t ươ ụ ư ị ụ t khi g ng s c, r n a. ứ ặ ỉ ắ

i. Soi h u môn th y bũi trĩ * Trĩ đ II: Tri u ch ng chính là a máu t ứ ệ ộ ỉ ươ ậ ấ

h u môn, t co lên đ t d ch m l p ló ấ ở ậ ự ượ c khi ng ng r n,k m theo ti ặ ừ ố ế ị ẩ ướ t

ng a h u môn. ứ ậ

* Trĩ đ III: Búi trĩ n i khá l n t ch c s i c còn gi ớ ổ ứ ợ ơ ộ ộ đ ữ ượ ồ c tính đàn h i

nên ch sa khi r n và ph i l y h t tay nhét bũi trĩ sa tr l ả ấ ở ạ ế ặ ỉ i lòng h u môn. ậ

Trĩ đ III ch y máu ít h n nh ng gây m ẩ ướ ư ả ộ ơ t m t v sinh. ấ ệ

* Trĩ đ IV: Búi trĩ khá to, không t co nên đ c, th ng xuyên ngoài ộ ự ượ ườ ở

t, h u môn gây m ậ ệ ẩ ướ đau ch y máu, c s t gõy xõy s t phù n làm b nh ọ ỏ ề ả ỏ

nhân đau đ n.ớ

1.5.3. Phân lo i trĩ ạ

1.5.3.1. Phân lo i theo b nh nguyên và b nh sinh [10] ệ ệ ạ

* Trĩ tri u ch ng: Là h u qu c a m t b nh đã đ c bi t rõ nh , trĩ ộ ệ ả ủ ứ ệ ậ ượ ế ư

n i trong h i ch ng tăng áp l c tĩnh m ch c a, ung th tr c tràng, ph n ộ ư ự ụ ữ ử ự ứ ạ ộ

có thai … Do trĩ là m t tri u ch ng nên không đ c căn thi p ph u thu t. ứ ệ ộ ượ ệ ậ ẫ

ố * Trĩ b nh: hay còn g i là trĩ vô căn đi u tr ngo i khoa ch đ t ra đ i ỉ ặ ệ ề ạ ọ ị

v i lo i trĩ này. ạ ớ

1.5.3.2. Phân lo i theo gi i ph u: [1], [8, [9]. ạ ả ẫ

L y đ ng l c làm m c ng i ta phân ra: ấ ườ ượ ố ườ

* Trĩ n i: Trĩ n i đ ộ ượ ộ ạ c hình thành do giãn quá m c đám r i tĩnh m ch ứ ỗ

trĩ trên, n m khoang d i niêm m c, chõn c c bỳi trĩ trên đ ng l ằ ở ướ ạ ỏ ở ườ ượ c,

niêm m c c a ng h u môn ph n n c c bỳi trĩ. Tùy theo t n th ng trên ạ ủ ố ủ ờ ậ ổ ỏ ươ

lâm sàng và gi ả i ph u b nh trĩ ng ệ ẫ ườ i ta chia làm 4 đ nh đã trình bày ộ ư ở

trên.

c hình thành do giãn quá m c đám r i tĩnh m ch trĩ * Trĩ ngo i: Trĩ đ ạ ượ ứ ạ ỗ

d i, n m khoang c nh h u môn d i da, chõn c c bỳi trĩ bao gi cũng ướ ằ ở ạ ậ ướ ỏ ờ

i đ d ng l c. ở ướ ườ ượ

* Trĩ h n h p: Trĩ n i n m trong ng h u môn, trĩ ngo i n m ộ ằ ở ợ ỗ ạ ằ ở ậ ố

ngoài ng h u môn. Chúng phân cách nhau b i đ ng l vùng l ở ườ ậ ố c. ượ Ở ượ c

niêm m c dính ch t v i m t trong c th t trong b i dây ch ng Parks. Dây ơ ắ ặ ớ ạ ặ ằ ở

m t trong c a c th t l ng trong ch ng Parks là nh ng s i x - c đi t ữ ợ ơ ằ ỏ ừ ặ ủ ơ ắ ư

ẽ đ n bám vào niêm m c ng h u môn. Khi dây ch ng b thoái hóa keo nh o ế ạ ố ằ ậ ị

không đ s c phân cách trĩ n i và trĩ ngoai. Chúng h p l i v i nhau tr ủ ứ ợ ạ ớ ộ ở

thành trĩ h n h p [7] [17]. ỗ ợ

ạ ằ * Trĩ vòng: Lúc đ u c c bỳi trĩ n i cũng nh c c bỳi trĩ ngo i n m ộ ư ỏ ầ ỏ

phân cách nhau 3 v trí; ph i tr c, ph i sau và và trái v sau c c bỳi tĩ ở ả ướ ị ề ả ỏ

ệ n i và ngo i h p nhau t o thành trĩ h n h p. C c bỳi trĩ h n h p xu t hi n ỗ ộ ạ ợ ạ ấ ợ ỗ ỏ ợ

to d n lên và gi a các bũi trĩ l i xu t hi n nh ng búi trĩ ph làm chúng liên ữ ầ ạ ụ ữ ệ ấ

ờ k t nhau, t o m t vòng tròn trĩ g i là trĩ vòng (Circular hemorrhoids) Tr n ế ạ ộ ọ

vũng trĩ có ch to ch nh , gi a chúng là các ng n nông hay sâu [7], [17]. ữ ấ ỏ ỗ ỗ

I. 1.6. TÌNH HÌNH NGHIÊN C U ĐI U TR B NH TRĨ TR N TH GI Ề

Ế Ớ

Ị Ệ

Ứ

ấ

Các ph ươ ng pháp đi u tr b nh trĩ bao g m; ị ệ ồ đi u tr n i khoa, ị ộ ề ề đi u trề ị

b ng th th t, ằ ủ ậ đi u tr ph u thu t. T t c các ph ong ph p tr n đ ấ ả ư ề ẫ ậ ờ ỏ ị ượ ế c x p

thành 2 nhóm là đi u tr b o t n và đi u tr ti t căn. ị ả ồ ị ệ ề ề

1.6.1. Đi u tr n i ị ộ ề

Đi u ch nh ch đ ăn, ế ộ ề ỉ ăn u ng nhi u ch t x gỳp phòng ng a táo ấ ơ ừ ề ố

bón và làm gi m tri u ch ng c a b nh trĩ. ủ ệ ứ ệ ả

ợ D ng các thu c đi u hòa l u thông ru t, tránh táo bón, tr nh c c đ t ư ự ề ố ỏ ỏ ộ

ẳ a l ng. Thu c làm d u các r i lo n th n kinh th c v t và các căng th ng ỉ ỏ ự ạ ầ ậ ố ỗ ị

th n kinh. Thu c làm v ng b n thành m ch. Thu c ch ng viêm ch ng phù ữ ề ầ ạ ố ố ố ố

ng h p có bi n ch ng. Thu c bôi và đ t t n trong tr ề ườ ặ ạ ứ ế ợ ố i ch . ỗ

1.6.2. Đi u tr th thu t ị ủ ề ậ

* Tiêm x búi trĩ: Theo Golinger (1984) ng ơ ườ ầ ệ i đ u tiên th c hi n ự

ph ng pháp này là Morgani (1869) Dublin. Năm 1916 Terll t ng trình ươ ở ườ

k t qu tiêm x húa bỳi trĩ v i 128 b nh nhân trĩ trong vòng 3 năm và mô t ệ ế ả ơ ớ ả

rõ ph ng pháp tiêm. C s c a ph ng pháp này là đ a thu c vào t ươ ơ ở ủ ươ ư ố ổ ứ ch c

d i niêm m c, các thu c s kích thích gây ph n n x húa. C c thu c s ướ ố ẽ ả ứ ố ử ạ ơ ỏ

d ng nh : Persulfate s t, Salycilat Natri c n 70%, Dung d ch Phenol 5%, ụ ư ắ ồ ị

dung d ch Kinurea, Polidocanol…Ph ng pháp này đ c ch đ nh cho trĩ đ ị ươ ượ ỉ ị ộ

I, đ II ch y máu [23]. ả ộ

* Th t trĩ b ng vòng cao su: ằ ắ

ẫ Blaisdell (1963) đã thành công v i vi c ch th t búi trĩ không có l n ỉ ắ ệ ớ

da và c c m xung quanh ụ ỏ

Barron (1963) đã t o ra d ng c đ th t trĩ v i vòng cao su và sau đó ụ ể ắ ụ ạ ớ

v i d ng c c i ti n cúa Mc Giveny đã đ a đi u tr th t trĩ vòng coa su ớ ụ ụ ả ế ị ắ ư ề

thành m t ph ộ ươ ẹ ng pháp đi u tr . V i c s c c vũng cao su s th t ngh t ớ ơ ở ỏ ẽ ắ ề ị

, búi trĩ s r ng sau 5-7ngày. Ch đ nh g c búi trĩ gây thi u máu và ho i t ế ố ạ ử ẽ ụ ị ỉ

th t cho các tr ng h p trĩ n i mà c c bỳi trĩ còn n m riêng bi t nhau. ắ ườ ằ ợ ộ ỏ ệ

* Nong h u môn: Lord (1968) đó d ng ph ng pháp này đ đi u tr trĩ ự ậ ươ ể ề ị

đ III. ộ

1.6.3. Đi u tr b ng các li u pháp v t lý. ị ằ ệ ề ậ

ằ * Li u pháp l nh: Lewiss áp d ng năm 1973. Ch t làm l nh b ng ụ ệ ạ ấ ạ

nit l ng hay protoxyt nit .V i nhi t đ th p làm k t tinh n ơ ỏ ơ ớ ệ ộ ấ ế c ướ ở ự khu v c

ngoài t sau ế bào. S k t tinh n ự ế ướ c làm m ch máu b t c ngh n gây ho i t ị ắ ạ ử ẽ ạ

2-3 tu n ầ

ng pháp này đ c Neiger mô t năm 1979. * Đ t tia h ng ngo i: Ph ồ ạ ố ươ ượ ả

Tia h ng ngo i làm cho m ch máu trong búi trĩ đông l ạ ạ ồ ạ ộ i, ch đ nh v i trĩ đ I, ớ ỉ ị

đ II. ộ

ệ ự ỏ ờ * Li u pháp đ t đi n: Dùng m t c c ho c hai c c đi n c c p l n ộ ự ự ệ ệ ặ ố

t máu trong g c búi trĩ, tăng d n di n c c lên 16mA, do tác d ng c a nhi ố ệ ự ụ ủ ầ ệ

búi trĩ s đông l ẽ ạ i và r ng đi. ụ

* Chi u tia laser Nd-YAG ho c laser CO2 và dòng đi n cao t n ầ ệ ế ặ

1985 báo cáo c a YuJC và Eddy HJ dùng laser m trĩ. ủ ổ

ế Senagore và c ng s th c hi n chi u tia laser cho 51 b nh nhân k t ự ự ế ệ ệ ộ

qu gi m s o gi m nhi m trùng [6]. ả ả ả ễ ẹ

* Th t m ch trĩ qua siêu âm Doppler: Kazumasa Morinaga (1985) ạ ắ

dùng siêu âm Doppler h ng d n đ nh n di n m ch máu cung c p cho ướ ệ ể ậ ạ ấ ẫ

i. c c bỳi trĩ r i khâu l ỏ ồ ạ

1.6.4. Đi u tr ph u thu t ị ề ẫ ậ

1.6.4.1. Các ph u thu t c t t ng búi trĩ riêng r ẽ ậ ắ ừ ẫ

* Ph u thu t Milligan-morgan (1937) C t b m t cách h th ng 3 búi ắ ỏ ộ ệ ố ẫ ậ

trĩ v i ph u tích cao và th t cu ng ho c i c u da ắ ở ẫ ớ ặ ở ố các tr c m ch. ụ ạ Đ l ể ạ ầ

và niêm m c s tái t o l ạ ẽ ạ ạ ố ẹ i ng h u môn sau này và tránh bi n ch ng h p ứ ế ậ

h u môn [5], [18]. ậ

* Ph u thu t Ferguson (1959): C t b c 3 búi trĩ nh ng sau đó khõu ắ ỏ ả ư ẫ ậ

k n niêm m c ớ ạ ở ố ng h u môn. ậ

trong ra * Ph u thu t Parks (1956): R ch niêm m c ng h u môn t ạ ạ ố ậ ẫ ậ ừ

ngoài theo hình ch Y l n ng c, ph u tích c t b búi trĩ sau đó khâu ph ữ ộ ượ ắ ỏ ẫ ủ

l ạ i niêm m c trong ng h u môn [5]. ố ậ ạ

1.6.4.2. Các ph u thu t c t toàn b vòng trĩ ậ ắ ộ ẫ

* Ph u thu t Longo trong đi u tr trĩ là c t vòng niêm m c, d ề ậ ẫ ạ ắ ị ướ i

ng l niêm m c tr c tràng trên đ ự ạ ườ ượ ạ c 3cm. Nh m k o bỳi trĩ và niêm m c ằ ộ

sa tr v v trĩ cũ, đ ng th i c t ngu n máu t i búi trĩ. Tác gi đ a ra ý ở ề ị ờ ắ ồ ồ ớ ả ư

ng này th c hi n đ u tiên là Antonio (1993) nh ng đ n 1998 m i chính t ưở ư ự ệ ế ầ ớ

th c công b k t qu . Năm 2003 nhóm tác gi ố ế ứ ả ả Corman và c ng s cho bi ộ ự ế t.

Th gi ế ớ ớ i th ng nh t thu t ng (Stapled hemorrhoidopexy) cùng nghĩa v i ữ ậ ấ ố

k thu t Longo. ậ ỹ

- Ch đ nh: Trĩ đ III đ IV, Trĩ đ II đi u tr các ph ng pháp khác ề ộ ộ ộ ỉ ị ị ươ

th t b i, trĩ kèm theo nh ng b nh vùng h u môn khác c n ph u thu t nh ấ ạ ữ ệ ậ ầ ậ ẫ ư

(n t k , da th a, rò, u nhú, t c m ch, sa niêm m c tr c tràng …). ạ ứ ẽ ự ừ ắ ạ

ạ ố * Ph u thu t Whitehead (1882): L y toàn b búi trĩ và niêm m c ng ấ ẫ ậ ộ

h u môn b ng 4 đ ậ ằ ườ ng r ch da d c theo truc h u môn. Sau đó đính niêm ậ ạ ọ

m c ph n tr c tràng lành v i da h u môn. ự ầ ạ ậ ớ

* Ph u thu t Toupet.A (1969): Trong đi u tr trĩ vòng và đ ề ậ ẫ ị ượ ả c c i

ti n t ph u thu t Whitehead, nh ng gi ế ừ ư ẫ ậ l ữ ạ i niêm m c h u môn, tránh l ậ ạ ộ

niêm m c tr c tràng . ự ạ

1.7. TÌNH HÌNH NGHIÊN C U B NH TRĨ TRONG N

C

Ứ Ệ

ƯỚ

1.7.1. Đi u tr n i khoa ị ộ ề

T sau đ i nhà Tr n th k XIV có danh y Tu Tĩnh đã mô t ế ỷ ừ ệ ầ ờ ả ệ b nh

c th n h c. trĩ và các bài thu c nam đ ch a b nh trĩ trong cu n Nam d ể ữ ệ ố ố ượ ầ ọ

Th k th XVIII, danh y Lê H u Trác (1720-1790) trong b sách ữ ế ỷ ứ ộ

ng Y T ng Th ng Lĩnh cũng đ c p đ n b nh trĩ (1). H i Th ả ượ ề ậ ụ ụ ệ ế

Đ Đ c Vân (1996) S d ng Daflon 500mg đi u tr trĩ c p tính. ỗ ứ ử ụ ề ấ ị

Nghiên c u c a Tr n Th H ng Ph ng đi u tr trĩ n i đ I, II, III có ứ ủ ị ồ ầ ươ ộ ộ ề ị

ch y máu b ng cao trĩ k t qu c m máu t t đ t 96,4% sau 6 tháng không ả ầ ế ằ ả ố ạ

th y tái phát. ấ

Hoàng Đ nh Lõn (2004) ỡ ế đánh giá B t ngâm trĩ dùng sau m trĩ k t ộ ổ

qu t t 83,3%. ả ố

1.7.2. Đi u tr th thu t ậ ị ủ ề

Nguy n M nh Nhâm (1993) ạ ễ đã s d ng ph ử ụ ươ ằ ng pháp th t trĩ b ng ắ

d ng c theo ph ụ ụ ươ ỏ ớ ế ng pháp Barron cho b nh nhân trĩ đ I, II, III nh v i k t ệ ộ

qu trĩ r ng sau 4 - 5 ngày là 80%, ụ ả ế đi u tr b ng th t vòng cao su cho k t ị ằ ề ắ

qu t t 94,4% kh i [18]. ả ố ỏ

Nguy n Xuõn H ng (1999) đi u tr trĩ b ng ph ự ề ễ ằ ị ươ ơ ớ ng pháp tiêm x v i

Kinurea 5% cho trĩ đ I, II, III k t qu c m máu đ t h n 80% [9]. ế ạ ơ ả ầ ộ

D ng Ph c H ng và c ng s (2004) đi u tr b ng ph ng pháp ươ ướ ị ằ ự ư ề ộ ươ

l búi quang đông h ng ngo i cho 94 b nh nhân trĩ đ I, II, III k t qu t ệ ả ỷ ệ ế ạ ồ ộ

ng pháp th t vòng cao su trên 499 tr trĩ thu nh 77%. Ph ỏ ươ ắ ườ ế ng h p, bi n ợ

i không có tr ch ng sau th t th p 5,8% ph i th t l ấ ắ ạ ứ ắ ả ườ ả ng h p nào ph i ợ

chuy n m do ch y máu. ể ả ổ

1.7.3. Đi u tr b ng ph u thu t. ị ằ ề ẫ ậ

- Nguy n Đình H i (1982) đi u tr trĩ b ng ph u thu t c t b riêng ị ậ ắ ỏ ề ễ ằ ẫ ố

l ẻ ừ t ng búi cho 378 b nh nhân, k t qu kh i 85% tái phát 3% Không hoàn ả ế ệ ỏ

. toàn kh i 12% [4] ỏ

- L Xuân Hu và Đ Đ c Vân (1998) đi u tr trĩ vòng theo ph ỗ ứ ề ệ ờ ị ươ ng

pháp Toupet cho 47 b nh nhân k t qu xa sau m đ t t l t t 94% không ổ ạ ỷ ệ ố ế ệ ả

có k t qu x u và di ch ng n ng n sau m . ả ấ ứ ề ế ặ ổ

ế - Tr n Công Duy t (1994) c ng bú k t qu trĩ b ng laser CO2 k t ụ ế ệ ầ ằ ả

qu t t đ t 82,6%. ả ố ạ

- Đinh Văn L c (1987) ng pháp c i ti n cho trĩ vòng ự áp d ng ph ụ ươ ả ế

vành khăn đ II,III. Áp d ng cho 590 b nh nhân ộ ụ ệ ở ộ Vi n y h c dân t c, ọ ệ

k t qu 99% ả ế kh i. ỏ

- Nguy n Văn Xuyên (1991) ph u thu t c t toàn b trĩ vũng cú s ẫ ậ ắ ễ ộ ử

ứ d ng d ng c làm vòng c i ti n. K t qu sau m không g p bi n ch ng ế ụ ả ế ụ ụ ế ả ặ ổ

i. T l t t và khá 87,3%, Trung bình 12,7%. n ng ph i m l ả ặ ổ ạ ỷ ệ ố

- Thông báo c a Tr nh H ng S n và c ng s (2005) v k t qu ơ ề ế ự ủ ộ ồ ị ả

b c đ u trong đi u tr trĩ b ng ph u th t Longo th c hi n b nh nhân trĩ ướ ầ ệ ở ệ ự ề ằ ậ ẫ ị

n i, ngo i đ III, IV c m phiên và m c p c u do sa trĩ t c m ch [22], ộ ạ ộ ả ổ ổ ấ ứ ắ ạ

[23].

ả ớ - Tri u Tri u D ng và c ng s (2005) đã báo cáo k t qu s m ự ươ ế ệ ề ộ

i b nh viên TWQĐ 108 [3], [4]. trong đi u trĩ. N i đ III và đ IV t ộ ộ ề ộ ạ ệ

- Tri u Tri u D ng (2006). So sánh k t qu đi u tr trĩ đ III và IV ả ề ươ ệ ế ề ộ ị

c a ph u thu t Longo và ph u thu t Milligan - morgan [5]. ẫ ủ ẫ ậ ậ

ậ - Tr n Kh c Nguyên nghiên c u (2004) Đánh giá k t qu ph u thu t ứ ế ầ ắ ả ẫ

Milligan - Morgan trong đi u tr b nh trĩ t i b nh vi n Vi t Đ c. ị ệ ề ạ ệ ệ ệ ứ

ế - Nguy n Hoàng Di u (2007) nghiên c u ch đ nh và đánh giá k t ứ ệ ễ ỉ ị

qu đi u tr b nh trĩ b ng ph u thu t Longo. ằ ả ề ị ệ ậ ẫ

i tình hình đi u tr b nh trĩ b ng ph ng pháp ph u thu t Đi m l ể ạ ị ệ ề ằ ươ ậ ở ẫ

n c ta cho th y áp d ng ph u th t c ta cũn t, ch y u các c s ướ n ậ ở ướ ụ ấ ẫ ớ ủ ế ơ ơ

ng pháp v n áp d ng nh ng ph u thuõt kinh. K t qu đi u tr c a cá ph ẫ ả ề ị ủ ụ ữ ế ẫ ươ

cho th y đ ấ ượ c nh ng u đi m nh ng t n t ể ồ ạ ữ ữ ư ệ i. Đó là c s lý lu n cho vi c ơ ở ậ

nghiên c u ng d ng ph ứ ứ ụ ươ ể ng pháp m i trong ph u thu t nh m gi n thi u ằ ả ẫ ậ ớ

các bi n ch ng, di ch ng sau ph u thu t. ứ ứ ế ẫ ậ

CH

NG 2

ƯƠ

Đ I T

NG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

Ố ƯỢ

ƯƠ

Ứ

2.1. Đ I T

NG

Ố ƯỢ

Nghiên c u đ c ti n hành tr n c c b nh nhân b b nh trĩ đ ứ ượ ờ ỏ ệ ị ệ ế ượ ề c đi u

tr ph u thu t theo ph ng pháp Milligan-Morgan và ph ng pháp Longo ẫ ậ ị ươ ươ

t i b nh vi n Vi (1/8 2008 đ n 30/8/20009). ạ ệ ệ t Đ c t ệ ứ ừ ế

2.1.1. Tiêu chu n ch n b nh nhân vào nghiên c u ọ ệ ứ ẩ

- Tu i t 18- 70 ổ ừ

- Gi i: nam, n ớ ữ

- Trĩ đ III, trĩ đ IV có th kèm trĩ t c m ch, n t k h u môn, da ứ ẽ ậ ể ắ ạ ộ ộ

th a h u môn, polip h u môn. ừ ậ ậ

2.1.2. Tiêu chu n ch n đoán b nh ệ ẩ ẩ

* C năng : g m 3 tri u ch ng ch nh ứ ệ ồ ơ ớ

- a m u t i ỏ ươ ỉ

- Sa trĩ

- Đau đ t ng t vùng h u môn ộ ậ ộ

* Th c th : ch y u ch n đoán qua soi ng h u môn tr c tràng ủ ế ự ự ể ậ ẩ ố

- Trĩ đ III : Bũi trĩ sa khi r n ,ph i dùng tay đ y lên ặ ả ẩ ộ

- Trĩ đ IV : Bũi trĩ sa th ng xuyên, c khi tr ộ ườ ả ườ ắ ng h p sa trĩ t c ợ

m ch. ạ

2.1.2. Tiêu chu n lo i tr ạ ừ ẩ

ự - B nh nhân m c các b nh ph i h p nh : x gan, suy tim, tăng áp l c ư ơ ố ợ ệ ệ ắ

tĩnh m ch c a, suy th n, viêm tr c tràng, ung th tr c tràng, rò h u môn, áp ư ự ự ử ậ ạ ậ

xe h u môn, Rectocel. ậ

2.1.3. S l ng b nh nhân ố ượ ệ

ự ứ

}

1 P( 1

+ - - - D a theo công th c: { z )P1(P2 z b - a - = n - + )P1(P)P1(P 1 2 )P 2

P1: t ng pháp Milligan-Morgam là 40 % lỷ đau r t nhi u sau m ph ổ ươ ề ệ ấ

P2: t ng pháp Longo là 10% l ỷ ệ đau r t nhi u sau m ph ề ổ ươ ấ

Z1-a : giá tr thu đ b ng t nh ị c t ượ ừ ả ớ

a a : m c ý nghĩa th ng kê y h c th ng đ c s d ng - 0,05 ứ ọ ố ườ ượ ử ụ

ng đ ng v i đ tin c y là 95%. t ươ ươ ớ ộ ậ

1-b : đ tin c y c a (test) là 90% ậ ủ ộ

n: là s b nh nhõn c n nghiên c u c a m i nhúm ứ ủ ố ệ ầ ỗ

T công th c trên suy ra s l ố ượ ứ ừ ứ ủ ng b nh nhõn c n cho nghiên c u c a ệ ầ

m i nhúm là 34. ỗ

2.2 PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

ƯƠ

Ứ

2.2.1. Thi t k nghiên c u ế ế ứ

Th nghi m lâm sàng mô t có nhúm ch ng ử ệ ả ứ

Nghiên c u ti n c u: Quan sát mô t ả

ứ nhóm b nh nhân m c b nh trĩ đ ượ ố ệ ề ị

, cú nhúm ch ng s b nh nhân ẫ c đi u tr ph u ắ ệ ng pháp Milligan-Morgan và ươ ứ ệ

nghiên c u đ thu t t ph ế ứ ứ c ch n t ọ ừ ứ ượ i b nh vi n Vi ậ ạ ệ ệ ng pháp Longo t ươ ệ t Đ c b ng ph ằ 1/8/200 8 đ n 30/8/2009. ế ừ

2.2.2. Các b c ti n hành ướ ế

c ch n đoán và ph u thu t 1trong 2 ệ ượ ủ ẩ ẫ ẩ ậ

- B nh nhân đ tiêu chu n đ ph ng pháp Longo và Milligan –Morgan. ươ

+ Nhóm A: nhóm b nh nhân đ ng pháp ệ c ph u thu t theo ph ậ ẫ ươ

ượ Miliigan-Morgan ( là nhóm ch ng). ứ

ng pháp Longo ượ c ph u thu t theo ph ậ ẫ ươ

+ Nhóm B: Nhóm b nh nhân đ (là nhóm th nghi m). ử ệ ệ

- Mô t đ c đi m b nh c a hai nhúm tr c m ả ặ ủ ệ ể ướ ổ

ng k m theo ch n đoán ặ ậ ổ ươ ẩ ố

(đ c đi m lõm sàng , c n lõm sàng , t n th ể xác đ nh) ị

- Mô t ả qui trình k thu t chu n ( chu n b ,thao tác ) ẩ ẩ ậ ỹ ị

- Ghi nh n di n trong ph u thu t. ễ ậ ậ ẫ

- Ghi nh n di n bi n và các bi n ch ng trong th i gian h u ph u. ứ ế ế ễ ậ ậ ẫ ờ

- Ghi nh n k t qu sau m . ổ ế ả ậ

- So sánh k t qu gi a hai nhóm. ả ữ ế

2.2.2.1. N i dung ghi nh n tr ộ ậ ướ c m : ổ

ng pháp đi u tr t, th i gian m c b nh trĩ và các ph ắ ệ ươ ề ị

- Ti n s : b nh t tr ờ ậ c ph u thu t. c khi đ ề ử ệ ượ ướ ậ ẫ

- Ghi nh n tri u ch ng lâm sàng. ệ ứ ậ

u bia,hỳt thu c lá, ăn gia v cay ậ ạ ố ượ ố ị

- Ghi nh n thói quen sinh ho t (u ng r nóng …).

- B nh n ng ph i h p. ố ợ ệ ặ

- Ghi nh n v trí búi trĩ: Theo t th s n khoa, ị ư ế ả ề đ nh v v trí theo chi u ị ị ị

ậ kim đ ng h . ồ ồ

- Ghi nh n s l ng búi trĩ. ậ ố ượ

ng khác kèm theo. ổ ươ

- Ghi nh n các t n th ậ + N t k h u môn. ứ ẽ ậ

+ Polip h u môn. ậ

+ Da th a h u môn. ừ ậ

+ R i lo n ti u ti n. ệ ể ạ ỗ

+ Tình tr ng c th t. ơ ắ ạ

- Ghi nh n k t qu c n lâm sàng. ả ậ ế ậ

* Máu:

+ Phúm m u: O, A, B, AB. ỏ

+ Th i gian ch y máu, th i gian máu đông. ả ờ ờ

+ H ng c u (tri u /mm3). ầ ệ ồ

+ Huy t s c t (g/l). ế ắ ố

+ Hematoerit (%).

+ Sinh húa m u. ỏ

* N c ti u ướ ể

* Sinh hóa

* K t qu soi đ i tràng - tr c tràng ạ ự ế ả

* K t qu X quang ả ế

2.2.2.2 Mô t qui trình k thu t ả ậ ỹ

Đ c th c hi n b i 2 ph ng pháp sau do m t nhóm ph u thu t viên ượ ự ệ ở ươ ẫ ậ ộ

tiêu hóa th c hi n sau khi đã th ng nh t trình t các b c ti n hành: ự ệ ấ ố ự ướ ế

* Chu n b b nh nhân tr ị ệ ẩ ướ c m . ổ

- V sinh vùng t ng sinh môn. ệ ầ

- T y s ch đ i tràng b ng th t ho c u ng Fortrans. ặ ố ẩ ạ ụ ạ ằ

- Ăn nh ngày hôm tr c. ẹ ướ

- An th n: có th u ng Seduxen 5mg x 1-2viên t i hôm tr c m ể ố ầ ố ướ ổ

* Ph ng pháp vô c m: Tê t y s ng ươ ủ ố ả

* T th b nh nhân: ư ế ệ

- T th ph khoa đ t hai chân lên khung có giá đ , đùi d ng tói đa, ư ế ụ ặ ạ ỡ

cao. c ng chân gi ẳ ơ

- Đ t m ng ch a m p bàn m 10cm. D i mông đ t m t g i đ m cao ộ ố ệ ướ ụ ặ ặ ỡ ộ ổ

5-10cm đ nâng cao mông. t ừ ể

* Vô khu n:ẩ

- Sát trùng t ng sinh môn, quanh h u môn b ng dung d ch Betadin 10% ậ ầ ằ ị

ho c c n. ặ ồ

ắ - Bên trong h u môn tr c tràng có th dùng Betadin ho c c n tr ng ự ể ậ ặ ồ

70đ đ sát trùng (niêm m c h u môn - tr c tràng) ạ ậ ộ ể ự

ng pháp sau: Ti n hành ph u thu t m t trong hai ph ậ ế ẫ ộ ươ

ng pháp Longo * Ph u thu t trĩ theo ph ậ ẫ ươ

B nh nhân tê t y s ng ho c n i khí qu n,n m t th s n khoa, máy ủ ố ệ ằ ặ ả ộ ư ế ả

ph u thu t PPHO3, sát trùng. ậ ẫ

các b c ti n hành Ghi nh n th t ậ ứ ự c đ ướ ượ ế

ự + B c 1: Nong h u môn, đánh giá tình tr ng bũi trĩ,ni m m c tr c ướ ậ ạ ạ ờ

tràng, c th t h u môn. ơ ắ ậ

+ B c 2: Đ t van h u môn ặ ướ ậ

+ B c 3: Khõu vũng niêm m c trên đ ng l ướ ư ạ ượ ằ c kho ng 2cm b ng ả

ch Prolen 2/0 ho c Vicril 1/0 b t đ u t v trí đi m (3h - 4h - 5h - ắ ầ ừ ị ể ặ ỉ

2h)

+ B c 4: Đ t đ u máy tr n vũng khõu, xi ặ ầ ướ ờ ế ồ t ch , bu c ch , móc lu n ộ ỉ ỉ

đ n gi t i h n v ch qui đ nh. ch ,ỉ đúng máy t ừ ừ ế ớ ạ ạ ị

ấ + B c 5: Ki m tra thành sau âm đ o (n ) b ch t an toàn và b m ữ ỏ ướ ể ạ ố

máy

+ B c 6: Sau b m máy đ 1 phút, tháo máy ki m tra vòng c t ướ ể ể ấ ắ

mi ng n i khâu + B c 7: Ki m tra mi ng n i, n u có ch y máu ệ ướ ế ể ả ố ở ệ ố

tăng c ng ch PPS 4/0 ho c Vicril 4/0. ườ ặ ỉ

ậ + B c 8: Ph u thu t ph i h p (l y da th a, u nhỳ, pol p r a h u ớ ỡ ố ợ ướ ừ ẫ ấ ậ

môn)

ứ T t c c c vũng niêm m c sau khi ph u thu t trong nhóm nghiên c u ấ ả ỏ ẫ ậ ạ

c ch p nh đo l i kích th c chi u dài, chi u r ng và g i t i khoa đ u đ ề ượ ụ ả ạ ướ ề ộ ử ớ ề

gi i ph u b nh đ làm xét nhi m vi th . ả ệ ể ể ệ ẫ

ng pháp Miliigan- Morgan * Ph u thu t theo ph ậ ẫ ươ

Ghi nh n c c th ti n hành: sau khi b nh nhân đã đ ỡ ế ệ ậ ỏ ượ ủ c gây tê t y

th s n khoa, sát trùng. s ng ho c n i khí qu n, n m t ố ặ ộ ả ằ ư ế ả

mép h u môn l n l t v trí 3h - 8h + Thì 1: Đặt 3 pince, đ u tiên ầ ở ầ ượ ị ậ

-11h.

ngay + Thì 2: Đạt 3 pince th hai cùng tr c v i 3 pince tr ứ ụ ớ c ướ ở

đ ng l c. ườ ượ

+ Thì 3: Đ t 3 pince th ba cùng tr c v i 3 pince tr i l p niêm ụ ớ ứ ặ c t ướ ạ ớ

m c h ng nh t c a tr c tràng (c c trên c a búi trĩ) kéo 3 pince này ự ạ ồ ạ ủ ủ ự

ra phía ngoài t o lên tam giác trình bày ạ

+ Thì 4: Phóng b dung d ch Xylocain 1% có Adenalin ị ế

+ Thì 5: Ph u t ch bú 3h, dùng kéo c t 2 nhát t o hình ch V m t ẫ ớ ộ ở ữ ắ ạ

trên, m t i búi trĩ, gi i phóng v t da t d ộ ở ướ ả ạ ừ ế ngoài vào trong đ n

ế b d úi c tròn trong c t m t ph n dây ch ng Parks, c t đ n ờ ư ằ ầ ắ ắ ơ ộ

đ ng l c, xuyên kim có ch sát c tròn trong th t ch và c t b ườ ượ ắ ỏ ắ ơ ỉ ỉ

búi trĩ.

+ Thì 6: Ph u t ch c c bú 8h và 11h ẫ ớ ỏ

ặ + Thì 7: Ki m tra và c m máu nh ng ch đi m còn ch y máu ho c ữ ỗ ể ể ầ ả

i c u da và niêm m c. l y nh ng búi trĩ ph d ấ ụ ướ ầ ữ ạ

+ Thì 8: S a l ử ạ ế ắ i v t c t, ki m tra ng h u môn, băng v t m . ổ ể ế ậ ố

2.2.2.3. Các n i dung ghi nh n trong m các tai bi n: ộ ổ ế ậ

* Th i gian ph u thu t trung bình m t ca: (phút) ẫ ậ ờ ộ

Các tai bi n trong m . ổ ế

* T vong: ử

* Ch y máu trong ph u thu t: (mililit). Tính tr ng l ả ẫ ậ ọ ượ ầ ng g c ban đ u ạ

ng g c th m sau ph u thu t. và tr ng l ọ ượ ạ ấ ậ ẫ

* Khâu c m máu b xung: ầ ổ

* Có t máu không ụ

* Các tai bi n khác ế

2.2.2.4. N ii dung ghi nh n di n bi n h u ph u và các bi n ch ng (1 - ế ứ ộ ễ ế ẫ ậ ậ

30 ngày)

* T vong: ử

* Ch y máu sau m : Qua các m c đ ứ ộ ổ ả

- Kh ng ch y máu sau m . ổ ả ụ

- Ch y máu ph i đ t mét, đ p g c adrenalin. ả ặ ả ạ ắ

- Ch y máu ph i m l i. ổ ạ ả ả

+ Th i gian ch y máu ả ờ

- Ch y máu < 24h. ả

- Ch y máu > 24h - 48h. ả

- Ch y máu mu n sau 48h. ả ộ

- Ch y máu mu n sau 1 tu n. ả ầ ộ

* M c đ đau sau ph u thu t: ứ ộ ẫ ậ

D a theo 5 m c đ đau sau m c a Zolligher ứ ộ ổ ủ ự

Đ A không đau ộ Đ D đau nhi u. ộ ề

Đ E đau d d i. Đ B đau nh ẹ ộ ữ ộ ộ

Đ C đau v a ừ ộ

ả Chúng tôi d a theo phân đ đau c a Zolligher đ b xung thu c gi m ủ ể ổ ự ộ ố

đau cho b nh nhân. ệ

Đ A: Không c n dùng thu c gi m đau. ầ ả ộ ố

Đ B và đ C: Ch c n dùng thu c gi m đau đ ỉ ầ ả ộ ộ ố ườ ng u ng. ố

Đ D: ộ C n b xung thu c gi m đau b ng đ ố ầ ằ ả ổ ườ ặ ng tiêm b p ho c ắ

tiêm tĩnh m ch.ạ

C n dùng đ n thu c gi m đau thu c nhóm á phi n. Đ E: ộ ệ ế ầ ả ố ộ

Ngoài ra đánh giá m c đ đau c a b nh nhân theo thang đi m đau ủ ứ ể ệ ộ

b ng nh n h nh đ ng d ng (VAS-Visual Analg Scale). Th ằ ạ ồ ỡ ỡ ướ c đo đ đau ộ

VAS là m t th c có hai m t dài 20cm, m t quay v v phía b nh nhân cú ộ ướ ẽ ề ệ ặ ặ

c c hình t ỏ ượ ặ ng bi u th m c đ đau đ b nh nhân d dàng so sánh, m t ể ệ ị ứ ễ ể ộ

đ i di n v v phía th y thu c có chia 10 v ch. B nh nhân đ ố ố ẽ ề ệ ệ ầ ạ ượ ầ c yêu c u

và đ nh v con tr trên th ỏ ị ị c t ướ ươ ả ng ng v i m c đ đau c a mình. Kho ng ứ ộ ứ ủ ớ

cách t ch b nh nhân ch đ n đi m 0 chính là đi m VAS. Theo Oets và ừ ỗ ệ ỉ ế ể ể

c ng s . ự ộ

Hènh 2.1. Th c đo đ đau VAS ướ ộ

T 0 - 1 không đau. ừ

T 2 - 4 đau ít. ừ

T 5 - 6 đau v a. ừ ừ

T 7 - 8 đau nhi u. ừ ề

T 9 - 10đau n ng. ừ ặ

* Thu c gi m đau ả ố

+ Lo i thu c. ạ ố

+ Đ ng dùng. ườ

+ Li u l ng dùng. ề ượ

+ Th i gian dùng. ờ

* Thu c kháng sinh: ố

+ Lo i thu c. ạ ố

+ Li u l ng. ề ượ

+ Đ ng dùng. ườ

+ Th i gian dùng. ờ

* R i lo n ti u ti n: ể ệ ạ ố

ng. - Đái r t thông th ắ ườ

- B đái ph i đ t thông bàng quang. ả ặ ớ

* Nhi m trùng sau m : ổ ễ

- Không có nhi m trùng toàn thân và t ễ ạ i ch . ỗ

- Có nhi m trùng toàn thân và t ễ ạ i ch nh . ẹ ỗ

- Có nhi m trùng toàn thân và t ễ ạ i ch n ng. ỗ ặ

ủ ặ Tiêu chu n nhi m trùng d a trên: V t ph u thu t n hôi, có m ho c ậ ề ự ế ễ ẩ ẫ

gi m c, ả ạ áp xe h u môn, b nh nhân có s t. ệ ậ ố

* Đi ngoài sau m : ổ

- L n đ u tiên: ầ ầ

+ Th i gian. ờ

+ Đau hay không.

+ Có máu hay không.

- T ch h u môn: ự ủ ậ

+ Ch đ ng. ủ ộ

+ Không ch đ ng. ủ ộ

+ Th i gian m t t ch . ấ ự ủ ờ

* Tình tr ng c th t: Theo tiêu chu n Watts.J.M (1964). ơ ắ ạ ẩ

- Tr ng l c c th t đ a ngón tay đi găng vào t ươ ự ơ ắ ư ớ ự i vòng h u môn - tr c ậ

tràng áp ngón cái s t r a h u môn và s n n c th t. ờ ắ ơ ắ ỏ ỡ ậ

+ Tr ng l c c th t bình th ươ ự ơ ắ ườ ng lúc s n n lúc ngh th y c ch c ỉ ấ ỏ ắ ờ ắ

+ Tr ng l c nh o khi s n n lúc ngh th y nh o. ươ ờ ắ ỉ ấ ự ẽ ẽ

- Co bóp c th t. ơ ắ

+ C th t co bóp t ơ ắ ố t khi nín a c co s bóp ch t ngón tay. ẽ ỉ ơ ặ

+ C th t co bóp y u khi nín a c không co bóp ch t ngón tay. ơ ắ ỉ ơ ế ặ

* Th i gian n m vi n: ệ ằ ờ

ả + Tiêu chu n ra vi n (b nh nhân không đau, v t m khô không ch y ệ ệ ế ẩ ổ

m u kh ng nhi m trùng, đi l i bình th ụ ễ ỏ ạ ườ ng, đ i ti n d . ễ ạ ệ

* Th i gian h i ph c sau m : (b nh nhân tr ụ ệ ồ ờ ổ l ở ạ ộ i sinh ho t lao đ ng ạ

bình th ng) ườ

+ Lao đ ng hành chính. ộ

+ Lao đ ng n ng. ặ ộ

2.2.2.5. K t qu sau m ế ả ổ

Đánh giá k t qu thông qua khám l ả ế ạ ệ ế i b nh nhân, thông tin tr c ti p ự

qua đi n tho i, g i th kèm b câu h i đ i v i tr ỏ ố ớ ườ ử ư ệ ạ ộ ờ ng h p không có th i ợ

gian đ n khám l i, theo các tiêu chu n sau: ế ạ ẩ

Các di ch ngứ :

* L n niêm m c tr c tràng: Theo tiêu chu n Watts.J.M (1964) và ự ạ ẩ ộ

Kelly.J.H (1972).

+ Không l n niêm m c,h u môn m m m i. ạ ậ ề ạ ộ

+ L n niêm m c nh ,ch sa xu ng khi r n a. ẹ ỉ ặ ỉ ạ ộ ố

+ L n niêm m c n ng: Niêm m c tr c tràng sa h n ra ngoài, luôn ự ạ ạ ặ ẳ ộ

ti t d ch m t m t v sinh, c n ph i can thi p m l ế ị ẩ ướ ấ ệ ổ ạ ắ ỏ i c t b ệ ả ầ

ph n niêm m c sa l n ra ngoài. ạ ầ ộ

* Da th a quanh h u môn: Theo tiêu chu n Corrman M.L (1992). ừ ậ ẩ

+ Không có da th a.ừ

ả + Da th a ít là nh ng núm nh x hóa, b nh nhân không có c m ỏ ơ ữ ừ ệ

giác v ng, đau rát, khó ch u h u môn. ướ ậ ị

+ Da th a nhi u là núm da th a l n gây c m giác v ng víu khó ừ ớ ừ ề ả ướ

ch u ị ở ậ h u môn, ph i x lý c t b . ắ ỏ ả ử

* Tái phát trĩ: Theo quan đi m c a Watts.J.M (1964) ch g i trĩ tái phát ỉ ọ ủ ể

n u 6 tháng sau m xu t hi n c c bỳi trĩ có kèm theo các tri u ch ng t ế ứ ệ ệ ấ ổ ỏ ạ i

h u môn c a trĩ. ậ ủ

* Đánh giá m t t ch h u môn: Theo tiêu chu n cúa Watts.J.M (1964) ấ ự ủ ậ ẩ

Kelly.J.H (1972) và Corman M.L (1972).

c vi c đ i ti n v i ch t đ c, l ng, không Đ 1ộ : Kh năng làm ch đ ủ ượ ả ệ ạ ệ ấ ặ ỏ ớ

có kh năng gi c h i trong lòng tr c tràng. đ ả ữ ượ ơ ự

Đ 2ộ : Còn kh năng t ả ự ủ ớ ch v i phân r n nh ng không còn kh năng ư ả ắ

gi h i và phân l ng. ữ ơ ỏ

ch h u môn, không còn kh năng gi đ Đ 3ộ : M t kh năng t ấ ả ự ủ ậ ả ữ ượ c

ng, m t kh năng nh n c m và h i, phân l ng và c phân đ c bình th ả ơ ặ ỏ ườ ấ ả ậ ả

kìm hãm vi c đi ngoài theo ý mu n. ệ ố

* Đánh giá h p h u môn: Theo tiêu chu n c a Watts.J.M (1964). ẩ ủ ẹ ậ

+ H p nh : đ i ti n khú, khu n phân nh , còn d dàng đ a l t ngón ẹ ạ ệ ư ọ ụ ẹ ễ ỏ

h u môn, b nh nhân đau tăng khi thăm khám, đ tay tr qua l ỏ ỗ ậ ệ ngườ

kính h u môn > 1,6 cm. ậ

t ngón tay tr qua l h u môn . + H p v a: Khú đỳt l ẹ ừ ọ ỏ ỗ ậ

ng xuyên, đi ngoài lõu + H p n ng: B nh nhân táo bón th ệ ẹ ặ ườ

t ngón tay tr qua l h u môn, đau,khu n phõn b , không th đút l ộ ụ ể ọ ỏ ỗ ậ

đ ng kính h u môn < 1,5cm. ườ ậ

* Nh n c m h u môn v i tác nhân đau, nóng, l nh ớ ạ : Theo tiêu chu nẩ ậ ả ậ

Read M.G (1982).

+ Nh n c m h u môn t t: Đáp ng nh n c m chính xác v i các tác ậ ả ậ ố ứ ậ ả ớ

nhân đau, nóng, l nh.ạ

ớ + Nh n c m h u môn gi m: Đáp ng nh n c m không chính xác v i ứ ậ ả ậ ả ậ ả

các tác nhân đau, núng,l nh.ạ

+ Nh n c m h u môn: Không đáp ng nh n c m v i các tác nhân ứ ậ ả ậ ậ ả ớ

đau, nóng, l nh.ạ

Đánh giá k t qu chung sau m : ả ổ ế

ủ Chúng tôi d a trên m t s tiêu chu n phân lo i lâm sàng c a ự ẩ ạ ộ ố

ủ Thomson J.P.S (1980) và Jost J.L (1985) v i các tiêu chu n khách quan c a ẩ ớ

chúng tôi và chia ra làm 3 lo i:ạ

+ K t qu t ế ả ố t: B nh nhân hài lòng v i k t qu đi u tr , m t hoàn ớ ế ả ề ệ ấ ị

c m t toàn các tr u ch ng tr ỉệ ứ ướ ổ ạ ậ ườ i h u m n,kh ng cú bi n ch ng. Đ ng ụ ụ ứ ế

kính h u môn 2,5-3cm, không y u c th t, kh năng nh n c m h u môn ơ ắ ế ậ ả ậ ả ậ

bình th ng. ườ

+ K t qu trung bình: B nh nhân hài lòng v i k t qu đi u tr , có ớ ế ả ề ệ ế ả ị

m t s tri u ch ng nh nh ng không nh h ộ ố ư ứ ệ ẹ ả ưở ứ ng đ n hình th và ch c ế ể

ấ năng h u môn nh : Ch y máu khi đ i ti n, n t k , da th a, trung ti n m t ạ ệ ứ ẽ ừ ư ệ ả ậ

ch …Đ ng kính h u môn 1,5 - 2cm, sau m t vài l n nong đ ng kính t ự ủ ườ ậ ầ ộ ườ

h u môn trên 2cm, y u c th t, gi m c m nh n h u môn m t ph n. ả ậ ế ơ ắ ả ậ ậ ầ ộ

+ K t qu x u: B nh nhân có m t trong các bi u hi n sau: Tái phát ộ ả ấ ế ể ệ ệ

đ ng kính d i 1,5cm ph i ch đ nh m , b nh, h p h u môn, ệ ẹ ậ ườ ướ ạ ệ ổ đ i ti n ả ỉ ị

m t t ch , l n niêm m c, m t hoàn toàn c m nh n h u môn. ấ ự ủ ộ ạ ấ ả ậ ậ

* S hài lòng b nh nhân: Ch m theo thang đi m 10. ự ể ệ ấ

- X u: d ấ ướ i 5đi m ể

- Trung bình: t 5- 6 đi m ừ ể

- T t: 7-8 đi m ố t ừ ể

- R t t t: t 9-10 đi m ấ ố ừ ể

2.2.3. Thu th p s li u và x lý s li u ậ ố ệ ố ệ ử

2.2.3.1. Thu th p s li u ậ ố ệ

- Các thông tin liên quan đ n h i b nh và thăm khám lâm sàng do ng ỏ ệ ế ườ i

nghiên c u tr c ti p khai thác và ghi nh n. ự ế ứ ậ

- Các thông tin v xét nghi m đ ệ ề c l y t ượ ấ ừ ệ ệ b nh án do khoa xét nghi m,

khoa gi t Đ c. ả i ph u b nh c a B nh vi n Vi ủ ệ ệ ệ ẫ ệ ứ

- T t c các thông tin c n thi ấ ả ầ ế ề ệ ế ố t v b nh nhân và các ch tiêu (bi n s ) ỉ

c ghi nh n trong b nh án nghiên c u c a t ng ng nghiên c u đ u đ ứ ề ượ ủ ừ ứ ệ ậ ườ i

b nh.ệ

2.2.3.2. X lý s li u ử ố ệ

- Các thông tin khai thác đ c đ a vào máy tính và x ượ ư ử lý b ngằ

ch ng trình EPI-INPO 12.0. ươ

- Các ch tiêu đ nh tính đ c tính toán theo t %. ị ỉ ượ l ỷ ệ

- Các ch tiêu đ nh l ng đ ị ỉ ượ ượ ị c tính toán theo trung bình, trung v ,

ho c phân nhóm giá tr . ị ặ

c đi u tr và sau đi u tr - Các ch tiêu tr ỉ ướ ề ề ị ở ị ứ hai nhóm nghiên c u

đ c so sánh t ng c p. S khác bi ượ ự ừ ặ tđ ệ ượ ằ c ki m đ nh ý nghĩa th ng kê b ng ể ố ị

Test khi bình ph ng, ho c Test chính xác Fisher và Test T – student. ươ ặ

- Ch p nh n m c tin c y 95% hay c c ph p so sánh đ c k t lu n là ứ ấ ậ ậ ỏ ộ ượ ế ậ

khác bi t có ý nghĩa th ng kê n u p < 0,05. ệ ế ố

CH

ƯƠ 3 NG

D KI N K T QU NGHIÊN C U

Ự Ế

Ứ

Ả

Ế

Nghiên c u th c hi n t i b nh vi n Vi t Đ c v i 80 b nh nhân ệ ạ ệ ứ ự ệ ệ ứ ệ ớ

đ c đi u tr b nh trĩ b ng ph u thu t theo m t trong hai ph ng pháp ượ ị ệ ề ằ ậ ẫ ộ ươ

Longo và Miliigan-Morgan trong năm (2008- 2009) g m hai nhón nghiên ồ

c u. Trong đó nhóm b nh nhân đi u tr trĩ b ng ph ứ ệ ề ằ ị ươ ậ ng pháp ph u thu t ẫ

ằ Miliigan-Morgan là nhón A (N1= 40). Nhóm b nh nhân đi u tr trĩ b ng ệ ề ị

ph ng pháp ph u thu t Logo là nhóm B ( N2= 40) thu đ ươ ẫ ậ ượ ộ ố ế c m t s k t

qu sau: ả

3.1. M T S CH TIÊU GHI NH N TR

C M

Ộ Ố

Ậ

Ỉ

ƯỚ

Ổ

3.1.1 Tu i b nh nhân ổ ệ

B ng 3.1 Phân b b nh nhân theo nhóm tu i ố ệ ổ ả

C 2ả 0-18 18-30 31-40 51-60 61-70 >80 Nhóm tu iổ nhóm

PT Milligan- Morgan PT Longo

T ng sổ ố

Bi u đ 3.1: ể ồ

3.1.2. Gi iớ

B ng 3.2: Phân b gi i trong nhóm nghiên c u ố ớ ả ứ

Nam Nữ T ng sổ ố ẫ

Ph u thu t ậ PT Milligan- Morgan PT Longo

% % T ng sổ ố

Bi u đ 3.2: ể ồ

3.1.3. Ngh nghi p ề ệ

B ng 3.3. Phân b b nh nhân theo nhóm ngh ố ệ ả ề

Nhóm Longo C hai nhóm ả Nhóm Milligan- Morgan BN

SLBN T lỷ ệ SLBN T lỷ ệ SLBN T lỷ ệ Ngh ngh p ề ệ

% % %

Cán bé Công nhân H u trí ư Nông dân Tù do Khác T ngổ

Bi u đ 3.3: ể ồ

3.1.4.Th i gian m c b nh trĩ ắ ệ ờ

B ng 3.4. Th i gian m c b nh trĩ ắ ệ ờ ả

Nhóm Longo C hai nhóm BN ả Nhóm Milligan- Morgan

T lỷ ệ T lỷ ệ T lỷ ệ Th i gian ờ (năm) SLBN SLBN SLBN % % %

1 - 5 6 - 10 11- 20 21- 30 > 30 T ngổ

Bi u đ 3.4: ể ồ

3.1.5. Các y u t liên quan đ n phát sinh b nh trĩ ế ố ệ ế

B ng 3.5. Phân b các y u t ế ố ố ả liên quan đ n b nh trĩ ế ệ

Nhóm Longo C hai nhóm BN ả Nhóm Milligan- Morgan

T lỷ ệ T lỷ ệ T lỷ ệ Y u tèế liên quan SLBN SLBN SLBN % % %

ế

ị

Táo bón Sinh đẻ Viêm đ i tràng ạ Tăng huy t ápế Y u tè gia đình Thãi quen sinh ho tạ (r u, bia, gia v , hút ượ thu c).ố B nh khác ệ

T ngổ

Bi u đ 3.5: ể ồ

3.1.6. Các ph ng pháp đã đi u tr tr ươ ị ướ ề c khi ph u thu t ậ ẫ

B ng 3.6. Phân b Các ph ng pháp đã đi u tr tr ố ả ươ ị ướ ề c khi ph u thu t ậ ẫ

Nhóm Longo C hai nhóm BN ả Nhóm Milligan- Morgan

T lỷ ệ Các ph ngươ pháp đi u trề ị SLBN SLBN T l SLBN T l %ỷ ệ %ỷ ệ %

Đông y N i khoa ộ Ch a đi u tr ị ề ư Th thu t ủ ậ Ph u thu t ậ ẫ T ngổ

Bi u đ 3.6: ể ồ

3.1.7. Các tri u ch ng lâm sàng ứ ệ

3.1.7.1. Tri u ch ng c năng ứ ơ ệ

B ng 3.7. Tri u ch ng c năng ứ ơ ệ ả

Nhóm Milligan-

Nhóm Longo

C hai nhóm

ả

BN

Morgan

T lỷ ệ

Tri u ch ng

ứ

ệ

SLBN

SLBN T l

%ỷ ệ

ị ậ

ươ

Đau rát khó ch u h u môn a lòi kh i ố ỉ Đ i ti n kèm máu t ạ ệ Không có máu t d ch Èm Ti

ế ị

t ướ T ngổ

Bi u đ 3.7: ể ồ

B ng 3.8. Phân lo i theo v trí gi i ph u ả ạ ị ả ẫ

Nhóm Milligan- Nhóm Longo C hai nhóm ả BN Morgan

T lỷ ệ Phân đ ộ SLBN SLBN T l SLBN T l %ỷ ệ %ỷ ệ %

Trĩ n i ộ Trĩ ngo iạ Trĩ h n h p ợ ỗ Trĩ vòng

T ngổ

Bi u đ 3.8: ể ồ

B ng 3.9 ả . Phân đ trĩ n i ộ ộ

Nhóm Longo C hai nhóm ả Nhóm Milligan- Morgan BN

Phân độ SLBN SLBN T l SLBN T l %ỷ ệ %ỷ ệ T lỷ ệ %

Đ IIIộ

Đ IV. ộ

T ngổ

Bi u đ 3.9. ể ồ

ng các lo i trĩ hay g p Bảng 3.10. S l ố ượ ặ ạ

Nhóm Longo C hai nhóm ả Nhóm Milligan- Morgan BN

Búi trĩ SLBN T l SLBN T l SLBN T l ệ %ỷ ệ %ỷ ệ

ỷ %

T ngổ

B ng 3.11. Phân lo i theo bi n ch ng ạ ứ ế ả

Nhóm Longo

C hai nhóm

ả

BN

Nhóm Milligan- Morgan

Bi n ch ng

ứ

ế

SLBN

T l

SLBN

T l

SLBN T l

%ỷ ệ

Trĩ t c m ch

ắ

ạ

Ch y máu trĩ c p tính

ả

ấ

Sa ngh t trĩẹ

T ngổ

B ng 3.12.M t s b nh lý khác đi kèm b nh trĩ ộ ố ệ ệ ả

Nhóm Longo C hai nhóm ả BN

SLBN T l SLBN T l B nh lý %ỷ ệ %ỷ ệ ệ ệ

Nhóm Milligan- Morgan SLBN T l ỷ %

N t k h u môn ứ ẽ ậ

Rò h u môn ậ Polip h u môn ậ Trĩ đ n thu n ầ T ngổ

B ng 3.13. Ch c năng t ch h u môn tr ứ ả ự ủ ậ ướ c ph u thu t ậ ẫ

BN Nhóm Longo C hai nhóm ả

SLBN T l SLBN T l ệ %ỷ ệ %ỷ ệ Ch c năng ứ ch đ ng ủ ộ Nhóm Milligan- Morgan SLBN T l ỷ %

Đ 0ộ Đ 1ộ Đ 2ộ Đ 3ộ T ngổ

3.1.7.2. C n lâm sàng ậ

B ng 3.14. Xét nghi m nhóm máu ệ ả

BN Nhóm Longo C hai nhóm ả

Nhóm máu Nhóm Milligan- Morgan SLBN T l SLBN T l SLBN T l %ỷ ệ %ỷ ệ %ỷ ệ

AB O A B T ngổ

B ng 3.15. Xét nghi m đánh giá tình tr ng thi u máu ệ ế ả ạ

Nhóm Longo

C hai nhóm

ả

BN

SLBN

Nhóm Milligan- Morgan SLBN T lỷ

ệ

T lỷ

ệ

T lỷ

ệ

Xét nghi mệ

HC‡ 3,5 tr/mm3

Không

thi u ế

máu

HST > 110 g/l Hema ‡

36%

HC‡ 3-3,5 tr/mm3

Thi uế

máu

nhẹ Thi uế

HST >100-110 g/l Hema ‡ HC ‡

33-35% 2,5-3 tr/mm3

máu

HST90-100 g/l

v aừ Thi uế

Hema 30-33% HC ‡

2,5tr/mm3

máu

HST < 90 g/l

Hema < 30 %

n ngặ T ngổ

3.2. GHI NH N QUÁ TRÌNH PH U THU T VÀ CÁC TAI BI N

Ậ

Ẫ

Ậ

Ế

B ng 3.16. Lo i ph u thu t ậ ạ ả ẫ

Nhóm Milligan- Nhóm Longo C hai nhóm ả BN

SLBN T l SLBN T l Morgan SLBN T l ỷ ệ %ỷ ệ %ỷ ệ Lo i ạ ph u thu t ậ ẫ

M c p c u ổ ấ ứ M phiên ổ

T ngổ

B ng 3.17.Th i gian ph u thu t ậ ờ ả ẫ

Nhóm Longo C hai nhóm ả BN

SLBN T l SLBN T l Nhóm Milligan- Morgan SLBN T l ỷ ệ %ỷ ệ %ỷ ệ Th iờ gian (phút)

15-30 30-45 45-60 > 60 T ngổ

B ng 3.18. L ng máu m t trong ph u thu t: ả ượ ậ ấ ẫ

Nhóm Longo C hai nhóm BN ả

SLBN T l SLBN T l Nhóm Milligan- Morgan SLBN T l ỷ ệ %ỷ ệ %ỷ ệ L ngượ máu m tấ %

10-15ml 16-20ml > 20ml T ngổ

B ng 3.19. Thao tác trong m ả ổ

Nhóm Longo C hai nhóm ả BN

SLBN T l SLBN T l Nhóm Milligan- Morgan SLBN T l ỷ ệ %ỷ ệ %ỷ ệ Thao tác

Thu n l i ậ ợ Khó khăn T ngổ

B ng 3.20. Các tai bi n trong ph u thu t ậ ế ả ẫ

Nhóm Longo C hai nhóm ả B nh nhân ệ

SLBN T l SLBN T l Nhóm Milligan- Morgan SLBN T l ỷ ệ %ỷ ệ ỷ ệ Tai bi nế

% %

ử

T vong ả Ch y máu ph i ả

truy n máu ề Khâu c m máu b ầ ổ

xung T máu ụ

T ngổ

3.3. GHI NH N QUÁ TRÌNH H U PH U VÀ CÁC BI N CH NG Ậ

Ứ

Ậ

Ẫ

Ế

B ng 3.21. Đau sau m ả ổ

Nhóm Longo C hai nhóm ả B nh nhân ệ Nhóm Milligan- Morgan

SLBN T l SLBN T l SLBN T l ỷ ệ %ỷ ệ ỷ ệ Lo i ạ ph u thu t ậ ẫ % %

Không đau

Đau Ýt

Đau v aừ

Khá đau

Đau d d i ữ ộ

T ngổ

Bảng 3.22. Đ i ti n sau m ạ ệ ổ

Nhóm Longo C hai nhóm ả Nhóm BN

ờ SLBN T l Nhóm Milligan- Morgan SLBN T l ỷ ệ SLBN T lỷ ệ %ỷ ệ Th i gian và t/c đ i ti n ạ ệ

% %

ệ

Đ i ti n trong 24h ạ đ uầ

Đ i ti n 24-48 h ạ ệ

Đ i ti n sau 48 h ạ ệ

Đ i ti n đau ạ ệ

Đ i ti n có máu ạ ệ

T ngổ

B ng 3. ả 23.T ch h u môn ự ủ ậ

Nhóm Longo C hai nhóm ả Nhóm Milligan- Morgan BN

SLBN SLBN T lỷ ệ T lỷ ệ SLBN T lỷ ệ Ch tiêu ỉ

% % %

Đ i ti n ch ệ ạ ủ

đ ngộ Đ i ti n không CĐ ạ ệ T ngổ

Bảng 3.24. Bi n ch ng ch y máu ứ ế ả

Nhãm Longo

C hai nhóm

ả

Nhóm Milligan- Morgan

BN

Ch y máu

ả

SLBN

ệ

T lỷ %

Không ch y máu

ả

Ch y máu ph i m l

ổ ạ

ả

Ch y máu sau 24- 48h

ả

Ch y máu sau 1 tu n

ả

ầ

T ngổ

B ng 3.25. Bí đái sau m ả ổ

Nhãm Longo

C hai nhóm

ả

Nhóm Milligan- Morgan

BN

Bí đái

SLBN

ệ

T lỷ %

Ph i thông ả

Không ph i thông ả

T ngổ

B ng 3.26. Tình tr ng h u môn ả ạ ậ

Nhãm Longo

C hai nhóm

ả

Nhóm Milligan- Morgan

BN

Bi u hi n

ể

ệ

SLBN

ệ

T lỷ %

Th m máu nhi u ề ấ

S ng t y đ nh ấ ư ỏ ẹ

R d ch không hôi ỉ ị

T ng sinh môn khô s ch ạ ầ

T ngổ

B ng 3.27. Tính ch t phân sau l n đ u ph u thu t ậ ả ấ ầ ầ ẩ

Nhãm Longo

C hai nhóm

ả

Nhóm Milligan- Morgan

BN

Tính ch t phân ấ

SLBN

ệ

T lỷ %

Phân láng

Phân thành khuôn

Phân kèm máu t iươ

Phân kèm máu nâu đen

T ngổ

B ng 3. 28. C m giác đ i ti n sau m ả ạ ệ ả ổ

Nhãm Longo

C hai nhóm

ả

Nhóm Milligan- Morgan

BN

C m giác

ả

SLBN

ệ

T lỷ %

Tho i mái ả

T c, đau rát khi r n ặ ứ

Không tho i mái, s s t ợ ệ ả

T ngổ

B ng 3.29. Th i gian dùng thu c gi m đau ờ ố ả ả

BN

Nhãm Longo

C hai nhóm

ả

Nhóm Milligan- Morgan

Th i gian ờ

SLBN

ệ

T lỷ %

(ngày)

Đ ng dùng ườ

Đ ng u ng ườ ố

Đ ng tiêm ườ

Đ ng truy n ề ườ

T ngổ

B ngả 3.30. Th i gian dùng thu c kháng sinh ờ ố

BN

Nhãm Longo

C hai nhóm

ả

Nhóm Milligan- Morgan

Th i gian ờ

SLBN

ệ

T lỷ %

(ngày)

Đ ng dùng ườ

Đ ng u ng ườ ố

Đ ng tiêm ườ

Đ ng truy n ề ườ

T ngổ

B ng 3.31. Th i gian n m vi n ờ ệ ả ằ

Nhãm Longo

C hai nhóm

ả

BN

Nhóm Milligan- Morgan

SLBN

ệ

Th i gian ờ

T lỷ %

(ngày)

< 24h

B ng 3.32.Th i gian tr ng sau m T ngổ ả ờ l ở ạ i sinh ho t bình th ạ ườ ổ

Nhãm Longo

C hai nhóm

ả

BN

Nhóm Milligan- Morgan

SLBN

ệ

Th i gian ờ

T lỷ %

(tu n)ầ

T ngổ

3.4. K T QU SAU M

Ả

Ế

Ổ

ch h u môn B ng ả 3.33. Ch c năng t ứ ự ủ ậ

Nhãm Longo

C hai nhóm

ả

Nhóm Milligan- Morgan

BN

SLBN

ệ

T lỷ %

M c đứ ộ

Đ 0ộ

Đ 1ộ

Đ 2ộ

Đ 3ộ

T ngổ

B ng 3.34. Nh n c m c a h u môn ậ ả ủ ậ ả

Nhãm Longo

C hai nhóm

ả

Nhóm Milligan- Morgan

BN

SLBN

ệ

T lỷ %

M c đứ ộ

Không h pẹ

H p nh ẹ ẹ

H p v a ẹ ừ

H p n ng ẹ ặ

T ngổ

B ng 3.35. T l các bi n ch ng sau ph u thu t ỷ ệ ả ứ ế ậ ẫ

Nhãm Milligan-

BN

Nhãm Longo

C hai nhóm

ả

Morgan

SLBN

T lỷ

ệ

T lỷ

ệ

T lỷ ệ

SLBN

Ch tiêu ỉ

ậ

1. Tái phát 2. L n niêm m c ạ ộ ch 3.Đ i ti n m t t ạ ệ ấ ự ủ 4.R i lo n t ch đ ạ ự ủ ộ ố 5. Da th c h u môn Ýt ứ ậ 6. N c k h u môn ứ ẽ ậ 7.Bi n d ng h u môn ế ạ 8.Ch y máu sau đ i ti n ạ ệ ả 9.H p h u môn ậ ẹ - H p nhẹ ỏ - H p n ng ẹ ặ T ngổ

B ng 3.36. Phân lo i k t qu ạ ế ả ả

Nhãm Longo

C hai nhóm

ả

Nhóm Milligan- Morgan

BN

SLBN

ệ

T lỷ %

Phân lo iạ

T tố

Trung bình

X uấ

T ngổ

CH

NG 4

ƯƠ

D KI N BÀN LU N

Ự Ế

Ậ

D a vào m c tiêu nghiên c u đ t ra và k t qu thu đ ứ ự ụ ế ặ ả ượ c gi a 2 ữ

nhóm ph u thu t. S bàn lu n nh ng v n đ sau: ữ ẽ ề ậ ẫ ậ ấ

4.1. Tr c m c a 2 nhóm: ướ ổ ủ

- Tu i.ổ

- Gi iớ

- Th i gian m c b nh. ắ ệ ờ

- Các ph ươ ng pháp đi u tr ị ề

- B nh ph i h p. ố ợ ệ

- M c đ b nh (đ , s búi trĩ) ứ ộ ệ ộ ố

- Chu n đoán ... ẩ

4.2. Quá trình ph u thu t và các tai bi n. ế ậ ẫ

- Th i gian ph u thu t. ẫ ậ ờ

- L ng máu m t. ượ ấ

- Thu n l i, khó khăn trong thao tác. ậ ợ

- Tai bi n: T vong, ch y máu ... ử ế ả

4.3. Di n bi n h u ph u và các bi n ch ng. ẫ ứ ế ế ễ ậ

- Đau (m c đ đau, thu c gi m đau, li u l ng, th i gian, đ ề ượ ứ ả ộ ố ờ ườ ng

dùng).

- Th i gian n m vi n, kinh phí. ằ ệ ờ

- Th i gian ph c h i sau m . ổ ụ ồ ờ

* Bi n ch ng: ứ ế

- Bí ti u.ể

- Ch y máu. ả

- Nhi m trùng (kháng sinh, li u l ng, đ ng dùng, th i gian). ề ượ ễ ườ ờ

- T vong. ử

4.4. K t qu sau m : ổ ế ả

- Đánh giá các di ch ng.ứ

- H p h u môn. ẹ ậ

- Đau sau m .ổ

- Đ i ti n không t ạ ệ ch . ự ủ

- Tái phát.

- S hài lòng c a ng i b nh ự ủ ườ ệ

D KI N K T LU N

Ự Ế

Ậ

Ế

1. Đau sau mổ

2. Kinh tế

3. Th i gian ph c h i sau m : ổ ụ ồ ờ

- Th i gian tr l ng ở ạ ờ i sinh ho t bình th ạ ườ

- Th i gian tr l i lao đ ng ở ạ ờ ộ

4. Di ch ngứ

TÀI LI U THAM KH O

Ả

Ệ

1. Lê Văn Chánh (2002), "Quan ni m c a ng i x a v b nh trĩ", T p chí ủ ệ ườ ư ề ệ ạ

Thông tin Y h c c truy n, ọ ổ ề S 109/2002, tr. 29-30. ố

2. Nguy n Trinh C , Nguy n Xuõn Th c ậ ụ (1976), "Đi u tr ph u thu t ề ơ ễ ễ ẫ ị

T p IV, tr. b nh h p tr c tràng do viêm và s o x c ng", ệ ơ ứ ự ẹ ẹ Ngo i khoa, ạ ậ

1-6.

"K t qu s m trong đi u tr đ 3. Tri u Tri n D ng (05/2005-2006), ươ ề ệ ả ớ ị ộ ế ề

i B nh vi n TWQĐ 108", T p chí Y III, IV b ng ph u thu t Longo t ẫ ằ ậ ạ ệ ệ ạ

t Nam, h c Vi ọ ệ ằ tr. 49-52. "K t qu đi u tr b nh trĩ đ III và IV b ng ả ề ị ệ ế ộ

ph u thu t Longo so sánh v i ph ng pháp Milligan - Morgan t ẫ ậ ớ ươ ạ ệ i B nh

vi n TWQĐ 108", T p chí Y d tr. 40-46. ệ ạ ượ ọ c h c Qu n đ i 2, ậ ộ

4. Nguy n Đình H i ố (1982), "Đi u tr trĩ b ng ph u thu t c t b riêng l ậ ắ ỏ ễ ề ẫ ằ ị ẻ

T p chí Ngo i khoa 2, tr. 40-46. t ng búi", ừ ạ ạ

5. Nguy n Đình H i Bách khoa Th b nh h c, ố (1994), "B nh trĩ", ễ ệ ư ệ ọ t p II, ậ

Trung tõm biên so n t đi n bách khoa Vi ạ ừ ể ệ t Nam, Hà N i, tr. 121-126. ộ

6. Nguy n Đình H i, Tr n Công Duy t, Nguy n Trung Vinh (1994), ố ễ ệ ễ ầ

2", T p chí Y h c Th c hành, ọ

"Đi u tr b ng Laze CO s 4, tr. 15-19. ị ằ ề ự ạ ố

7. Nguy n Đình H i Sinh ho t khoa h c v ố (1995), "Ph u thu t c t trĩ", ẫ ậ ắ ễ ọ ề ạ

ĐHY D c TP. HCM, tr. 39-54. b nh trĩ, ệ ượ

8. Đ Xuân H p Gi i ph u b ng ợ (1997), "Tr c tràng", ỗ ự ả ụ , t p 1, NXB Y ẫ ậ

h c, tr. 239-253. ọ

9. Nguy n Xuõn Hùng (1999), "B nh trĩ", Ch n đoán và đi u tr , ễ ệ ị Sinh ề ẩ

ho t khoa h c chuyên đ b nh th ng g p vùng h u môn tr c tràng, ề ệ ạ ọ ườ ự ậ ặ

B nh vi n Vi t Đ c, tr. 1-9. ệ ệ ệ ứ

ng pháp 10.Lê Xuõn Hu ệ (1999), Nghiên c u đi u tr vòng b ng ph ứ ề ằ ị ươ

c, Đ i h c Y Hà N i. Toupet, Lu n án ti n sĩ khoa h c y d ế ậ ọ ượ ạ ọ ộ

11.Nguy n Xuõn Huyên ễ ệ (2001), "Sinh lý b nh và đi u tr n i khoa b nh ị ộ ệ ề

trĩ", T p chí H u môn tr c tràng h c, ọ tr. 1-3. ự ạ ậ

NXB Y h c Hà N i, tr. 5-150. 12.Tr n H ng Ki u ươ ề (1993), B nh trĩ, ầ ệ ọ ộ

13.Hoàng Đình Lõm (2001), "Đánh giá tác d ng đi u tr v t th ng cho ị ế ụ ề ươ

T p chí Nghiên c u y b nh nhõn sau m trĩ c a thu c "Bit ngõm trĩ", ủ ệ ổ ố ứ ạ

d c h c c truy n, ượ ọ ổ ề s 12/2004, tr. 24-28. ố

h u môn tr c tràng", t Túm 14.Đinh Văn L c ự (1987), "Tình hình b nh t ệ ậ ở ậ ự

t t công trình nghiên c u khoa h c năm 1957-1987, Vi n Y h c c ắ ứ ọ ệ ọ ổ

truy n Hà N i, tr. 87. ề ộ

15.Nguy n M nh Nhõn, Nguy n Xuõn Hùng, ễ ễ ạ "Đi u tr b nh trĩ ị ệ ề ở ề mi n

B c Vi t Nam: D ch t ắ ệ ị ễ ọ ị ệ h c và các bi n pháp phòng d ch - đi u tr hi n ệ ề ị

nay", Báo cáo c s , ơ ở Nghiên c u c p B . ộ ứ ấ

16.Nguy n M nh Nhõn ễ ạ ậ (1991), Chuyên đ đi u tr b ng ph u thu t ề ị ằ ề ẫ

Milligan - Morgan (BV St Maris), Lu n án b o v PTS t ng đ ng, ệ ậ ả ươ ươ

B nh vi n Vi ệ ệ ệ ứ t Đ c Hà N i, tr. 1-30. ộ

17.Nguy n M nh Nhõn ễ ạ ọ (1997), "H u môn h c (Proctolygo) Vi n Y h c ệ ậ ọ

t Nam", TTNC b nh lý h u môn, Hà N i, t p I, tr. 1-5. c truy n Vi ổ ề ệ ệ ậ ộ ậ

18.Nguy n M nh Nhõn, Nguy n Đình Ch ễ ễ ạ ỉ (1999), "Tình hình b nh trĩ ệ ở

m t nhà máy (qua đi u tr d ch t ề ộ ị ị ễ ọ h c và k t qu b ế ả ướ c đ u c a công ủ ầ

T p chí Đi u tra, tác đi u tr ", ề ị ề ạ s 4, tr. 15-20. ố

19.Nguy n M nh Nhõn (2000), "Ph u thu t c t trĩ Lazer ng i cao ễ ạ ậ ắ ẫ ở ườ

5, tr. 49-55. tu i",ổ T p chí Ngo i khoa, ạ ạ

20.Nguy n M nh Nhõn (2001), "B c đ u kinh nghi m áp d ng ph ễ ạ ướ ụ ệ ầ ươ ng

pháp ph u thu t Longo c i ti n t i Vi t Nam", ả ế ạ ẫ ậ ệ ự T p chí H u môn tr c ậ ạ

tràng, s 5, tr. 3-14. ố

21.Tr nh H ng S n ơ (1995), Đi u tr rò h u môn b ng ph u thu t ậ ậ , Lu nậ ồ ề ằ ẫ ị ị

văn th c sĩ khoa h c y d c, ĐHY Hà N i, tr. 1-20. ạ ọ ượ ộ

22.Tr nh H ng S n ơ (1998), Góp ph n nghiên c u đi u tr rò h u môn ồ ứ ề ậ ầ ị ị

t nghi p bác sĩ n i trú, tr. 1-36 b ng ph u thu t, ẫ ằ ậ Lu n văn t ậ ố ệ ộ

23.Tr nh H ng S n ơ (2006), Ph u thu t Longo đi u tr tác m ch, ạ B nhệ ồ ề ậ ẫ ị ị

t Đ c, tr. 1-4. vi n Vi ệ ệ ứ

24.Nguy n Quang Quy n ề (1986), H th n kinh (t ệ ễ ầ ự ch , gi ủ ả ẫ i ph u

h c),ọ NXB Y h c, chi nhánh TP. HCM, t p 2, tr. 257-332. ậ ọ

25.Hoàng Tích Tô (1986), "H u môn - tr c tràng", B nh h c Ngo i khoa, ự ậ ệ ạ ọ

NXB Y h c, tr. 137-228. ọ

(1999), "B nh trí", B nh h c Ngo i khoa, T p 1, NXB Y 26.Đ Đ c Võn ỗ ứ ệ ệ ạ ọ ậ

h c, tr. 259-264. ọ

27.Nguy n Văn Xuyên (1991), Góp ph n nghiên c u c t toàn b t vòng ễ ứ ắ ộ ừ ầ

t o, v i d ng c t ớ ụ ụ ự ạ Lu n văn PTS khoa h c - y d ậ ọ ượ c, H c vi n Quõn ệ ọ

B NH ÁN NGHIÊN C U Ứ Ệ

:………………………… S th t ố ứ ự Mã s l u tr :……………………. ố ư ữ

I. HÀNH CHÍNH

H và tên:…………………………. tu i……….. gi i: ọ ổ

Đ a ch : ị

S ĐT:……………………………….. DD ố

Ngh nghi p ề

Tính ch t lao đ ng ấ

Thu nh p bình quõn / tháng ậ

Ngày vào vi n……………. ngày m ………….. ngày ra vi n ớ ................................ ỉ ............................................................................................................ .................................................... ệ ................................................................................................... ộ .......................................................................................... ............................................................................ ệ ..................... ệ ổ

 M c p c u ổ

ng pháp ph u thu t Ph ổ ấ ứ  M phiên ươ ẫ ậ ................................................................................

II. H I B NH NHÂN Ỏ Ệ

 i - a máu: T Ỉ ươ  Thành tia  Thành gi t ọ  R m máu ớ

- Sa búi trĩ h u môn ở ậ  Đ t ng t ộ ộ 

 Th ng xuyên  Không th ng xuyên ườ ườ

- Đau h u môn: N ng ặ  Nh ẹ  Không đau  ậ

- Các d u hi u khác: Ng a h u môn ứ ậ ệ ấ  R n lo n ti u ti n ạ ệ  ể ố

 m t h u môn Ẩ ướ ậ

 - Thói quen sinh ho t: Ăn u ng nhi u gia v cay nóng ố ề ạ ị

- Đ i ti n: T ch ự ủ  Không t ạ ệ ự ủ  ch

ủ ấ ờ ố ỏ ỉ

III. TI N SỀ Ử 1.Th i gian xu t hi n tri u ch ng c a trĩ ( a m u, đau, lòi kh i) ứ ệ c ph u thu t ậ ệ 2. Ti n s đi u tr tr ề ử ề ị ướ ẫ

 Th thu t khác ị  Đông y  N i khoa ộ ủ ậ  Ph u thu t ậ ẫ ề ư

Ch a đi u tr 

3. M c b nh khác: ắ ệ

X gan ơ  Tăng áp l c tĩnh m ch ạ  D dày ạ  ự

Cao huy t áp ế  Lao  Tim m ch ạ  Đái đ ườ  ng

Viêm đ i tràng ạ  L ỵ  Táo bún  Sinh đ ẻ 

IV. KHÁM 1. Toàn thõn

Tinh th n……………. Th tr ng……………. Da niêm m c. ầ ể ạ ạ .....................

H ch……………. M ch…………… Huy t p…………. Nhi t đ ế ỏ ạ ạ ệ ộ..........

2. Th c thự ể

2.1. Các b ph n chung ậ ộ

- Tu n hoàn……………. - Ti u húa………… - Kh c ỏ ................................. ầ ờ

- Hô h p……………….. - Ti t ni u ấ ế ệ .............................................................

2.2. T i vùng h u môn tr c tràng ậ ự ạ

* T ng sinh môn: Bình th ng ầ ườ  H p ẹ 

* H u môn: ậ

- Đ ng kính h u môn: Bình th ng ườ ậ ườ  H p ẹ 

- Nh n c m h u môn: T t  Bình th ậ ả ậ ố ườ  ng

- Tr ng l c c : Tăng  Bình th ng ươ ự ơ ườ  Nhão 

- Co th t c th t: M nh ắ ơ ắ ạ  Y u ế 

- Trĩ n i ộ : Đ …… Trĩ ngo i ộ ạ  S búi trĩ .….. V trí ………. ố ị

.................................... - Trĩ h n h p ỗ ợ : Đ …… S búi trĩ….. V trí ộ ố ị

- Trĩ vòng  Đ ……ộ

 - T c m ch trĩ: ạ ắ  Ch y m u ả ỏ  Ho i t ạ ử  Nhi m trùng ễ

- Các b nh k m theo: ệ ố

 Rò h u môn  Polyp  N t k h u môn ậ ứ ẽ ậ

* Tr c tràng: ự

Bóng tr c tràng: màu s c niêm m c: Viêm ự ạ ắ  Kh i u ố  Polyp 

* Soi đ i tràng:………. ................................................................................... ạ

2.3. Xét nghi m c n lõm sàng ệ ậ

- M u ch y ....................................... nhúm ả ............................... - M u đông ỏ ỏ

- H ng c u ầ ................................ - B ch c u ầ ........................................ ạ ồ

- Hematocrit............................... - Huy t s c t ế ắ ố..................................

- Sinh hóa máu: Ure.................. - Đ ng……………. T bào .......... ườ ế

- Xquang tim ph iổ .....................

V. CH N ĐOÁN Ẩ

- M c đ trĩ…………………………. Bi n ch ng: ............................. ứ ộ ứ ế

- B nh k m theo………………………………………………………. ệ ố

VI. ĐI U TR TRONG M Ị Ề Ổ

1. Ph ng pháp ph u thu t : Longo  Milligan - Morgan  ươ ậ ẫ

............................................................... 2. Th i gian ph u thu t (phút) ẫ ậ ờ

3. L ng m u m t trong ph u thu t (ml) ............................................. ượ ấ ẫ ậ ỏ

4. Thu n l i, khó khăn trong thao tác: Thu n l i ậ ợ ậ ợ  Khó khăn 

5. X lý b sung ..................................................................................... ử ổ

Đ t đi n c m m u ệ ầ ỏ  Khõu c m m u ỏ  ầ ố

Nh t mét  L y da th a ộ ừ  ấ

6. Khám nghi m gi i ph u b nh ệ ả ệ ẫ

................................ - Chi u r ng - Chi u dài ề ề ộ ......................................

- Chi u h p nh t ấ ...................... - Trung bình....................................... ẹ ề

- Bi u mô phía trên ................... - Bi u mô phía d i ể ể ướ ..........................

- C tr c tràng: Có  Không  ơ ự

VII. CÁC CH TIÊU THEO DÕI SAU M Ỉ Ổ

1. Thu c sau m : ổ ố

* Kháng sinh:

Li u dùng ............................... ề

Th i gian dùng ....................... ờ

* D ch truy n: ề ị

Li u dùng ............................... ề

Th i gian dùng ....................... ờ

* Thu c gi m đau: ả ố

Li u dùng ............................... ề

Th i gian dùng ....................... ờ

 Không  2. Nong h u môn: Có ậ

3. Thay băng: Có  Không 

4. Đau sau m : Có  Không  ổ

- M c đ đau: Đau d d i R t đau  ứ ộ ữ ộ  ấ

V a ừ  Nh ẹ  Không đau

- C m giác t c h u môn: Có  Không  ứ ở ậ ả

- Đau đ u sau m : Có  Không  ầ ổ

Có  Không  5. B đái: ớ

Ch m X trí: ử ườ  Th ng đ i ỏ  ụ

6. Nhi m trùng: Toàn thân  T i ch ễ ỗ  ạ

7. Ch y máu sau m : Có  Không  ả ổ

Tr c 24h  Sau 24h  ướ

 Sau 48h  Sau 72  8. Đi ngoài l n đ u saum : Sau 24h ầ ầ ổ

+ T nh ch t phân: L ng ỏ  Thành khuôn  ấ ớ

i: Có  Không  + Phõn k m m u t ố ỏ ươ

 Không  + Phõn k m m u màu đen: Có ỏ ố

9. C m giác đ i ti n sau m : ổ ạ ệ ả

+ Tho i mái ả  T c ứ  Đau rát khi r n ặ 

Không tho i máu ả  S ợ 

+ a sún: Có  Không  Ỉ

10. Th i gian n m vi n:………. ngày ệ ằ ờ

11. Bao lõu thì tr l ng:…………. ngày ở ạ i sinh ho t bình th ạ ườ

12. Th i gian tr l i lao đ ng bình th ng ........... ngày ở ạ ờ ộ ườ

13. T ng kinh phí đi u tr (thu c + vi n phí) .......................................... ệ ề ổ ố ị

HÁM L I THEO DÕI SAU M PHI U KẾ Ạ Ổ

H và t n:…………………………. tu i……….. gi i: ọ ổ

ờ Ngh nghi p: ệ ………………….Thu nh p b nh quõn/th ng ỡ

ề Đ a ch : ớ ................................ ỏ ........................ ậ ỉ ............................................................................................................ ị

M b nh trĩ ngày……. th ng…….. năm……….. ổ ệ

ỏ 1. S c kho , tâm lý, sinh ho t sau m đ n nay ra sao: ổ ế ứ ẻ ạ

+ T t h n c m ố ơ  Nh tr

+ Bao lâu sau thì tr l ng: ở ạ ổ  X u đi ư ướ i sinh ho t bình th ạ

ấ  ườ ………. ngày i lao đ ng (đi làm):………….… ngày + Bao lâu sau thì tr l ộ

ở ạ 2. Hi n nay đ i ti n có đau h u môn không? ạ ệ ệ ở ậ

+ Có  Đau ít  Đau nhi u ề 

+ Không đau 

+ Táo bón  Có  Không 

3. Có ch đ ng đi đ i ti n không? ạ ệ ủ ộ

+ Ch đ ng hoàn toàn  Không t ki m ch đ c ủ ộ ự ề ế ượ 

+ Sún phõn cú ho c không ? ặ

4. Có b h p h u môn không? ậ ị ẹ

+ Đút l t ngón tay vào h u môn đ c không? Có  Không  ọ ậ ượ

+ Khu n phân to bình th ng ụ ườ  Bé bình th ườ  ng

+ Đ i ti n d hay khó ạ ệ ễ

5. Có b l n niêm m c, gây m  D dàng ễ t khó ch u  Khó khăn  h u môn không? ẩ ướ ị ộ ạ ị ở ậ

Có  Không 

6. Xung quanh h u môn có n p da th a nhăn nhúm không? ế ừ ậ

7. Hi n nay có b ch y máu t Cú ít  Nhi u ề  Không có  i sau khi đ i ti n không? ạ ệ ị ả ươ ệ

Có  N ng h n c m ặ ơ  Nh tr ư ướ

8. Các tri u ch ng khác. ổ  ................................................................................. ứ ệ

9. Có đi u tr ti p theo c s y t nào hay u ng thêm thu c g kh ng? ị ế ề ở ơ ở ế ố ỡ ụ ố

Có  Không 

10. Có sa l  Không  ồ i 1 kh i u sau a kh ng? Cú ỉ ụ ố

ề ệ ậ ỏ ậ ẻ ủ t và s c kho c a ứ

11. Có nh n xét thêm ngoài các câu h i trên v b nh t mình hi n nay? ệ

.........................................................................................................................

PHI U ĐÁNH GIÁ M C Đ ĐAU

Ộ

Ứ

Ế

H và t n:…………………………. tu i……….. gi i: ọ ờ ổ ớ ................................

Ch n đoán m c đ b nh:…………………..PT….. gi ……. ngày .............. ứ ộ ệ ẩ ờ

Ph ng pháp ph u thu t: Longo  Milligan-Morgan  ươ ẫ ậ

Ph ng pháp vô c m: Tê t y s ng ươ ủ ố  Tê khác ................................... ả

0 đ n 1): không đau

ế

ươ ứ

ươ ứ ươ ứ ươ ứ

ế ế ế

Hình t Hình t Hình t Hình t Hình t

9 đ n 10): đau không ch u đ

ượ ượ ượ ượ ượ

ng th nh t A (t ứ ấ ng th hai B (t ứ ng th ba C (t ứ ứ t ng th D (t ư ng th năm E (t ứ

ng ng t ừ 1 đ n 3): đau nh ng ng t ẹ ừ 4 đ n 6): đau v a ng ng t ừ ừ 7 đ n 8): đau nhi u ng ng t ề ừ ng ng t ừ

ươ ứ

ế

c ị ượ

Lo i thu c …………………. Li u dùng ....................... ề ạ ố

Tiêu chu n:ẩ

Không đau (0-1đi m) ể Đau nhẹ (1-3đ): Đau khi v n đ ng, khi ho nh ng không nh h ộ ư ả ưở ng

ủ ạ ầ

ố ng đ n sinh ho t và gi c ng , đau tăng ả ấ ủ ạ ả

ậ ộ

ậ đ n sinh ho t và gi c ng , có th không c n dùng thu c gi m đau. ấ ể ế Đau v aừ (4-6đ): đau nh h ế ưở khi v n đ ng, khi ho, c n dùng thu c gi m đau. ả ầ ố m i t Đau nhi uề (7-8đ): Đau liên t c ụ ở ọ ư ế th , gi c ng , ph i dùng ủ ấ ả

thu c gi m đau lo i tiêm. ả ạ ố

c ị ố ượ (9-10đ): đau liên t c d d i ph i dùng thu c ữ ộ ụ ả

Đau không ch u đ giam đau nhóm á phi n.ệ

CH VI T T T

Ữ Ế

Ắ

BN B nh nhân ệ

HC H ng c u ầ ồ

HST Huy t s c t ế ắ ố

SLBN S l ng b nh nhân ố ượ ệ

M C L C

Ụ

ậ ệ ươ

t Đ c năm 2008-2009 ị i b nh vi n Vi ạ ệ ệ ứ ệ

Ẫ

Ệ

Ặ Ổ 1.1. C S GI I PH U C A B NH TRĨ Ơ Ở Ả Ủ

Ệ i ph u ng h u môn 4 .............................................. ng pháp Longo So sánh k t qu đi u tr ph u thu t b nh trĩ theo hai ph ẫ ả ề ế 1 ........................ và Milligan-Morgan t Đ T V N Đ 2 ................................................................................................... Ề T NG QUAN TÀI LI U 4 ................................................................................. 4 ................................................. Ẫ 1.1.1. C u trúc gi ấ ẫ ố ả ậ

1.1.2. C u t o mô h c c a ng h u môn. ậ ọ ủ ố

Ả

Ệ

ấ ạ 1.2. B N CH T C A TRĨ Ủ Ấ 1.3. SINH LÝ H C CÚA H U MÔN Ọ 1.4. SINH LÝ H C B NH TRĨ. Ọ 1.5. CH N ĐOÁN, PHÂN Đ VÀ PHÂN LO I TRĨ 10 ......................................... 13 ........................................................................ 14 ...................................................... Ậ 15 ................................................................ 16 ............................. Ạ Ẩ

ệ

Ộ 1.5.1. Bi u hi n lâm sàng 16 .................................................................. ể 16 1.5.2. Phân đ trĩ ộ ................................................................................ 17 1.5.3. Phân lo i trĩ .............................................................................. ạ

Ị Ệ Ế Ứ Ề ấ

18 ................................................................................ 1.6. TÌNH HÌNH NGHIÊN C U ĐI U TR B NH TRĨ TR N TH 18 I.Ớ ........................................................................................................... GI 1.6.1. Đi u tr n i ị ộ ề

1.6.2. Đi u tr th thu t 19 ..................................................................... ị ủ ề ậ

1.6.3. Đi u tr b ng các li u pháp v t lý. 19 ......................................... ề ị ằ ậ

ề ẫ

ệ 20 .................................................................. 1.6.4. Đi u tr ph u thu t ị 21 .............. C ƯỚ

ậ 1.7. TÌNH HÌNH NGHIÊN C U B NH TRĨ TRONG N Ứ Ệ 21 1.7.1. Đi u tr n i khoa ....................................................................... ị ộ ề

22 ...................................................................... ề 1.7.2. Đi u tr th thu t ậ

ề ẫ ậ

NG PHÁP NGHIÊN C U Ứ

ị ủ 22 ......................................................... 1.7.3. Đi u tr b ng ph u thu t. ị ằ CH 25 NG 2 .................................................................................................... ƯƠ 25 .................................. Đ I T NG VÀ PH Ố ƯỢ ƯƠ 25 ...................................................................................... 2.1. Đ I T NG Ố ƯỢ

25 .......................... 2.1.1. Tiêu chu n ch n b nh nhân vào nghiên c u ệ ứ ẩ ọ

2.1.2. Tiêu chu n ch n đoán b nh 25 ..................................................... ệ ẩ ẩ

2.1.2. Tiêu chu n lo i tr 25 ................................................................... ạ ừ ẩ

ệ

26 ng b nh nhân ................................................................ ố ượ 26 ........................................................ NG PHÁP NGHIÊN C U 2.2 PH 2.1.3. S l ƯƠ Ứ

2.2.1. Thi 26 t k nghiên c u ................................................................. ế ế

2.2.2. Các b ứ 26 c ti n hành .................................................................. ướ

ậ ố ệ ử

Ứ

ế 2.2.3. Thu th p s li u và x lý s li u 37 ............................................. ố ệ CH NG 3 39 .................................................................................................... ƯƠ 39 ........................................................... D KI N K T QU NGHIÊN C U Ế Ự Ế 39 ................................. 3.1. M T S CH TIÊU GHI NH N TR Ậ Ộ Ố C M ƯỚ Ổ Ả Ỉ

T ng s ổ

T ng s 39 3.1.1 Tu i b nh nhân .......................................................................... ổ ệ 39 ................................................................................................ ố iớ 39 ............................................................................................ 3.1.2. Gi 39 ................................................................................................ ố ổ

ề

ả

40 .............................................................. ờ ắ ệ

40 ............................ liên quan đ n phát sinh b nh trĩ ệ ế ế ố

41 ................. ng pháp đã đi u tr tr 39 3.1.3. Ngh nghi p .............................................................................. ệ 40 ........................................ B ng 3.3. Phân b b nh nhân theo nhóm ngh ề ố ệ 3.1.4.Th i gian m c b nh trĩ T ngổ 40 ..................................................................................................... 3.1.5. Các y u t T ngổ 41 ..................................................................................................... 3.1.6. Các ph ề ươ ị ướ

ệ ứ

Ẫ Ậ Ậ Ế

Ứ Ậ Ế

c khi ph u thu t ậ ẫ 3.1.7. Các tri u ch ng lâm sàng 41 ......................................................... 42 T ngổ ..................................................................................................... T ngổ 42 ..................................................................................................... T ngổ 43 ..................................................................................................... 43 ..................................................................................................... T ngổ T ngổ 44 ..................................................................................................... 44 ..................................................................................................... T ngổ ả 44 C hai nhóm .................................................................................................... 3.2. GHI NH N QUÁ TRÌNH PH U THU T VÀ CÁC TAI BI N 45 ....... 45 T ngổ ............................................................................................................ T ngổ 46 ..................................................................................................... 47 ..................................................................................................... T ngổ 47 .... 3.3. GHI NH N QUÁ TRÌNH H U PH U VÀ CÁC BI N CH NG Ẫ Ậ Không đau 47 ................................................................................................... 47 T ngổ ..................................................................................................... 50 ............................................................................... ờ Th i gian (ngày) 51 Th i gian (ngày) ............................................................................... ờ

ầ

Ả

Ậ Ậ

ụ ồ

ng ườ

ộ

Ứ Ộ

Ắ

Th i gian (ngày) ờ 51 ............................................................................... 52 ............................................................................... Th i gian (tu n) ờ 3.4. K T QU SAU M 52 ............................................................................ Ổ Ế M c đứ ộ 52 ........................................................................................................ 53 ........................................................................................................ M c đứ ộ Nhãm Longo 53 ................................................................................................ ..................................................................................................... Phân lo iạ 54 55 .................................................................................................... CH NG 4 ƯƠ D KI N BÀN LU N 55 ................................................................................... Ự Ế D KI N K T LU N 56 ................................................................................... Ế Ự Ế 56 1. Đau sau mổ ................................................................................................. 2. Kinh tế 56 ........................................................................................................ 3. Th i gian ph c h i sau m : 56 ....................................................................... ờ ổ i sinh ho t bình th - Th i gian tr l 56 ...................................................... ạ ở ạ ờ 56 i lao đ ng ............................................................................ - Th i gian tr l ở ạ ờ 4. Di ch ngứ 56 ...................................................................................................... PHI U ĐÁNH GIÁ M C Đ ĐAU 66 ............................................................. Ế 68 ............................................................................................. CH VI T T T Ữ Ế 69 ....................................................................................................... M C L C Ụ Ụ

4,8,30,63

1-3,5-7,9-29,31-62,64-66