TRƯỜNG Đ I H C TRÀ VINH
KHOA KINH T - LU T - NGO I NG
L P: DA10LB
I TI U LU N
XÃ H I H C GIA ĐÌNH
GVHD: PH M TH T THY NSVTH: NHÓM 2
1. H TH LÀNH
2. LÝ T N HUỲNH
3. TR N TH TH O NGÂN
4. NGUY N TR NG NGUYÊN
5. LÊ VĂN TÂN
6. NG- LÊ PH C THI NƯỚ
7. Đ NG TH THÚY H NG
8. NGUY N THANH HI U
1
Trà vinh, năm 2011
M C L C
M c......................................................................................................................trang
I.Đ I T NG, NHI M V VÀ S C N THI T NGHIÊN C U XHH GIA ƯỢ
ĐÌNH...........................................................................................................................3
1. Nghiên c u s sinh ra, quá trình phát tri n liên t c c a gia đình ......3
2.Nghiên c u v m i quan h gi a gia đình và xã h i ..............................3
3. Nghiên c u các m i quan h trong gia đình ............................................3
4. Nghiên c u v các ch c năng c a gia đình .............................................3
II. M T S KHÁI NI M ........................................................................................4
1. Gia đình h t nhân.......................................................................................4
2. Gia đình m r ng ........................................................................................4
3. Gia đình g c.................................................................................................5
4. Gia đình ph h.............................................................................................5
5. Gia đình m u h .........................................................................................5
6. Gia đình l ng hưỡ ......................................................................................5
7. Gia đình ph quy n ....................................................................................5
8. Gia đình m u quy n ...................................................................................5
9. Gia đình đ n hônơ.........................................................................................5
10. Gia đình đa hôn..........................................................................................5
11. Gia đình tái hôn.........................................................................................5
III.S BI N CHUY N C A GIA ĐÌNH ...............................................................6
1. Giai đo n thành l p ...................................................................................6
2. Giai đo n m r ng ....................................................................................8
3. Ly hôn..........................................................................................................8
4. Giai đo n chia tách.....................................................................................9
5. Giai đo n tan rã...........................................................................................9
IV.GI I TÍNH VÀ VAI TRÒ C A GIA ĐÌNH ..................................................10
1. Phân công lao đ ng..................................................................................10
2. Ra các quy t đ nh gia đìnhế .....................................................................10
3. B o l c trong quan h v ch ng ..........................................................10
V.CÁC V N Đ C A GIA ĐÌNH VÀ VI C PHÁT TRI N KHOA H C Đ
C NG C GIA ĐÌNH HI N NAY .......................................................................11
1. Các v n đ c a gia đình ..........................................................................11
2. Vi c phát tri n khoa h c đ c ng c gia đình hi n nay ....................11
VI. M T S HÌNH NH V GIA ĐÌNH ............................................................12
VII. TÀI LI U THAM KH O ...............................................................................14
ã h i h c gia đình là m t nhánh c a xã h i h c chuyên bi t, xã h i
h cgia đìnhb môn khoa h c nghiên c u s sinh ra, phát tri n và
s ho t đ ng c a gia đình nh m t trong nh ng h t nhân đ u ư
tiên c a h i trong các đi u ki n văn hóa, kinh t - văn hóa c th , cũng ế
nh nghiên c u v c c u c a ch c năng trong xã h i.ư ơ
X
I. Đ I T NG, NHI M V S C N THI T C A VI C ƯỢ
NGHIÊN C U XÃ H I H C GIA ĐÌNH
2
1. Nghiên c u s sinh ra, quá trình phát tri n liên t c c a gia đình
trong các ch đ h i đã qua. Trong ph m vi này h i h c gia đình xemế
xét s ra đ i c a gia đình g n li n v ii s phát tri n c a xã h i, v i s phát
tri n c a các m i quan h h i. nghiên c u các hình th c c b n c a gia ơ
đình trong quá kh ; gia đình trong ch đ c ng đ ng nguyên th y, gia đình ế
trong ch đ l , gia đình trong ch đ phong ki n, gia đình trong ch đế ế ế ế
t b n và gia đình trong các ch đ khác.ư ế
2. Nghiên c u v m i quan h gi a gia đình và xã h i – Đây là m t
nhi m v quan tr ng c a xã h i h c gia đình, vì th c t , nh ng v n đ c a ế
gia đình,nh t gia đình hi n nay đ u là m t ph n trong nh ng v n đ c a
toàn xã h i và c s cho vi c gi i quy t cá v n đ này c a gia đình là n m ơ ế
trong m i quan h l n nhau gi a gia đình h i. C th đây m i
quan h s tác đ ng l n nhau gi a gia đình các y u t c a c s kinh ế ơ
t , văn hóa, h i c a h i hay m i quan h c a gia đình v i c c u ế ơ
h i nh : nhóm các giai c p h i (gia đình công nhân, gia đình nông dân, ư
gia đình trí th c, gia đình nông thôn,…), nhóm dân t c ho c theo c c u ơ
lãnh th ,…
3. Nghiên c u các m i quan h trong gia đình h i gia đình,
tr c h t c n xét t i các đi u ki n cũng nh nguyên nhân các y u tướ ế ư ế
d n đ n hôn nhân nh c s , h t nhân cho s t n t i phát tri n c a ế ư ơ
gia đình. Khi nghiên c u v gia đình,xã h i h c gia đình xem xét không ch
v s l ng ng i, thành ph n và s l ng các th h cùng chung s ng mà ượ ườ ượ ế
còn nghiên c u v v trí, vai trò h ic a h trong m i quan h gia
đìnhcũng nh nh ng đi u kiên h ianh h ng t i các m i quan h này.ư ưở
Trong gia đình t n t i hàng lo t các m i quan h : quan h v - ch ng, quan
h b m v i con, quan h b m v i ông bà, quan h ông bà v i các cháu,
quan h gi a anh ch em v i nhau,… Bên c nh đó n u xét t khía c nh các ế
lĩnh v c ho t đ ng s ng c a gia đình th nói t i m i quan h gi a lĩnh
v c kinh t v i các lĩnh v c đ i s ng văn hóa tinh th n, giáo d c, chăm sóc ế
s c kh e, sinh s n, đi u ki n nhà , trang thi t b , v.v… Trong lĩnh v c ế
này, h i h c còn nghiên c u v n đ m i quan h ly hôn nh các đi u ư
ki n, nguyên nhân d n đ n ly hôn, quá trình ly hôn h u qu c a đ i ế
v i con cái, các b c cha m và xã h i.
4. Nghiên c u v các ch c năng c a gia đình Hai ch c năng c ơ
b n nh t c a gia đình đ i v i h i “tái t o ra m t th h m i” (bao ế
g m c vi c sinh đ giáo d c đào t o) “nuôi d ng, chăm sóc cácưỡ
thành viên trong gia đình”. Hai ch c năng c b n y chi ph i toàn b các ơ
ch c năng khác c a gia đình (ch c năng kinh t , giao ti p tinh th n, t ch c ế ế
th i gian r i, gi i trí,…). Nói chung, các ch c năng c a gia đình ch th
th c hi n k t qu trong nh ng gia đình đ c t ch c t t, b u không ế ượ
khí hòa thu n tôn tr ng nhau luôn h ng t i vi c giao d c th h m i. ướ ơ ế
Th c t , khi các gia đình th c hi n t t các ch c năng c a mình đã đáp ế
3
ng đ c nh ng yêu c u, đòi h i c a h i, đi u đó nghĩa ư ượ gia
đình có nh ng nh h ng và nh ng tác đ ng m nh m đ n xã h i. ưở ế
II. M T S KHÁI NI M
1.Gia đình h t nhân.
Gia đình h t nhân đ n v gia đình nh nh t c ơ ơ
b n nh t, bao g m m t c p v ch ng con cái ch a ư
k t hôn c a h . Gia đình h t nhân ch g m hai th h :ế ế
cha m và con cái.
Ngày nay, trong b n thân h i h c, còn nh ng
hình thái gia đình nh h n hình thái h t nhân, ch ng h n gia đình cha (m ) ơ
đ n thân. Tuy nhiên, thu t ng gia đình h t nhân v n đang đ c s d ngơ ượ
r ng rãi nh là hình thái nh nh t và hi n th i chúng ta c ch p nh n nó. ư
Trong hình thái h t nhân này gia đình bao g m ít nh t ba tr c quan h c ơ
b n sau đây:
- Quan h v ch ng.
- Quan h cha m - con cái.
- Quan h anh ch em (n u gia đình có t hai con tr lên). ế
N u hai ng i đã k t hôn ho c chung s ng v i nhau ch a ho cế ườ ế ư
không con, h m t c p hôn nhân hay nôm na c p v ch ng. Đó
không phái là m t gia đình; h ch tr thành m t gia đình khi h có con. Đây
s phân bi t c n l u ý đ tránh nh m l n hay qyu gi n thái quá v ư
thuy t.ế
Đi m m nh c a gia đình h t nhân ch n u đ c thành l p do k t ế ượ ế
qu c a t do hôn nhân và tinh yêu, nó t o ra nhi u l i th v tình c m cho ế
quan h v ch ng gi m kh năng mâu thu n th h . Nh ng m t y u ế ư ế
c a d b tác đ ng c a nhi u khó khăn, kh ng ho ngtrong các giai
đo n c a đ ng đ i. ườ
2.Gia đình m r ng.
Gia đình m rông nh ng đ n v gia đình l n h n ơ ơ
gia đình h t nhân. có th s m r ng h t nhân
c b n theo chi u d c hay theo chi u ngang.ơ
u th c a gia đình vi c t p trung nhân l c choƯ ế
s n xu t gia đình, các th h th giup đ l n nhau v t qua nh ng ế ượ
khó khăn trong đ ng đ i, kh c ph c s c ép tái sinh s n. Tuy nhiên, lo iườ
hình gia đình này d d n đ n s khác bi t mâu thu n th h , đ duy ế ế
trì , c n s n l c r t l n c a các thành viên đ v t qua xu h ng ượ ướ
chia tách.
3.Gia đình g c.
Gia đình g c là là nh ng gia đình có c c u g m cha m già s ng v i ơ
m t trong nhi u con trai c a h , cùng v i v con c a anh ta.
4
4. Gia đình ph h .
Gia đình ph h gia đình đ a tr m i sinh ra đ c tính dòng dõi ượ
c a ng i đàn ông (t c n nó), mang h b . Gia đình xu t thân c a b ườ
đ c coi là g n gũi h n.ượ ơ
5.Gia đình m u h .
Gia đình m u h gia đình con cái tính theo dòng dõi ng i ph n ườ
(t c ng i m ), mang h m . Trong h i m u h , nam gi i v n ườ
th n m đ a v chính tr ki m soát kinh t . Con cái g n v i anh em trai ế
c a m , quy n l c và đ a v xã h i c a nam gi i đ c truy n l i qua ng i ượ ườ
ph n .
6.Gia đình l ng h .ưỡ
Con cái đ c tính theo dòng dõi và mang h c a c b l n m .ượ
7.Gia đình ph quy n
Quy n l c, ti ng nói cao nh t trong nhà thu c v ng i cha hay ng i ế ườ ườ
đan ông nhi u tu i nh t.
8.Gia đình m u quy n.
Ng i m hay ng i ph n nhi u tu i nh t trong gia đình ti ng nóiườ ườ ế
uy quy n cao nh t. Hình thái gia đình này ph bi n m t s dân t c ít ế
ng i vùng Tây Nguyên c a Vi t Nam.ườ
9.Gia đình đ n hôn.ơ
Gia đình đ n hôn hay còn đ ôc g i là gia đình m t v m t ch ng.ơ ư
hình thái nhi u u th v m t cân b ng t ng đ i trong quan h ư ế ươ
gi i gi a v ch ng. Tuy nhiên, trong nh ng năm g n đây t l ly hôn
tăng cao nhi u ng i ly hôn l i tái hôn, sau đó l i ly hôn n a. V i ườ
tr ng h p này , hình thái m t v m t ch ng đã b bi n thành m t bi n thườ ế ế
c a ch đ đa hôn hay ch đ l y l n l t nhi u v nhi u ch ng, m t ế ế ượ
ng i th vai ba ch ng (v ) trong đ i mình. Xã h i h c ph ng Tâyườ ươ
g i hình thái này là “ch đ nhi u l n l y m t v m t ch ng”.ế
10. Gia đình đa hôn.
Hình thái gia đình này bao g m t ba ng i tr lên tham gia vào m t liên ườ
minh hôn nhân. G m hai bi n th : ế
- Đa thê t c m t ng i đàn ông cùng m t lúc nhi u v . Hình thái ườ
này m t bi u hi n c th c a tình tr ng b t bình đ ng gi i gi a nam
n , gi a m t ng i ch ng nhi u ng i v . H n th n a, còn ườ ườ ơ ế
cho th y ngay trong n i b gi i n cũng tình tr ng áp b c nhau,
ti p tay cho s áp b c gi i mà mà nam gi i th c hi n v i ph n .ế
- Đa phu t c là m t ng i v có nhi u ch ng ườ
11. Gia đình tái hôn
Gia đình tái hôn hình thái gia đình trong đó ít nh t m t trong hai v
ch ng đã t ng k t hôn, nh ng ly hôn r i i hôn. Đây chính lo i gia đình ế ư
đa hôn bi n d ng, hay ch đ m t v m t ch ng nhi u l n.ế ế
III. S BI N CHUY N C A GIA ĐÌNH.
5