ọ ệ ế ề ề Đ bài: Thuy t minh v tác gia văn h c Xuân Di u
Bài làm
ớ ủ ề ệ ộ ọ ệ ấ ắ ộ Xuân Di u là m t tác gia l n c a n n văn h c Vi ơ t Nam, m t nhà th xu t s c có đóng
ệ ạ ớ ơ ệ ườ góp l n vào quá trình hi n đ i hóa th ca Vi t Nam. Ông là con ng i toàn tâm, toàn trí,
ệ ế ự ố ể ạ ố ơ ớ ờ ồ toàn h n, nhi t thành c ng hi n s s ng cho th ca, ch y đua v i th i gian đ giành gi ậ t
ộ ờ ủ ấ ừ l y t ng phút giây c a cu c đ i.
ế ướ ờ ủ ế ế ả ộ ơ ệ Nói đ n Xuân Di u (19161985), tr c h t ph i nói đ n cu c đ i c a nhà th . Xuân
ọ ố ệ ệ ậ ở Di u là bút danh, tên th t là Ngô Xuân Di u. Cha ông là Ngô Xuân Th , v n quê xã
ị ấ ệ ả ộ ỗ ọ ỉ Tr o Nha, nay là th tr n Nghèn, huy n Can L c, t nh Hà Tĩnh, đ tú tài kép Hán h c, vào
ọ ấ ệ ạ ễ ệ ạ ợ ị ị ệ ồ Bình Đ nh d y h c, l y v là Nguy n Th Hi p, sinh ra Xuân Di u t i Gò B i, huy n Tuy
ướ ỏ ố ệ ở ỉ ị ở ẹ ế ổ ố ườ Ph c, t nh Bình Đ nh. Xuân Di u thu nh s ng ớ quê m , đ n năm m i tu i s ng v i
cha.
ỏ ọ ữ ữ ệ ả ạ ở ố ủ Xuân Di u tr i qua quá trình đào t o quy c . Thu nh h c ch Nho và ch Qu c ng ữ
ưở ộ ườ ế ả ớ v i cha, sau đó h c ọ ở ườ tr ng B i (Hà N i) và tr ị ng Kh i Đ nh (Hu ).
ỗ ươ ở ươ ỹ ệ Năm 1940, Xuân Di u đ tham tá nha Th ng chính vào làm ty Th ng chính M Tho
ộ ỉ ứ ề ệ ộ ố (nay thu c t nh Ti n Giang). Sau 4 năm làm công ch c, ông thôi vi c, ra Hà N i s ng
ề ế ệ ườ ứ ả ộ ườ ằ b ng ngh vi t văn. Xuân Di u là ng i th hai sau T n Đà, m t con ng ố i dám s ng
ệ ớ ươ ẹ ế h t mình v i nghi p văn ch ng cao đ p.
ệ ạ ạ Ngày 19 tháng 8 năm 1945, Cách m ng tháng Tám thành công, Xuân Di u hăng hái ho t
ụ ụ ệ ế ệ ộ ượ ầ ộ đ ng văn ngh ph c v hai cu c kháng chi n. Năm 1948, Xuân Di u đ Ủ c b u làm y
ệ ấ ộ ệ Ủ ấ viên Ban Ch p hành H i Văn ngh Vi ộ t Nam. Sau đó, ông là y viên Ban Ch p hành H i
ệ ượ ệ ệ Nhà văn Vi t Nam các khóa 1, 2, 3 (19571985). Ông đ ậ c Vi n Hàn lâm ngh thu t
ướ ủ ứ ầ ệ ấ ộ n c C ng hòa dân ch Đ c b u làm Vi n sĩ thông t n (1983).
ượ ướ ặ ả ưở ề ệ ậ ồ ọ ệ Xuân Di u đã đ c Nhà n c t ng gi i th ợ ng H Chí Minh v văn h c ngh thu t (đ t
I – năm 1996).
ự ệ ượ ế ị ế ố ề ư ể ủ S thành công c a Xuân Di u đ ở c quy t đ nh b i nhi u y u t nh ng không th không
ưở ườ ơ ố ớ ự ọ ủ ệ ể ế ả k đ n nh h ớ ủ ng to l n c a con ng i nhà th đ i v i s nghi p văn h c c a ông.
ệ ộ ườ ậ ầ ệ ề ầ ộ ỉ Xuân Di u là m t con ng i có tinh th n lao đ ng ngh thu t đ y đam mê và b n b ngay
ẹ ở ở ỏ ồ ỏ ừ t thu nh “cha đàng ngoài, m ệ đàng trong – Ông đ Ngh đeo khăn gói đ ”. Xuân
ướ ế ọ ượ ở ệ ứ ẫ ồ ệ Di u tr c h t h c đ c ọ ậ ầ cha – ông đ Ngh đ c tính c n cù, kiên nh n trong h c t p,
ậ Ở ệ ệ ộ ọ ậ ệ ệ rèn luy n tài năng và lao đ ng ngh thu t. ộ Xuân Di u, h c t p, rèn luy n và lao đ ng
ạ ừ ổ ừ ộ ẽ ố ế ắ ộ ộ ớ sáng t o v a là m t quy t tâm kh c kh , v a là m t l ề s ng, m t ni m say mê l n.
ấ ễ ả ế ữ ừ ề ệ ằ ắ ậ ộ ồ Th L đã t ng nh n xét v Xuân Di u: “M t tâm h n đ m th m và r t d c m xúc”.
ớ ở ẹ ố ữ ữ ớ ọ Sinh ra và l n lên ồ quê m , s ng gi a thiên nhiên phóng khoáng v i nh ng ng n gió n m
ổ ủ ơ ồ ữ ể ế ộ ả ố ồ và nh ng con sóng bi n đã tác đ ng đ n h n th n ng nàn, sôi n i c a ông. Ph i s ng
ợ ẽ ả ẹ ừ ả ỏ ườ ị ắ ủ trong hoàn c nh éo le, ông là con v l , ph i xa m t nh và th ế ng b h t h i. Vì th ,
ể ệ ớ ờ ả ồ ơ ộ th ông luôn th hi n tâm h n khao khát tri âm, khao khát giao c m v i đ i m t cách
ệ ế ế ủ ư ệ ộ mãnh li t và da di t. Đúng nh ý ki n c a m t nhà phê bình đã đánh giá: “Xuân Di u là
ớ ờ ơ ủ ề ả nhà th c a ni m khát khao giao c m v i đ i”.
ề ế ạ ặ ộ ọ ỏ ươ ừ ườ V quá trình đào t o: M t m t, ông ti p thu, h c h i văn hóa ph ng Đông t ng i cha
ứ ổ ề ố ự ề ặ ộ ố ộ là m t nhà nho, tìm v v n tri th c c , văn hóa truy n th ng m t cách tích c c. M t khác,
ụ ả ứ ệ ấ ộ ọ ưở ủ ươ Xuân Di u là m t trí th c Tây h c, đã h p th nh h ng c a văn hóa ph ặ ng Tây, đ c
ệ ộ ườ ượ ệ ố ư ộ bi t là Pháp và các nhà văn thu c tr ng phái t ng tr ng m t cách có h th ng. Vì th ế
ấ ở ể ơ ự ế ợ ế ố ổ ể ệ có th tìm th y nhà th s k t h p hai y u t ạ c đi n và hi n đ i, Đông và Tây trong
ế ố ả ẩ ỹ ệ ạ ả ưở ư ưở t t ng và tình c m th m m . Trong đó y u t ọ Tây h c, hi n t i nh h ậ ng sâu đ m
h n.ơ
ệ ề ặ ộ ơ ế ứ Xuân Di u là m t tài năng nhi u m t: làm th , vi ọ t văn, nghiên c u phê bình văn h c,
ặ ệ ổ ế ấ ắ ườ ậ ộ ơ ớ ơ ậ ị d ch thu t. Đ c bi ố t, ông n i ti ng là m t nhà th xu t s c v i m i lăm t p th . Đ i
ỉ ể ệ ẳ ơ ộ ị ớ v i Xuân Di u, làm th , văn không ch đ kh ng đ nh tài năng mà còn là m t cách giao
ự ệ ữ ủ ộ ờ ớ ờ ẳ ị ả c m v i đ i, kh ng đ nh s hi n h u c a mình trong cu c đ i.
ộ ử ố ơ ế ỷ ể ạ ệ ệ ậ ộ Lao đ ng ngh thu t su t h n m t n a th k , Xuân Di u đã đ l ờ i cho đ i m t s ộ ự
ệ ộ ọ ườ ặ ở ề ự ấ ắ nghi p văn h c xu t s c. Là m t con ng i tài năng nhi u m t, lĩnh v c nào Xuân
ữ ư ệ ế ệ ướ ế ế ả ớ Di u cũng có nh ng đóng góp l n nh ng nói đ n Xuân Di u tr ộ c h t ph i nói đ n m t
ụ ủ ệ ạ ạ ơ ơ ộ ệ ơ ủ ự ệ nhà th , m t cây đ i th c a th ca hi n đ i Vi t Nam. S nghi p sáng tác th c a Xuân
ệ ể ạ ướ ạ Di u có th chia làm hai giai đo n: Tr c và sau Cách m ng tháng Tám 1945.
ướ ệ ạ ượ ạ ơ Tr c Cách m ng tháng Tám 1945, Xuân Di u đ ể c xem là nhà th lãng m n tiêu bi u
ơ ớ ớ ơ ơ ấ ắ ử ươ ậ ơ ủ c a phong trào. Th m i v i hai t p th xu t s c Th th (1938) và G i h ng cho gió
ơ ớ ớ ạ ủ ứ ệ ế ả ồ ơ (1945). Xuân Di u đã đem đ n Th m i ngu n c m h ng m i l ộ ồ c a m t h n th sôi
ế ể ệ ờ ằ ộ ớ ề ả ậ ờ ộ ổ n i, thi ộ t tha yêu đ i, th hi n ni m khát khao giao c m t n đ v i cu c đ i b ng m t
ị ủ ả ứ ể ậ ướ ế ớ cái tôi cá th ý th c th t rõ giá tr c a b n thân tr c th gi i.
ơ ộ ộ ề ả ồ ồ ướ ộ ờ ắ Nhà th b c l ni m khát khao giao c m n ng cháy, cu ng say tr ồ c cu c đ i, b t ngu n
ứ ự ệ ự ủ ữ ủ ệ ể ả ố ừ t quan ni m s ng tích c c c a cái tôi cá nhân cá th ý th c s hi n h u c a b n thân
ộ ờ ố trong cu c đ i và khát khao s ng cháy sáng.
ờ ờ ủ ệ ể ả ẫ ố ờ ẳ Xuân Di u không mu n hòa l n cái tôi c a mình vào bi n đ i m m nhân nh mà kh ng
ứ ấ ạ ơ ộ ỉ ị đ nh mình là đ nh Hy Mã L p s n, “là m t, là riêng, là th nh t”:
ợ ắ ộ ồ Thà m t phút huy hoàng r i ch t t t
ơ ồ ố Còn h n bu n le lói su t trăm năm
ơ ớ ố ậ ủ ư ế ớ ộ ờ ố Trong khi các nhà th m i khác đ i l p cái tôi c a mình v i cu c đ i nh tìm đ n ch n
ề ố ế ữ ư ư ừ ệ ả ẫ ồ b ng lai tiên c nh nh Th L , tìm v ch n quê nh Đoàn Văn C thì Xuân Di u hòa l n
ộ ờ ầ ờ ậ ưở ủ ế ộ ờ ắ cái tôi c a mình vào cu c đ i tr n th , yêu đ i t n t ng đ m say cu c đ i.
ổ ẻ ơ ủ ệ ệ ơ ể ệ Xuân Di u là nhà th c a mùa xuân, tình yêu và tu i tr . Th Xuân Di u luôn th hi n
ế ồ ờ ệ ề ế ưở ố lòng yêu đ i, ham s ng đ n cu ng nhi t, ni m khát khao chi m lĩnh và h ữ ụ ng th nh ng
ị ươ ẹ ộ ố ủ ệ ượ ả ỏ ướ ệ giá tr t i đ p c a cu c s ng. Cái tôi Xuân Di u đ c gi i phóng kh i c l phi ngã
ờ ằ ế ầ ờ ẻ ổ ể c đi n, nhìn đ i b ng cái nhìn xanh non, bi c tr i, đ y tr trung. Thiên nhiên và con
ườ ẻ ứ ế ớ ắ ộ ờ ồ ộ ươ ắ ng ứ i mang s c tr tình t sâu s c, m t th gi i xuân đ i ng n ng n h ng s c, tinh vi
ề ệ huy n di u:
ướ ủ ầ ậ C a ong b m này đây tu n tháng m t
ộ ủ ồ Này đây hoa c a đ ng n i xanh rì
ủ ơ Này đây lá c a cành t ấ ơ ph ph t
ủ ế C a y n anh này đây khúc tình si.
ộ (V i vàng)
ộ ố ư ễ ạ ắ ớ ơ ơ ồ ươ Th ca trung đ i, tình g n v i nghĩa. M t s nhà th nh Nguy n Du, H Xuân H ng
ượ ả ề ỉ ế ể ệ ề ầ ọ nói đ ư c tình yêu c v tinh th n và th xác nh ng ch đ n Xuân Di u, khát v ng v tình
ớ ượ ể ệ ụ ệ ế ươ ấ ữ ờ yêu m i đ c th hi n thành th c và mãnh li t nh t, đem đ n đ ng th i nh ng ý t ưở ng
ẻ ạ ớ m i m và táo b o.
ứ ệ ả ờ ơ ượ ồ ừ ắ ể Trong th Xuân Di u, c m th c th i gian đ c b t ngu n t ớ quan đi m nhân sinh m i
ứ ẻ ệ ạ ớ ồ ượ ự ả ờ ộ m . Xuân Di u v i tâm h n nh y bén ý th c đ ủ c s ch y trôi c a th i gian m t đi
ở ạ ả ạ ỗ ợ ơ ố không tr l ớ i nên luôn mang trong mình n i ám nh, lo s . Nhà th mu n ch y đua v i
ờ ậ ự ố ậ ưở ể ệ ừ ủ ộ ờ ể th i gian đ giành gi t s s ng, t n h ề ng t ng phút giây c a cu c đ i, th hi n ni m
ạ ố ham s ng lành m nh.
ể ệ ệ ề ạ ộ ờ ơ ỗ ồ Bên c nh ni m yêu say cu c đ i, th Xuân Di u cũng th hi n n i bu n chán, hoài nghi,
ệ ệ ộ ơ ơ ộ ướ cô đ n. Do Xuân Di u là m t nhà th , m t ngh sĩ theo khuynh h ỏ ạ ng lãng m n, đòi h i
ỹ ự ữ ả ằ ả ố ộ ờ cái hoàn m , t ộ nuôi mình b ng nh ng o m ng cu c đ i, luôn thèm mu n giao c m vô
ộ ầ ệ ỉ ả ặ ả ờ ớ ộ ườ biên tuy t đ nh v i cu c đ i, nên khi g p ph i hoàn c nh xã h i t m th ng gi ả ố d i,
ấ ướ ủ ả ấ ườ ấ ướ ị ố s ng trong đ t n ề c m t ch quy n, b n thân là ng i dân m t n c, ch u vòng nô l ệ
ệ ơ ư ế ề ả ặ ả ộ khao khát dâng hi n nh ng g p ph i xã h i kim ti n, Xuân Di u r i vào chán n n, hoài
ả ữ ề ấ ồ ị ơ ị ươ nghi, cô đ n, “bu n t ch m ch ngay trong c nh ng đi u m nóng t i vui”:
ề ướ ị Tôi là con nai b chi u đánh l i
ế ố Không bi ữ ầ t đi đâu gi a s u bóng t i.
ế ộ ố ư ả ớ ỗ ờ Yêu đ i, thi ơ t tha v i cu c s ng nh ng mang trong mình n i chán n n, hoài nghi, cô đ n.
ạ ả ưở ư ố ậ ư ạ ấ ộ ồ ố Hai tr ng thái c m xúc này t ng nh đ i l p nh ng l ấ ủ i r t th ng nh t c a m t h n th ơ
ả ệ ớ ủ ứ ể ầ ộ ờ ộ khát khao giao c m mãnh li t v i cu c đ i, c a m t cái tôi có th ý th c đ y đ v s ủ ề ự
ị ủ ả ệ ữ ướ ế ớ hi n h u và giá tr c a b n thân tr c th gi i.
ệ ơ ướ ể ệ ự ề ạ Th Xuân Di u tr c Cách m ng tháng Tám 1945 cũng th hi n s cách tân v ngh ệ
ậ ầ ẻ ệ ế ạ ớ ồ ứ ớ ơ ư ẻ thu t đ y m i m và táo b o Xuân Di u đem đ n ngu n thi t m i m : Th x a khi vi ế t
ơ ườ ế ả ắ ạ ố ườ ề ỗ v n i cô đ n th ng t o ra không gian tr ng tr i, thi u v ng con ng ố ớ i, còn đ i v i
ệ ả ườ ậ ở ấ ơ Xuân Di u, ngay c khi con ng ả i và c nh v t ơ ẫ ả bên mình, nhà th v n c m th y cô đ n:
ưở ộ Dù tin t ộ ộ ờ ng chung m t đ i m t m t
ẫ ứ Em là em, anh v n c là anh
(Xa cách)
ễ ả ệ ơ ư ơ ư ệ Tình yêu trong th Xuân Di u không di n t bóng gió, ướ ệ c l nh th x a mà hi n lên
ầ ủ ấ ự ẹ ề ể ọ ợ ồ ấ ớ v i ý nghĩa đ y đ nh t, tr n v n nh t, là s hòa h p v linh h n và th xác.
ơ ớ ự ẻ ậ ả ả ạ ồ Hình nh th m i m , táo b o, mang đ m c m giác ph n th c:
ộ ờ Trăng ác m ng đã muôn đ i thi sĩ
ơ ớ ẻ ầ ơ Gi hai tay m n tr n v tràn đ y.
ầ ẫ ữ ệ ả ả ớ ơ ượ ả ằ Th Xuân Di u v i nh ng hình nh đ y r y tính c m giác, đ ậ c c m nh n b ng t ấ ả t c
các giác quan:
Con gió xinh thì thào trong lá bi cế
hay:
ươ ọ H ng hiu hiu, nên gió cũng ng t ngào
ừ ữ ử ụ ớ ạ ạ ấ T ng s d ng m i l , táo b o, r t Tây:
ụ ơ ộ H n m t loài hoa đã r ng cành
hay:
ướ Lòng anh thôi đã c i lòng em
ớ ạ ắ ị Cách ng t nh p m i, l (4 / 2 / 1):
ư ướ ạ Đàn ghê nh n c l nh tr i ờ ơ i
ơ ủ ế ố ệ ậ ấ ố ữ ẩ ạ Câu th c a Xuân Di u mang đ m y u t kh u ng , có tính ch t đ i tho i, mang màu
ắ s c luân lý:
ế ở ộ Yêu là ch t trong lòng m t ít
ắ ượ ấ Vì m y khi yêu mà ch c đ c yêu.
ừ ỏ ả ệ ọ ổ ồ ệ ắ ề Có nhi u khó t , câu h i, c m thán. Gi ng đi u sôi n i, cu ng nhi t, đ m say.
ệ ạ ạ ơ ở Sau Cách m ng tháng Tám 1945, Xuân Di u tr thành nhà th cách m ng, hòa mình vào
ộ ố ớ ệ ơ ở ộ ớ ụ ụ ề ậ ơ ớ ạ cu c s ng m i, nhi t thành ph c v cách m ng. Th n r v i nhi u t p th l n: Riêng
ố ồ ầ ộ ắ chung (1960), Mũi Cà Mau – C m tay (1962), M t kh i h ng (1964), Tôi giàu đôi m t
(1970), Thanh ca (1982).
ướ ệ ơ ỗ ướ ộ ế N u tr c đây, Xuân Di u mang trong mình n i cô đ n hoài nghi tr ờ c cu c đ i thì sau
ậ ạ ơ ượ ự cách m ng, nhà th đã nhanh chóng hòa nh p, tìm đ c s tri âm.
ế ươ ứ ả ơ C m h ng th vì th t ấ i vui và m áp.
Tr ướ ệ c l ấ ờ ậ sa ta oán h n đ t tr i
ệ ạ Nay l hòa ta l ấ ờ i th y đ i vui
ự ủ ầ ươ Tình yêu có s chung th y, sum v y, yêu th ấ ng, m áp.
ở ộ ề ơ ơ ướ ộ ố ế ả Đ tài phong phú h n, m r ng h n. Ngòi bút h ng đ n Đ ng, nhân dân, cu c s ng lao
ớ ộ đ ng m i.
ể ệ ứ ủ ề ả ớ ớ ộ ớ ỏ ớ C m h ng m i, đ tài m i, n i dung m i đòi h i cách th hi n m i. Ngòi bút c a Xuân
ể ệ ố ườ ọ ậ ờ ệ ủ ế Di u không th đi theo l i cũ đ ng quen. Xuân Di u h c t p l i ăn ti ng nói c a nhân
ớ ờ ố ữ ả ề ễ ị ầ ụ dân, ngôn ng gi n d , g n v i đ i s ng, tuy có lúc còn v ng v , d dãi.
ứ ể Anh không x ng là bi n xanh
ư ắ ờ ố Nh ng anh mu n em là b cát tr ng.
ỉ ơ ữ ệ ơ ọ ọ ọ ầ ầ Gi ng đi u th phong phú, không ch đ n thu n là gi ng tr tình mà còn mang gi ng tr m
ủ ử ở ế ư ổ ố ơ ọ ỳ hùng c kính c a s ca nh chong chóng ca Ng n qu c k hay mang h i th tri t lý nh ư
trong L :ệ
ủ ồ ướ Máu c a linh h n là n ắ c m t
ơ ế ế Còn r i bi ở t đ n thu nào thôi
ư ọ ố ỏ Gi ng đ i đáp giao duyên nh trong bài H i:
ở Ai làm cách tr đôi ta
ụ ượ Vì anh v ng ng ng hay là vì em?
ư ợ Trăng còn đ i gió ch a lên
Hay là trăng đã tròn trên mái r i?ồ
ặ ở ơ ệ ậ ơ ọ Ta còn g p ạ th Xuân Di u sau Cách m ng gi ng th chính lu n, t ự ự ữ s tr tình, trào
ả phúng đ kích.
ệ ạ ế ứ ọ ị ơ Bên c nh sáng tác th , Xuân Di u còn vi t văn xuôi, nghiên c u phê bình văn h c và d ch
ậ ấ ườ ặ ắ ủ ậ thu t. Ph n thông vàng (1939) và Tr ng ca (1945) là hai t p văn xuôi đ c s c c a ông.
ể ạ ữ ể ế ậ ậ ơ ị ệ Xuân Di u còn đ l i nh ng t p ti u lu n, phê bình có giá tr : Ti ng th , Phê bình gi ớ i
ớ ắ ệ ơ thi u th , Dao có mài m i s c…
ơ ớ ủ ơ ớ ệ ệ ạ ọ ộ ọ Xuân Di u là nhà th l n trong văn h c hi n đ i, nhà th l n c a dân t c. Bài h c Xuân
ể ạ ệ ậ ầ ề ầ ờ ộ Di u đ l ệ i cho đ i là tinh th n lao đ ng ngh thu t c n cù, là ni m tin yêu tha thi ế ố t đ i
ườ ố ớ ứ ươ ớ v i con ng i, là ý th c chân thành đ i v i văn ch ế ỷ ư ơ ử ng. Dù đã qua h n n a th k nh ng
ầ ứ ấ ế ệ ộ ệ ẫ ẫ ơ ố ả th Xuân Di u v n đ y s c h p d n và lôi cu n các th h đ c gi .
