Chuyen
d~
11:
HO~
T DONG CllA HDND, UBND
xA
TRONG
LiNH
WC
DAN TQC,
TON
GIAO
::; I. Khai
quat
v~
dan
tQc,
ton giao
(y
Vi~t
Nam
1.
Quan ni?m,
il(ic
iliim
chu
yiu
cua cae dan tpc, ton giao
if
Vi?t Nam
a)
Quan
ni?m,
ilij,c
iliJm chu
yiu
cua cac
dan
f9C
Vi?f
Nam
* Quan
ni~m
dan
tQc.
Theo nghia
rQng:
Dan
tQc
(nation) hay qu6c gia dan
tQc
la
cQng
d6ng
chinh tri -
xa
hQi
dugc chi
d~o
boi
mQt
nha nu6'c, thiSt
I~p
tren
mQt
lanh th6 nhat
, dinh, ban
dfru
dugc hinh thanh do
sg
t~p
hgp cua nhiSu
bQ
I~c
va
lien minh
bQ
I~c,
sau nay cua nhiSu
cQng
d6ng mang tinh
tQc
nguoi
Dan
tQc
da
s6 theo
lu~t
phap Nhfl nu6'c
Vi~t
Nam la nhfing
dan
tQc
co s6
dan chiSm tren 50%
t~ng
dan s6 tren ca nu6'c, theo diSu tra dan s6 qu6c gia.
Dan
tQc
thiSu s6 la nhfing dan
tQc
co s6 dan it han dan
tQc
da
86
tren
ph~m
vi lanh t6 nu6c
CQng
hoa
xa
hQi
chu nghia
Vi~t
Nam.
Dan
tQc
thiSu s6 rat it ngum la dan
tQc
cO
s6 dan du6i 10.000
nguoi
£)~c
diSm chu ySu cua cac dan
tQc
Vi~t
Nam:
M6f
la,
Dan
tQc
Vi~t
Nam la
mQt
cQng
d6ng chinh tri -
xa
hQi
dugc
t~p
hgp boi nhfing
tQc
nguai
cung chung s6ng, la
mQt
qu6c gia da dan
tQc.
£)~c
diSm
nay
thS
hi~n
tinh th6ng nhat
va
da
d~ng
cua dan
tQc
Vi~t
Nam,
ph,an
anh quy
lu~t
phat triSn cua cac thanh phfut
tQc
nguai cau thanh do c6 kSt
cQng
d6ng
dS
bao
v~
lanh th6
va
duy tri phat
tri~n
ban
s~c
tQc
ngum. Dan
tQc
phat triSn cac
tQc
nguai
m6i phat triSn, chinh sach dan
tQc
phai can cu vao
sg
phat triSn khach quan do
thi
m6'i
co
bi~n
phap
dS
giai quySt m6i quan
h~
gifra
cQng
d6ng dan
tQc
v6i
cQng
d6ng
tQc
nguai.
Hai la, Cac dan
tQc
Vi~t
Nam co truySn th6ng doan
kSt
va chung
v~n
m~nh
lich
suo
Vi~t
Nam co nSn san xuat nong
nghi~p
lau dai trong ljch
su
do do
dS
duy tri san xuat nhfing cong
vi~c
Ian nhu
<mp
de tri thuy, dao song
dftn
nu6c.
Vi tri dia
Iy
cuaVi~t
Nam
n~m
gfrn
mQt
nuac lang giSng Ian do do phai dau
177
tranh
d~
bao
v~
dftt
dai
Hinh
th6, bao
v~
s~c
thai van hoa
d~
t6n
t~i,
mQt
cQng
d6ng nguai kho co
th~
an toan tru6cmQt nu6c
100
do do cac dan
tQc
Vi~t
Nam
ca
k8t v6i nhau trong
cUQc
dftu
tranh ch6ng ke thli ben ngoai
d~
bao
v~
chu
quySn
Hinh
th6.
Ba
la,
Dan
tQc
Vi~t
Nam
dUQc
chi
d~o
boi
mQt
nha nuac
t~p
quySn
th6ng
nhftt
tren
mQt
lanh th6 co chu quySn
bftt
kha xam
ph~.
Tinh th6ng
nhftt
dUQc
th~
hi~n
trong chiSu sau cua lich
su
hang ngan nam, xu
huOOg
vS
mQt
qu6c gia
th6ng nhftt luon la chu
d~o
va
th~ng
th8 truac xu
huOOg
phan ly cat cu. Tinh
th6ng nhftt
th~
hi~n
0
h~
th6ng chinh quySn
t~p
trung th6ng
nhftt
dUQc
thi@t
l~p
tir trung uong xu6ng d8n cac dia phuong.
Cftp
trung uang
t~p
trung
quySn
hanh
vS
kinh
t@,
chinh tri van hpa, an ninh qu6c phong,
cftp
dia phuang chi la
d~i
di~n
thira hanh cua chinh quySn trung uang. Chinh quySn trung
uang
co
tdch
nhi~m
bao
v~
tinh th6ng
nhftt
va
SlJ
toan
vt(n
cua lanh th6 qu6c gia. Dia gi6i chu quySn
nuac ta da
dUQc
khfulg dinh qua hang nghln
nam.
dftu
tranh bao
v~
dftt
dai
lanh
th6. Tuy nhien tru6c cach
m~ng
thang Tam, cac
tQc
nguai
Vi~t
Nam thuOng co
y thuc v6 que t6, que huang, dia phuong mlnh dang dang sinh s6ng til
do
nay
sinh y thuc
vS
lanh th6 cua toan
th~
Vi~t
Nam, chu chua co y thuc
v6
lanhth6
tQc
nguai va lanh th6 toan
th~
quac gia. Ngay nay y thuc dan
tQc
vS
chu quySn
qu6c gia
dUQc
hun duc tir hang nam lich su c§n
dUQc
phat huy v6i chan
ly:
"nu6c
Vi~t
Nam la
mQt,
dan
tQc
Vi~t
Nam la
mQt".
+Nhiing
ag.c
aidm
cua
cac
dan
t(Jc
thi~u
s6
Vi¢t
Nam:
M(Jt
la,
D6ng bao cac dan
tQc
thi~u
s6
cu
tm
tren dia
b~m
rQng
Ian
co vi tri
quan
tn;mg
vS
chinh tri, kinh t8, qu6c phong
an
ninh.
H~u
h8t cac dan
tQc
thi~u
s6 co dia ban
cu
tm
0
v-ung
nui cao, vilng bien gi6i, vung trung du
miSn
nui, khu
VlJC d6ng
b~lO
thi~u
s6
sinh s6ng giau
i8.i
nguyen thien nhien, lam san, khoang
san hai san, tiSm nang thuy
di~n
d~
phat
tri~n
kinh
t@
cong
nghi~p,
thuy
di~n,
du
lich, lam
nghi~p.
V-ung
bien giai la nai hang ngay hang gia d6i
m~t
v6i cac hanh
vi xam
ph~m
lftn
chi@m
bien gi6i, xam
ph~m
chu
qUYSn
qu6c gia, bien gi6i la
rao
ch~,
phen
d~u
cua qu6c gia.
178
Hai
la,
Cac dan
tQc
thiSu s6
Vi~t
Nam
co
sv
phat triSn khong d6ng deu ve
kinh
tS
xii
hQi
chinh
trio
Do
trinh
dQ
san
xuAt
khac nhau, do dia bim
cu
trli khong
thu~
19i,
do chinh sach cua thvc dan phong
kiSn
"ngu dan
dS
tri" nen cac dan
tQc
thiSus6
Vi~t
Nam co
sv
chenh
l~ch
kha
IOn
ve cac
m~t
kinh
tS,
van hoa,
::
khoa
hQc
cong
ngh~.
Tinh
dSn
truac cach
m~ng
thang Tam co
thS
chia lam
ba
lo~i
tQc
ngmJi: Cac
tQc
nguOi
cu
trli ad6ng bfuIg hay vimg
thAp
amien nui co
trinh
dQ
phat triSn
gful
nhu
amien xuoi. Do la cac
tQc
ngum
Vi~t,
Hoa, Khome,
Cham,
d~i
bQ
ph~n
nguO'i
Tay, Nung,
mQt
bQ
ph~
Thai
Muang
.V.v.
Cac
tQc
nguO'i
s6ng avling cao
nhu
Mong, Dao, Giay. Cac
tQc
nguO'i
avung giua (tuc
suOn nui), dan s6 it, bi
l~
thuQc vao cac chua
dAt
khac
tQc,
trinh
dQ
phat triSn
xa
hQi
kha
thAp
kern phai sinh s6ng trong dieu
ki~n
tv
nhien
kh~c
nghi~t.
Do la cac
tQc
nguO'i
s6ng a
dQc
nui
Truang
Son -Tay Nguyen, co nhUng dan
tQc
vfuI
a
tr~ng
thai san
xuAt
sa khai.
ve
chinh tri
hi~n
nay con non mia dan
tQc
thiSu s6
chua
co
d~i
biSu tham gia Qu6c
hQi.
Ba
la,
Cac dan
tQc
a
nuac
ta
co
s~c
thai van hoa phong phli da
d~g,
nhung
th6ng
nhAt
trong ban
s~c
cQng
d6ng cac dan
tQc
Vi~t
Nam. d
Vi~t
Nam,
qua
nghiencUu, dieu tra MUng
d~c
diSm
co
tinh
tQc
nguO'i
cua cac
cu
dan mien
nui trong
16i
s6ng van hoa
thuang
thS
hi~n
qua ten
tv
gQi
cua
tQc
nguO'i,
qua
ngon
ngu, qua m6i quan
h~
ve ngu6n g6c, thS
hi~n
trong huyen
tho~i
ve ngu6n
g6c
tQc
nguO'i,
trang ph\lc dan
tQc,
thO'
cling, ton giao.Tuy co
sv
da
d~g
ve·
van
hoa
nhung cac
tQc
nguO'i
trong dan
tQc
Vi~t
Nam
l~i
th6ng
nhfrt.
trong nen van
hoa
chung vai ngon ngfr chung
va
cac
t~p
quan sinh
ho~t
van hoa
dS
hoa d6ng
dS
tiSp biSn.
b)
Quan
ni?m
va
sa
hf(1C
vJ
m9t s6 ton
giao
a
Vi?t
Nam
* Quan
ni~m
ve ton giao a
Vi~t
Nam
Ho~t
dQng
ton giao la
vi~c
truyen ba, th\lc hanh giao ly, giao
lu~t,
IS
nghi,
quan ly t6 chuc cua ton giao.
C~n
phan
bi~t
gifra ton giao va tin nguang.
Ho~t
dQng
tin nguang la
ho~t
dQng thS
hi~n
sv
ton
thO'
t6 tien;
tuang
ni~m
va ton vinh nhUng
nguO'i
co cong
vai
nuac, vai
cQng
d6ng;
thO'
cling
th~n,
thanh, biSu tugng co tinh truyen th6ng
179
va cac
ho~t
dQng
tin nguOng dan gian khac tieu
bi~u
cho nhfrng gia tri t6t
d~p
v~
lich
SU,
van hoa,
d~o
duc
xii
hQi.
Sv khac nhau giua ton giao va tin
nguOng
th~
hi~n
6
mQt
s6
di~m
nhu:
Ton giao co
h~
th6ng giao ly, kinh
di~n
dugc
truy~n
th\l qua giang
d~y
va
hQC
t~p
6 cac tu
vi~n,
thanh
duOng,
hQc
vi~n
co
h~
th6ng than
di~n,
co t6 chilc giao
hQi,
hQi
dmin
ch~t
che, co nai
tha
cling rieng nhu nha tha, chua, thanh
duOng
...
,
nghi
IS
tha
cUng
ch~t
che, co S\l tach
bi~t
gifra
thS
gi6i than linh va con nguai.
Con tin nguOng thi chua co
h~
th6ng giao
ly
rna
chi co cac
huy~n
tho~,
than
tich,
truy~n
thuySt. Tin nguOng mang tinh
chAt
dan gian,
gfuI
v6i sinh
ho~t
van
hoa dan gian. Trong tin nguOng co S\l hoa
nh~p
giua
thS
giOi
than linh va con
nguai, nai
tha
CUng
va nghi
IS
con phan tan, chua thanh quy u6c
ch~t
che
...
*
Sa
lugc
mQt
s6 ton giao va
d~c
di~m
mQt
s6 ton giao 6
Vi~t
Nam.
-
D~o
Ph~t:
D~o
Ph~t
(pht;it
gicio) ra dai khoang
thS
kythu
V tru6c cong nguyen 6
An
DQ,
vao thai
kY
xuAt
hi~n
cac
truO'ng
phai
triSt
hQc
khac nhau va S\l phan chia
dfulg
cAp
sau
s~c
trong
xii
hQi.
TriSt
ly
hinh thanh giao
ly
Ph~t
giao cho
r~ng:
mQi
S\l
v~t
cua vii
tf\!
d~u
do "nhan" va "duyen" hgp rna thanh, chu
truO"Ilg
cua
Ph~t
giao la til bi, tri
tu~,
mQt
phan
rAt
quan
trQng
trong giao
ly
cua
d~o
Ph~t
la
"tu
di~u
dS".
+
D~o
Ph~t
6
Vi~t
Nam:
D~o
Ph~t
truySn vao
Vi~t
Nam til
nhfrng
nam dau Cong
~guyen
dia ban
dau tien la 6 Luy Lau
(thuQc
huy~n
Thu~n
Thanh, tinh
B~c
Ninh ngay nay).
Thai ky dau,
Ph~t
giao dugc truySn ba vao
Vi~t
Nam chu
ySu
tl1!C
tiSp
til
An
DQ
qua
dUOng
bi~n
cung v6i cac thuang nhan. Til
thS
kY
V
dSn
thS
kY
X,
do hoan
cimh Ijch
sir,
Ph~t
giao
Vi~t
Nam dan dan chiu
anh
huang cua
Ph~t
giao Trung
Qu6c. Til
thS
ky X
dSn
thS
ky XV,
Ph~t
giao
Vi~t
Nam co bu6c phat
tri~n
m6i
cung v6i
n~n
dQc
l~p
cua dan
tQc.
Ph~t
giao Nam Tong
truy~n
vao phia Nam cua
Vi~t
Nam til
thS
kY
thu IV sau Cong nguyen. Tin d6
Ph~t
giao Nam
Tongchu
ySu
la d6ng bao dan
tQc
Kha-me,
t~p
trung 6 d6ng
b~ng
song Clm Long nen
gQi
la
Ph~t
giao Nam Tong Kha-me.
180
Sau nam 1975,
d&t
nuoc th6ng
OO&t
cac
vi
giao phfun
d~i
di~n
cho cac
h~
phai
Ph~t
giao da h9P
~
thaOO
ph6 H6 Chi Minh (1980).
DSn
ngay
4/1111981
D~i
hQi
th6ng
OO&t
Ph~t
giao
di~n
ra
~i
Chua Quan
su,
Ha
NQi
thanh
I~p
t6
chuc
chung cua
Ph~t
giao ca nuoc,
I&y
ten la "Giao
hQi
Ph~t
giao
Vi~tNam"
dugc
HQi
d6ng
BQ
twang (nay la
ChiOO
phu) phe
duy~t
t~i
quySt
diOO
s6
83/BT
ngay
-
29/1211981.
Hi~n
nay thea s6
li~u
th6ng ke cua Ban ton giao
chiOO
phu
dSn
thang
:
2/2011,
Ph~t
giao co 10.000.000 tin d6, 42.000 chuc
s~c,
15.500
co
so tho
w.
+
D~c
di~m
cua
D~o
Ph~t
0
Vi~t
Nam:
Ph~t
giao
Vi~t.
Nam dung hgp cac tin nguang truySn th6ng cua nguoi
Vi~t
Nam:
tho
cung t6 tien, tho
thAn,
tho
m~u
OOung
Ph~t
giao
v~
gift vai tro chit
d~o
d~
lam nen
D~o
,Ph~t
Vi~t
Nam.
Ph~t
giao du
OO~p
vao
Vi~t
Nam tro thanh
mQt
ton giao
g~n
bo gifra
d~o
voi doi,
th~
hi~n
tiOO
thAn
OO~p
thS
gop
phfuI
lam
phong phil ban
s~c
van. hoa dan
tQc.
Ph~t
giao
Vi~t
Nam co truySn th6ng yeu
nuoc, gful bo
vOi
dan
tQc,
coog d6ng hanh trong
OOilng
giai
do~
thang trdm cua
d~t
nuoc, gop phdn
d~u
tranh ch6ng
gi~c
ngo~i
xam, bao
v~
t6 qu6c. DuOng
hUOng
hanh
d~o
cua GiaohQi
Ph~t
giao
Vi~t
Nam la
"D~o
phap -Dan
tQc
-Chu
nghTa
xii
hQi".
-
D~o
Cong giao:
D~o
Cong giao (Thien Chua giao) la ton giao
thuQc
Kito giao.
D~o
Cong
giao la
mQt
trong nhilng ton giao co s6 lugng tin d6, giao si
IOn
nh~t
thS
gioi.
Giao
Iy
cua Cong giao cho
r~ng
con nguoi va
th~
gioi la do
~hua.
sinh ra.
Chrismar dugc Duc Chua cha
Cll
xu6ng
d~
chuQc
16i
t6 tong cho loai nguai va
hUOng
d~n
loai nguai s6ng theo loi ran cua Thien Chua
d~
dugc
Clru
r6i.
+
D~o
Cong giao 0
Vi~t
Nam:
NSu
tiOO
tu
nam 1553, nam co giao si ddu tien
dSn
truySn
d~o
t~i
Vi~t
Nam,
dSn
nay lich
Sll
truySn giao va phat
tri~n
Cang giao 0
Vi~t
Nam
dii
trai qua
han
4
th~
kyo
Ngay
2411111960,
Giao Hoang Gioan XXIII ra
s~c
chi Venerabi
Lium Nostrorum
vS
vi~c
thiSt
I~p
phAm
tr~t
giao
hQi
t~i
Vi~t
Nam. Giao
hQi
Cong giao
Vi~t
Nam dugc
thi~t
I~p
0 3 giao
tiOO
(Ha
NQi,
Hu~,
Sai Gon -sau
nam
1975
d6i thanlt giao tioo TP.
H6
Chi Minh). Cung voi
vi~c
thi~t
I~p
3 giao
181