153
THỰCTRẠNGVÀGIẢIPHÁPNÂNGCAOCHẤTỢNG
ĐÀOTẠOSINHVIÊNNGÀNHKIẾNTCTRONG
BỐICẢNHCHUYỂNĐỔISỐ-TRƯỜNGHỢPBÀIGIẢNG
HOUSE3DMÔNCẤUTẠOKIẾNTRÚCNDỤNG
NguyễnHuyHoàng
,BùiVănLong
Email:ktshuyhoang@hou.edu.vn
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:29/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:15/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:24/10/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.867
Tómtắt:Trongbốicảnhcạnhtranhgiáodụcđạihọcnóichungvàđàotạongànhnội
thất,kiếntrúcnóiriêng.
Năm2023,theoconsốthôngkêcủaBộGiáodụcvàĐàotạothìtỷ
lệsinhviênđăngkýhọcngànhkiếntrúcvàxâydựnglà3,69%trêntổngsốsinhviênđạihọc
(thốngkêkhôngtáchriêngngànhKiếntrúc).NgànhhọckiếntrúctạiKhoaTạodángcông
nghiệp-TrườngĐạihọcMởHàNộisốlưngsinhviênngànhkiếntrúctừnăm2014-2024ở
mứcrấtkhiêmtốn(trungbìnhkhoảng40sinhviên/khóa).Thựctếđangdiễnralàchương
trìnhdạyvàhọctrongcơsởđàotạochưatheokịpvớisựthayđổithựctiễnbênngoài(Công
tyvấn,Việnthiếtkế...).Trongkhichươngtrìnhđàotạoluônđượcchỉnhsửavàđổimới
nhằmthuhẹpkhoảngcáchgiữalýthuyếthànlâmvàthựctếxửlýtìnhhuống,lýthuyếtgắn
vớithựchành.Việcsốhóabàigiảngmônhọcngànhkiếntrúclàviệccầnthiếtđểtrựcquan
dễhiểu,quasựhỗtrợcủaứngdụngcôngnghệnhư3D
vàthựctếảo(VR
3
),từđótăng
cườngquátrìnhtựhọc,tựtìmhiểucủasinhviên;đồngthờigiảmbớtthờigiangiảngviên
trìnhylýthuyếtđểtăngờngtraođổivàớngdẫnbàitậpthựchành.Vớisựhỗtrợ
củaphầnmềmcôngnghệthôngtintronghoạtđộngdạyhọc,quacácmônhọcsẽtăngcường
vànângcaohiệuquảcôngviệc,hỗtrợgiúpngưihọctiếnbộvànângcaochấtlượngdạy
học.Phươngphápnghiêncứuđưcsửdụngbaogồmthốngkêmôtả,phântíchvàtổnghợp,
nghiêncứuliênngành.Đổimớichấtlượngchươngtrìnhhọcđượccụthểhóabằngviệcbiên
tậpbàigiảngcủanhữngmônhọcquaquátnh:i.ứngdụngcôngnghệthôngtinxậydựng
1
TrườngĐạihọcMởHàNội
2
Côngnghệ3D(viếttắtcủathree-dimensionaltechnology)đềcậpđếnquátrìnhtạohoặcthaotácđối
tượng,hìnhảnhhoặcmôhìnhtrongkhônggianbachiều.
3
Thựctếảo,têntiếnganhvirtualreality(ViếttắtlàVR)làcôngnghệgiúpconngườicóthể“cảmnhận”
khônggianmôphỏngmộtcáchchânthựchơnnhờvàomộtloạikínhnhìn3chiều.
154
nộidungbàigiảng;ii.thuthậpvàbổxungdữliệusơcấpvàthứcấpcủapmônhọc;iii.Sử
dụngphầnmềmtinhọcđểsốhóavàmôphỏngmôitrườngkhônggian3Dgiảlậpchochitiết
ngôinhàvớinhữngcấutạothànhphầncủangôinhàđó(môncấutạokiếntrúcdândụng-kết
cấubêtôngcốtthépvàkếtcấugỗtruyềnthống).
Từkhóa:chươngtrìnhhọckiếntrúc,sốhóa,bàigiảngdùngcôngnghệ3D,cấutạokiếntrúc
I.Đặtvấnđề
MônhọcCấutạokiếntrúchaycòn
gọi là Nguyên lý cấu tạo kiến tc (nội
dungchiarõhaiphầnlàcấutạokiếntrúc
nhàdândngvàcấutạokiếntrúcnhàcông
nghiệp).Tàiliệu giảngdạymônhọcnày
có: cuốn“cấutạokiếntrúc”củaBộy
Dựngchủyếulàhìnhvẽkỹthuậtứngdụng;
cuốn“Nguyênlýcấutạokiếntcnhàdân
dụng” do thầy Phan Tấn i
4
chủ biên
đượcxuất bản 1986; cuốn Cấu tạo kiến
trúcnhàndụng”doGs.Ts.KtsNguyễn
ĐứcThiềm
5
m chủbiênđược xuất bản
năm1998;Cuốn“Cấutạokiếntrúc”của
bộnCấutạovàtrangthiếtbịcôngtrình-
khoaKiếntrúcĐạihọcKiếntcHàNội,
do Ts.Kts Phạm ViệtAnh và Pgs.Ts.Kts
NguyễnKhắcSinhchủbiênđượcxuấtbản
năm;Cuốn“GiáotrìnhCấutạokiếntrúc”
chủbiênTs.KtsTạTrườngXuân
6
-Trường
ĐạihọcMởHàNội,đượcxuấtbảnnăm
2023.HọcphầnCấutạokiếntrúcdầnđược
rútthờilượngxuốngcòn90tiếtvàhiệntại
đanglà60tiết(4nchỉ),đượcgiảngdạyở
đầuhọckỳ3củachươngtrìnhđàotạo.Ni
dungcủamônhọcthườngđượcgiảngdạy
chủyếuphầnlýthuyếtvớinhữngnguyên
lýcơbảnvàgiớithiệunhữngcấutạogắn
vớicôngnghệxâydựnghiệntại;ncạnh
4
Năm1986,nhómcánbộgiảngdạyTrườngĐạihọcKiếntrúcTpHồChíMinhđãbiênsoạngiáotrình
“Nguyênlýcấutạokiếntrúcdândụng”nhằmphụcvụchocánbộthiếtkếkiếntrúcvàsinhviênkiếntrúc
ydựng.
5
KiếntrúcsưNguyễnĐứcThiềm(1938-2008),lànhàgiáoưutúđãthamgiacôngtácđàotạokiếntrúcsư
hơn40nămtạiViệtNamvàcóhơn11giáotrìnhđượcGiảithưởngKiếntrúcQuốcgia.
6
TạTrườngXuânlàmộtkiếntrúcsưcóuytín,đượckínhtrọngtrongngànhvớivaitrò“bậcthầyvềcác
nguyênlýthiếtkếkiếntrúc”.
đólànộidungvớinhữngchitiếtcấutạođã
cómangnhbảnvàcũ,ítsửdụngđến
như:cấutạocửaliênkếtgỗ,cấutạomái
dốc-máingói,máibroximăng,cấutạo
thang bám tường leo lên tummái- thang
khỉ,cấutạolòởixâygạchvớiốngki,
cấutạonggạch...Trongmỗichươngcủa
nộidunghọcphầnCấutạokiếntrúc,kiến
thứcvềcấutạocácbphậncấuthànhnên
kiếntrúcnhàđềuđượckếthợpvớibàitập
thựchànhtriểnkhaivẽlạichitiếtcấutạo
(từiliệumônhọc).Nhữngnộidungthực
hành,vẽlạichitiếtcấutạodựatrênnguyên
tắcmlại-chéplại,vớilốihướngdẫnhọc
cũnhưngantoànđólàmlạichođúngvới
nhữnggìđãcó(nhớvàápdụnglại).Học
đểbiếtlàngườihọcsẽlấyđúngchitiếtcấu
tạovớinhữngbộphậncấuthànhđómàít
hiểuvềnhucầu/mụcđíchsửdụng,loivật
liệuvớitácđộngcủamôitrường...từđó
hìnhthànhchitiếtcấutạocủabộphậnnhà.
Muốn người học hiểu được điều này và
làmchủđược(lýthuyết,thựctếsửdụng)
nhữngchitiếtcấutocủatừngbộphậncấu
thànhnhà...thìviệcxâydựngbàigiảngsẽ
cầncóhìnhảnhminhhọaquanhữngvídụ
thựctếvớisựphântíchcụthể(vềvậtliệu,
chitiếtliênkết,phạmviápdụng,hiệuquả
sửdụng,sosánhgiáthànhv.v...).Từnhu
155
cầuthựctếvàsựhỗtrợđắclựccacông
nghệtngtin-phầnmềm3Dđượcứng
dụng hỗ trợ bài giảng môn cấu tạo kiến
trúc,minhhọakhônggianbachiềuchitiết
vậtthểcấutạocácbộphậnthànhphầnhình
thànhnênngôinhà.
Hoạt động giảng dạy môn cấu tạo
kiến trúc trong các trường đào tạo kiến
trúc hiện nay (trong đó có ngành kiến
trúc- Trường ĐH Mở HN) được giảng
dạychủyếuvớiviệctiếpcậnnộidungvà
sửdụngcácphầnmềmvàtrìnhchiếubài
giảngquacácslide(cácphầnmềmtrình
chiếuthôngdụnghiệnnaycó:Microsoft
PowerPoint
7
, Google Slides
8
và Canva
9
)
sử dụng nhiềunhất là phần mềmPower
point.Việcviết riêngphần mềm 3Dmô
phỏngngôinhàcũngnhưchitiếtcấutạo
ngôinhàlàchưacóainghiêncứu.
II.Cơsởlýthuyết
2.1.Đolườngchấtlượngdạyhọc
Đolườngchấtợngdạyhọcmôn
họccấutạokiếntrúc
10
sẽdựavàocáctiêu
7
MicrosoftPowerPoint:Làphầnmềmtrìnhchiếuphổbiếnnhấtvàđượcsửdụngrộngrãi,(naylàMicrosoft
365)vàcungcấpđầyđủcáctínhnăngmạnhmẽđểtạoracácbàithuyếttrìnhchuyênnghiệpvớivănbản,
hìnhảnh,videovàâmthanh.
8
GoogleSlides(GoogleTrangtrìnhbày):chophépnhiềunờicùnglàmviệctrênmộtbàithuyếttrình
cùnglúc,dễdàngchiasẻvàtruycậptừbấtkỳthiếtbịnàocókếtnốiinternet.
9
Canvalàmộtcôngcụthiếtkếtrựctuyếnmạnhmẽchophéptạoracácslidethuyếttrìnhđẹpmắtlinhhoạt
vàphùhpvớinhiềungười.
10
HọcphầnCấutạokiếntrúc(7E1522.22)thuộcnhómcáchọcphầncơsởngành.Cóchuẩnđầura(CLO):
CLo1Tậphợpkiếnthứcvềnguyênlýcấutạokiếntrúccôngtrìnhđểphụcvụchothiếtkếkiếntrúc.CLO2
Đánhgiágiảiphápthiếtkếbằngkiếnthứccơbảnvềnguyênlýcấutạocácbộphậncủacôngtrìnhxây
dựngdândụngthôngqualàmviệcđộclậpvàlàmviệcnhóm.CLO3Vậndụngkiếnthứclýthuyếttổng
hợp,kỹnăngchuyênmônđểđưaracácgiảiphápthiếtkếcấutạokiếntrúctừtổngthểđếnchitiếttheo
từngyêucầuđưcđặtra.
11
Chuẩnđầuracủamônhọcgắnvớichuẩnđầura(chỉsốPI)củaCTĐTtươngứngvớicácmiềnKiến
thức;Kỹnăng;TháiđộtrongChươngtrìnhđàotạongànhkiếntrúc-đãđượcTrườngĐHMởHNphê
duyệt):PI1.2Thựchànhđạođứcnghềnghiệptrongthiếtkếkiếntrúc,quyhoạch:Tntheoquychuẩn,
tiêuchuẩnthiếtkế,tôntrọngdisản,môitrườngvàcộngđồng.PI2.2Vậndụnghệthốngkiếnthứcđương
đạivềkhoahọc,kỹthuậtvànghệthuậttrongthiếtkếkiếntrúc,quyhoạch.PI3.3Thểhiệnhồsơthiếtkế
theocácyêucầuđặtra.PI5.2Thểhiệnsảnphẩmlàmviệcnhómdựatrênngônngữvàcáckỹnăngchuyên
môncủakiếntrúc,quyhoạch
chívềsựphùhợpcủakiếnthức,kỹnăng
tháiđộcủangườihọcbámsátvớichuẩn
đầuracủachươngtrìnhđàotạo(CTĐT)
ngành kiến trúc
11
. Sau khi kiểm tra kết
thúc môn, kết quả thi sẽ phản ảnh mức
độđạtcủangườihọchọctậpvàphảnánh
nglựcngườihọccókhảnăngtriểnkhai,
hoànthànhmộtphầnviệcchínhtronghồ
sơthiếtkếkiếntrúctrênthựctế.
Đối với ngưi học: (Kết quả học
tập) đo lường mức độ đạt được chuẩn
kiến thức,kỹnăngvà thái độ củangười
học.(Nănglựcthíchứngvàviệclàm)Khả
ngxửlýtìnhhuốngđhoànthànhhồsơ
thiếtkếchitiếtcấutạokiếntrúc.(Sựhài
lòngcủa người học): Mức độyêuthích,
hứngthúvớimônhọc.
Đối với giảng viên: (mức độ sinh
viênđạtCLO)xemxéttỉlệđạttrêntừng
CLOcủamônhọc,từđóviếtbáocáomôn
học và đề xuất giải pháp cải tiến, điều
chỉnh bài giảng để giúp người học tiến
bộ,chủđộngtìmhiểuvàxâydựngtưduy
phântíchđưaragiảiphápthiếtkếchitiết
156
cấutạokiếntrúc,từđócómứcđộđạtvà
đạtcaođốivớiCLOcủamônhọc.
2.2. Nguyên tắc giáo dục đại học
lấyngườihọclàmtrungtâm
Nguyêntắcnàytậptrungvàochủthể
họctậplàsinhviên,chủđộngnghiêncứu,
tựhọc,tìmtòiđểhiểunộidungmônhọc
thay vì thụđộng thu nạpkiến thức. Nội
dungbaogồmnhữngvấnđềnhư:tạora
môitrườnghọctậptíchcực,khuyếnkhích
sựthamgiavàtựnghiêncứucủangười
học...bêncạnhđóvaitròcủagiảngviênlà
ngườihướngdẫn,hỗtrợvàtạođiềukiện
đểsinhviênpháthuynănglựccánhân,tư
duyphảnbiện,pháthiệnvấnđềkhoahọc,
vấnđềkỹthuật,thẩmmỹ,hiệuquảkinh
tế...củamônhọc.
2.3.Pháthuytínhtựhọc,tựnghiên
cứuởngườihọc
Đểpháthuytínhtựhọc,tựnghiên
cứu của sinh viên đối với chương trình
học nói chung và đối với các môn học
sởngành,chuyênngành-trongđócó
môncấutạokiếntrúc;cầnkếthợpnhiều
yếutốnhư:xácđịnhmụctiêumônhọcrõ
ràng,rènluyệnkỹnăngtưduy,kỹnăng
thực hành, lý thuyết với các nguồn tài
liệu,nhữngtiêuchíđánhgiávàmứcđộ
đoờng.Lựachọnphươngpháphọctập
khoahọc.Sựthamvấnvàhỗtrợtừphía
giảngviên.
2.4. Xây dựng chuẩn đầu ra của
mônhọc
Việc xây dựng chuẩn đầu ra của
mônhọccấutạokiếntrúcđượcxácđịnh
dựatrênnhữngchỉsốPI
12
thuộcchuẩnđầu
ra(PLO)củachươngtrìnhđàotạo(được
hình thành từ quá trình thiết kế chương
12
Chỉsốthựchiện(PerformanceIndicator),lànhữngtiêuchícóthểđolườngđượcdùngđểđánhgiásự
đạtđượccácchuẩnđầuracủachươngtrìnhđàotạo(ProgramLearningOutcome-PLO).
trìnhđào tạo- đã đượcphê duyệt).Xây
dựng các yêu cầu cần đạt được đối với
ngườihọcnhư:về(Kiếnthức)Sinhviên
phảiđánhgiáđượcnhữnggiảiphápthiết
kếchitiếtcấutạokiếntrúcthôngqualàm
việcnhóm-trêncơsởnắmvữngnguyên
lý,lýthuyếtcơbảnvềcấutạocácbộphận
củacôngtrìnhkiếntrúc;về(Kỹnăng)đó
tínhchínhxáctrongquátrìnhthựchiện,
đưaraquyếtđịnh,đưaragiảiphápthiếtkế
chitiếtcấutạodựatrêntìnhhuốngthựctế
củacôngtrìnhkiếntrúc;về(Tháiđộ,tự
chủ,tựchịutráchnhiệm)đólàtinhthần
tráchnhiệmvớiviệchọc,tưduytổnghợp
kiếnthức,nguyênlýcấutạocácbộphận
cấuthànhcôngtrìnhkiếntrúctừđótriển
khai thiết kế phùhợp, hiệuquả vàđảm
bảođúngyêucầucủanhiệmvụthiếtkế.
Môtảchuẩnđầuramộtcáchkhoa
họctheoS.M.A.R.T:Specic(Cụthể)Rõ
ràng, không mơ hồ. Measurable (Đo
lườngđược)Cóthểđánhgiáđượcmứcđộ
đạtđược.Achievable(Khảthi)Cóthểđạt
được trong phạm vi môn học. Relevant
(Liên quan) Phù hợp với mục tiêu môn
họcvàchươngtrìnhđàotạo.Time-bound
(theothờihạn)Đạtđượcsaukhikếtthúc
mônhọc.
Chuẩn đầu ra n học cần đảm
bảoyếutốcácbênliênquannhư:(Thảo
luận với đng nghiệp) Trao đi vi
giảngviên ngbộ mônđthốngnhất
vềchunđầura.(Thamkhảoýkiếnđơn
vsửdng lao động-nhà tuyểndng)
Khảo týkiếncủacácdoanhnghiệp,
nsửdụnglaođộngtronglĩnhvựctư
vấnthiếtkếkiếntrúc,việnnghiêncu
kiến trúc thiết kế, thi côngxâylp,
vật liệu trang thiết bị công trình.
157
(Thamkhảocácchươngtrìnhđàotạocó
cùngchuyênngành)Xemxétchuẩnđầu
racủacáctrườngđạihcuytíntrongvà
ngoài ớc vđàoto ngành kiếntrúc
đcóthêmýtưởngđốinh.
2.5.Lýthuyếthọctậptrựcquanvà
nhậnthứckhônggian(visuallearning)
Họctậptrựcquan(visuallearning):
Đâylàmộtphươngpháphọcdựatrênviệc
sửdụnghìnhảnh,biểuđồ,sơđồ,vàcác
yếutốthịgiáckhácđểtruyềntảithôngtin
hiệuquảhơn.Lýthuyếtnàyphùhợpvới
nhữngngườihọcbằngthịgiácvàthường
được ứng dụng trong các lĩnh vực như
thiếtkếkiếntrúc,nộithất.
Nhận thức không gian (spatial
cognition): Đây là khả năng của một
người để hiểu, ghi nhớ và thao tác với
thôngtinvềkhônggianvàvịtrítươngđối
củacácđốitượng.Nóliênquanđếncách
conngườihìnhdungvàđịnhhướngtrong
thếgiớithực.
2.6.Lýthuyếthọctậpkiếntạovà
trảinghiệm
Lý thuyết học tập kiến tạo:Theo
thuyếtnày,ngườihọckhôngchỉthụđộng
tiếpnhậnkiếnthứcmàtựmìnhxâydựng
ntrithứcthôngquatươngtácvớimôi
trườngxungquanh.Đặcđiểmchínhcủa
lý thuyết này chú trọng vào vai trò của
ngườihọctrongviệcxâydựngkiếnthức,
họctậpdựatrêntrảinghiệmvàgiảiquyết
vấnđề,họctậphợptác,vàđánhgiácảquá
trìnhlẫnkếtquảhọctập.
Học tập trảinghiệm: phươngpháp
y nhấn mạnh việc học hỏi thông qua
cáchoạtđộngthựctế,cósựthamgiatrực
tiếpcủa người học. Sinh viêncó cơ hội
thựchành,trảinghiệm,sauđóphảnánh
vềkinhnghiệmđóđểrútrabàihọccho
bảnthân.Từđókếtnốikiếnthứcmớivới
kiếnthứccũ,thayđổinhậnthứcvàhành
vicủangườihọc.
2.7.Ứngdụng phầnmềm 3Dcác
chitiếtkiếntrúctrongbàigiảngmôncấu
tạokiếntrúc
Ứng dụng phần mềm 3D chi tiết
kiến trúc trong bài giảng môn cấu tạo
kiến trúc giúpsinh viên hiểu rõ hơn về
cấutạo,kếtcấuvàhìnhdángcôngtrình
thôngquacácmôhìnhthựctế,nângcao
khảnăngtrựcquanhóa,tươngtácvàđưa
ragiảiphápthiếtkếchitiếtcấutạo.Việc
3Dhóacácchitiếtcấutạokiếntrúccủa
ngôinhà(côngtrìnhkiếntrúcdândụng)
quá trình tạo ra hoặc chuyển đổi một
đốitượng,khônggian,hoặcdữliệuthành
dạng ba chiều (3D Modeling) trên máy
tính(tạomôhìnhbằngphầnmềm).Việc
ydựngbàigiảngmônhọcvớiminhhọa
yếutốkhônggian3chiềucácchitiếtcấu
tạo kiến trúc của ngôi nhà từ móng đến
i (qua phần mềm minh họa sử dụng
thuậttoánđiềukhiển,táchchitiếtbộphận
cấutạongôinhàvàtươngtác,điềukhiển
xoay trong khônggian ảo) có nhữnglợi
íchtronghoạtđộngdạyvàhọcnhư:tăng
thờing trao đổi thuyết vàbài tập,
sinhviênchủđộngtìmhiểunộidungmôn
học,tìmhiểuthựctếđểđưaragiảipháp
chobàitập...
III.Phươngphápnghiêncứu
3.1.Phươngphápnghiêncứuđối
chiếuvàsosánh
Làphươngphápphântích,đốichiếu
tìmrađiểmtươngđồng,khácbiệtgiữa
cáctàiliệuthamkhảo,bàigiảngcóliên
quanđếnmôn họccấutạokiếntrúc.Từ
đóxâydựngbàigiảngcủamônhọcnày
chophùhợpvớichươngtrìnhhọcvàđối