Thực phẩm và thuốc nam
chữa mất tiếng
Theo Đông y, tạng phế là cửa ngõ của thanh âm, tạng thận là gốc của thanh âm,
nên khàn tiếng hay là mất tiếng đều có liên quan đến phế và thận.
Mất tiếng là tình trạng âm thanh không phát ra được như bình thường. Mất tiếng
được gọi là Hầu Âm (Thất Âm). Tùy mức độ, có thể chỉ bị khàn giọng hoặc bị mất
tiếng hẳn (nói không ra tiếng).
Nếu bị mất tiếng cấp thời, đột ngột, gọi là Cấp Hầu Âm; nếu bị mất tiếng kéo dài
lâu ngày gọi là Mạn Hầu Âm.
Mất tiếng thường do bệnh ngoại cảm, nhưng cũng có thể do tạng phủ bị suy nhược
mà sinh ra, đôi khi do ăn uống chất cay nóng quá, hoặc tình chí bị uất ức, kinh sợ
mà sinh bệnh. Sách Hoàng Đế nội kinh viết: “Con người mỗi khi có việc lo sợ và
tức giận một cách đột ngột, tiếng nói sẽ bị mất âm thanh”. Ngoài ra, do nói to, nói
nhiều làm hao tổn Phế khí, kích ứng vùng hầu họng cũng có thể gây ra mất tiếng.
Gừng tươi giúp chữa chứng cảm phong hàn gây mất tiếng
Y học hiện đại cho rằng mất tiếng có thể do một trong các nguyên nhân sau:
Viêm, phù nề thanh quản, hoặc thanh quản có khối u… Viêm họng mạn tính. Ung
thư phổi thời kỳ đầu…
Theo Đông y, bệnh mới mắc thường là chứng thực, bệnh kéo dài lâu ngày thường
là chứng hư.
Chứng thực
Cảm phong hàn: có các triệu chứng như: sốt, người ớn lạnh, mũi nghẹt hoặc chảy
nước mũi trong, giọng khàn hoặc nói không ra tiếng, rêu lưỡi trắng mỏng,
Điều trị: sơ tán phong hàn. Dùng các bài thuốc hoặc món ăn sau:
- Gừng tươi 15 - 20g, hành trắng (cả thân + lá) 12 - 15g. Hai thứ rửa sạch, nấu với
nửa lít nước, nấu sôi khoảng 10 phút, uống nóng cho ra mồ hôi.
- Dùng 20g kinh giới (hoa, lá, cành) sắc với 500ml nước còn 300ml, uống khi còn
nóng.
Có thể dùng hoa kinh giới (kinh giới tuệ) 15g khô, bạch chỉ 10g, sấy khô, tán nhỏ,
hãm với nước chè để uống cho ra mồ hôi.
- Nho tươi 250g, chè xanh 25g, gừng tươi 20g, mật ong vừa đủ. Nho rửa sạch bỏ
cuống, nghiền nát, cho vào vải sạch vắt lấy nước. Gừng rửa sạch, thái vụn, giã nát,
vắt lấy nước. Để chè xanh trong cốc to, rót nước sôi, hãm trong ít phút. Cho 50ml
nước nho, nước gừng 50ml, mật ong vào khuấy đều. Uống lúc còn nóng.
- Lấy 5 - 8 cánh hoa hồng trắng còn tươi, 1 - 2 quả quất chín (bỏ cuống), 1 - 2
muỗng cà phê đường hoặc mật ong. Cho tất cả vào chén nhỏ, hấp cơm hoặc chưng
cách thủy. Đem ra nghiền nát, trộn đều rồi gạn lấy nước uống nhiều lần trong ngày.
- Dùng vỏ quả phật thủ, phối hợp với vị thuốc bán hạ (đã chế với nước gừng), mỗi
thứ 6g khô, sắc với 200ml nước, chia nhiều lần uống trong ngày. Có thể thêm ít
đường cho dễ uống.
- Canh cá rô, cải bẹ xanh: cá rô 0,5kg làm sạch, ướp với ít muối, đem luộc chín rồi
gỡ lấy thịt ướp với nước mắm ngon, tiêu. Nước luộc cá để lại nấu canh. Cải bẹ
xanh 1kg, cắt bỏ rễ, lá úa, rửa sạch, cắt khúc ngắn. Gừng 20g gọt vỏ, rửa sạch, đập
dập, băm nhỏ.
Đun sôi nước luộc cá, nêm nước mắm, muối vừa ăn. Cho rau cải vào, đun sôi lại,
trút cá vào, thêm gừng và nêm thêm bột nêm vừa ăn. Múc ra tô, ăn nóng trong bữa
cơm.
Món canh cá rô nấu với rau cải + gừng phối hợp tác dụng của cá rô với rau cải và
gừng nên có tác dụng bổ khí huyết, ích tỳ vị, tiêu thực, làm ra mồ hôi, giải độc. Rất
tốt cho người khí huyết suy, cơ thể gầy yếu, ăn uống không tiêu, cảm lạnh, nôn
mửa, ho đàm, khàn tiếng hoặc mất tiếng.
Tuy nhiên, những người bị sốt mà ra nhiều mồ hôi thì không nên dùng.
Cảm phong nhiệt: giọng khàn hoặc nói không ra tiếng, miệng khát, họng đau, rêu
lưỡi vàng mỏng.
Điều trị: trừ phong, thanh Phế nhiệt. Dùng các bài thuốc hoặc các món ăn sau :
- Cúc vạn thọ 12g, hoa kim ngân 12g, lá dâu tằm 10g, lá tía tô 10g, lá bạc hà 6g.
Nấu với 1/2 lít nước, sắc còn 200ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn.
- Cúc vạn thọ 50g, hoa kim ngân 50g, hai thứ ngâm với 1 lít nước lâu 2 - 3 giờ, sau
đó nấu sôi 20 phút, lọc lấy nước. Dùng nước này nấu với gạo tẻ 50g, thành cháo
nhừ, ăn với ít muối hoặc đường đều được.
- Kinh giới 10g, bạc hà 8g, lá dâu 8g, lá cúc tần 8g, cam thảo đất 10g sắc với
600ml nước còn 400ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn.
- Quả cóc (Spondias cythera Sonn.) nhai thật kỹ với chút muối, rồi nuốt dần giúp
trị đau hầu họng, khàn tiếng.
- Chua me đất (sao tồn tính) 80g, muối ăn 20g, tiêu 10g. Ba thứ tán mịn, ngâm với
nước dừa 1 trái, lọc bỏ bã. Dùng nước này ngậm và nuốt dần.
- Canh tần ô thịt heo: rau tần ô 500g, thịt nạc dăm 200g, hành tím bằm nhỏ 2 củ,
nước mắm, muối, bột ngọt, tiêu.
Rau tần ô lặt kỹ, rửa sạch, vớt ra rồi để ráo, cắt khúc ngắn. Thịt nạc dăm rửa sạch,
xắt lát rồi bằm nhuyễn, ướp với dầu ăn + hành, nước mắm, muối, tiêu, bột ngọt.