Chuyen
a~
2:
TONG QUAN
Ht
THONG CHtNH TRJ (J
xA
~
I.
H~
th8ng chinh
tri
f1
xii
trong tho;
ky
aai
moo
1.
Khai
nilm
va
d{ic
diim
hi
thang chinh trj
iY
xii
e-
a)
Khai ni?m
v~
h?
thfmg chinh tri a
XG
~
Trong
rnQi
xii
hQi
co giai
cAp,
quy@n
hlc cua chu thS cfun
quy@n
duqc th\Ic
=-
hi~n
b&ng
rnQt
h~
th6ng thiSt chS va t6 chuc chinh tri
nhAt
dinh. D6 la
h~
th6ng
chinh
trio
H¢
th6ng chinh tri la t6ng thJ cac ca quan, t6 chuc nha nuac, aang
phai, aoan thJ
XG
h(Ji,
noi chung
la
cac
If!c
lut;Jng
tham gia
va
m6i quan
h?
giua
cac
If!c
lut;Jng
ao,
chi ph6i
Sf!
tim tgi
va
phat triJn
aiJi
s6ng chinh tri cua
m(Jt
qu6c gia, thJ hi?n ban chat cua chJ
a(J
chinh tri cua qu6c gia, con auirng phat
triJn cua
XG
h(Ji.
(Theo Tit aiJn Lugt
hQc
cua
Vi?n
phap ly -
B(J
tu
phap
do
Nha
xuat ban Tu phap va Nha xuat bim Tit aiJn bach khoa ph6i
h(1[J
ban hanh).
cAu truc cua
h~
th6ng chinh trj khong chi la
h~
th6ng cac t6 chuc va cac
quan
h~
v@
t6 chuc rna con la
h~
th6ng cac
cAp
dQ
va cac quan
h~
'{@
cAp
dQ
nhin
theo hai
chi@u
v~n
dQng
tiI du6i len va tiI tren xu6ng.
Co cac
cAp
dQ
cua tUng t6 chuc (Dang, Nha nu6c,
M~t
tr~n
va cac doan
thS) quy dinh vi tri, vai tro, chuc trach, thfun
quy@n
cua cac
cAp,
cua
cAp
tren v6i
cAp
du6i trong
ph~
vi
rnQt
t6 chuc v6i
S\I
tac
dQng
cua
bQ
may tuong lIng v6i
tUng
cAp.
H~
th6ng chinh tri duqc
cAu
thanh bai cac t6 chuc neu tren cling co
cac
cAp
dQ
nay, biSu
hi~n
thanh quan
h~
tac
dQng
qua
l~i
gifra Trung
uang
v6i
dja phuong va
co
sa.
Gifra cac t6 chuc
l~i
hinh thanh quan
h~
tac
dQng
l~n
nhau trong
h~
th6ng
~
va trong tUng
cAp
dQ.
C\l thS, a
cAp
trung uong la quan
h~
gifra Dang v6i Nha
nu6c,
M~t
tr~n
T6 qu6c
Vi~t
Narn va cac doan
thS.
d
cAp
tinh la quan
h~
gifra
"
Dang
bQ
tinh v6i chinh
quy@n
dnh,
M~t
tr~n
v6i cac doan
thS
cAp
dnh. d
cAp
co
sa
xii, phuOng, thj
trAn
la quan
h~
gifra Dang
bQ
xii v6i chinh
quy@n
va
M~t
tr~
cling cac doan
thS
trong xii.
18
aday ta dang xem xet khai
ni~m
cO'
sa
va
h~
th6ng chinh tri a
cO'
sa
tren
quan
di~m
xa
he)i
hQc
chinh trj va quan
Iy
xa
he)i.
Day
Ia
nhiing khai
ni~m
xuAt
phM, nhiing khai
ni~m
cong
C\l
d~
nghien
CUu
va
dS
xuAt
nhiing giai phap cai
cach
h~
th6ng chinh trj,
d~c
bi~t
la
h~
th6ng chinh tri a
cO'
sa
nong thon nu6c ta
hi~n
nay.
CO'
sa
dugc
lAy
lam d6i tugng nghien
CUu
aday khong phai la
mQt
dan
vi
cO'
sa
bAt
ky
(gia dinh,
cO'
quan, cong
sa,
truemg
hQc,
b~nh
vi~n,
doanh
nghi~p
hay
vi~n
nghien
cUu
...
) rna la
cO'
sa
v6i
tu
cach
Ia
me)t
cAp
quan
Iy
nha nu6c
trong
h~
th6ng quan
Iy
hanh chinh nha nu6c b6n
c~p
hi~n
hanh.
CO'
sa
do chinh
la xa -phuOng -thi
trAn,
la
cAp
cO'
sa
cua quan
Iy
nha nu6c. PhuOng, thi
trAn
Ia
cAp
cO'
sa
ado thj, dugc
d~c
trung bai quan
Iy
do thj.
Xa
Ia
cAp
cO'
sa
akhu
V\lC
nong thon, day la ca
me)t
dja ban
re)ng
lan, chiSm da s6 trong t6ng s6 dan vi
cO'
sa
nu6c
tao
Vi
th@,
noi t6i
h~
th6ng chinh trj axa chinh la noi t6i
h~
th6ng chinh
tri a
cO'
sa
nong thon nu6c ta
hi~n
nay.
Nhu
V?y,
h~
th6ng chinh trj a
xa
(cO'
sa
anong thon) cung bao gam 3
be)
ph?n
cAu
thanh: Dang, chinh quySn,
M~t
tr?n va cac doan
th~
nhan dan axa.
M6i
be)
ph?n tan
t~i
v6i vai tro, chuc nang rieng va co quan
h~
m?t
thi~t
v6i
nhau,
t~o
thanh
h~
th6ng, quan
Iy
va
diSu hanh
mQi
ho~t
de)ng
axa
vS
cac linh
V\lC
cua dai s6ng.
b)
Dijc
aiim
h¢ th6ng chinh tri axii
Noi t6i
cO'
sa
la noi t6i xa -phuOng -thj
trAn,
trong do xa la chu ySu,
chiSm t6i 85% trong t6ng s6 cac
dan
vj hanh chinh
cAp
cO'
sa.
CO'
sa
va
h~
th6ng
chinh trj a
xa
la khau trung tam
c~n
phai
de)t
pha trong chinh d6n va d6i m6i
h~
th6ng chinh trj
cO'
sa.
Giai quySt khau
dQt
pha nay,
Ie
dr nhien khong
th~
khong
ban t6i quan
h~
gifra xa va thon, t6i vai tro cua Dang
be)
ho~c
chi
be)
xa, cua
M~t
tr?n T6 qu6c axa va cac doan
th~,
cac t6 chuc
qu~n
chung
cAu
thanh th6ng
chinh trj axa, cac
phuang
thuc t6 chuc,
ho~t
de)ng
cling cac m6i quan
h~
gifra
chung. Nh?n thuc
vS
xa chung ta
nhAn
m~nh
t6i
mAy
di~m
du6i day:
-
Xa
la
nO'i
chinh quySn trong long dan nhu Dang ta da xac djnh.
Xa
la
cAp
thAp
nhAt
trong cac
cAp
de)
quan
Iy
cua
h~
th6ng chinh quySn nha nu6c
nhung
I~i
la
nSn
tang cua
chS
de)
chinh tri va dai s6ng xa
hQi.
19
-
Xa
1a
nai
dien ra
cUQc
s6ng cua dan, nai chinh quyen va cac doan
thS
t6
chuc
cUQc
s6ng,
ho~t
dQng
va cac phong trao cua
cQng
d6ng dan
cu
dS
nhan dan
th\lc
hi~n
quyen lam chu, th\lc hanh dan chu cua chinh minh.
NSu
dan chu
1a
dan
lam chu
nhu
Chu tich H6 Chi Minh noi, thi xa
hi
nai
thS
hi~n
ro nhdt va
1r\fc
tiSp
nhdt Ythuc va nang l\lc dan chu cua dan
b~ng
ca phuang thuc dan chu
d~i
di~n
va dan chu tf\lc tiSp.
ChS
dQ
uy quyen va
nhUng
phuang
ti~n,
nhCing
di~u
ki~n
nh~m
th\lc
hi~n
va
dam bao cho
S\l
uy quyen do phai
du<}c
b~t
dfiu
tir xa rna
nhan dan
1a
chu
thS.
Bao nhieu quyen hanh
dSu
1a
cua dan, bao nhieu
1qi
ich
cling
thuQc
ve dan. Quyen hanh va l\lc 1uqng deu a
nai
dan. Dan co quyen lam
chu, d6ng
thai
co nghia
V\l
cua nguai
chU.
Do axa
1a
nai lam
vi~c
va sinh
ho~t
hang ngay cua dan chung,
1a
nai thS
chS
du<}c
dan tf\lc tiSp t6 chuc nen va dan
thUOng
xuyen tiSp xuc, de
d~t
nguy~n
vQng,
yeu
cfiu
clla minh v6i
nhCing
nguai
d~i
di~n
cho minh, d6ng thai dan cling co dieu
ki~n
biSt ro
S\l
ho~t
dQng
cua
thS
chS, clla con ngmJi va t6 chuc
bQ
may,
m~t
hay cling nhu
m~t
da,
m~t
t6t cling
nhu
m~t
xdu v6i
nhCing
khuySt
t~t
clla no
...
nen quan
h~
va thai
dQ
cua dan d6i
v6i
thS
chS axa cho thdy ra nhdt
hi~n
tr~ng
clla
thS
chS noi chung.
DQng
l\lc,
nQi
l\lc cua
S\l
phM
triSn hay
v~t
can kim ham,
S\l
tri
tr~
va suy thoai
du<}c
nh~
thdy
ro nhdt angay xa.
NhCing
ySu kern dien
ra
trong
thS
chS axa lam thuang t6n
dSn
uy tin
va
anh
huang
xa
hQi
clla
thS
chS
noi chung.
NhCing
phan trng, bdt
binh cua dan d6i v6i can
bQ
xa
1a
khai
dfiu
cho nhUng mdt 6n dinh,
th~
chi tra
thanh tinh hu6ng, thanh diSm nong gay
h~i
t6i
S\l
binh yen cua
chS
dQ
n6i
chung.
Do
v~y,
mdu ch6t cua xa
1a
chdt 1uqng can
bQ,
1a
hi~u
qu~
ho~t
dQng
cua
h~
th6ng chinh tri sao cho gift
du<}c
dan, lam cho dan yen 6n, phdn khai lam an,
sinh s6ng, lien kSt
cQng
d6ng, quan tam va bao
v~
thS
chS,
phM
triSn xa
hQi,
phat
triSn suc dan.
-
Xa
1a
tfing sau nhdt rna
S\l
v~n
hanh cua
thS
chS
tir
vi
mo phai tac
dQng
t6i. Xa
1a
dia chi quan trQng cu6i cling rna
rnQi
quySt dinh,
mQi
chu truang,
dUOng
16i,
chinh sach, phap
1u~t
cua Dang va nha nu6c phili tim
dSn.
DuOng
16i,
nghi quySt co di vao
cUQc
s6ng th\lc
S\l
hay khong, dan co
du<}c
t6 chuc hanh
dQng
trong phong.trao
rQng
kh~p
dS
biSn khil nang thanh
hi~n
th\lc hay khong;
=
::
"
~
20
dUOng
16i,
chinh sach co tac d\lng,
hi~u
qua
d~n
dau,
dUng
sai ra sao dugc
chUng
th\lc boi
cUQc
s6ng, tam tqmg, thai
dQ,
niem tin va hanh
dQng
th\lc
t~
cua dan
chung. Vi
v~y,
xa tuy la
c~p
th~p
nh~t
trong
h~
th6ng qmin
ly
nhung co tam quan
tr<;mg
d~c
bi~t,
la
vk
de s6ng con, thanh
b~i
cua
ch~
dQ.
Xa la hinh anh thu nho
cua xa
hQi,
la vung
nh~y
cam
nh~t
cua dai s6ng xa
hQi,
khong dugc xao nhang
.: rna can
d~c
bi~t
quan tam, chi
d~o
thuOng xuyen. Th\lc
ch~t
cua
m~t
xa
hi
m~t
dan, rna khoi dau cua
S\l
m~t
dan la xa dan cua can
bQ
xa,
S\l
r~u
ra cua t6 chuc
bQ
may va
S\l
hoanh hanh cua
n~n
quan lieu, tham nhilng lam cho dan doi kh6,
bdn cung.
-Xa
khOng
phai la
c~p
ho~ch
dinh
dUOng
16i,
chinh sach
...
Xa la
c~p
hanh
dQng,
t6 chuc hanh
dQng,
dua duang
16i,
nghi
quy~t
chinh sach vao
cUQc
s6ng. La
c~p
hanh
dQng,
t6 chuc th\lc
hi~n
nen can
bQ
xa phai gdn dan,
hiSu
dan, sat dan va
nang l\lc cua can
bQ
xa la nang l\lc thi hanh, t6 chuc cong
vi~c
va thuang xuyen
giao d\lc, tuyen truyen,
v~n
dQng
qUdn
chUng.
T6
chuc
bQ
may xa phai
th\lC
S\l
g<;m
nhy, "tha it rna t6t", nang
dQng,
nh~y
ben, can
bQ
xa phai
th\lC
S\l
nhudn
nhuy~n
ly
lu~
v6i th\lc
ti~n,
sang
t~o
mQt
cach
thi~t
th\lc,
bi~t
ro phuong huang
hanh
'dQng,
co
bim
lInh dam chiu trach
nhi~m,
co phuong phap va phong cach dan
v~n
"oc nghi,
m~t
nhin,
mi~ng
noi, tai nghe, chan di, tay lam" nhu H6 Chi Minh
da chi ra (H6 Chi Minh toan
t~p
Nxb Chinh trj qu6c gia, H.2000, t.5, tr.699).
Bi~t
lam cho dan tin, dan ung
hQ;
biSt
t~p
hgp dan thilnh l\lc lugng va
ho~t
dQng
trong
phong trao; ph\lc
V\l
dan, lam
19i
cho dan, muu cau
h~nh
phuc cho dan,
do
la
t~t
ca
nhUng
gi can
bQ
xa cdn co.
2.
H? thang chinh trj uxii trong thui
kY
dJi mUi
H~
th6ng chinh tri 0 xa co vai tro
r~t
quan
trQng
trong
vi~c
t6 chuc va
v~n
~
dQng
nhan dan th\lc
hi~n
duang
16i,
chinh sach cua Dang, phap
lu~t
cua nha
nu6c, tang
cuang
d~i
doan kSt toan dan, phat huy quyen lam chu cua dan, huy
dQng
mQi
kha nang phat triSn kinh
t~
-xa
hQi,
t&
chuc
cUQc
s6ng cua
cQng
d6ng
dan cu. Gan 20 nam qua, noi chung
h~
th6ng chinh tri 0 xa
dfi
tich
C\lC
th\lc
hi~n
chuc nang,
nhi~m
V\l
cua minh cung v6i nhan dan
t~o
nen
nhUng
thanh
t\lU
quan
21
trQng
v@
kinh
tS,
xa
hQi,
van hoa,
lam
thay
d6i
bQ
m~t
nong thon, thay
d6i
dai
s6ng nong dan thea huang tich cvc.
CO'
c&u
cua
h~
th6ng chfnh tri axa:
v@
m~t
t6
chuc,
h~
th6ng chfnh tri axa bao g6m ba
bQ
ph~n
c&u
thanh
la
t6
chuc Dang, chfnh
quy@n
M~t
tr~n
T6 qu6c
va
cac
t6 chuc thanh vien
cua
M~t
tr~n
T6 qu6c, bao g6m Doan Thanh nien,
HQi
ph\l
nfr,
HQi
Nong dan va
HQi
C\fU
chiSn
binh.
a)
T6
chuc
co
sa
Dimg axii
~
Hi~n
nay,
s6
IUQ1lg
t6
chuc
cO'
so Dang axa
chiSm
khoang
20%
trong
t6ng
s6
cac t6 chuc
cO'
so Dang,
co
s6
lugng
IOn
nh&t
so
voi cac
IO<;li
hinh
t6
chuc
cO'
so Dang trong ca nuoc.
Gful
50% t6ng
86
dang vien cua toan
Dang
dang
sinh
hO<;lt
va
hO<;lt-dQng
trong cac
t6
chuc
cO'
so Dang a
xa.
T6
chuc
cO'
so Dang a
xfi
la
nSn
tang
cua
Dang a
xa.
DiSu
21,
DiSu
l~
Dang
CQng
san
Vi~t
Nam,
dU<Jc
D<;li
hQi
X cua Dang thong
qua,
daquy
dinh:
"T6 chuc
cO'
so dang (chi
bQ
cO'
so, dang
bQ
cO'
so) la
n@n
tang cua
Dang,
la
h<;lt
nhan chinh tri a
cO'
so". Nhu
v~y
t6
chuc
cO'
so Dang a xa
la
n@n
tang cua Dang
axa.
DiSu
nay
b~t
ngu6n tf\lc
tiSp
tiI
hQc
thuySt
cua chu nghia
Mac
-Lenin
vS
vai tro
quySt
dinh cua
qu&n
chung nhan dan trong lich
SU,
vS
vai
tro cua
giai
c&p
cong nhan
-lvc
lm;mg
chu
ySu
cua cach
m<;lng
vo
san
va
la
nguai
lanh
d<;lo
xa
hQi
trong thai
ky
xay dvng chu nghia xa
hQi.
T6
chuc
cO'
so
Dfmg
axa la
h<;lt
nhan lanh
d<;lo
chinh tri, lanh
d<;lo
h~
th6ng
chfnh tri a
cO'
so.
T6
chuc
cO'
so Dang axa
co
vai
tro
h<;lt
nhan'trong
lanh
d<;lo
chinh tri, lanh
d<;lo
h~
th6ng chinh tri, bao
dam
cho duang
16i,
chfnh
sach
cua
Dang
dU<Jc
C\l
th@
hoa va
dU<Jc
thvc
hi~n
th~g
l<Ji
a
cO'
so.
T6 chuc
Dang
axa
co
vai tro lanh
d<;lo
toan
di~n
cac
m~t
hO<;lt
dQng
trong xa, lanh
d?o
chinh
quy@n
va cac doan
th@
qu&n
chung.
T6
chuc
cO'
so Dang a xa
la
nO'i
giao
d\lc,
ren
luy~n
dang vien
va
phai
tri@n
Dang. T6 chuc
cO'
so Dang
la
nO'i
giao
d\lc
ly
tuang cach
m?ng,
ren
luy~n
y
chi, trau
d6i
quan
di@m,
l~p
truang cach m?ng
cho
dang vien anong thon,
dQng
vien dang vien tham gia cac phong trao
gifr
gin an ninh,
tr~t
tv, phai
tri@n
kinh
tS
22