Tài li u ôn t p “Nh ng nguyên lý c b n c a ch nghĩa Mác-Lênin 2”ệ ậ ữ ơ ả ủ ủ
Ch ng I:H c thuy t giá tr .ươ ọ ế ị
Câu 1: đi u ki n ra đ i và đ c tr ng c a s n su t hàng hóa?ề ệ ờ ặ ư ủ ả ấ (P3)
Câu 2: Hàng hóa và 2 thu c tính c a hàng hóa và m i quan h gi aộ ủ ố ệ ữ
chúng? (P3,4)
Câu 3: Trình bày tính 2 m t c a lao đ ng sx hàng hóa? (P4)ặ ủ ộ
Câu 4: l ng giá tr hàng hóa và các nhân t nh h ng? (P 4,5)ượ ị ố ả ưở
Câu 5: Các hình thái giá tr ? (P5)ị
Câu 6: B n ch t và ch c năng c a ti n t ? (P 5,6)ả ấ ứ ủ ề ệ
Câu 7: Các n i dung c b n c a quy lu t giá tr và tác đ ng c a nó? (P6)ộ ơ ả ủ ậ ị ộ ủ
Ch ng II:H c thuy t giá tr thăng d .ươ ọ ế ị ư
Câu 8: Phân tích s chuy n hóa ti n thành TB?(P7)ự ể ề
Câu 9: Hàng hóa s c lao đ ng, s c lđ, đi u ki n đ slđ tr thành hh, 2 thu c tínhứ ộ ứ ề ệ ể ở ộ
c a hàng hóa slđ?(P 7,8)ủ
Câu 10: S th ng nh t gi a qt sx ra gtr s d ng và qt s n xu t ra gtr thăng d ?ự ố ấ ữ ị ử ụ ả ấ ị ư
(P 8.9)
Câu 11: B n ch t c a t b n.S phân chia tb n thành tb n b t bi n và tb n khả ấ ủ ư ả ự ả ả ấ ế ả ả
bi n?(P9)ế
Câu 12: T su t gtr th ng d và kh i l ng gtr th ng d , 2 ph ng pháp sx giáỉ ấ ị ặ ư ố ượ ị ặ ư ươ
tr th ng d và gtr th ng d siêu ng ch?(P9.10)ị ặ ư ị ặ ư ạ
Câu 13: T i sao s n xu t gtr th ng d là quy lu t kinh t tuy t đ i c a CNTB?ạ ả ấ ị ặ ư ậ ế ệ ố ủ
(P10)
Câu 14: B n ch t c a ti n công, 2 hình th c c b n c a ti n công?(P10.11)ả ấ ủ ề ứ ơ ả ủ ề
Câu 15: Ti n công danh nghĩa và ti n công th c t ?(P11)ề ề ự ế
Câu 16: Th nào là tái s n xu t, tái sx gi n đ n và tái sx m r ng?(P11)ế ả ấ ả ơ ở ộ
Câu 17: Tích lũy TB là gì, nêu nh ng nhân t nh h ng đ n tích lũy TB?ữ ố ả ưở ế
(P11.12)
Câu 18: Tích t t b n và t p trung t b n, so sánh?(P12)ụ ư ả ậ ư ả
Câu 19: Th nào là c u t o giá tr , c u t o kĩ thu t, c u t o h u c c a TB?ế ấ ạ ị ấ ạ ậ ấ ạ ữ ơ ủ
(P12)
Câu 20: Tu n hoàn c a t b n và Chu chuy n c a t b n?(P13)ầ ủ ư ả ể ủ ư ả
Câu 1:đi u ki n ra đ i và đ c tr ng c a s n su t hàng hóa?ề ệ ờ ặ ư ủ ả ấ
1. đi u ki n ra đ i:ề ệ ờ
•phân công lđ xã h i.ộ
Phân côg lđ xh là s phân chia lđ xh 1 cách t phát thành các ngành,ngh # nhau.ự ự ề
Phân côg lđ xh t o ra s chuyên môn hóa lđ,do đó d n đ n chuyên môn hóaạ ự ẫ ế
sx.Nh v y phân côg lđ xh là c s ,là ti n đ c a s n xu t hang hóa.Phân côg lđư ậ ơ ở ề ề ủ ả ấ
xh càng pát tri n,thì sx hang hóa càng m r ng h n, đa d ng h n.ể ở ộ ơ ạ ơ
•s tách bi t t ng đ i v m t kinh t c a nh ng ng i sx.ự ệ ươ ố ề ặ ế ủ ữ ườ
S tách bi t này do các quan h s h u # nhau v t li u sx,mà kh i th y là chự ệ ệ ở ư ề ư ệ ở ủ ế
đ t h u nh v t li u sx . đã xđ ng i s h u t li u sx là ng i s h uộ ư ữ ỏ ề ư ệ ườ ở ữ ư ệ ườ ở ữ
sph m lđ.Nh v y,chính qh s h u # nhau v t li u sx đã làm cho nh ngẩ ư ậ ở ữ ề ư ệ ữ
ng i sx đl p, đ i l p vói nhau,nh g h l n m trong h th ng phân côg lđ xhườ ậ ố ậ ư ọ ạ ằ ệ ố
nên h ph thu c l n nhau v sx và tiêu dung.Trog đk y ng i này mu n tiêuọ ụ ộ ẫ ề ấ ườ ố
dung sph m c a ng i # ph i thong qua s mua -bán hhóa,t c là ph i trao đ iẩ ủ ườ ả ự ứ ả ổ
d oi nh g hình thái hhóa.ứ ư
2. đ c tr ng:ặ ư
•S gia tăng ko h n ch nhu c u c a th tr ng là 1 đ ng l c m nh mự ạ ế ầ ủ ị ườ ộ ự ạ ễ
thúc đ y sx pát tri n.ẩ ể
•C nh tranh ngày càng gay g t,bu c m i ng i sx hhpá p i năng đôg trogạ ắ ộ ỗ ườ ả
sx-kd ,ph i th ng xuyên c i ti n kt,h p lý hóa sx đ tăng năng su tả ườ ả ế ợ ể ấ
lđ,nâng cao ch t l ng sph m.C nh tranh đã thúc đ y l c l ng sx ptri nấ ượ ẩ ạ ẩ ự ượ ể
m nh m .ạ ẽ
•S pát tri n c a sx xh v i tính ch t “m ” ,các qh hhóa ti n t làm choự ể ủ ớ ấ ở ệ ề ệ
giao l u kt,văn hóa gi a các đ a ph ng trog n c và qu c t ngày càngư ữ ị ươ ướ ố ế
pát tri n,t o đk nâng cao đ i s ng v t ch t và vh c a nhân dân.ể ạ ờ ố ậ ấ ủ
•Th tr ng ngày càng pát tri n d n đ n pân hóa xh,ti m n kh năgị ườ ể ẫ ế ề ẩ ả
kh ng ho ng kt-xh,phá ho i mt sinh thái….ủ ả ạ
Câu 2:Hàng hóa và 2 thu c tính c a hàng hóa và m i quan h gi a chúng?ộ ủ ố ệ ữ
1. KN hàng hóa: H2 là sph m c a lđ,nh m th a mãn nhu c u nh t đ nh choẩ ủ ằ ỏ ầ ấ ị
con ng i, nh ng ph i đc trao đ i, mua bán.ườ ư ả ổ
2. 2 thu c tính c a hàng hóa:ộ ủ
•giá tr s d ng:là 1 v t v i tính năng c a nó nh m th a mãn nhu c u nàoị ử ụ ậ ớ ủ ằ ỏ ầ
đó cho con ng i. GTSD ko p i 1 lúc b c l đc mà qua qtrinh khai thácườ ả ộ ộ
d n đc b c l . gtsd hay côg d ng c a hang hóa là do thuôck tính t nhiênầ ộ ộ ụ ủ ự
c a v t th hhóa quy t đ nh.v i y nghĩa nh v y,giá tr s d ng la 1ủ ậ ể ế ị ớ ư ậ ị ử ụ
ph m trù th k .ạ ế ỷ
•giá tr hàng hóa: mu n hi u đc gtr hhóa p i đi t gtr trao đ i.Các v t đ uị ố ể ị ả ừ ị ổ ậ ề
co giá tr s d ng nh ng khi trao đ i p i tính đ n giá tr y u t chung. Giáị ử ụ ư ổ ả ế ị ế ố
tr c a hhóa là lđ xh c a ng i sx k t tinh trong hhóa,còn giá tr trao đ iị ủ ủ ườ ế ị ổ
ch ng qua ch là hình thái bi u hi n c a giá tr hhóa .ẳ ỉ ể ệ ủ ị
Khi nói đ n gtr nó ch t n t i trong n n kt hhóa,mang tính năng xh.nó là ph mế ị ỉ ồ ạ ề ạ
trù l ch s .B t kì 1 v t nào mu n tr thành hhóa đ u ph i có đ 2 thu c tính giáị ử ấ ậ ố ở ề ả ủ ộ
tr s d ng và giá tr .ị ử ụ ị
3. M i quan h gi a 2 thu c tính:ố ệ ữ ộ
•Giá tr là n i dung,c s c a gtr trao đ i; còn gtr trao đ i là hình th cị ộ ơ ở ủ ị ổ ị ổ ứ
bhi n c a giá tr ra bên ngoài.Th c ch t c a qh trao đ i là ng i ta traoệ ủ ị ự ấ ủ ệ ổ ườ
đ i l ng lđ hao phí c a mình ch a đ ng trog các hhóa.vì v y gtr là bi uổ ượ ủ ứ ự ậ ị ể
hiên qh gi a n~ ng i sx hhóa.N u gtr s d ng là thu c tinh t nhiên thìệ ữ ườ ế ị ử ụ ộ ự
gtr la thu c tính xh c a hhóa.ị ộ ủ
•hhóa là s th ng nh t c a 2 thuôck tính gtr s d ng và gtr .nh ng đây làự ố ấ ủ ị ử ụ ị ư
s thôg nh t c a 2 m t đ i l p.ự ấ ủ ặ ố ậ
•quá trình th c hi n giá tr tách d i quá trình th c hi n gtr s d ng:gtr đcự ệ ị ờ ự ệ ị ử ụ ị
th c hi n trc,sau đó gtr s d ng m i đc th c hi n.ự ệ ị ử ụ ớ ự ệ
Câu 3: Tính 2 m t c a lao đ ng sx hàng hóa?ặ ủ ộ
•Lđ c th : là lđ có ích d i 1 hình th c c th c a n~ ngh nghi pụ ể ướ ứ ụ ể ủ ề ệ
chuyên môn nh t đ nh. m i lđ c th có m c đích riêng, đt ng riêng,ấ ị ỗ ụ ể ụ ượ
pti n riêng, ppháp riêng và k t qu riêng.M i lđ c th t o ra 1 lo i giá trệ ế ả ỗ ụ ể ạ ạ ị
s d ng nh t đ nh.Lđ c th càng nhi u lo i thì càng t o ra nhi u lo iử ụ ấ ị ụ ể ề ạ ạ ề ạ
gtr s d ng # nhau.Cùng v i s pát tri n c a kh-kt các hình th c lđct ngàyị ử ụ ớ ự ể ủ ứ
càng đa d ng,phong phú, nó ph n ánh trình đ pát tri n c a pân côg lđ xh.ạ ả ộ ể ủ
Lđct ko ph i là ngu n g c duy nh t c a giá tr s d ng do nó sx ra.ả ồ ố ấ ủ ị ử ụ
•Lđ tr u t ng:là s hao phí óc,s c th n kinh và s c c b p nói chung c aừ ượ ự ứ ầ ứ ơ ắ ủ
con ng i,ch ko k đ n hình th c c th c a nó nh th nào. LđTT chườ ứ ể ế ứ ụ ể ủ ư ế ỉ
có trong n n sx hhóa và mang tính xh do m c đích c a sx là đ trao đ i.ề ụ ủ ể ổ
lđtt t o ra gtr ,làm c s cho s ngang b ng trong trao đ i.ạ ị ơ ở ự ằ ổ
•N u lđct ch là 1 trong 2 nhân t t o thành gtr s d ng,thì ldtt là nhân tóế ỉ ố ạ ị ử ụ
duy nh t t o ra gtr c a hhóa.Gtr c a m i lo i hhóa ch là s k t tinh c aấ ạ ị ủ ị ủ ọ ạ ỉ ự ế ủ
ldtt. Ldct p n ánh tính ch t t nhân,ldtt p n ánh tính ch t xh.ả ấ ư ả ấ
Câu 4:L ng giá tr hàng hóa và các nhân t nh h ng?ượ ị ố ả ưở
gtr hhóa đc xét c v m t ch t và m t l ng;ị ả ề ặ ấ ặ ượ
1. Th c đo l ng gtr c a hhóa:ướ ượ ị ủ
•Là l ng lđ hao phí đ t o ra hhóa và đc tính b ng th c đo gtr th i gianượ ể ạ ằ ướ ị ờ
nh :1 gi lđ,1 ngày lđ…ư ờ
•th c đo l ng gtr c a hhóa đc tính = tgian lđ xh c n thi t:là tgian c nướ ượ ị ủ ầ ế ầ
thi t đ t o ra 1 hhóa trog đk bình th ng c a xh,t c là v i 1 trình đ ktế ể ạ ườ ủ ứ ớ ộ
trung bình,trình đ khéo léo tb và c ng đ lđ tb so v i hoàn c nh xh nh tộ ườ ộ ớ ả ấ
đ nhị
2. Các nhân t nh h ng đ n l ng gtr hh:ố ả ưở ế ượ ị
•Năng su t lđ:là năng l c sx c a lđ,nó đc tính = sl sp sx ra trong 1 đv tgianấ ự ủ ị
or s l ng tgian c n thi t đ xs ra 1 đv sp.ố ượ ầ ế ể ị
•Có 2 lo i năng su t lđ:năg su t lđ cá bi t và năng su t lđ xh.trên tt, hhóaạ ấ ấ ệ ấ
đc trao đ i theo gtr xh. Năng su t lđ xh càng tăng,tgian lđ xh c n thi t sxổ ị ấ ầ ế
ra hh càng gi m,l ng gtr c a 1 đv sp càng ít và ng c l i.ả ượ ị ủ ị ượ ạ
•Năng su t lđ l i tùy thu c vào nhi u nhân t nh tình đ khéo léo c aấ ạ ộ ề ố ư ộ ủ
ng i lđ,s pát tri n c a kh-ktvà trình đ ng d ng ti n b kt vào sx….ườ ự ể ủ ộ ứ ụ ế ộ
•C ng đ lđ là khái ni m nói lên m c đ kh n tr ng,là s căng th ngườ ộ ệ ứ ộ ẩ ươ ự ẳ
mêt nh c c a ng i lđ.ọ ủ ườ
•M c đ phúc t p c a lđ.có th chia lđ thành lđ gi n đ n và lđ ph c t p.ứ ộ ạ ủ ể ả ơ ứ ạ
•Lđ gi n đ n là s hao phí lđ 1 cách gi n đ n mà b t kỳ 1 ng i bt nào cóả ơ ự ả ơ ấ ườ
kh năg lđ cug có th th c hi n đc.ả ể ự ệ
•Lđ ph c t p là lđ đòi h i ph i đc đào t o,hu n luy n thành lđ lànhứ ạ ỏ ả ạ ấ ệ
ngh .Trong cug 1 đv tgian lđ nh nhau,lđpt t o ra nhi u gtr h n v iề ị ư ạ ề ị ơ ớ
lđgđ ,nh ng trong qt trao đ i m i lđ ph c t p đ u ph i quy thành lđ gi nư ổ ọ ứ ạ ề ả ả
đ n.ơ
Câu 5:Các hình thái giá tr ?ị
•Hình thái gtr gi n đ n (ng u nhiên): đây là hình thái phôi thai c a gtr ,nóị ả ơ ẫ ủ ị
xhi n trog gđo n đ u c a trao đ i hhóa,khi trao đ i mang tch t ng uệ ạ ầ ủ ổ ổ ấ ẫ
nhiên,ng i ta trao đ i tr c ti p v t này l y v t #.vd 1m v i= 1kg thóc.lđườ ổ ự ế ậ ấ ậ ả
c th cũng chính là lđ tr u t ng,lđ t nhân cũng chính là lđ xh.ụ ể ừ ượ ư
•Hình thái gtr đ y đ (m r ng): Khi l c l ng sx pát tri n h n đây là sị ầ ủ ở ộ ự ượ ể ơ ự
hình thái gtr gi n đ n(vd:1 m v i đc bi u hi n 10 kg thóc hay 2 con gàị ả ơ ả ể ệ ở
hay 0.1 ch vàng).nh v y,hình thái v t ngang giá đã đc m r ng ra ỉ ư ậ ậ ở ộ ở
nhi u hh # nhau.tuy nhiên,v n là trao đ i tr c ti p,t l trao đ i ch a cề ẫ ổ ự ế ỷ ệ ổ ư ố
đ nh.ị
•Hình thái chung c a gtr : V i s pt cao h n n a c a llsx và phân công lđủ ị ớ ự ơ ữ ủ
xh, hh đc đ a ra trao đ i th ng xuyên h n, đa d ng và nhi u h n. ư ổ ườ ơ ạ ề ơ ở
đb ng l y b n v là thóc, mi n núi là mu i.tuy nhiên v t ngang giáằ ấ ả ị ở ề ố ậ
chung ch a n đ nh 1 th hh nào. ( vd 10kg thóc, or 2 con gà đ i l y 1 mư ổ ị ở ứ ổ ấ
v i).ả
•Hình thái ti n t : Khi llsx và phân công lđ xh pt h n n a,sx hh và thiề ệ ơ ữ
tr ng ngày càng m r ng do đó đ i h i khách quan ph i hình thành v tườ ở ộ ồ ổ ả ậ
ngang giá chung th ng nh t.khi v t ngang giá chung đc c đ nh l i 1 v tố ấ ậ ố ị ạ ở ậ
đ c tôn và ph bi n thì xu t hi n hình thái ti n t c a gtr .ộ ổ ế ấ ệ ề ệ ủ ị
Câu 6;B n ch t và ch c năng c a ti n t ?ả ấ ứ ủ ề ệ
1. B n ch t c a ti n tả ấ ủ ề ệ:
•Ti n t là hh đ c bi t đc tách ra t trong tgi i hh làm v t ngang giá chungề ệ ặ ệ ừ ớ ậ
th ng nh t cho các hh #,nó th hi n lđ xh và bhi n qh gi a nh ng ng iố ấ ể ệ ệ ệ ữ ữ ườ
sx hh.
•B n ch t c a ti n t còn đc th hi n qua các ch c năng c a nó.ả ấ ủ ề ệ ể ệ ứ ủ
2. Ch c năng c a ti n tứ ủ ề ệ:
1. Th c đo giá tr :ướ ị
•Ti n t dung đ bhi n và đo l ng gtr c a các hh.Mu n đo l ng gtrề ệ ể ệ ườ ị ủ ố ườ ị
c a hh,b n thân ti n cũng ph i có gtr .Vì v y ti n t làm ch c năng gtrủ ả ề ả ị ậ ề ệ ứ ị
ph i là ti n vàng.Giá tr hh đc bhi n = ti n g i là giá c hh hay nói cách #ả ề ị ệ ề ọ ả
giá c là hình th c bhi n = ti n c a gtr hh.ả ứ ệ ề ủ ị
•Giá c hh ch u ah ng c a các nhân t sau đây:gtr hh,gtr c a ti n, qhả ị ưở ủ ố ị ị ủ ề ệ
cung-c u v hh.Nh ng vì gtr hh là nd c a giá c ,nên trong 3 nhân t trênầ ề ư ị ủ ả ố
thì gtr v n là nhân t quy t đ nh giá c .ị ẫ ố ế ị ả
2. Ph ng ti n l u thông:ươ ệ ư
•Ti n làm môi gi i trong qt trao đ i hh. đ làm ch c năng l u thông hh đòiề ớ ổ ể ứ ư
h i ph i có ti n m t.Trao đ i hh l y ti n làm môi gi i g i là l u thôgổ ả ề ặ ổ ấ ề ớ ọ ư
hh.Công th c l u thong hh là:H-T-H.ứ ư
•Ti n là hình th c bhi n gtr c a hh,nó ph c v cho s v n đ ng c aề ứ ệ ị ủ ụ ụ ự ậ ộ ủ
hh.L u thông hh và l u thong ti n t là 2 m t c a qt th ng nh t v iư ư ề ệ ặ ủ ố ấ ớ
nhau.S ti n trong l u thôg đc tính = cth c: T=(Gố ề ư ứ h*H)/N=G/N.Trong đ ó
Gh là giá c tb c a 1 hh,T là l ng ti n c n cho l u thông,H là sl ng hhả ủ ượ ề ầ ư ượ
l u thông trên tt,G là t ng s giá c c a hh, N là s vòng l u thông c aư ố ố ả ủ ố ư ủ
các đ ng ti n cùng lo i.ồ ề ạ
•Gtr th c c a ti n tách r i gtr danh nghĩa c a nóị ự ủ ề ờ ị ủ
3. Ph ng ti n c t gi :ươ ệ ấ ữ
•Ti n đc rút kh i l u thong và đi vào c t tr . đ làm chúc năng pti n c tề ỏ ư ấ ữ ể ệ ấ
tr ,ti n p i có đ gtr ,t c là ti n,vàng,b c.ữ ề ả ủ ị ứ ề ạ
4. Ph ng ti n thanh toánươ ệ ;
•Ti n đc dùng đ tr n ,n p thu ,tr ti n mua ch u hàng…Khi sx và traoề ể ả ợ ộ ế ả ề ị
đ i hh đ n trình đ nào đó t t y u n y sinh vi c mua bán ch u.ổ ế ộ ấ ế ả ệ ị
•Trong đk ti n th c hi n ch c năng pti n thanh toán thì cth c sl ng ti nề ự ệ ứ ệ ứ ượ ề
t c n thi t cho l u thông là:ệ ầ ế ư trong đó:T là sl ng ti n tượ ề ệ
c n cho l u thông.G là t ng s giá c c a hh.Gầ ư ổ ố ả ủ c là t ng s giá c hàng bánổ ố ả
ch u.Tịk là t ng s ti n kh u tr cho nhau.Tổ ố ề ấ ừ tt là t ng s ti n thanh toán đ nổ ố ề ế
kì h n tr .N là s vòng l u thong c a cac đ ng ti n cùng lo iạ ả ố ư ủ ồ ề ạ
5. Ti n t th gi i:ề ệ ế ớ
•Khi trao đ i hh v t kh i biên gi i qu c gia thì ti n làm ch c năng ti n tổ ượ ỏ ớ ố ề ứ ề ệ
th gi i.V i ch c năng này ti n p i có đ gtr ,p i tr l i hình thái banế ớ ớ ứ ề ả ủ ị ả ở ạ
đ u c a nó là vàng.ầ ủ
Câu 7: Các n i dung c b n c a quy lu t giá tr và tác đ ng c a nó?ộ ơ ả ủ ậ ị ộ ủ
Quy lu t gtr là quy lu t kt căn b n c a sx và trao đ i hh, đâu có sx và trao đ iậ ị ậ ả ủ ổ ở ổ
hh thì đó có s t n t i và pát huy tác d ng c a quy lu t gtr .ở ự ồ ạ ụ ủ ậ ị
1. N i dung c a quy lu t gtr .ộ ủ ậ ị
•Vi c sx và trao đ i hh p i d a trên c s hao phí lđ xh c n thi t.ệ ổ ả ự ơ ở ầ ế