Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8
403
TÁC ĐỘNG CỦA CẦU CÔNG NGHỆ ĐẾN TĂNG TRƯỞNG CỦA
CÁC DOANH NGHIỆP NGÀNH CHẾ BIẾN CHẾ TẠO VIỆT NAM
Lê Phương Thảo
Trường Đại học Thủy lợi, email: thaolp@tlu.edu.vn
1. GIỚI THIỆU
Các mô hình tăng trưởng kinh tế đều giúp
làm rõ vai trò của tư bản hiện vật và nhấn
mạnh tầm quan trọng của công nghệ đối với
tăng trưởng kinh tế trong dài hạn (Solow,
1956; Romer, 1986 và Lucas, 1988). Một vấn
đề đặt ra là làm sao có được công nghệ tiên
tiến để thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế nói
chung cũng như của doanh nghiệp nói riêng?
Đối với các nước phát triển, hoạt động
nghiên cứu và triển khai (R&D) là cách thức
chủ yếu để đổi mới, nâng cao trình độ công
nghệ và là yếu tố không thể thiếu trong các
chiến lược phát triển của doanh nghiệp.
Trong khi, đối với các nước đang phát triển –
nền kinh tế còn nghèo nàn không chỉ về tư bản
hiện vật mà cả vốn con người thì “làm hay mua
công nghệ” là chiến lược mà doanh nghiệp phải
lựa chọn để có được công nghệ tiến tiến áp
dụng cho quá trình sản xuất của doanh nghiệp?
Làm công nghệ (Tự nghiên cứu và phát
triển) bảo đảm kiểm soát tốt hơn về phân bổ
và đáp ứng nhu cầu công nghệ của doanh
nghiệp nhưng sẽ gặp khó khăn về nguồn vốn
và cơ sở vật chất đặc biệt là với những doanh
nghiệp quy mô vừa và nhỏ hoặc các doanh
nghiệp mới được thành lập vì số tiền dùng
cho R&D có thể vượt quá khả năng của các
doanh nghiệp này. Trong khi đó, mua công
nghệ là mua của các doanh nghiệp trong
nước, của các trường đại học hay của các
doanh nghiệp nước ngoài. Thực tế, có rất
nhiều doanh nghiệp tự đi lên bằng cách chọn
chiến lược mua công nghệ chủ yếu và tự
nghiên cứu những mảng công nghệ bổ sung
để đảm bảo chi phí có thể tồn tại và phát
triển. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là doanh
nghiệp có thể thực hiện đồng thời vừa mua
công nghệ vừa thực hiện R&D hay không,
liệu mua công nghệ có làm kìm hãm hoạt
động tự nghiên cứu (R&D) của doanh nghiệp
hay hai hoạt động này có tác động bổ sung
cho nhau.
Với vấn đề nêu ra ở trên và cụ thể trong
bối cảnh Việt Nam, nghiên cứu này nhằm
mục tiêu xem xét vai trò của cầu công nghệ
đến sự tăng trưởng của các doanh nghiệp
ngành chế biến chế tạo Việt Nam.
2. KHUNG PHÂN TÍCH VÀ PHƯƠNG
PHÁP NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu thực hiện đánh giá tác động
của cầu công nghệ đến tăng trưởng của các
doanh nghiệp ngành chế biến chế tạo Việt
Nam, với biến phụ thuộc là tăng trưởng và
biến độc lập là cầu công nghệ của doanh
nghiệp. Đồng thời tác giá sẽ xem xét mối quan
hệ này trong điều kiện có hoạt động tự nghiên
cứu và phát triển (R&D) là biến kiểm soát.
Nghiên cứu sẽ sử dụng 2 phương pháp là
phương pháp ảnh hưởng ngẫu nhiên và ảnh
hưởng cố định để đánh giá và sau đó sẽ sử
dụng kiểm định Hausman để lựa chọn mô
hình phù hợp.
Nghiên cứu sử dụng nguồn số liệu tổng
hợp từ hai nguồn: dựa trên kết quả điều tra
doanh nghiệp hàng năm của Tổng cục Thống
kê trong vòng 5 năm (từ năm 2012 đến 2016)
ngành chế biến chế tạo Việt Nam với tổng số
14940 quan sát và bộ dữ liệu điều tra doanh
nghiệp ngành CN chế biến và chế tạo về sử
dụng công nghệ.
