SỬ DỤNG PHÂN BÓN CHO CÂY ĂN QUẢ
Gửi bởi:
Ngày 6-3-2008 lúc 0 giờ 13 phút
Bón phân cho cây ăn quả
SỬ DỤNG PHÂN BÓN CHO CÂY ĂN QUẢ
Khái quát chung
Cây ăn quả là loại cây cung cấp thực phẩm ít năng lượng nhưng lại rất giàu Vitanin. Gọi
là cây ăn quả vì bộ phận thu hoạch chủ yếu của nó là quả. Các loại hoa quả mà chúng ta đang
nói tới chủ yếu là các loại quả ăn tươi, có hàm lượng nước cao (trên 70%), hầu hết có vị ngọt
của đường (Fructoza), có chứa các axit hữu cơ và các loại Vitamin quan trọng (đặc biệt là
Vitamin A và C).
Điều kiện tự nhiên nước ta rất thuận lợi cho việc phát triển cây ăn quả, đặc biệt là cây ăn quả
nhiệt đới. Các loại cây ăn quả quan trọng ở Việt nam có thể kể ra là Chuối, Cam, Dứa, Đu Đủ,
Mít, Na (mãng cầu), Nhãn, Xoài, Chôm Chôm, Oi, Táo gai, Gioi (Mận), Vải, Vú sữa, Sầu Riêng,
Nho, Thanh Long v.v..
Đặc điểm gần như chung nhất của cây ăn quả là hầu hết trong chúng đều là cây lưu niên, có thời
kỳ kiến thiết cơ bản (KTCB) và sau đó mới tới thời kỳ khai thác. Trong thời kỳ khai thác cây có
thể vẫn tiếp tục lớn và cho sản lượng tăng dần trong các năm đầu và sau đó lại giảm dần vì cây
đã già cỗi. Những đặc điểm này có liên quan mật thiết với kỹ thuật bón phân cho cây. Nhìn chung
cây ăn quả rất cần đất sâu màu, giàu hữu cơ, không úng nước, không bí khí.
Sử dụng phân bón cho cây có múi (cam, quýt, bưởi, chanh …)
Nhu cầu dinh dưỡng của cây có múi
Một số cây có múi lấy đi từ đất lượng dinh dưỡng như sau:
Lượng dinh dưỡng do cây có múi lấy đi từ 1 tấn sản phẩm.
Loại cây Dinh dưỡng đa lượng (Gam/ tấn quả tươi)
NP2O5K2O MgO CaO S
Cam 1 773 506 3 194 367 1 009 142
Quýt 1 532 376 2 465 184 706 111
Chanh 1 638 366 2 086 209 658 74
Bưởi 1 058 298 2 422 183 573 90
Dinh dưỡng vi lượng (Gam/ tấn quả tươi)
Fe Mn Zn Cu B
Cam 3.0 0.8 1.4 0.6 2.8
Quýt 2.6 0.4 0.8 0.6 1.3
Chanh 2.1 0.4 0.7 0.3 0.5
Bưởi 3.0 0.4 0.7 0.5 1.6
Nguồn: Koo, 1958; Chapman, 1968; Malovolta, 1989
Đối với cây có múi đã có tiến bộ rất lớn về việc dùng kết quả phân tích lá để hướng dẫn sử
dụng phân bón. Người ta chuẩn đoán dinh dưỡng lá cho cây có múi bằng cách lấy lá mùa xuân,
4 - 6 tháng tuổi ở những cành không mang quả để phân tích (xem bảng sau).
Đánh gía mức độ thiếu đủ căn cứ vào hàm lượng dinh dưỡng trong lá.
Giới hạn Hàm lượng dinh dưỡng đa lượng (% chất khô)
N P K Mg Ca S
Thiếu <2.20 <0.09 <0.70 <0.20 <1.50 <0.14
Thấp 2.20-2.40 0.09-0.11 0.70-1.10 0.20-0.29 1.50-2.90 0.14-0.19
Tối ưu 2.50-2.70 0.12-0.16 1.20-1.70 0.30-0.49 3.00-4.90 0.20-0.39
Cao 2.80-3.00 0.17-0.29 1.80-2.30 0.50-0.70 5.00-7.00 0.40-0.60
Thừa >3.00 >0.30 >2.40 >0.80 >7.00 >0.60
Giới hạn Hàm lượng dinh dưỡng vi lượng (ppm chất khô)
Fe Mn Zn Cu B Mo
Thiếu <35 <17 <17 <3 <20 <0.05
Thấp 36-59 18-24 18-24 3-4 21-35 0.06-0.09
Tối ưu 60-120 25-100 25-100 5-16 36-100 0.10-1.0
Cao 121-200 101-300 101-300 17-20 101-200 2.0-5.0
Thừa >200 >500 >500 >20 >250 >5.0
Nguồn: Smith, 1966; Koo, 1984; Malavolta, 1989.
Như vậy, ta có thể căn cứu vào các mức độ đánh giá: Thiếu – Thấp – Tối ưu – Cao – Thừa ở
bảng trên mà quyết định có bón phân hay không; bón những loại phân nào; liều lượng ra sao.
Đồng thời ta cũng có thể căn cứ vào mức đánh gía này để điều chỉnh loại và lượng phân bón vào
mùa sau, sao cho đạt được hiệu quả tối ưu. Các chỉ số này cũng cho ta biết phần nào đặc điểm
đất trồng của ta so với nhu cầu loại cây có múi hiện có. Như vậy, người làm vườn chuyên nghiệp
rất cần quan tâm đến những chỉ số có tính chất hướng dẫn này để tích lũy kinh nghiệm trồng trọt
và làm tăng năng suất cây trồng, tăng phẩm chất hàng hóa và tăng hiệu quả kinh tế trồng trọt.
Khi trồng
Phân hữu cơ rất hữu ích cho cây nên khi trồng nên có bón lót 1 lượng hữu cơ nhất định. Nếu
có điều kiện nên bón 1 lượng lớn phân hữu cơ (30 - 40 tấn/ ha) và phân Lân, rải trên mặt ruộng
và cày vùi vào đất để nâng hàm lượng hữu cơ và Lân trong đất lên một mức cần thiết trước khi
trồng cây. Lượng phân chung này vẫn không thay thế được việc bón lót phân vô cơ vào hốc
trồng. Ngoài việc cung cấp phân NPK, hàng năm vẫn cần xem xét bón thêm 1 lượng vôi cần thiết
để duy trì mức pH cần thiết cho cây trồng và cung cấp Canxi cho cây (pH thích hợp cho cây có
múi khoảng 5,5 - 6,5). Tuy nhiên, ở những chân đất tốt như đất phù sa ven sông thì nhu cầu bón
1 lượng lớn phân chuồng và phân lân như trên nhiều khi không nhất thiết.
Thời kỳ KTCB
Lượng phân khuyến cáo bón cho thời kỳ KTCB ở một số nước như sau (g/ cây)
Nước Năm tuổi N P2O5K2O MgO Bột xương* Tro gỗ**
Mỹ,
Florida
1 200 200 200 65
2 330 330 330 110
3 440 440 440 150
4 500 500 500 165
5 580 580 580 190