Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu tạo ba kháng thể đơn dòng (AFP, DCP, TXN) và bước đầu ứng dụng trong phát hiện ung thư biểu mô tế bào gan

Ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) là một thách thức y tế toàn cầu với tỷ lệ mắc và tử vong cao, đặc biệt tại Việt Nam. Việc chẩn đoán HCC sớm gặp nhiều khó khăn do các phương pháp hiện tại còn hạn chế, và chỉ thị sinh học alpha-fetoprotein (AFP) đơn lẻ thường thiếu độ nhạy và đặc hiệu. Để khắc phục vấn đề này, nghiên cứu này tập trung vào việc phát triển một phương pháp chẩn đoán tiên tiến hơn. Mục tiêu là tạo ra ba kháng thể đơn dòng đặc hiệu cho các chỉ thị sinh học AFP, des-gamma-carboxy prothrombin (DCP) và Thioredoxin (TXN), sau đó ứng dụng chúng để nâng cao khả năng phát hiện sớm ung thư biểu mô tế bào gan. Sự kết hợp của bộ ba dấu ấn này hứa hẹn cải thiện đáng kể độ chính xác trong chẩn đoán.

Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực công nghệ sinh học, y sinh, bác sĩ lâm sàng chuyên khoa ung bướu và gan mật, cũng như các nhà phát triển sinh phẩm chẩn đoán.

Luận án giải quyết tính cấp thiết của việc phát hiện sớm ung thư biểu mô tế bào gan (HCC), một bệnh lý ác tính có tỷ lệ mắc và tử vong cao trên toàn cầu và đặc biệt nghiêm trọng ở Việt Nam. Các phương pháp chẩn đoán hiện tại, bao gồm các chỉ thị sinh học đơn lẻ như AFP, thường không đủ độ nhạy và độ đặc hiệu, dẫn đến bỏ sót chẩn đoán ở giai đoạn đầu. Nghiên cứu này tập trung vào việc tạo ra ba kháng thể đơn dòng (mAbs) đặc hiệu cho các chỉ thị sinh học quan trọng: Alpha-fetoprotein (AFP), des-gamma-carboxy prothrombin (DCP), và Thioredoxin (TXN).
Phương pháp bao gồm việc tạo kháng nguyên tái tổ hợp cho từng chỉ thị, sau đó sử dụng các kháng nguyên này để sản xuất các mAbs thông qua công nghệ tế bào lai (hybridoma) và các kỹ thuật tái tổ hợp kháng thể. Bước đầu, các mAbs tạo ra sẽ được ứng dụng để phát hiện ung thư biểu mô tế bào gan, đồng thời đánh giá hiệu quả về độ nhạy và độ đặc hiệu khi kết hợp cả ba chỉ thị.
Kết quả của nghiên cứu đóng góp vào việc làm chủ chuỗi công nghệ sinh học khép kín trong phát triển sinh phẩm chẩn đoán tại Việt Nam. Về mặt ứng dụng, việc phát triển bộ mAbs này mở ra tiềm năng lớn cho việc tạo ra bộ kit xét nghiệm ELISA đa marker nội địa. Điều này không chỉ giúp tăng cường khả năng phát hiện sớm và chính xác HCC, đặc biệt ở những bệnh nhân mà AFP đơn lẻ không hiệu quả, mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong các chương trình tầm soát cộng đồng, góp phần giảm gánh nặng y tế và tiến tới chủ động hóa công nghệ, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu. Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp các chỉ thị sinh học để đạt được độ chính xác chẩn đoán cao hơn.