Phát triển năng lực giải toán cho sinh viên sư phạm Toán năm nhất: Thực trạng và biện pháp

86 TRNGĐIHCHIPHÒNG

THC TRẠNG VÀ MT S BIN PHÁP PHÁT TRIN

NĂNGLC GIẢITOÁNCHOSINHVINNĂMTH NHẤT

NGÀNHẠI HCSPHẠM TOÁN

NguyễnThịThanhVân

Khoa Toán và KHTN

Email: vanntt73@dhhp.edu.vn

Ngàynhậnbài:14/3/2023

NgàyPBđánhgiá:05/5/2023

Ngàyduyệtđăng:

TÓMTẮT:Nănglựcgiảitoánlàcơsởđểpháttriểnnănglựcdạyhọcchosinhviên

ngànhđạihọcsưphạmToán.Hiệnnay,việcsửdụngkếtquảthitrắcnghiệmđểxét

tuyểnđầuvàođạihọcdẫntớihọcsinhkhôngquantâmnhiềutớiquátrìnhgiảitoánmà

chỉcốgắngbằngmọicáchtìmrakếtquảnhanhnhất.Trongkhiđómụctiêuđàotạo

sinhviênđạihọcsưphạm Toán làphảitrởthànhnhữngngườihiểubiếtsâusắc,hệthống

vềmôntoán.Từđócókhảnăngdạytoántốt.Vấnđềnàytrởthànhmộttháchthứctrong

đàotạođốivớicáctrườngsưphạm.Trongbàiviếtnày,tácgiảtrìnhbàyviệctìmhiểu

thựctrạngnănglựcgiảitoáncủasinhviênvừatrúngtuyểnvàongànhsưphạmtoán

TrườngĐạihọcHảiPhòng.Quađó,đềxuấtmộtsốbiệnphápsưphạmnhằmtừngbước

cảithiệnthựctrạngvàchuẩnbịnhữngđiềukiệncầnthiếtđểsinhviêncóthểhọctậpvà

rènluyệntốtởbậcđạihọc,đápứngyêucầunghềnghiệp sau này.

Từkhóa:Nănglựcgiảitoán,đạihọcsưphạm,toán.

CURRENT SITUATION AND SOME MEASURES TO DEVELOP PROBLEM-

SOLVING CAPACITY FOR FIRST-YEAR STUDENTS IN THE MATHEMATICS

PEDAGOGY UNIVERSITY MAJOR

ABSTRACT: The mathematical problem-solving capacity is the foundation for

developing teaching skills for Mathematics Pedagogy students. Nowadays, the use

of multiple-choice test results for university admission leads to students' lack of

attention to the problem-solving process, instead, they focus on finding the quickest

answers by any means. Meanwhile, the goal of training students in Mathematics

Pedagogy at the university level is to become deeply knowledgeable and systematic

in mathematics, enabling them to teach mathematics effectively. This issue becomes

a challenge in teacher training institutions. In this article, the author presents an

understanding of the current situation of mathematical problem-solving capacity

TPCHÍKHOAHCS59, Tháng 7/2023 87

among students who have just been admitted to the Mathematics Pedagogy program

at Hai Phong University. Therefore, proposing several pedagogical measures to

gradually improve the current situation and prepare the necessary conditions for

students to study and practice effectively at the university level, meeting the future

professional requirements

Keywords: mathematical problem-solving capacity, pedagogical university,

mathematic.

ĐẶTVẤNĐỀ

Tronggiaiđoạnhiệnnay,việcxét

tuyển vào ngành đại học sư phạm

(ĐHSP)cónhiềuphươngthứcđadạng,

tuy nhiên phương thức xét tuyển bằng

kếtquảthitrunghọcphổthông(THPT)

quốc gia vẫn là chủ yếu. Các môn thi

hoặctổhợpmônthingoạitrừmônvăn

đềusửdụnghìnhthứcthitrắcnghiệm.

Hìnhthứcthitrắcnghiệmcóưuđiểmlà

nhanhgọnkháchquan,tiếtkiệmchiphí.

Tuy nhiên, với những sinh viên ngành

đạihọcsưphạmToán(sauđâygọitắtlà

SV),nhữngngườiđãxácđịnhchomình

con đường nghề nghiệp là giảng dạy

toán,thìviệchọcđểthidẫntớinhiềuhệ

lụynhư:SVhổngkiếnthứccơbản;chỉ

quan tâm đến kết quả mà không nắm

được cách giải chính xác của các bài

toán;khôngnắmđượccáchtrìnhbàylời

giảimộtbàitoán...ĐiềunàydẫntớiSV

gặpnhiềukhókhăntrongviệctiếpthu

kiếnthứcbậcđạihọc(ĐH)vốncầntư

duylogichệthống,đồngthờikhókhăn

ngay cả với những học phần phương

pháp dạy học Toán vì SV không nắm

được cách giải chứ chưa nói đến cách

dạymộtbàitoán.Đâylàmộttháchthức

rất lớnđốivớiquátrìnhđàotạogiáoviên

ởbậcĐH.VậylàmthếnàođểgiúpSV

lấplỗhổng,cóthểhoànthiệnnănglực

giảitoán(NLGT)củabảnthânđểlàmcơ

sởchoviệctrangbịkỹnăngnghềnghiệp

làvấnđềcấpthiếtđặtravớicáctrường,

khoasưphạm.Trongbàiviếtnày,tácgiả

trình bày thực trạng về NLGT của SV

nămthứnhấtcủaTrườngĐHHảiPhòng

vàđềxuấtmộtsốbiệnphápnhằmphát

triểnNLGTchoSV.

II.

PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU

Chúngtôisửdụngphươngphápđánh

giánănglựcSVbằngbàikiểmtra

theo hình

thứctựluận.Chúngtôitổchứccho100%

SVvừatrúngtuyểnvàonămthứnhấtthực

hiệnbài kiểmtra. Kếtquảbàikiểm trasẽ

đượcđánhgiáđịnhtínhvàđịnhlượng.Việc

đánh giáđịnh tínhdựa trên một số cơ sở:

nhữngphầnkiếnthứcSVlàmđượctốtnhất,

kémnhấtđểtìmraphầnkiếnthứcđãnắm

chắcvàcònhạnchếcủaSV;Khảnăngsuy

luậnchínhxác;Tínhlogic,mạchlạctrong

trìnhbàylờigiải;Khảnăngvẽhình,những

cáchgiảimangtínhđộcđáo,sángtạo…

Đánhgiáđịnhlượngnhằmxácđịnhgiá

ịtrungbình,modcủaphổđiểmmàSVđạt

được.Từkếtquảđánhgiáđịnhtínhvàđịnh

lượng,dựatrênnhữngđặctrưngchủyếucủa

NLGT,đưaranhậnđịnhbướcđầuvềmứcđộ

hiệntạicủaNLGT củaSV.Từđóđềxuất

mộtsốbiệnpháptácđộngtrongquátrìnhdạy

họcđểSVpháttriểnNLGT,đápứngyêucầu

thựctiễndạyhọcphổthông.

88 TRNGĐIHCHIPHÒNG

III.NỘIDUNGNGHIÊNCỨU

Biểuhiệncủanănglựcgiảitoán

củaSV

Theo[1],mộttrongcáctiêuchívề

nănglựcnghềnghiệpcủagiáoviênphổ

thông là “Phát triển chuyên môn bản

thân” trong đó yêu cầu “Chủ động

nghiêncứu,cậpnhậtkịpthờiyêucầuvề

kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghề

nghiệp…”,“xâydựngkếhoạchdạyhọc

và sử dụng phương pháp dạy học phù

hợp.Dođóviệctraudồikiếnthức,rèn

luyệnkỹnăngnghềnghiệplàmụctiêu

đào tạo của chương trình đại học sư

phạm.Vìvậy,nhưphântíchởtrên,việc

rènluyệnNLGTchoSVlàrấtcấpthiết.

Theo [2], NLGT của SV là khả

năngápdụngtiếntrìnhthựchiệnviệc

giải quyết một vấn đề có tính hướng

đíchcao,đòihỏihuyđộngkhảnăngtư

duytíchcựcvàsángtạo,nhằmđạtkết

quảsaumộtsốbướcthựchiện. NLGT

đượchìnhthành,rènluyện vàpháttriển

chủyếuthôngquahoạtđộnggiảitoán.

SV đã trải qua quá trình đào tạo khá

hoàn thiện tại trường phổ thông. Hơn

nữa, sản phẩm đào tạo của ĐHSP là

người dạy nên mức độ yêu cầu về

NLGTcủaSVđòihỏi caohơnsovới

họcsinhphổthông.

Theo chúng tôi, một số biểu hiện

củaNLGTcủaSVcóthểkểđếnnhưsau:

1.1. Giảithànhthạocácbàitoán

cơbảncủachươngtrìnhphổthông.

Đểdạytốtmôntoán,trướchếtphải

giảitoántốt.ĐốivớihọcsinhTHPThiện

nay, việc giải toán theo trình tự thường

được bỏ qua, hầu hết chỉ quan tâm đến

cách tìm ra kết quả chính xác một cách

nhanhnhất.Nhữngbàitoánđặcthùnhư

chứng minh gần như không xuất hiện

trong nội dung luyện tập để thi cử. Tuy

nhiên,đốivớimộtSV,yêucầugiảitoán

thànhthạophảiđặtlênhàngđầu.Sựthành

thạothểhiệnởchỗcóthểnhậndạngđược

bàitoán,địnhhướngđượccáchgiải,từđó

giảiđượcvàlựachọnnhữngcáchgiảitối

ưuchomộtbàitoán.

1.2.

Có khả năng trình bày lời giải

khoahọc,chínhxác.

Làmộtngườigiáoviêntrongtươnglai,

SVkhôngchỉđơnthuầntìmracáchgiảibài

toán, mà việc trình bày lời giải ngắn gọn,

chínhxácvàdễhiểucũngrấtquantrọng.Việc

trìnhbàymạchlạcthểhiệnkhảnăngtưduy

logic,khảnăngsửdụngngônngữtoánhọckết

hợpvớingônngữthôngthườngcủaSV,khả

năngthuyếtphụchọcsinhtrongtươnglai.

1.3.

Cókhảnăngpháttriểnbàitoán,

sángtạobàitoánmới

Ngoàiviệcgiảiđượcbàitoán,SVcầncó

khảnăngsángtạobàitoánmới.Khảnăngsáng

tạođượcđềcao trongmọingànhnghề.Chỉcó

nhữngconngườicókhảnăngsángtạo,không

rậpkhuôn,máy mócmớicóthể tiến xa,đạt

được nhiều thành tựu trong công việc. Việc

sángtạobàitoánmớicóthểdựavàoviệcbiến

đổigiảthiết,kếtluậnvàsửdụngcácthaotáctư

duynhưkháiquáthóa,đặcbiệthóa…Từđó

SV không những có nguồn tài liệu dạy học

phongphúsaunàymàcòncótưduylinhhoạt,

đápứngđượcnhững thayđổithườngxuyên

trongchươngtrìnhphổthông.

TPCHÍKHOAHCS59, Tháng 7/2023 89

1.4.

Cóthểsử dụng nhữngphương

phápgiảitoánbậcđạihọchỗtrợviệctìm

hiểuvàgiảitoánphổthông

ỞbậcĐH,SVđượctrangbịđầyđủvề

kiếnthứcchuyênmônđểphụcvụchocông

tác giảng dạy sau này.

Các

học phầntoán

bậcĐHbổtrợchoSVvềkiếnthứccũngnhư

phươngphápdạyhọcvànghiêncứuToán.

Từviệcgiảicácbàitoántổngquát,SVcó

thểvậndụnggiảicácbàitoánphổthôngnhư

mộttrườnghợpriêng.Mặtkhácnócòngiúp

SVnhìnnhậnmộtcáchcóhệ thốngvềtoán

phổthông.Từđócócáchgiảiquyếtvấnđề

toánphổthônghiệuquảhơn.

Thựctrạngnănglựcgiảitoáncủa

sinhviênnămthứnhất

ViệcthitrắcnghiệmmônToántrongkỳ

thiTHPTquốcgiatuyđãđượcthựchiệntừ

năm2017nhưngđếnnàyvẫn còngâynhiều

tranhluận.Chỉcầnnhậptừkhóa“ảnhhưởng

của thi trắc nghiệm môn toán” trên Google,

chúng tôi nhận được 8.650.000 kết quả chỉ

trong0.29giây,điềunàychứngtỏmốiquan

tâmcủatoànxãhộivớivấnđềnày.Cónhiềuý

kiếntráichiềucủacácnhànghiêncứuvàcác

trườngđạihọcvềvấnđềnày.Ngoàisựtiệnlợi

trongquátrìnhchấmthi,theophầnđôngýkiến

đượcđưarađềulongạivềvấnđềhạnchếtư

duylogic,khảnăngtrìnhbày,tínhsángtạocủa

họcsinh,từđóảnhhưởngnhiềuđếnchấtlượng

đầuvàocủaSVtheohọcngànhToán.Cùng

mộtbănkhoănnhưvậy,đểtìmhiểuthựctrạng

NLGTcủaSVnămthứnhấtcủaTrườngĐH

HảiPhòng,quađócóbiệnpháptổchứcdạy

họcsaochosátvớithựctế,chúngtôiđãtổchức

kiểmtrakhảosátngaykhiSVbắt đầunhập

học. Bài kiểmtrakhảosátcho dưới dạngtự

luận,thờigian90phút,kiểmtracáckiếnthức

cơbảnvềđạisố,hìnhhọc,giảitíchphùhợpvới

nộidungônthiTHPTquốcgiadoBộGiáodục

vàĐàotạoquyđịnh.Chúngtôiđãtổchứccho

141SVvừatrúngtuyểnvàongànhĐHSPToán

thực hiệnbài kiểmtra.Kếtquảbàithiđược

đánhgiácụthểnhưsau:

2.1.

Đánhgiáđịnhtính

Vềkiếnthứccơbản:SVhổngkiến

thức nhiều, có những kiến thức cơ bản

như tính đạo hàm hàm số sơ cấp, tích

phânhàmđathức…SVvẫnkhôngthực

hiệnđượchoặcthựchiệnsai.

Vềmặtsuyluận,SVcònnhầmlẫn

giữabiếnđổihệquảvàbiếnđổitương

đương.Chẳnghạnvớilờigiảicủacâu3,

phần b với yêu cầu giải phương trình

2 2

log log 4x x=

,mộtSVđãtrìnhbày

lờigiảinhưsau:

90 TRNGĐIHCHIPHÒNG

Tronglờigiải,SVnhầmlẫngiữa

logarit của một lũy thừa và lũy thừa

của logarit dẫn đến biến đổi sai biểu

thức.Trongkhiđâylàmộttínhchấtcơ

bảncủahàmsốlogarit. Vềphầnhình

học,SVvẽhìnhthiếutrựcquan,cóSV

không vẽ được hình, không xác định

đượccácyếutốcầnthiếttrongđềbài.

Vềkhảnăng trình bày:Hầu hết

khảnăngtrìnhbàylờigiảicủaSVrất

yếu. Lời giải thiếu căn cứ, ngộ nhận

hoặc viết bừa. Một số SV hiểu cách

giải nhưng thườngtrình bày rút gọn,

nhanh đến kết quả. Chẳng hạn với

câu 6:

MộtSVđãcólờigiảinhưsau:

Phântíchlờigiải,chúngtôinhậnthấy

mộtsốhạnchế.Thứnhất,SVvẽhìnhthiếu

trựcquan,cónhiềunétkhuấtnênhạnchế

trítưởngtượngkhônggian. Thứhai,SVbị

ngộnhậnđườngcaocủahìnhtứdiệnlàSA

dẫnđếntínhsaithểtíchcủatứdiện…

2.2.

Đánhgiáđịnhlượng

Chúngtôitổngkếtkếtquả141bài

kiểmtratrongbảngsau:

Điểm 1- < 4 4 -

<5.5

5.5 -

< 7

7 -

<8.5

8.5 -

Số

SV 81 39 11 9 1

Tỉlệ 57.4% 27.8% 7.8% 6.3% 0.7%

Thôngquakếtquảkiểmtrakhảosát,t

ôi

nhận thấy số SV không đạt yêu cầu chiếm

Thực trạng và một số biện pháp phát triển năng lực giải toán cho sinh viên năm thứ nhất ngành đại học sư phạm Toán

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi