BỘ GIAO THÔNG VẬN TẢI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÀNG HẢI VIỆT NAM
KHOA KINH TẾ
BỘ MÔN KINH TẾ VẬN TẢI BIỂN
TÀI LIỆU HỌC TẬP
ĐẠI LÝ VÀ GIAO NHẬN
TÊN HỌC PHẦN: ĐẠI LÝ GIAO NHẬN
MÃ HỌC PHẦN: 15309
TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO: ĐẠI HỌC CHÍNH QUY
DÙNG CHO SINH VIÊN NGÀNH: KINH TẾ VẬN TẢI BIỂN
Hải Phòng, 2016
i
MỤC LỤC
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẠI LÝ VÀ GIAO NHẬN..................................... 1
1.1. ĐẠI LÝ HÀNG HẢI ................................................................................................... 1
1.1.1. Khái niệm cơ bản ..................................................................................................... 1
1.1.2. Các loại Đại lý hàng hải ........................................................................................... 1
1.1.3. Các cơ sở pháp lý liên quan đến Đại lý hàng hải ..................................................... 2
1.2. GIAO NHẬN ............................................................................................................... 2
1.2.1. Khái niệm cơ bản ..................................................................................................... 2
1.2.2. Các loại dịch vụ giao nhận hàng hóa ........................................................................... 2
1.3. QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẠI LÝ VÀ GIAO NHẬN ............................................... 3
1.3.1. Dịch vụ hàng hải theo WTO ........................................................................................ 3
1.3.2. Các cơ quan quản lý Nhà nước về Đại lý và giao nhận ............................................... 4
1.4. NHỮNG KIẾN THỨC VỀ TÀU, CẢNG BIỂN VÀ NHỮNG THUẬT NGỮ LIÊN
QUAN ........................................................................................................................................ 6
1.4.1. Tàu biển và thông số kỹ thuật ...................................................................................... 6
1.4.2. Một số đặc trưng chính của tàu .................................................................................... 7
1.4.3. Các tài liệu và giấy tờ của tàu .................................................................................... 10
1.4.4. Các bên liên quan đến khai thác tàu ........................................................................... 11
1.4.5. Những kiến thức cơ bản về cảng biển ........................................................................ 12
1.5. GIỚI THIỆU CÔNG ƯỚC VỀ TẠO ĐIỀU KIỆN THUẬN LỢI TRONG GIAO
THÔNG HÀNG HẢI (FAL 65) ............................................................................................. 13
Chương 2: NGHIỆP VỤ ĐẠI LÝ TÀU BIỂN ............................................................................ 15
2.1. KHÁI NIỆM, NHIỆM VỤ CỦA ĐẠI LÝ TÀU BIỂN ................................................. 15
2.1.1. Khái niệm ................................................................................................................... 15
2.2.2. Nhiệm vụ .................................................................................................................... 15
2.2.3. Các loại Đại lý tàu biển .............................................................................................. 15
2.2. HỢP ĐỒNG ĐẠI LÝ ....................................................................................................... 16
2.2.1. Khái niệm: .................................................................................................................. 16
ii
2.2.2. Trách nhiệm của các bên trong hợp đồng .................................................................. 16
2.3. CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CHUYÊN NGÀNH TẠI CẢNG ............. 17
2.3.1. Cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành về hàng hải .............................................. 17
2.3.2. Các cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành khác tại cảng biển Việt Nam ............ 17
2.4. NGHIỆP VỤ ĐẠI LÝ TÀU BIỂN.................................................................................. 18
2.4.1. Thủ tục đến cảng đối với tàu nước ngoài ................................................................... 18
2.4.2. Thủ tục tàu thuyền đến và rời cảng biển .................................................................... 18
2.4.3. Hoa tiêu hàng hải trong công tác thu xếp tàu ra vào cảng ......................................... 25
2.4.4. Điều độ cảng với công tác thu xếp tàu ra vào cảng ................................................... 27
2.5. PHÍ, LỆ PHÍ VÀ CƯỚC DỊCH VỤ CHO TÀU TẠI CẢNG (CẢNG PHÍ) ............... 27
2.5.1. Phí, lệ phí hàng hải ..................................................................................................... 27
2.5.2. Phí và giá cước dịch vụ tại cảng ................................................................................ 30
2.6. CHỨNG TỪ ĐẠI LÝ VÀ CÔNG TÁC TẬP HỢP CHI PHÍ CHO TÀU TẠI CẢNG
.................................................................................................................................................. 32
2.7. BÀI TẬP THỰC HÀNH TÍNH TOÁN CẢNG PHÍ CHO TÀU TẠI CẢNG BIỂN . 34
Chương 3: MÔI GIỚI HÀNG HẢI ............................................................................................. 39
3.1. KHÁI NIỆM, CƠ SỞ PHÁP LÝ .................................................................................... 39
3.2. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA NGƯỜI MÔI GIỚI HÀNG HẢI ............................... 39
3.3. NỘI DUNG DỊCH VỤ MỤI GIỚI HÀNG HẢI............................................................ 39
3.4. HOA HỒNG MÔI GIỚI HÀNG HẢI............................................................................ 40
3.5. NGƯỜI MÔI GIỚI TÀU BIỂN ..................................................................................... 40
Chương 4: GIAO NHẬN HÀNG HÓA TẠI CẢNG (TALLY) ................................................... 46
4.1. KHÁI NIỆM, CƠ SỞ PHÁP LÝ .................................................................................... 46
4.2. NGUYÊN TẮC VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP GIAO NHẬN ......................................... 46
4.3. NHIỆM VỤ CỦA CÁC CƠ QUAN THAM GIA GIAO NHẬN HÀNG HÓA TẠI
CẢNG ...................................................................................................................................... 47
4.4. NGHIỆP VỤ GIAO NHẬN HÀNG HÓA XUẤT NHẬP KHẨU ............................... 47
4.4.1. Quy trình giao nhận hàng nhập khẩu ......................................................................... 47
iii
4.4.2. Quy trình giao nhận hàng xuất khẩu .......................................................................... 50
4.5. QUY TRÌNH ĐÓNG VÀ RÚT HÀNG TRONG CONTAINER TẠI CFS VÀ
CHỨNG TỪ LIÊN QUAN ..................................................................................................... 53
4.5.1. Quy trình đóng và rút hàng trong container ............................................................... 53
4.5.2. Chứng từ trong nghiệp vụ đại lý gửi hàng bằng container ........................................ 54
4.6. NGHIỆP VỤ GOM HÀNG ............................................................................................. 57
4.6.1. Định nghĩa về gom hàng ............................................................................................ 57
4.6.2. Vai trò của người gom hàng....................................................................................... 57
4.7. PHƯƠNG PHÁP GIAO NHẬN MỘT SỐ LOẠI HÀNG CỤ THỂ VỚI TÀU .......... 58
4.7.1. Giao nhận hàng bách hóa (General Cargo) ................................................................ 58
4.7.2. Giao nhận hàng bao (cargo in bag) ............................................................................ 58
4.7.3. Giao nhận hàng máy móc thiết bị (machine lequipment) .......................................... 60
4.7.4. Giao nhận máy móc thiết bị trần ................................................................................ 61
4.7.6. Phương pháp giao nhận hàng sắt thép (Steel Cargo) ................................................. 64
4.7.8. Phương pháp giao nhận hàng rời (cargo inbulk)........................................................ 65
4.8. CHỨNG TỪ GIAO NHẬN HÀNG HÓA ...................................................................... 66
4.8.1. Vận tải đơn (Bill of Lading) ...................................................................................... 66
4.8.2. Lệnh giao hàng (Delivery Order – D/O) .................................................................... 69
4.8.3. Chứng từ giao nhận cầu tàu ....................................................................................... 69
4.8.4. Các loại biên bản đối với hàng hóa: COR, ROROC... ............................................... 69
4.9. LẬP VÀ KÝ CÁC BIÊN BẢN GIAO NHẬN HÀNG TẠI CẢNG ............................. 70
4.9.1. Lập và ký COR .......................................................................................................... 70
4.9.2. Lập và ký ROROC ..................................................................................................... 80
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................................. 86
1
Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
VỀ ĐẠI LÝ VÀ GIAO NHẬN
1.1. ĐẠI LÝ HÀNG HẢI
1.1.1. Khái niệm cơ bản
Đại lý hàng hải là người được chủ tàu hoặc người khai thác tàu ủy thác để tiến hành các
hoạt động dịch vụ liên quan đến tàu, hàng hóa, hành khách, thuyền viên, bảo hiểm hàng hải và
giải quyết những tranh chấp về hợp đồng vận chuyển, tai nạn hàng hải... theo ủy quyền của chủ
tàu hoặc người khai thác tàu.
Mối liên hệ ràng buộc giữa chủ tàu/người khai thác tàu với đại lý là các thỏa thuận như
hợp đồng đại lý hoặc điện chỉ định, giấy ủy thác...
1.1.2. Các loại Đại lý hàng hải
Đại lý hàng hải có các loại Đại lý sau:
a. Đại lý tàu biển (Ship’s Agent):
Là loại hình dịch vụ hàng hải, là người đại diện thường trực của chủ tàu trên cơ sở hợp
đồng ủy thác (điện chỉ định) đối với từng chuyến tàu hoặc trong một thời hạn cụ thể tại một cảng
hay một khu vực cảng nhất định.
Đại lý tàu biển thực hiện các nghiệp vụ đại lý liên quan đến việc phục vụ cho tàu, thuyền
viên, hàng hóa vận chuyển trên tàu từ lúc tàu đến và rời khỏi cảng.
b. Đại lý vận tải (Shipping Agent):
Nhân danh người ủy thác để thu xếp việc vận tải, giao nhận hàng hóa mà không đóng vai
trò là người vận tải. Bản chất của Đại lý vận tải là cầu nối giữa người gửi hàng và người vận
chuyển.
Đại lý vận tải có thể thực hiện cùng một lúc 2 hợp đồng vận tải: hợp đồng với Chủ tàu
(người vận chuyển) với tư cách là người gửi hàng và hợp đồng với chủ hàng (người gửi hàng)
với tư cách là người vận tải.
c. Đại lý sửa chữa tàu (Ship’s repairing Agent):
Nhân danh người ủy thác, đại lý sửa chữa tàu thu xếp toàn bộ công việc liên quan đến sửa
chữa tàu (kể cả sửa chữa nhỏ và sửa chữa lớn), là cầu nối giữa chủ tàu và các đơn vị sửa chữa
tàu.