BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
LÊ HUY CƯỜNG
DẠY HỌC BẰNG TRÒ CHƠI SỐ VÀ
VẬN DỤNG TRONG CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO
NGÀNH CÔNG NGHỆ GIÁO DỤC
Ngành: Lý luận và phương pháp dạy học
Mã số: 9140110
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ
LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
Hà Nội – 2025
Công trình đượng hoàn thành tại:
Đại học Bách khoa Hà Nội
Người hướng dẫn khoa học:
1. TS. Nguyễn Thị Hương Giang
2. GS. TS. Nguyễn Xuân Lạc
Phản biện 1:
Phản biện 2:
Phản biện 3:
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ cấp Đại
học Bách khoa Hà Nội họp tại Đại học Bách khoa Hà Nội
Vào hồi …….. giờ, ngày ….. tháng ….. năm ………
Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:
1. Thư viện Tạ Quang Bửu - Đại học Bách khoa Hà Nội
2. Thư viện Quốc gia Việt Nam
1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số,
giáo dục đại học đứng trước yêu cầu đổi mới mạnh mẽ về nội dung,
phương pháp và hình thức tổ chức dạy học. Đặc biệt, việc phát triển
nguồn nhân lực chất lượng cao với tư duy phản biện, khả năng tự học
và thích ứng linh hoạt đòi hỏi sự thay đổi từ mô hình truyền thụ tri
thức sang phát triển năng lực người học.
Trò chơi giáo dục số (Digital Educational Game – DEG) nổi lên
như một công cụ sư phạm hiệu quả, tạo môi trường học tập tích cực,
tăng động lực, thúc đẩy học tập qua trải nghiệm và phát triển kỹ năng
mềm. Trong khi trên thế giới, nghiên cứu về học tập dựa trên trò chơi
số (Digital Game-Based Learning – DGBL) đã phát triển mạnh với
nhiều mô hình lý thuyết, tại Việt Nam lĩnh vực này mới chỉ dừng ở
mức thử nghiệm nhỏ lẻ, thiếu quy trình thiết kế bài bản và tiêu chí
đánh giá khoa học.
Trong chương trình đào tạo ngành Công nghệ giáo dục ở các
trường đại học, chưa có học phần nào trang bị cho sinh viên năng lực
thiết kế trò chơi số như một phương tiện dạy học hiện đại. Do đó, việc
xây dựng mô hình, quy trình thiết kế và vận dụng trò chơi giáo dục số
trong đào tạo đại học là yêu cầu cấp thiết, có ý nghĩa lý luận và thực
tiễn.
2. Mục đích nghiên cứu
Xây dựng và kiểm chứng mô hình dạy học sử dụng trò chơi giáo
dục số nhằm đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao động lực và
năng lực học tập của sinh viên; đồng thời đề xuất vận dụng vào chương
trình đào tạo ngành Công nghệ giáo dục tại Đại học Bách khoa Hà
Nội.
3. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Mô hình dạy học sử dụng trò chơi giáo
dục số trong giáo dục đại học.
Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học tại Đại học Bách khoa
Hà Nội, với sự tham gia của sinh viên bậc đại học.
2
Phạm vi nghiên cứu: Nội dung tập trung vào mô hình, quy trình
thiết kế và thực nghiệm trò chơi số “Chuyến xe năng lượng”; phạm vi
không gian tại Đại học Bách khoa Hà Nội; thời gian triển khai 2020–
2025.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu dạy học bằng trò chơi số được thiết kế trên nền tảng các lý
thuyết học tập, cảm xúc và động lực, thì sẽ tạo ảnh hưởng tích cực tới
hứng thú, động lực học tập, sự tham gia và khả năng vận dụng kiến
thức của sinh viên trong giáo dục đại học.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
(1) Hệ thống hóa cơ sở lý luận về dạy học bằng trò chơi số.
(2) Khảo sát thực tiễn triển khai tại Đại học Bách khoa Hà Nội.
(3) Xây dựng mô hình và quy trình thiết kế trò chơi giáo dục số.
(4) Thiết kế, phát triển trò chơi mẫu “Chuyến xe năng lượng”.
(5) Tổ chức thực nghiệm sư phạm để kiểm chứng hiệu quả.
(6) Đề xuất học phần “Phát triển trò chơi giáo dục số” trong
chương trình đào tạo ngành Công nghệ giáo dục.
6. Phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp: (i) nghiên
cứu lý thuyết (phân tích, tổng hợp, khái quát hóa); (ii) khảo sát thực
tiễn (bằng bảng hỏi, phỏng vấn sinh viên); (iii) thực nghiệm sư phạm
(hai đợt độc lập với 80 và 378 sinh viên); (iv) phân tích định lượng
(SPSS, Cronbach’s Alpha, EFA, t-test, Cohen’s d) kết hợp định tính;
(v) phương pháp chuyên gia cho phần khuyến nghị vận dụng.
7. Những đóng góp mới của luận án
- Hệ thống hóa và phát triển khung lý thuyết tích hợp về dạy
học bằng trò chơi số.
- Đề xuất mô hình thiết kế tích hợp LM–GM và GAMED, có
tham chiếu khung MDA.
- Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá chất lượng trò chơi số (P1–P7)
gồm 30 chỉ báo.
- Phát triển trò chơi số minh họa “Chuyến xe năng lượng” và
kiểm chứng qua hai đợt thực nghiệm.
- Đề xuất quy trình thiết kế dạy học bằng trò chơi số gồm bảy
bước, khả thi trong giáo dục đại học.
3
- Khuyến nghị vận dụng kết quả nghiên cứu trong chương trình
đào tạo ngành Công nghệ giáo dục.
8. Cấu trúc của luận án
Mở đầu: Lý do chọn đề tài, mục đích, đối tượng, giả thuyết,
nhiệm vụ, phương pháp, đóng góp mới, cấu trúc.
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về dạy học bằng trò chơi
số.
Chương 2: Mô hình và quy trình thiết kế dạy học bằng trò chơi
số, minh họa qua trò chơi “Chuyến xe năng lượng”.
Chương 3: Đánh giá hiệu quả sư phạm của trò chơi số và vận
dụng vào chương trình đào tạo ngành Công nghệ giáo dục.
Kết luận và Khuyến nghị: Tổng kết kết quả nghiên cứu, đóng
góp lý luận – thực tiễn, hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo.
