Thời kỳ 1930-1945 và công tác xây dựng cơ quan lãnh đạo cấp trung ương, xứ ủy của Đảng: Phần 2

Chương III<br /> <br /> BẢO VỆ, KIỆN TOÀN c ơ QUAN LÃNH ĐẠO<br /> CẤP TRUNG ƯƠNG, XỨUỶ<br /> <br /> (1939 1945)<br /> I. c ụ c DIỆN CHÍNH TRỊ MỚI ở ĐÔNG DƯƠNG<br /> VÀ NHIỆM VỤ KÊN TOÀN TRUNG ƯƠNG, x ứ UỶ (1939-1945)<br /> 1.<br /> <br /> Đảng Cộng sản Đông Dương đ ặt nhiệm vụ giải<br /> <br /> phóng dân tộ c lên trư ớc tiên củ a cách m ạng, xú c tiến<br /> chuẩn bị c á c điểu kiện khởi nghĩa giành chính quyền<br /> Ngày 3-9-1939, Chiến tranh th ế giói thứ hai bùng<br /> nổ. ơ Đông Dương, chính quyền thuộc địa thi hành<br /> chính sách phát xít hoá bộ máy thông trị, thẳng tay đàn<br /> áp phong trào đấu tranh cách mạng của nhân dán trong<br /> xứ; ban bố lệnh tổng động viên, thực hiện chính sách<br /> kinh tê thòi chiến nhằm tăng cường vơ vét sức ngiiời,<br /> sức của ở Đông Dương phục vụ cho chiến tranh đế quốc.<br /> Trước sự tồn vong của vận mệnh các dân tộc trong<br /> xứ, Đảng Cộng sản Đông Dương đã đê ra và thực hiện<br /> quyết sách: đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên trước<br /> tiên của cách mạng Đông Dương. Nghị quyết Hội nghị<br /> 168<br /> <br /> Trung ương tháng 11-1939 chủ trương: “Đứng trên<br /> lập trường giải phóng dân tộc, lấy quyền lợi dân tộc<br /> làm tối cao, tấ t cả mọi vấn đề của cuộc cách mệnh, kể<br /> cả vấn đề điền địa cũng phải nhằm vào mục đích ấy<br /> mà giải quyết (...) Công nông phải đưa cao cây cờ dân<br /> tộc lên”1.<br /> Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương<br /> do Nguyễn Ái Quốc chủ trì (5-1941) quyết định “thay<br /> đổi chiến lược”2, đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên<br /> trên hết, trước hết, tạm gác nhiệm vụ cách mạng ruộng<br /> đất thay bằng khẩu hiệu tịch thu ruộng đất của đế<br /> quốc, Việt gian chia cho dân cày nghèo, thực hiện giảm<br /> tô, giảm tức. Nghị quyết Hội nghị ghi rõ: “Nhiệm vụ<br /> giải phóng dân tộc, độc lập cho đất nước là một nhiệm<br /> vụ trước tiên của Đảng ta và của cách mạng Đông<br /> Dương (...) cuộc cách mạng Đông Dương trong giai đoạn<br /> hiện tại là một cuộc cách mạng dân tộc giải phóng”3.<br /> Qua các hội nghị Trung ương từ tháng 11-1939 đến<br /> tháng 5-1941, Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh đã hoàn<br /> chỉnh đường lốì cách mạng giải phóng dân tộc, bao gồm<br /> hệ thống các quan điểm, chủ trương và biện pháp rất<br /> năng động và sáng tạo.<br /> Chủ trương cứu nước của Đảng đã tạo nên cao trào<br /> <br /> 1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đ ảng toàn tập, S đd, t.6,<br /> tr.5 4 0 .<br /> 2 3. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đ ảng toàn tập, Sđd,<br /> t.7, tr.1 1 8 , 11 8 -1 1 9 .<br /> <br /> 169<br /> <br /> cứu quốc sôi động, đặt ra yêu cầu phải bảo vệ. kiện toàn<br /> và nâng cao sức chiến đấu cũng như đòi hỏi một phương<br /> thức tổ chức sát hợp đủ sức lãnh đạo cách mạng của các<br /> cơ quan lãnh đạo của Đảng. Đồng thòi, phong trào đấu<br /> tranh rộng khắp của nhân dân đã thôi thúc và tạo điều<br /> kiện cho những đảng viên hoạt động, tham gia lãnh đạo<br /> phong trào. Cũng chính phong trào đấu tranh mạnh mẽ<br /> ở các địa phương, vùng miền đã đặt ra yêu cầu phải có<br /> sự liên kết, gạt bỏ thành kiến, bất đồng để thống nhất<br /> và kiện toàn các cơ quan lãnh đạo của Đảng.<br /> 2.<br /> <br /> Chính sách và hành động đàn áp củ a chính<br /> <br /> quyền th u ộc địa gây ra những tổn th ấ t lớn cho Đảng<br /> Sau khi cuộc Chiến tranh thê giới thứ hai nô ra,<br /> Chính phủ Pháp và chính quyền thuộc địa ỏ Đông<br /> Dương ban hành một loạt sắc lệnh, nghị định nhằm<br /> tiêu diệt Đảng Cộng sản Đông Dương. Chỉ hai ngày sau<br /> khi Tổng thông Pháp ban hành sắc lệnh giải tán Đảng<br /> Cộng sản, ngày 28-9-1939, Toàn quyền Đông Dương<br /> Catơru (Catroux) ra Nghị định: Cấm tấ t thảy mọi hoạt<br /> động có tính chất trực tiếp hay gián tiếp tuyên truyền<br /> các khẩu hiệu của Quôc tê Cộng sản hay những tó chức<br /> do Quôc tế Cộng sản kiểm soát1. Tiếp đó, ngày 17-11-1939,<br /> <br /> 1.<br /> <br /> Xem G S.Trần Văn Giàu: S ự p há t triển của tư tường Việt<br /> <br /> Nam từ cuối thê kỷ X IX đến Cách m ạ n g T h á n g Tám "Thành cóng<br /> của chủ nghĩa M ác-Lênm , tư tưởng Hồ Chí Minh", Nxb. Thanh phố<br /> Hồ Chí Minh, 1993, t.3, tr.4 6 6 -4 6 7 .<br /> <br /> 170<br /> <br /> Toàn quyền Đông Dương lại ra Nghị định tịch thu tài<br /> sản của Đảng Cộng sản Đông Dương.<br /> Ngày 21-1-1940, Tổng thống Pháp ban hành sắc<br /> lệnh thực hiện trên toàn cõi Đông Dương việc quản thúc<br /> hay trục xuất khỏi nơi cư trú hoặc giam giữ trong các<br /> trại tập trung (căng) những người mà chúng cho là<br /> “nguy hiểm cho an ninh và quốíc phòng”, ở Nam Kỳ,<br /> trong 8 tháng đầu năm 1940, 465 người bị đưa đi quản<br /> thúc. Ngày 6-8-1940, Toàn quyền Đông Dương Đòcu<br /> (Decoux) chỉ thị cho Thông đốc Nam Kỳ, Khâm sứ<br /> Trung Kỳ, Thông sứ Bắc Kỳ tăng cường trấn áp các<br /> hoạt động yêu nước và cách mạng “nhằm chủ yếu vào<br /> những hoạt động trắng trợn hay bí mật của cộng sản”.<br /> Ngày 22-12-1941, Toàn quyền Đòcu thông tri cho<br /> các Công sứ, Đốíc lý, Chỉ huy các đạo quan binh ở Bắc<br /> Kỳ, yêu cầu: “Đình chỉ tấ t cả mọi hoạt động của các<br /> đảng phái hay nhóm có nguồn gốc chính trị (...) cấm tất<br /> cả các cuộc hội họp công cộng hay của các cá nhân có<br /> tính chất quấy rối”.<br /> Bộ máy phong kiến tay sai cũng ra sức tuyên truyền<br /> cho chính sách phản động của thực dân Pháp, đồng thời<br /> chĩa mũi nhọn vào Đảng Cộng sản. Ngày 5-10-1939,<br /> Bảo Đại ra Đạo dụ cấm các cuộc hội họp, cấm tuyên<br /> truyền cộng sản.<br /> Bên cạnh thực dân Pháp và tay sai, sau khi hoàn<br /> tấ t việc đóng quân trên cả nước Việt Nam, vào tháng 71941, quân đội Nhật ở Việt Nam cấu kết với thực dân<br /> 171<br /> <br /> Pháp, để “dẹp Việt Minh”, tiêu diệt Đảng Cộng sản<br /> Đông Dương.<br /> Với cá'c lực lượng đàn áp đủ loại, chính quyền thuộc<br /> địa đã tập trung tấ t cả “hoả lực khủng bố của thực dân”<br /> vào việc đánh phá Đảng Cộng sản Đông Dương. Trong<br /> tháng 9-1939, toàn Bắc Kỳ có tới 1.051 vụ khám xét và<br /> bắt bớ. Tổng sô" ngưòi bị bắt trên cả nưốc trong tháng 91939 là 2.000 ngưòi, trong đó riêng Nam Kỳ là 800<br /> người, đa sô" là cán bộ, đảng viên và quần chúng cách<br /> mạng. Trong vòng 19 tháng (từ tháng 1-1939 đến tháng<br /> 7-1940), riêng Toà án Sài Gòn đã xử 238 người tổng<br /> cộng 602 năm tù.<br /> Đi đôi với việc bắt bớ, xét xử là sự gia tăng đột biến<br /> của các loại nhà tù, trại giam. Ngoài những loại hình<br /> nhà tù, trại giam đã có từ trước, chúng còn lập hàng<br /> loạt trại an trí gọi là “Căng đặc biệt của những người<br /> lao động” (Camp Special de travailleurs). ở Bắc Kỳ có<br /> các căng: Bắc Mê (đến tháng 11-1941 thì giải tán), Chợ<br /> Chu, Phấn Mễ, Bá Vân, Nghĩa Lộ, Phú Thọ; ở Trung Kỳ<br /> có căng Đakglei, Đaktô, Ba Tơ, Trà Kê, La Hy, Phú Bài;<br /> ở Nam Kỳ có các căng Bà Rá, Tà Lài (sau cuộc vượt<br /> ngục của những người cộng sản đầu năm 1941 thì huỷ<br /> bỏ), Bạc Liêu, Rạch Giá, Tân An... Kể từ khi Pháp áp<br /> đặt quyền thông trị lên đất nước ta, chưa bao giờ các<br /> loại nhà tù, trại giam lại được gia cố, mở rộng và xây<br /> dựng với số lượng lớn như bấy giờ.<br /> Nghị quyêt Hội nghị Ban Trung ương ngày 6, 7, 811-1939 ghi rõ: “Vì sự khủng bô" mới đây các đảng bộ bị<br /> 172<br /> <br />