1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Ý nghĩa nghiên cứu
Ngay từ những ngày đầu độc lập từ những năm 1945, Nhà nước Việt Nam đã
nhận thức tầm quan trọng của bình đẳng tăng trưởng kinh tế, giảm nghèo đói và ổn
định xã hội. Ở Việt Nam tăng trưởng kinh tế kết hợp với công bằng xã hội đã trở
thành nguyên tắc của sự phát triển. Đại hội VII Đảng Cộng Sản Việt Nam đã xác
định: Tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với tiến bộ công bằng xã hội ngay trong
từng bước đi và trong suốt quá trình phát triển. Tạo điều kiện cho mọi người đều có
cơ hội phát triển và sử dụng tốt năng lực của mình. Thu hẹp dần khoảng cách về
trình độ phát triển với mức sống giữa các vùng, các dân tộc và các tầng lớp dân cư.
Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế trong hai thập kỷ qua lại kéo theo sự gia tăng bất
bình đẳng khi mà chỉ số Gini tăng từ 0.32 vào năm 1993 lên 0.43 vào năm 2010
(Theo điều tra mức sống dân cư, 2011 ). Sự gia tăng bất bình đẳng này chủ yếu gây
ra bởi sự gia tăng chênh lệch thu nhập, nghèo đói. Cụ thể thu nhập bình quân người/
tháng ở thành thị cao gấp hơn 2.2 lần so với nông thôn Như vậy, chênh lệch thu
nhập giữa nông thôn và thành thị là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự gia tăng bất
bình đẳng ở Việt Nam trong những năm qua.
Nhận thức được vấn đề này, từ những năm 1997, chính phủ Việt Nam đã
dịch chuyển đầu tư từ thành thị sang nông thôn và tập trung phát triển nông nghiệp.
Đặc biệt năm 1998, phát triển nông nghiệp, nông thôn đã trở thành một chương
trình nghị sự lớn của Chính phủ. Không chỉ có chính phủ mà các tổ chức quốc tế
Việt Nam (Ngân hàng Thế giới, chương trình phát triển Liên hiệp Quốc ) rất quan
tâm đến vấn đề này. Cùng với việc gia nhập Tổ chức Thương Mại Thế Giới (WTO),
nền kinh tế Việt Nam đã có nhiều biến đổi. Những biến đổi này đem lại nhiều cơ
hội cũng như nhiều thách thức hơn. Khả năng tiếp cận và biến cơ hội để các đối
tượng có thu nhập thấp tận dụng lợi thế tương đối để cải thiện vị thế kinh tế của
mình, làm giảm mức độ bất bình đẳng của toàn xã hội, nhưng cũng có thể là yếu tố
tiềm năng cho sự gia tăng khoảng cách giàu nghèo trong xã hội khi các đối tượng
